Elimélec apmahéyak Moab yetlo apketchek
1-2 Wetamaxcheyk axta meyk élnapma énxet'ák ekyókxoho apchókxa Israel, cham'a nano', aptamheykegkaxa axta apkelxegkesso apkeltamheykha Israel ma'a apkelámha apmonye'e nak kempakhakma. Keñe axta xama énxet apkeñama axta m'a Belén nak Judá, apwesey axta Elimélec, apmaheykegko sekxók apheykmo yaqwatakxoho m'a yókxexma Moab. Yetlamchek axta nahan ma'a aptáwa' Noemí, tén han ma'a apqánet apketchek, cham'a Mahlón, tén han ma'a Quilión. Efrata énxet axta nahan xa ekyókxoho nak, apkeleñama nak Belén. Kelweykmek axta m'a yókxexma Moab, tén axta élheykmo m'a.
3 Tén axta apketsapma m'a Elimélec, atáwa' axta m'a Noemí, axakkók axta tamheykekxa', wánxa axta aqsa élxegexma m'a apqánet étchek. 4 Wenaqtémók axta nahan natámen, tén axta élyamhápeykegko nahan xa étchek nak. Apkelmeykegkek axta ánet kelán'a étkók éleñama axta m'a Moab; xama axta ekwesey Orfá, keñe axta mók ekwesey Rut. Weykmek axta diez apyeyam, 5 apkeletsapa nahan xa étchek nak, cham'a Mahlón tén han ma'a Quilión, tén axta ektéma meyke agko' ekyepetchegwánxa m'a Noemí, méko axta aptemék ma'a étchek, tén han atáwa'.
Noemí tén han Rut élmeyeykekxa Belén
6 Xama ekhem axta leg'ak amya'a Noemí, neyseksa ekha m'a yókxexma Moab, apwákxo makham Wesse' egegkok ma'a eyókxa appasmeykxo makham, tén han apheyásekxo makham aptéyak ma'a énxet'ák. 7 Tén axta ekxéna awáxok kataqhohok makham ma'a Judá yetlo m'a étchek axta apnaqteyegka'a, kelántekkek axta m'a yókxexma ekheykegkaxa axta, 8 tén axta Noemí ektáha éláneya náxet ámay xa ánet nak:
Kólmeyekxa sa' makham kélxanák, ekhágkaxa nak kélchána. Eltaqmelchesek sa' eyke chá'a kéxegke m'a Wesse' egegkok, ekhawo sélteméssessamakxa nak chá'a ko'o kéxegke, tén han ma'a étchek axta, 9 egkések sa' nahan kélmowána kóltegyagkokxak makham kélnaqteyegka'a yaqwayam sa' kólwetekxak makham axnagkok meyke ektáhakxa kélwáxok tén han aphaxnagkok kélxanák.
Kelpetseságkokxeyk axta Noemí amonye' éxeykekxa, axta nahan kaleysagkohok éllekxagweyncha'a xa ánet nak, 10 Tén axta ektáha eyáneya s'e:
¡Ma'! ¡Agyetlakxohok sa' eyke negko'o exche' m'a eyókxa nak!
11 Tén axta Noemí ektáha makham éláneya s'e:
—Kóltaqhekxa aqsa. ¿Yaqsa ektáha kélmako nak hélyetlakxoho'? Móteyekxék ko'o kaxwók pók hatte yaqwayam enxoho kóltemekxak makham kélnaqteyegka'a kéxegke. 12 Nók, kólxeg, kólmeyekxa m'a kélxanák. Sekwányamók ko'o kaxwók ektáhak, mowanchek kaxwók ategyekxak etáwa'. Naqsók eykhe ewanchek makham ategyekxak etáwa', hélyamhápok so axta'a nak, tén óteyekxak makham pók étchek. 13 ¿Kólleyxek enxeykel'a kéxegke ekwokmoho aptamhágko apkelwányam, yaqwayam enxoho kóltemekxak makham kélnaqteyegka'a? ¿Megkóltegyekxéya kélnaqteyegka'a kólleyxek? Ma', kelán'a ahagkok, megkóltéhek xa ektáha nak. Egkéssegkek ko'o ekmáske agko' seklegeykegkoho m'a Wesse' egegkok, kayágwomhok sa' aqsa eklegeykegkoho ekmáske ewáxok sekwet'a enxoho kóllegagkohok kéxegke.
14 Kelchempákxók axta makham éllekxagweykha m'a. Tén axta Orfá ekpetsesa yepyámog ektaqhákxo m'a axagkok; keñe Rut, ekhákxoho makham xamo'. 15 Tén axta ektáha eyáneya Noemí s'e:
—Kalano, taqháwok makham yepye axta aptáwa' m'a eyókxa, ekheykegkaxa nak ma'a aqsok eyáyókxa. Kaxeg xeyáxa, keytlakxa', —axta entáhak eyáneya.
16 Tén axta Rut ektáha eyátegmowágkokxo s'e:
—¡Nágkaltamho aqsa ayenyók xeye', tén han óxpánchesaxche'! Amhagkok sa' chá'a ko'óxa m'a ekmahágkaxa enxoho chá'a, axnamok sa' nahan chá'a m'a ekhámxa enxoho chá'a. Seyókxa sa' nahan atnehek ma'a eyókxa nak, Dios ahagkok sa' nahan atnehek ma'a Dios agkok nak xeye'. 17 Watsapwók sa' nahan ma'a étsapwánxa enxoho exche', sa' émenyeyk han hélátawañegwók ma'a. Hakte heñássesagkohok katnehek ko'o Wesse' egegkok ekyentaxno agko' sekyenyawa enxoho exche', megkatnaha enxoho seyenyókasso m'a nétsapma.
18 Xama axta ekwet'a ekmako aqsa chá'a katneykha ekxegexma Noemí m'a Rut, massék axta élenxanakmo eyápháseyncha'a. 19 Tén axta élxega ánet ekwokmoho élwákxo m'a Belén.
Xama axta élántaxnegwákxo m'a Belén, kelpelakkassek axta apkelwet'a m'a apyókxoho énxet, apyennegkessek axta exma apkelpaqmeta apkelwet'a. Keñe kelán'ák ektáha chá'a élpaqmeta s'e:
—¿Háweya Noemí xa?
20 Tén axta Noemí ektáha élátegmowágkokxo s'e:
—Náhelteme ko'o kaxwók Noemí, hélteme kaxwók Mará, hakte egkéssegkek ko'o ekwányam agko' seklegeykegkoho ekmáske m'a Dios ekha nak apyennaqte. 21 Xámok axta ko'o aqsok ahagkok sekteyapma s'e, keñe kaxwók sekwa'akto meyke aqsok ahagkok, hakte chá'a apkeltémo ko'o hetnehek ma'a Wesse' egegkok. ¿Yaqsa ektáha séltáha nak ko'o Noemí? Etaqnawágweykmek ko'o kaxwók ma'a Dios ekha nak apyennaqte, egkéssegkek ekyaqhápeykha ewáxok.
22 Axta temék éxyékmo makham Noemí eñama m'a yókxexma Moab yetlo m'a Rut, atánegken ekteme axta Moab kelán'a. Chaqhémók axta nahan élweykto Belén ma'a ekhem eyeynamókxa axta chá'a apnakxamákpexa m'a hótáhap apaktek.
Rut y Noemí
1 Aconteció en los días que gobernaban los jueces, que hubo hambre en la tierra. Y un varón de Belén de Judá fue a morar en los campos de Moab, él y su mujer, y dos hijos suyos. 2 El nombre de aquel varón era Elimelec, y el de su mujer, Noemí; y los nombres de sus hijos eran Mahlón y Quelión, efrateos de Belén de Judá. Llegaron, pues, a los campos de Moab, y se quedaron allí.
3 Y murió Elimelec, marido de Noemí, y quedó ella con sus dos hijos, 4 los cuales tomaron para sí mujeres moabitas; el nombre de una era Orfa, y el nombre de la otra, Rut; y habitaron allí unos diez años. 5 Y murieron también los dos, Mahlón y Quelión, quedando así la mujer desamparada de sus dos hijos y de su marido.
6 Entonces se levantó con sus nueras, y regresó de los campos de Moab; porque oyó en el campo de Moab que Jehová había visitado a su pueblo para darles pan. 7 Salió, pues, del lugar donde había estado, y con ella sus dos nueras, y comenzaron a caminar para volverse a la tierra de Judá. 8 Y Noemí dijo a sus dos nueras: Andad, volveos cada una a la casa de su madre; Jehová haga con vosotras misericordia, como la habéis hecho con los muertos y conmigo. 9 Os conceda Jehová que halléis descanso, cada una en casa de su marido. Luego las besó, y ellas alzaron su voz y lloraron, 10 y le dijeron: Ciertamente nosotras iremos contigo a tu pueblo.
11 Y Noemí respondió: Volveos, hijas mías; ¿para qué habéis de ir conmigo? ¿Tengo yo más hijos en el vientre, que puedan ser vuestros maridos? 12 Volveos, hijas mías, e idos; porque yo ya soy vieja para tener marido. Y aunque dijese: Esperanza tengo, y esta noche estuviese con marido, y aun diese a luz hijos, 13 ¿habíais vosotras de esperarlos hasta que fuesen grandes? ¿Habíais de quedaros sin casar por amor a ellos? No, hijas mías; que mayor amargura tengo yo que vosotras, pues la mano de Jehová ha salido contra mí.
14 Y ellas alzaron otra vez su voz y lloraron; y Orfa besó a su suegra, mas Rut se quedó con ella. 15 Y Noemí dijo: He aquí tu cuñada se ha vuelto a su pueblo y a sus dioses; vuélvete tú tras ella.
16 Respondió Rut: No me ruegues que te deje, y me aparte de ti; porque a dondequiera que tú fueres, iré yo, y dondequiera que vivieres, viviré. Tu pueblo será mi pueblo, y tu Dios mi Dios. 17 Donde tú murieres, moriré yo, y allí seré sepultada; así me haga Jehová, y aun me añada, que solo la muerte hará separación entre nosotras dos. 18 Y viendo Noemí que estaba tan resuelta a ir con ella, no dijo más.
19 Anduvieron, pues, ellas dos hasta que llegaron a Belén; y aconteció que habiendo entrado en Belén, toda la ciudad se conmovió por causa de ellas, y decían: ¿No es esta Noemí? 20 Y ella les respondía: No me llaméis Noemí, sino llamadme Mara; porque en grande amargura me ha puesto el Todopoderoso. 21 Yo me fui llena, pero Jehová me ha vuelto con las manos vacías. ¿Por qué me llamaréis Noemí, ya que Jehová ha dado testimonio contra mí, y el Todopoderoso me ha afligido?
22 Así volvió Noemí, y Rut la moabita su nuera con ella; volvió de los campos de Moab, y llegaron a Belén al comienzo de la siega de la cebada.