Isaac aptéyam
1 Aptaqmelchessek axta apteméssesakxa Wesse' egegkok ma'a Sara, ekhawo apxeyenmakxa axta etnéssesek. 2 Lósók axta táhak, wetássek axta xama apketche Abraham, aptéma axta apwányamo. Apteyekmek axta sakcha'a m'a ekhem apxeyenmakxa axta Dios. 3 Isaac axta han aptemessásak apwesey Abraham ma'a apketche, ekwetasso axta Sara. 4 Apyenyekhássessek axta nekha apyempehek ekwokmo ocho ekhem aptéyam, ekhawo apkeltémókxa axta etnehek ma'a Dios. 5 Cien apyeyam apagkok axta temék Abraham aptéyékmo m'a apketche Isaac. 6 Tén axta ektéma awáxok Sara s'e. “Dios egkeyásak séktegmeykha, tén han ekpayheykekxa ewáxok, apkelleg'ak sa' agkok apyókxoho énxet sekwet'a ko'o xama hatte, ellektegmaha sa' xamók ko'o. 7 Méko axta ekxeyenma awáxok kaltennaksek Abraham sekmáheyo ko'o ataksek apketchek, ekwetássek eyke ko'o xama apketche, apwányamók eykhe aptáhak.”
Agar tén han Ismael kélántekkesso Abraham apxagkok
8 Apwánegyek axta Isaac, apyenyókek axta han apto neme. Apkelanak axta ekyawe agko' apkelsawássessamo Abraham apyenyawa axta apto neme. 9 Wet'ak axta Sara apwanyeyncha'a Isaac ma'a Agar étche, ekteme axta kelán'a Egipto, apwetasso axta han ma'a Abraham. 10 Tén axta ektáha éltennásseykxo Abraham se'e: “¡Etekkes sa' xa apchásenneykha nak yetlo étche! Megkapayhawok elxewekxak xamók aqsok apkelxawe hatte Isaac xa étche nak xa apchásenneykha nak.”
11 Chaqhak axta apwáxok Abraham apleg'a xa, hakte apketche apagko' axta han ma'a. 12 Keñe axta Dios aptáha apcháneya s'e: “Nágkeytnakhaksoho aqsa apwáxok ma'a sakcha'a nak, tén han ma'a apchásenneykha nak, elána sa' ekyókxoho m'a éltamhókxa nak elának Sara, hakte Isaac sa' kañenták etepagkok ma'a aptawán'ák neptámen nak xép. 13 Énxet apxámokma sa' han ko'o wának etnehek ma'a apchásenneykha étche nak, hakte apketche apagko' han xép ma'a.”
14 Keñe axta mók ekhem, axto'ók agko' axta apkelmésa Agar kelpasmaga m'a Abraham, tén han xama yempehek yetlo yegmen; apkelpátegkessek axta, apmeyásekxeyk axta m'a sakcha'a Ismael, tén axta apkeláphasa. Xegkek axta m'a, weynchámeykha axta aqsa han ma'a yókxexma meykexa nak énxet Beerseba. 15 Xama axta ekyamásexko yegmen kélyeta axta m'a yempehek nak, yensakmek axta sakcha'a kóneg yámet étkok pessesse agkok, 16 hakmek axta han yám makhawo, hakte axta kaltamhók katagkohok yetsapok sakcha'a. Xama axta ekha, yetlókok axta apwóno m'a sakcha'a.
17 Apleg'ak axta eyke Dios apwóno m'a sakcha'a, apwóneyha axta han Dios apchásenneykha Agar ma'a néten. Aptáhak axta apcháneya s'e: “¿Yaqsa ektáha Agar? Nágkatneykha awáxok, apleg'ak Dios apwóno sakcha'a m'a apyetnakxa nak. 18 Katnemekxa néten, kawakxa sakcha'a, nágkayenyekxa han ekméyak ma'a apmek nak, wának sa' ko'o yenyék apkelánteyapma apxámokma apagko' énxet'ák ma'a.”
19 Keñe axta Dios apxekmósa xama yámelchet ma'a Agar. Mahágkek axta han ma'a, yetmeyk axta yegmen ma'a yempehek nak, chágkek axta m'a Ismael. 20-21 Appasmomchek axta Dios ma'a sakcha'a nak, apwánegyek axta, tén axta apheykmo m'a yókxexma meykexa énxet nak Parán, apmoplensa yágke axta aptemék han. Kelyamhakkassegkek axta han egken ekméssama xama kelán'a Egipto.
Abraham tén han Abimélec aphéssamo mók apkelpaqhetchásamákpoho
22 Xegkessegkek axta han kaqhohok xa ekhem nak, appaqhetchessama axta Abimélec ma'a Abraham, Ficol axta han apxegexma, apkemha apmonye' sẽlpextétamo apagkok axta. Aptáhak axta Abimélec apcháneya Abraham se'e:
—Negweteyak chá'a negko'o appasmoma Dios ekyókxoho aqsok apkelanakxa enxoho. 23 Héltennés kaxwók nápaqto' Dios keso neghágkaxa nak yókxexma, mehenteméssessamók exma ekmaso negko'o, ko'o tén han étchek, ekweykekxoho m'a étawán'ák netámen peya nak elántepagkok. Éltamhók ko'o exchep meheyenyawha, ektéma nak ko'o mayenyaweykencha'a chá'a exchep, éltamhók nahan etnéssesek ekhawo s'e énxet'ák apheykencha'a nak se'e apchókxa, aphakxa nak kaxwók xép.
24 —Atnéssesek sa' —axta aptáhak apchátegmowágko Abraham.
25 Apkeltennásekxók axta han Abraham Abimélec ma'a yámelchet apagkok apkeltemegweykmo axta apagkok ma'a apkelásenneykha nak. 26 Aptáhak axta apchátegmowágko Abimélec se'e:
—May'áseykegkok ko'o élane xa aqsok nak, hakte meheltennassók han xép.
27 Tén axta Abraham apnaqlánto nepkések tén han weyke apkelmésa m'a Abimélec; cháxa apkelánegkaxa axta han ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho xa apqánet nak. 28 Apkelyetnakhássek axta han Abraham siete nepkések nepyeseksa nak apnaqtósso. 29 Keñe axta aptáha Abimélec apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yaqsa ektáha apkelyetnakhasa nak xa siete nepkések nak?
30 Aptáhak axta Abraham apchátegmowágko s'e:
—Yaqwayam ey'asagkohok xép ektáha ko'o sekmeta s'e yámelchet, sélmésa nak siete nepkések.
31 Cháxa keñamak ektéma nak ekwesey Beerseba xa yókxexma nak, hakte cháxa apteméssesakxa axta naqso' apmésso appeywa pók nápaqtók Dios xa apqánet nak.
32 Xama axta appenchesa apkelpaqhetchásamákpoho m'a yókxexma nak Beerseba, apkeltaqháwok axta makham filisteos apchókxa m'a Abimélec tén han Ficol. 33 Apkeneykekxeyk axta han Abraham xama yámet tamarisco m'a yókxexma Beerseba, cha'a apkelpeykessamókxa axta han Wesse' egegkok, Dios memassegwayam nak. 34 Ahóxek axta han aphayam Abraham ma'a filisteos apchókxa'.
Nacimiento de Isaac
1 Visitó Jehová a Sara, como había dicho, e hizo Jehová con Sara como había hablado. 2 Y Sara concibió y dio a Abraham un hijo en su vejez, en el tiempo que Dios le había dicho. 3 Y llamó Abraham el nombre de su hijo que le nació, que le dio a luz Sara, Isaac. 4 Y circuncidó Abraham a su hijo Isaac de ocho días, como Dios le había mandado. 5 Y era Abraham de cien años cuando nació Isaac su hijo.
6 Entonces dijo Sara: Dios me ha hecho reír, y cualquiera que lo oyere, se reirá conmigo. 7 Y añadió: ¿Quién dijera a Abraham que Sara habría de dar de mamar a hijos? Pues le he dado un hijo en su vejez.
Agar e Ismael son echados de la casa de Abraham
8 Y creció el niño, y fue destetado; e hizo Abraham gran banquete el día que fue destetado Isaac. 9 Y vio Sara que el hijo de Agar la egipcia, el cual esta le había dado a luz a Abraham, se burlaba de su hijo Isaac. 10 Por tanto, dijo a Abraham: Echa a esta sierva y a su hijo, porque el hijo de esta sierva no ha de heredar con Isaac mi hijo. 11 Este dicho pareció grave en gran manera a Abraham a causa de su hijo. 12 Entonces dijo Dios a Abraham: No te parezca grave a causa del muchacho y de tu sierva; en todo lo que te dijere Sara, oye su voz, porque en Isaac te será llamada descendencia. 13 Y también del hijo de la sierva haré una nación, porque es tu descendiente. 14 Entonces Abraham se levantó muy de mañana, y tomó pan, y un odre de agua, y lo dio a Agar, poniéndolo sobre su hombro, y le entregó el muchacho, y la despidió. Y ella salió y anduvo errante por el desierto de Beerseba.
15 Y le faltó el agua del odre, y echó al muchacho debajo de un arbusto, 16 y se fue y se sentó enfrente, a distancia de un tiro de arco; porque decía: No veré cuando el muchacho muera. Y cuando ella se sentó enfrente, el muchacho alzó su voz y lloró. 17 Y oyó Dios la voz del muchacho; y el ángel de Dios llamó a Agar desde el cielo, y le dijo: ¿Qué tienes, Agar? No temas; porque Dios ha oído la voz del muchacho en donde está. 18 Levántate, alza al muchacho, y sostenlo con tu mano, porque yo haré de él una gran nación. 19 Entonces Dios le abrió los ojos, y vio una fuente de agua; y fue y llenó el odre de agua, y dio de beber al muchacho. 20 Y Dios estaba con el muchacho; y creció, y habitó en el desierto, y fue tirador de arco. 21 Y habitó en el desierto de Parán; y su madre le tomó mujer de la tierra de Egipto.
Pacto entre Abraham y Abimelec
22 Aconteció en aquel mismo tiempo que habló Abimelec, y Ficol príncipe de su ejército, a Abraham, diciendo: Dios está contigo en todo cuanto haces. 23 Ahora, pues, júrame aquí por Dios, que no faltarás a mí, ni a mi hijo ni a mi nieto, sino que conforme a la bondad que yo hice contigo, harás tú conmigo, y con la tierra en donde has morado. 24 Y respondió Abraham: Yo juraré. 25 Y Abraham reconvino a Abimelec a causa de un pozo de agua, que los siervos de Abimelec le habían quitado. 26 Y respondió Abimelec: No sé quién haya hecho esto, ni tampoco tú me lo hiciste saber, ni yo lo he oído hasta hoy. 27 Y tomó Abraham ovejas y vacas, y dio a Abimelec; e hicieron ambos pacto. 28 Entonces puso Abraham siete corderas del rebaño aparte. 29 Y dijo Abimelec a Abraham: ¿Qué significan esas siete corderas que has puesto aparte? 30 Y él respondió: Que estas siete corderas tomarás de mi mano, para que me sirvan de testimonio de que yo cavé este pozo. 31 Por esto llamó a aquel lugar Beerseba; porque allí juraron ambos. 32 Así hicieron pacto en Beerseba; y se levantó Abimelec, y Ficol príncipe de su ejército, y volvieron a tierra de los filisteos.
33 Y plantó Abraham un árbol tamarisco en Beerseba, e invocó allí el nombre de Jehová Dios eterno. 34 Y moró Abraham en tierra de los filisteos muchos días.