Jetró apteme meyk'a Moisés
1 Apleg'ak axta ekyókxoho apteméssessamakxa Dios Moisés ma'a apepyáta' Jetró, cham'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok axta m'a yókxexma Madián, tén han ma'a énxet'ák apagkok nak Israel, apleg'ak axta nahan ektémakxa apkelántekkessama Wesse' egegkok ma'a Egipto. 2 Apcháphassegkek axta sekxók kay'ókxak Moisés yáp ma'a aptáwa' Séfora, tén axta Jetró apmeykekxo m'a apketche, 3 tén han ma'a apqánet étchek nak. Xama axta nahan apwesey Guersón, hakte aptemegkek axta chá'a appeywa Moisés se'e: “Ko'o sekteme xama énxet séñama mók apkelókxa, cham'a xapop megkatnahakxa nak seyókxa”, 4 tén axta m'a pók apwesey Eliézer, hakte aptemegkek axta nahan chá'a appeywa s'e: “Ey'eykekteyk axta ko'o sepásegweykto m'a táta axta Dios apagkok, ewagkassegkek axta teyp neyseksók apmáheyo heyaqhek ma'a faraón.”
5 Appakxenweykmek axta nahan Moisés ma'a yókxexma meykexa nak énxet, eyágketexa axta m'a Dios egkexe apagkok nak, cham'a apmahágkaxa axta nahan Jetró m'a, yetlo apxegexma m'a Moisés aptáwa' tén han ma'a apketchek. 6 Tén axta aptáha apcháneya Moisés se'e:
—Ko'o Jetró, xép apepyáta', ekxegakmek sekteyánegwa'awo exchep, yetlo m'a aptáwa' nak xép tén han ma'a apqánet apketchek.
7 Aptekkek axta Moisés apma takha' m'a apepyáta'. Apháxahánteyk axta nahan apmonye' tén axta appeykesa; keñe axta natámen apkelpeykesamap, apkelántaxna m'a kañe' kélpakxanma nak. 8 Apkeltennáseyha axta nahan apepyáta' Moisés ekyókxoho apteméssessamakxa axta Wesse' egegkok faraón tén han egipcios apkelmasma m'a israelitas, tén han ma'a ekyókxoho ektémakxa axta chá'a apkelwete ekyentaxno neyseksók apkelxega m'a ámay, tén han ma'a ektémakxa axta apkelwagkassama teyp ma'a Wesse' egegkok.
9 Payhekxeyk axta apwáxok Jetró apleg'a apxekmóssama chá'a apkelásekhayo ekwányam agko' Dios ma'a israelitas apkelwagkassama teyp neyseksa apkelma m'a egipcios. 10 Keñe axta aptáha s'e:
—Kólteméssesek sa' apcheymákpoho Wesse' egegkok, ektáha nak apkelmallahanchesso kéxegke israelitas, neyseksók apkelma m'a faraón tén han ma'a egipcios; tén han ektáha axta apkelmallahanchesso neyseksók apnaqtawáseykegkoho, 11 tén han neyseksók apkelwanyeykha axta. Ekya'ásegwokmek kaxwók ko'o Wesse' egegkok aptáha apwányam apagko' neyseksa m'a ekyókxoho aqsok kéláyókxa nak chá'a.
12 Tén axta Jetró apyentamánto xama aqsok kéltósso yaqwayam ewatnések ma'a Dios, tén han ma'a mók aqsok apkelmésso naqsa nak chá'a Dios. Keñe axta m'a Aarón tén han ma'a apyókxoho apkelámha apmonye'e axta m'a Israel apkelmahágko apmako etawagkohok xamo' aptéyak Moisés apepyáta' m'a nápaqtók Dios.
Moisés aptegyeykekxa pók apkelámha apmonye'e
(Dt 1.9-18)13 Mók ekhem axta entáhak apha sekxók Moisés apmako elánekxések amya'a m'a ektáha axta chá'a apkelátegmomap pók israelitas, cham'a apkelwa'a axta nahan apya'awa m'a axto'o ekweykmoho ektaxnakmo. 14 Xama axta nahan apwet'a Jetró ektémakxa chá'a aptamheykha m'a Moisés, aptáhak axta apcháneya s'e:
—¿Yaqsa ektéma apmoma exchep ekyókxoho s'e nentamheykha nak? Apkelya'eykekteyk chá'a exchep énxet'ák eyeynamo axto'o ekweykmoho ektaxnakmo. ¿Yaqsa ektéma apkeltémo chá'a exchep elánekxések ektáhakxa apxakko' ma'a énxet'ák nak?
15 Aptáhak axta apchátegmowágkokxo Moisés se'e:
—Hákho eyke chá'a ko'o hey'ótak ma'a énxet'ák, yaqwayam elya'asagkohok chá'a aptáhakxa m'a Dios. 16 Yetneyk agkok chá'a ekteyapma apkelátegmomap nepyeseksa, elchexyamok chá'a hey'ótak yaqwayam enxoho chá'a ko'o altennásekxohok yaqsa énxet ektaqmela aptáhakxa; keñe ko'o ay'ássesagkohok chá'a m'a ektémakxa nak segánamakxa tén han ma'a ektémakxa nak nélxekmowásamáxche eñama m'a Dios.
17 Keñe axta aptáha apcháneya apepyáta' Jetró s'e:
—Asagkek xa aptémakxa nak, 18 hakte eyampak xeyep, elyampak nahan ma'a énxet'ák apheykha nak xamo'. Yentexók agko' xa aqsok apkeláneya nak xép, mopwanchek elának apxakko'. 19 Etaqmelchesho sa' apháxenmo sekpeywa sekmako nak agkések, Dios sa' eyke epasmok. Kéméxcheyk xeyep etnegwók apmonye' m'a Dios, exének ma'a apkelpaqmeyesma nak énxet'ák, tén sa' eltennaksek ma'a megkaxnémo nak chá'a mók apkelpaqmeyesma. 20 Eltennasák sa' ma'a ektémakxa nak segánamakxa, tén han ma'a nélxekmowásamáxche', elya'assásegwók sa' ma'a yaqwánxa etnahagkok apkelweynchámeykha, tén han eyéméxchexa chá'a elanagkok. 21 Elyésha sa' xép nepyeseksa énxet'ák ma'a énxet apmopwána nak aptamheykha, ekha nak apcháyo m'a Dios, tén han meyke nak apteme apmopwána amya'a, énxet megkóllekweykmoho nak chá'a exkágwók ma'a selyaqye ekmaso nak ektegyamaxche, tén sa' nahan egkések chá'a xama aptaqmelchesso apnámakkok ma'a mil énxet, tén sa' nahan pók apkeltaqmelchesso m'a cien, tén sa' nahan pók apkeltaqmelchesso m'a cincuenta, tén sa' nahan pók apkeltaqmelchesso m'a diez énxet. 22 Sa' nahan chá'a elánekxések apkelpaqmeyesma nepyeseksa énxet'ák yókxoho ekhem xa; tén sa' ma'a amya'a ekyentaxno agko' nak kólsantagkasek chá'a exchep, tén sa' ma'a amya'a éxyawe nak, elanagkokxohok chá'a apagko' ma'a énxet'ák nak. Cháxa yaqwayam sa' kaxyawássesek xeyep apkelane aptamheykha eñama xa kélpasmomáxkoho nak. 23 Apkelanak sa' agkok xeyep se'e, apkeltamho enxoho chá'a etnehek ma'a Dios, elenmaxakpohok sa'; tén sa' ma'a énxet'ák nak, eltaqhekxak aqsa chá'a ekyetlómo élpayheykekxa apkelwáxok ma'a apxanák.
24 Apkelyahákxók axta nahan aptáhakxa apcháneya apepyáta' m'a Moisés. Apkelanak axta ekyókxoho m'a aptáhakxa axta apcháneya: 25 Apkelyésáha axta chá'a énxet apmopwána enxoho aptamheykha nepyeseksa m'a énxet'ák Israel, tén axta apmésa nahan yaqwayam eltaqmelchesek chá'a m'a mil énxet, tén han pók ma'a cien, tén han cincuenta m'a pók, tén han pók ma'a diez énxet. 26 Apkelánekxéssegkek axta nahan chá'a apkelpaqmeyesma nepyeseksa énxet'ák yókxoho ekhem ma'a; keñe axta m'a amya'a ekyentaxno magmowána nak anlánekxa', ey'ókxések axta chá'a m'a Moisés. Keñe axta m'a ekyókxoho amya'a éxyawe, megkatnaha nak amya'a ekmaso, elanagkokxohok axta chá'a apagko'. 27 Keñe axta m'a Moisés, tén han apepyáta' apkelpeykásekpekxoho amonye' apyenyeykekxa m'a pók, tén axta aptaqháwo makham m'a apepyáta' apmeyákxo m'a apchókxa.
Jetro visita a Moisés
1 Oyó Jetro sacerdote de Madián, suegro de Moisés, todas las cosas que Dios había hecho con Moisés, y con Israel su pueblo, y cómo Jehová había sacado a Israel de Egipto. 2 Y tomó Jetro suegro de Moisés a Séfora la mujer de Moisés, después que él la envió, 3 y a sus dos hijos; el uno se llamaba Gersón, porque dijo: Forastero he sido en tierra ajena; 4 y el otro se llamaba Eliezer, porque dijo: El Dios de mi padre me ayudó, y me libró de la espada de Faraón. 5 Y Jetro el suegro de Moisés, con los hijos y la mujer de este, vino a Moisés en el desierto, donde estaba acampado junto al monte de Dios; 6 y dijo a Moisés: Yo tu suegro Jetro vengo a ti, con tu mujer, y sus dos hijos con ella. 7 Y Moisés salió a recibir a su suegro, y se inclinó, y lo besó; y se preguntaron el uno al otro cómo estaban, y vinieron a la tienda. 8 Y Moisés contó a su suegro todas las cosas que Jehová había hecho a Faraón y a los egipcios por amor de Israel, y todo el trabajo que habían pasado en el camino, y cómo los había librado Jehová. 9 Y se alegró Jetro de todo el bien que Jehová había hecho a Israel, al haberlo librado de mano de los egipcios.
10 Y Jetro dijo: Bendito sea Jehová, que os libró de mano de los egipcios, y de la mano de Faraón, y que libró al pueblo de la mano de los egipcios. 11 Ahora conozco que Jehová es más grande que todos los dioses; porque en lo que se ensoberbecieron prevaleció contra ellos. 12 Y tomó Jetro, suegro de Moisés, holocaustos y sacrificios para Dios; y vino Aarón y todos los ancianos de Israel para comer con el suegro de Moisés delante de Dios.
Nombramiento de jueces
(Dt. 1.9-18)13 Aconteció que al día siguiente se sentó Moisés a juzgar al pueblo; y el pueblo estuvo delante de Moisés desde la mañana hasta la tarde. 14 Viendo el suegro de Moisés todo lo que él hacía con el pueblo, dijo: ¿Qué es esto que haces tú con el pueblo? ¿Por qué te sientas tú solo, y todo el pueblo está delante de ti desde la mañana hasta la tarde? 15 Y Moisés respondió a su suegro: Porque el pueblo viene a mí para consultar a Dios. 16 Cuando tienen asuntos, vienen a mí; y yo juzgo entre el uno y el otro, y declaro las ordenanzas de Dios y sus leyes. 17 Entonces el suegro de Moisés le dijo: No está bien lo que haces. 18 Desfallecerás del todo, tú, y también este pueblo que está contigo; porque el trabajo es demasiado pesado para ti; no podrás hacerlo tú solo. 19 Oye ahora mi voz; yo te aconsejaré, y Dios estará contigo. Está tú por el pueblo delante de Dios, y somete tú los asuntos a Dios. 20 Y enseña a ellos las ordenanzas y las leyes, y muéstrales el camino por donde deben andar, y lo que han de hacer. 21 Además escoge tú de entre todo el pueblo varones de virtud, temerosos de Dios, varones de verdad, que aborrezcan la avaricia; y ponlos sobre el pueblo por jefes de millares, de centenas, de cincuenta y de diez. 22 Ellos juzgarán al pueblo en todo tiempo; y todo asunto grave lo traerán a ti, y ellos juzgarán todo asunto pequeño. Así aliviarás la carga de sobre ti, y la llevarán ellos contigo. 23 Si esto hicieres, y Dios te lo mandare, tú podrás sostenerte, y también todo este pueblo irá en paz a su lugar.
24 Y oyó Moisés la voz de su suegro, e hizo todo lo que dijo. 25 Escogió Moisés varones de virtud de entre todo Israel, y los puso por jefes sobre el pueblo, sobre mil, sobre ciento, sobre cincuenta, y sobre diez. 26 Y juzgaban al pueblo en todo tiempo; el asunto difícil lo traían a Moisés, y ellos juzgaban todo asunto pequeño. 27 Y despidió Moisés a su suegro, y este se fue a su tierra.