1 Ahóxek axta apkelnápomap Saúl apkelxegexma'a m'a David nak apkelxegexma'a, chánteykegkek axta aqsa han apkelyennaqte m'a David apkelxegexma'a, keñe axta Saúl apkelxegexma'a ekweyweykento apkelyennaqte.
David apketchek
(1 Cr 3.1-4)2 Keso apketchek appalleyam axta David aphamakxa axta Hebrón: Amnón axta átnaha apketkok, étche axta m'a Ahinóam, eñama axta Jezreel; 3 tén axta aptétéyak ma'a Quilab, Abigail axta étche, Nabal axta aptáwa' neptámen, apkeñama axta Carmel; keñe axta aptáhakxa apqántánxo m'a Absalón, Maacá axta étche, Talmai axta apketche kelwána, wesse' apwányam axta m'a Guesur; 4 keñe axta aptáhakxa cuatro m'a Adonías, Haguit axta étche; keñe axta aptáhakxa cinco m'a Sefatías, Abital axta étche; 5 keñe axta aptáhakxa seis ma'a Itream, Eglá axta étche, mók aptáwa' axta m'a David. Cháxa appalleyam axta aphamakxa axta David ma'a Hebrón.
Abner aphéssamo mók apkelpaqhetchásamap David
6 Chánteykegkek axta aqsa apyennaqte Abner nepyeseksa m'a Saúl axta apkelxegexma'a, neyseksa megkamassegwayam kempakhakma nepyeseksa m'a Saúl axta apkelxegexma'a, tén han David. 7 Yetneyk axta han xama kelán'a apmeykha naqsa m'a Saúl axta, Rispá axta ekwesey, Aiá axta apketche, appatheteykegko axta han chá'a m'a Abner. Keñe axta Is-bóset aptáha apcháneya m'a Abner:
—¿Yaqsa ektéma appatheteykegko chá'a táta axta apmeykha naqsa kelán'a?
8 Aplókók apagko' axta Abner appaqhetchesa m'a Is-bóset, axta aptáhak apchátegmowágko s'e:
—¿Semhegya ko'o apchásenneykekxoho nak chá'a m'a énxet'ák nak Judá? Malwátesseykmok ko'o sekyetleykha m'a Saúl, apyáp axta, tén han apnámakkok, tén han apkelxegexma'a, maltémók han xép emok ma'a David. ¡Exénchek xép sekteméssesseykmoho exma xama kelán'a! 9 ¡Heñássesagkohok sa' ko'o ekyentaxno agko' Wesse' egegkok matnéssesa enxoho David ma'a apmáheyókxa axta etnéssesek Wesse' egegkok, 10 Alwátessesek aptamhéyak kelwesse'e apkelwányam ma'a Saúl axta aptawán'ák neptámen, keñe atnessásekxak David wesse' apwányam ma'a Israel tén han Judá, eyeynmo m'a Dan ekweykekxoho m'a Beerseba!
11 Mopwanchek axta apmako yátegmowágkok Is-bóset xama enxoho aptáhakxa appeywa m'a Abner, hakte apkekak axta. 12 Apkeláphássek axta apkeláneykha Abner apkeltamho etnehek yának David se'e: “¿Yaqsa agkok se'e apchókxa nak? Aghéshok sa' mók nélpaqmeyesma: apasmok sa' yaqwayam épetchekxak xép apyókxoho énxet'ák Israel.”
13 Apchátegmowágkek axta David: “Táse', aghéshok sa' mók nélpaqhetchásamáxkoho, aptáha enxoho s'e sekmakókxa nak atnehek wána': memyenteyk sekhakxa méntamánto enxoho Mical, Saúl axta apketche.” 14 Apkeláphássek axta han apkeláneykha David aphakxa Is-bóset, axta aptáhak apcháneya s'e: “Hegkeyásekxa sa' Mical, etáwa' axta, sekmoma axta ekyaqmageykekxa cien sélyenyekhássesso nekha apyempe'ék ma'a filisteos.”
15 Keñe axta Is-bóset apkeltamho kólyementegwakxak ma'a Paltiel, Lais axta apketche, atáwa' axta m'a kelán'a nak; 16 apxegkek axta natámen Paltiel apkelekxagweygko, apyetlákxeyk axta ekweykekxoho m'a yókxexma Bahurim. Cham'a apkeltamhókxa axta han etaqhohok ma'a Abner, aptaqháwok axta m'a Paltiel.
17 Keñe axta Abner apkelpaqhetchesa m'a apkelámha apmonye'e nak Israel, aptáhak axta apkeláneya s'e: “Nanók kéxegke kéltémo etnehek wesse' apwányam kélagkok David. 18 Wokmek kaxwók yaqwánxa kóllána', hakte apxeyenmeyk axta Wesse' egegkok ma'a David, apteme nak apkeláneykha, elwagkasek teyp énxet'ák Israel, cham'a énxet'ák apagkok, neyseksa apkelma m'a filisteos, tén han ma'a apyókxoho katnaha nak apnámakkok.”
19 Apkelpaqhetchásekpók axta han Abner ma'a Benjamín nak énxet'ák apagkok, keñe axta apmahágko m'a Hebrón, yaqwayam eltennássekxak David ektáhakxa apkelpeywa m'a énxet'ák Israel, tén han ma'a Benjamín énxet'ák apagkok. 20 Apwokmek axta Hebrón yetlo veinte apkelxegexma'a, aphakxa axta m'a David, apkelánessek axta ektámáxche ekyawe David ma'a, yetlo m'a ektáha axta apkelxegexma'a. 21 Keñe axta Abner aptáha apcháneya David se'e:
—Ataqhohok sa' ko'o wánchessekxak ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, yaqwayam sa' exnéshok mók apkelpaqhetchásamákpoho exchep wesse', keñe sa' etnehek xép wesse' apwányam ekhawo m'a ektáhakxa enxoho apkelmopmenyého m'a.
Keñe axta David apyenyékxo m'a Abner apcháphasa etaqhohok yetlo meyke ektáhakxa apwáxok.
Joab apchaqhe Abner
22 Chaqhawók axta han apwákxexa Joab yetlo m'a David axta sẽlpextétamo apagkok apkelenyékto émpakháxchexa', apkelsánteyk axta ekxámokma agko' aqsok apkelyementaméyak ma'a apkelenmexma. Méko axta eyke kaxwók Abner ma'a Hebrón, aphakxa axta David, hakte aptaqháwok axta yetlo meyke ektáhakxa apwáxok, natámen apcháphasso m'a David. 23 Xama axta apwákxo Joab yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apkelxegexma'a, kéltennáseyha axta apwokmo aphakxa wesse' apwányam ma'a Abner, Ner axta apketche, tén han aptaqháwo natámen apcháphasso m'a wesse' apwányam. 24 Keñe axta Joab apya'aweykxo m'a wesse' apwányam, axta aptáhak apcháneya:
—¿Yaqsa apkelana exchep wesse'? Apya'awa neyke Abner xép wesse', keñe apcha'awo makham etaqhoho'. 25 ¿Ya ey'ásegkok xép wesse' apwa'a Abner yaqwayam elyexanchesha exchep, tén han elanha aqsok yaqwayam elána', keñe han ekyókxoho yaqwánxa enxoho etnehek xép, wesse'?
26 Xama axta aptepa Joab natámen appaqhetchesso David, apkeláphássek axta apkeláneykha apkeltamho ektamok ma'a Abner, meyke apya'áseyak ma'a David, kélyentawákxeyk axta m'a nekha yámelchet ekyetnama nak Sirá. 27 Xama axta apwákxo Abner ma'a Hebrón, apya'ássek axta Joab nekha átog nak tegma apwányam, yaqwayam epaqhetchesek apxakko', cha'a apchaqhakxa axta han apkelyetxaqkasa apwokmo m'a, yaqwayam exnésseshok mók apchaqhássesso m'a apyáxeg Asael. 28 Xama axta apleg'a m'a David, keñe aptáha s'e: “Méko xama aqsok ekmaso ko'o sélane tén han sektémakxa nak wesse' apwányam, nápaqtók Wesse' egegkok, eñama apmatñà m'a Abner, Ner axta apketche. 29 ¡Joab sa' káhapwak apsexnánémap, tén han ekyókxoho apnámakkok, megkameykehek sa' chá'a aphawóxama m'a eksekkeneykha nak chá'a éma agkok, tén han negmasse ektepelchamáxche nak egyempehek, tén han ekyaqteyeykha nak chá'a kaxog, tén han ekmatñá nak chá'a, essenhan meyk élnapma!”
30 Apchaqhak axta Joab tén han Abisai ma'a Abner, hakte apchaqhássessegkek axta apyáxeg Abner émpakhamáxko axta m'a Gabaón.
31 Keñe axta David aptáha apcháneya m'a Joab yetlo apyókxoho apkelxegexma'a: “Kólyepták kélántaxno, kólántaxnekxa sa' ma'a apáwa sẽlwáxaqxamo nak, kallapwomák sa' eñama apketsapma m'a Abner.” Apxegkek axta wesse' apwányam David neptámen kélsó aphápak, 32 kélátawanyeyk axta Abner ma'a Hebrón. Cha'a megyéságkaxa axta han apwana wesse' apwányam David, nekha takhaxpop apagkok nak ma'a Abner, aptamhágkek axta han ma'a apyókxoho énxet'ák nak. 33 Tén axta wesse' apwányam apmeneykmasa s'e negmeneykmasso senlapwayam apmeneykmássesa m'a Abner:
“Abner, ¿yaqsa
ektáha apketsapa nak,
aptémól'a yetsapok ma'a
énxet ekmaso aptémakxa,
34 meyke
kélnaqtehetchesso apmék,
tén han meyke
kélnaqtehetchesso
apmagkok cadenas?
¡Apketsekkek xép,
aptémól'a apmatñà
apchaqhe m'a énxet
élmasagcha'a
nak apkeltémakxa!”
Apkellekxagweyha axta aqsa makham apkelano m'a énxet'ák. 35 Keñe axta kélya'aweykxo David apcháneyákpo etwok apto amonye' ekyáqtésso, keñe axta David aptáha naqsók appaqmeta s'e:
—¡Heñássesagkohok sa' ko'o Dios ekyentaxno agko', sektawa enxoho sekto, essenhan ma'a mók aqsok enxoho, amonye' ektaxno ekhem!
36 Leyawók axta apkelwáxok apyókxoho énxet'ák apkelleg'a aptáhakxa, hakte kalkohok axta chá'a apkelwáxok apyókxoho énxet'ák aqsok apkelane m'a wesse' apwányam. 37 Cháxa ekhem apkelyekpelchágwokmo axta apyókxoho israelitas megkatnaha apteme wesse' apwányam eñama apketsapma m'a Abner, Ner axta apketche.
38 Keñe axta wesse' apwányam aptáha apkeláneya m'a sẽlpextétamo apkelwesse'e apagkok:
—Kélwet'ak kéxegke sakhem apmatñà Israel xama apkemha apmonye' apagko'. 39 Cháxa keñamak sekyelqáxko nak ko'o sekwet'a aptamhágkaxa m'a Seruiá étchek apkello nak, sektáhakxoho eykhe ko'óxa wesse' apwányam, Dios axta sélyéseykha. ¡Wesse' egegkok sa' eñássesagkohok ektáha nak apkelane s'e aqsok ekmaso nak!
1 Hubo larga guerra entre la casa de Saúl y la casa de David; pero David se iba fortaleciendo, y la casa de Saúl se iba debilitando.
Hijos de David nacidos en Hebrón
(1 Cr. 3.1-4)2 Y nacieron hijos a David en Hebrón; su primogénito fue Amnón, de Ahinoam jezreelita; 3 su segundo Quileab, de Abigail la mujer de Nabal el de Carmel; el tercero, Absalón hijo de Maaca, hija de Talmai rey de Gesur; 4 el cuarto, Adonías hijo de Haguit; el quinto, Sefatías hijo de Abital; 5 el sexto, Itream, de Egla mujer de David. Estos le nacieron a David en Hebrón.
Abner pacta con David en Hebrón
6 Como había guerra entre la casa de Saúl y la de David, aconteció que Abner se esforzaba por la casa de Saúl. 7 Y había tenido Saúl una concubina que se llamaba Rizpa, hija de Aja; y dijo Is-boset a Abner: ¿Por qué te has llegado a la concubina de mi padre? 8 Y se enojó Abner en gran manera por las palabras de Is-boset, y dijo: ¿Soy yo cabeza de perro que pertenezca a Judá? Yo he hecho hoy misericordia con la casa de Saúl tu padre, con sus hermanos y con sus amigos, y no te he entregado en mano de David; ¿y tú me haces hoy cargo del pecado de esta mujer? 9 Así haga Dios a Abner y aun le añada, si como ha jurado Jehová a David, no haga yo así con él, 10 trasladando el reino de la casa de Saúl, y confirmando el trono de David sobre Israel y sobre Judá, desde Dan hasta Beerseba. 11 Y él no pudo responder palabra a Abner, porque le temía.
12 Entonces envió Abner mensajeros a David de su parte, diciendo: ¿De quién es la tierra? Y que le dijesen: Haz pacto conmigo, y he aquí que mi mano estará contigo para volver a ti todo Israel. 13 Y David dijo: Bien; haré pacto contigo, mas una cosa te pido: No me vengas a ver sin que primero traigas a Mical la hija de Saúl, cuando vengas a verme. 14 Después de esto envió David mensajeros a Is-boset hijo de Saúl, diciendo: Restitúyeme mi mujer Mical, la cual desposé conmigo por cien prepucios de filisteos. 15 Entonces Is-boset envió y se la quitó a su marido Paltiel hijo de Lais. 16 Y su marido fue con ella, siguiéndola y llorando hasta Bahurim. Y le dijo Abner: Anda, vuélvete. Entonces él se volvió.
17 Y habló Abner con los ancianos de Israel, diciendo: Hace ya tiempo procurabais que David fuese rey sobre vosotros. 18 Ahora, pues, hacedlo; porque Jehová ha hablado a David, diciendo: Por la mano de mi siervo David libraré a mi pueblo Israel de mano de los filisteos, y de mano de todos sus enemigos. 19 Habló también Abner a los de Benjamín; y fue también Abner a Hebrón a decir a David todo lo que parecía bien a los de Israel y a toda la casa de Benjamín.
20 Vino, pues, Abner a David en Hebrón, y con él veinte hombres; y David hizo banquete a Abner y a los que con él habían venido. 21 Y dijo Abner a David: Yo me levantaré e iré, y juntaré a mi señor el rey a todo Israel, para que hagan contigo pacto, y tú reines como lo desea tu corazón. David despidió luego a Abner, y él se fue en paz.
Joab mata a Abner
22 Y he aquí que los siervos de David y Joab venían del campo, y traían consigo gran botín. Mas Abner no estaba con David en Hebrón, pues ya lo había despedido, y él se había ido en paz. 23 Y luego que llegó Joab y todo el ejército que con él estaba, fue dado aviso a Joab, diciendo: Abner hijo de Ner ha venido al rey, y él le ha despedido, y se fue en paz. 24 Entonces Joab vino al rey, y le dijo: ¿Qué has hecho? He aquí Abner vino a ti; ¿por qué, pues, le dejaste que se fuese? 25 Tú conoces a Abner hijo de Ner. No ha venido sino para engañarte, y para enterarse de tu salida y de tu entrada, y para saber todo lo que tú haces.
26 Y saliendo Joab de la presencia de David, envió mensajeros tras Abner, los cuales le hicieron volver desde el pozo de Sira, sin que David lo supiera. 27 Y cuando Abner volvió a Hebrón, Joab lo llevó aparte en medio de la puerta para hablar con él en secreto; y allí, en venganza de la muerte de Asael su hermano, le hirió por la quinta costilla, y murió. 28 Cuando David supo después esto, dijo: Inocente soy yo y mi reino, delante de Jehová, para siempre, de la sangre de Abner hijo de Ner. 29 Caiga sobre la cabeza de Joab, y sobre toda la casa de su padre; que nunca falte de la casa de Joab quien padezca flujo, ni leproso, ni quien ande con báculo, ni quien muera a espada, ni quien tenga falta de pan. 30 Joab, pues, y Abisai su hermano, mataron a Abner, porque él había dado muerte a Asael hermano de ellos en la batalla de Gabaón.
31 Entonces dijo David a Joab, y a todo el pueblo que con él estaba: Rasgad vuestros vestidos, y ceñíos de cilicio, y haced duelo delante de Abner. Y el rey David iba detrás del féretro. 32 Y sepultaron a Abner en Hebrón; y alzando el rey su voz, lloró junto al sepulcro de Abner; y lloró también todo el pueblo. 33 Y endechando el rey al mismo Abner, decía:
¿Había de morir Abner como muere un villano?
34 Tus manos no estaban atadas, ni tus pies ligados con grillos;
Caíste como los que caen delante de malos hombres.
Y todo el pueblo volvió a llorar sobre él. 35 Entonces todo el pueblo vino para persuadir a David que comiera, antes que acabara el día. Mas David juró diciendo: Así me haga Dios y aun me añada, si antes que se ponga el sol gustare yo pan, o cualquiera otra cosa. 36 Todo el pueblo supo esto, y le agradó; pues todo lo que el rey hacía agradaba a todo el pueblo. 37 Y todo el pueblo y todo Israel entendió aquel día, que no había procedido del rey el matar a Abner hijo de Ner. 38 También dijo el rey a sus siervos: ¿No sabéis que un príncipe y grande ha caído hoy en Israel? 39 Y yo soy débil hoy, aunque ungido rey; y estos hombres, los hijos de Sarvia, son muy duros para mí; Jehová dé el pago al que mal hace, conforme a su maldad.