1 “Néten, keyxho sa' sekmako nak ko'o altennaksek;
xapop, kañoho sa' sekpeywa.

2 “Máxa ekmámeye sa' katnehek
kapallenták ma'a
nélxekmowásamáxche ahagkok,
máxa yálye sa' katnehek ma'a sekpeywa,
ektémól'a chawówa
kapálwaták ma'a pa'at,
ektémól'a kapálwaták yegmen
ma'a pa'at ekpayhe.

3 “Sa' atnehek ko'o axének
Wesse' egegkok apwesey s'e:
¡kólya'asagkoho sa' apteme
apwányam apagko' ma'a Dios egagkok!
4 Cha'a apteme segmasma m'a;
kelpéwók ma'a aptamheykha nak,
kelpéwók nahan chá'a m'a
aqsok apkelane nak.
Cha'a apteme Dios
apmámnaqsoho m'a,
méko xama aqsok enxoho
megkapéwomo apkelane;
¡appéwomo m'a
tén han apmámnaqsoho!

5 “Énxet élmasagcha'a nak apkeltémakxa,
aplókasso nak chá'a m'a Dios,
megkalchek apwáxok
etnehek apketchek:
6 ¿keyaxa kélyaqmagkásekxo mók
apteméssessamakxa Wesse' egegkok
kéltéma xa ektáha nak?
Énxet'ák élyeyhaxma
meyke nak kélya'áseyak aqsok,
¿háweya kélyáp kéxegke m'a?
¿Háweya apkelane?
¡Axta apkelane kéxegke m'a
tén han apmésso kélyennaqte!

7 “Kólenmexekxoho kélnentámen,
kaxén kélwáxok ma'a nentámen axta;
kólána eltennaksek ma'a kélyapmeyk,
kólána eltennasha m'a
apkelámha apmonye'e nak.
8 Xama axta apkelmeyáseykegko chá'a
xama xama xapop apagkok
énxet'ák tén han apkelókxa m'a
Meyke nak Ekhémo,
appekkenchek axta chá'a néxa
apkelweynchámeykegkaxa m'a énxet'ák.
Xénchek axta eyke
apwáxok ma'a israelitas,
9 hakte Wesse' egegkok axta
apkelyéseykha m'a,
énxet'ák apagkok axta m'a
Jacob énxet'ák apagkok nak.
10 Apkelwetágweykmek axta m'a
yókxexma meykexa nak énxet,
ekyamáyókxa nak exma xapop
ekpáwomakxa nak émpehek
éxchahayam;
apkelpathetmeyk axta,
apkelxekmóssegkek axta nahan,
apkeltaqmelchessegkek axta nahan
ektémól'a apkeltaqmelchesso m'a
apaqta'ák apagkok apagko'.
11 Axta aptemék Wesse' egegkok
apkelpeykessama apmék
tén han apkelmoma
tén han apkelpatmeykekxo m'a
ektémól'a náta ekyawe kampaha m'a
ekpayhókxa ekyetnakxa axagkok
tén han kalxekmósek
élchampe m'a étkók.

12 “Wesse' egegkok axta aqsa
apnaqleykha m'a,
méko axta pók;
¡méko axta mók aqsok kéláyókxa
eñama mók nekha
yaqwayam kapasmok!
13 Apkelya'áseykekxeyk axta
apnaqleykekxo m'a yókxexma
egkexe netnók agko' axta m'a apchókxa,
apkeleykegkek axta m'a
aqsok ekyexna éleñama nak naxma,
meteymog áxwa axta chá'a
keleñamak apkeleykegko m'a
yányawhéna' apyegmenek
tén axta pexmok égmenek
eñama chá'a apkelmésso m'a
ekyennaqtamakxa agko' nak chá'a m'a
meteymog;
14 tén axta weyke apnaqtósso
eñama chá'a m'a weyke nagkeygmenek
tén han ma'a weyke nagkeygmenek
ekyennaqte nak,
apteykegkek axta nahan ma'a
nepkések apketkók aptepexmok nak,
tén han ma'a nepkések apkelennay'a
apkeleñama nak ma'a Basán
tén han ma'a yát'ay apketkók
apkelennay'a nak;
apteykegkek axta nahan ma'a
hótáhap apaktek
apkeltaqmalma apagko' nak,
apyeneykegkek axta nahan ma'a vino,
cham'a anmen yámet ekyexna
égmenek ekyexwásamo nak.

15 “Apmelayak axta m'a Jesurún,
apkeltekpageykha axta apmagkok xapop
(apmelayók apagko' axta,
apkelyenmomchek axta apmele),
tén axta apyamasma m'a Dios,
ektáha axta apkelane;
aptaqnawágweykmek axta m'a
apmasma nak chá'a
tén han apwagkasso teyp.
16 Aplókassegkek axta Dios
apkelpeykessamo m'a kéleykmássesso
élmasagcha'a agko' nak;
17 tén han apkelméssama chá'a aqsok
apkelnapma m'a kelyekhama,
tén han ma'a aqsok kéláyókxa
élmowancha'a amya'a
melweteya axta m'a nanók axta;
cham'a aqsok kaxwe kéláyókxa nak,
kaxwe élwe nak,
melpeykessamo axta chá'a
xama enxoho m'a apyapmeyk nak.

18 “Israel, kelwagqeykmek xeyep ma'a
apyáp tén han ma'a
apmasma nak chá'a;
kelwagqeykmek ma'a Dios
ektáha axta apmésso apyennaqte.
19 Aplókek axta Dios apwet'a xa,
apkeltaqnaweygkek axta m'a
apketchek apkelennay'a
tén han ma'a kelwán'ák nak;
20 tén axta aptáha s'e:
‘Malanók sa' ko'o kaxwók xa,
¡alanagkohok sa'
háxko sa' kexa katnehek!
Naqsók aptamhéyak énxet
élmasagcha'a apkeltémakxa xa,
énxet'ák magmowána nak
anteméssesek naqsók apkeltémakxa.
21 Elókassegkek ma'a
xama aqsok kéláyókxa
megkatnaha nak Dios,
elókassegkek ma'a
aqsok apcháyókxa
élmowancha'a amya'a nak;
¡Wának sa' eyke nahan ko'o
kólnathak kéxegke m'a
pók énxet'ák melya'áseyak nak Dios,
wának sa' kóltaqnaweygkok ko'o
kéxegke m'a énxet'ák
megkalmopmenyého nak
elya'asagkohok aqsok!
22 Eklókók ahagko' ko'o,
máxa táxa eyáléwe táhak seklo,
kawomhok sa' élwatno m'a
kañók agko' nak xapop.
Kawatnek sa' ma'a xapop
tén han ma'a aqsok ekyexna
kélcheneykekxa nak,
alwatnek sa' ma'a awhók
kañók agko' nak ma'a
meteymog élwenaqte.
23 Akxeynták sa' ko'o nepyeseksa
ekyókxoho aqsok ekmaso,
akxeynták sa' nepyeseksa ekxámokma
yágke aktek ahagkok,
24 eletsapok sa' meyk élnapma
tén han negmasse;
kamasséssók sa' negmasse
ekmáske nak hentéhek;
wahak sa' ko'o m'a
aqsok nawha'ák éllo
élleykha nak naxma
tén han ma'a yéwa
ekmáske nak hentakxek.
25 Etekyók sa' apketchek ma'a
neyseksa ámay,
keytek sa' nélmeneykha m'a
kañe' apxanák;
eletsapok sa' ma'a wokma'ák
tén han kelán'a étkók,
tén han apkelwányam
tén han ma'a sakcha'a
mekxakha nak makham neme.

26 “Xénchek axta eykhe ko'o ewáxok
waxpánchesek
tén han amasseksek
apkelxénamap keso náxop,
27 axta eyke nahan altamhók ko'o
hésmaksek ma'a sélenmexma nak;
axta altamhók kaleyxkohok apkelpeywa
tén han etnehek elpaqmétek se'e:
Háwe Wesse' egegkok
apteméssesso xa;
negko'o nenteméssesso
eñama ekha negmowancha'a.’

28 “Kelyeyhamchek exma m'a
énxet'ák Israel;
¡méko apkelya'áseyak!
29 Kaxtemék axta
ekha apkelya'áseyak xa,
elyekpelkohok axta;
elya'asagkohok axta aqsok
élhaxna m'a apmonye'e.
30 ¿Háxko katnehek emenxenek énxet
apxakko enxoho m'a mil énxet'ák nak?
¿Háxko katnehek exhok emenxenek
diez mil énxet'ák ma'a apqánet enxoho?
¡Wánxa m'a apmésa enxoho
yaqwayam emenxenek ma'a
Wesse' egegkok, aptáha nak
apkeltaqmelchesso!

31 “Hakte apkelya'ásegkók ma'a
sẽlenmexma nak,
cham'a ektáha nak chá'a
apkeltaqmelchesso,
mogwanchek aghéshok ma'a
ektáha nak chá'a negko'o
sẽltaqmelchesso.
32 Aphawók anmen yámet kélcheneykekxa
ekmasól'a xa énxet'ák nak.
Sodoma énxet'ák
aptawán'ák neptámen xa
tén han Gomorra,
apkeneykekxohol'a chá'a m'a
anmen yámet ekmáske nak ekyexna
tén han segwayól'a;
33 Yéwa pánaqte agkok ma'a
vino apagkok nak
¡yéwa segaqhamól'a pánaqte agkok!

34 “Ektaqmelchessegkek ko'o
ekyókxoho xa aqsok nak;
máxa xama aqsok ekmomnáwa
ekteméssessók sektaqmelchessama,
35 yaqwayam sa' amha m'a ekhem
sekheyásawo sa' mók apkeltémakxa,
sekmésa sa' apkellegeykegkoho
ekpayhawo nak chá'a agkések,
ekwokmo sa' apkelyaqnenágko
keso náxop.
Chágketwokmek ekhem
yaqwánxa kólmasséssók,
¡Ketók agko' kaxwók ekhem!’

36 “Epasmok sa' énxet'ák apagkok
Wesse' egegkok ma'a
apwet'a sa' ekmassa apkelyenna.
Apyósekak sa' elanok
apkeláneykha Wesse' egegkok ma'a
apwet'a sa' megyeymékpo
xama m'a kélásenneykha nak
tén han ma'a metnaha nak kélásenneykha,
37 Tén sa' etnehek elának se'e:
‘¿Háxko élmahágkaxa m'a aqsok
kéláyókxa nak chá'a,
éltaqmelchessama nak chá'a,
kélásenneykekxo nak chá'a,
38 ekteykegko nak chá'a
pexmok agkok ma'a aqsok kélnapma,
ekyeneykegko nak chá'a m'a
vino kélmésso?
¡Tásek sa' kalchempekxak néten
kapásegwata'!
¡Tásek sa' kalyo'óták kalmeyágwata'!
39 Ko'o sekwánxa ahagkok xama Dios;
méko mók aqsok kéláyókxa,
Ko'o sekmésso chá'a
ekyennaqte apnények énxet,
tén han apketsapma chá'a;
ko'o nahan sekyensasso chá'a,
tén han sektaqmelchessesseyam chá'a.
¡Méko xama énxet hégketek ko'o!
40 Ekya'ássek sa' agkok ko'o néten émek,
ekxénchek sa' agkok ekmámnaqsoho
agko' sektáha mamassegwayam,
41 ekmaxneyákxeyk sa' agkok
sókwenaqte élyenma ahagkok
tén han seyeynawo sa'
yaqwayam alyekpelkoho',
axnéshok sa' ko'o mók
setnéssessamakxa m'a
sélenmexma nak.
¡Agkések sa' apkellegeykegkoho
ekpayhawo nak chá'a yaqwayam
agkések ma'a
ektáha nak chá'a setaqnagko!
42 Kalyássesek sa' éma m'a
yágke aktek ahagkok nak,
kasawhohok sa' kamasséssók ma'a
sókwenaqte ahagkok;
¡kaltexneyxchek sa'
éma apagkok ma'a apkeletsapma nak
tén han ma'a apkelmomap nak!,
¡tén han ma'a apkelámha apmonye'e
apagkok nak ma'a sélenmexma,
élwenaqte nak apwa'ák!’

43 “¡Énxet'ák, kélheykha nak
ekyókxoho apchókxa,
kalpayhekxa kélwáxok xamo' ma'a
Dios énxet'ák apagkok!
¡Sa' exnésseshok mók aptekyawa
apkeláneykha m'a,
exnésseshok sa' mók
apteméssessamakxa m'a
apkelenmexma nak,
yásekhekxohok sa' ma'a apchókxa nak
tén han ma'a énxet'ák apagkok!”
Ektemegwánxa néxa appeywa Moisés
44-45 Apkenegwákxeyk axta apmonye'e Moisés ma'a apyókxoho énxet'ák Israel yetlo m'a Josué, Nun apketche, apkelxekmósa s'e negmeneykmasso nak, eyeynamo m'a sekxók ektepakxal'a ekweykmoho ektemegwánxa néxa. 46 Tén axta aptáha apkeláneya israelitas se'e:
“Kóltaqmelchesho sa' kalchetmok kélwáxok se'e sektáhakxa nak séláneya s'e sakhem nak, kólána' sa' elanagkok kélketchek ekyókxoho ektémakxa nak ekxeyenma s'e segánamakxa nak. 47 Hakte háwe amya'a naqsal'a s'e; keso segánamakxa nak yaqwayam kagkések ekyennaqte kélnénya'ák kéxegke, sa' kañék ekmésso ekwenaqte kélheykha m'a xapop, ekyetnama nak ma'a neyp wátsam Jordán, cham'a yaqwánxa sa' kólmok.”
Dios apchahayo étak Moisés ma'a xapop apkeltennassamakxa axta
48 Cháxa ekhem appaqhetchesakxa axta Wesse' egegkok ma'a Moisés, aptáhak axta apcháneya s'e:
49 “Emyekxa sa' ma'a meteymog élekhahéyak nak Abarim, yenát sa' ma'a egkexe Nebo nak, émha nak ma'a énxet'ák Moab xapop apagkok, ekpayho nak ma'a Jericó, sa' yenmexhok nahan xapop Canaán ma'a néten nak, cham'a yaqwánxa sa' ko'o agkések apagkok apagko' ma'a israelitas. 50 Sa' yetsapok nahan ma'a néten egkexe nak, yaqwánxa sa' yenátwakxa', epáxaqwakxak sa' ma'a ektáha axta énxet'ák apagkok, ekhawo ektémakxa axta m'a apepma Aarón, apketsapma axta m'a egkexe Hor nak, keñe appáxaqweykekxo m'a ektáha axta énxet'ák apagkok. 51 Axta hélyeheykekxohok ko'o kéxegke nápaqta'awók ma'a israelitas, cháxa kélqánet nak, kélheykencha'a axta m'a ekyapwate ekyetnamakxa axta yegmen Meribá-cadés, meykexa énxet nak ma'a yókxexma Sin, hakte axta héláyók ko'o kéxegke nápaqta'awók ma'a énxet'ák nak. 52 Makhawók sa' aqsa yenmexhok ma'a xapop yaqwánxa sa' ko'o agkések ma'a israelitas, metxehek sa' eyke m'a kañe' nak.”
1 Escuchad, cielos, y hablaré;
Y oiga la tierra los dichos de mi boca.
2 Goteará como la lluvia mi enseñanza;
Destilará como el rocío mi razonamiento;
Como la llovizna sobre la grama,
Y como las gotas sobre la hierba;
3 Porque el nombre de Jehová proclamaré.
Engrandeced a nuestro Dios.
4 Él es la Roca, cuya obra es perfecta,
Porque todos sus caminos son rectitud;
Dios de verdad, y sin ninguna iniquidad en él;
Es justo y recto.
5 La corrupción no es suya; de sus hijos es la mancha,
Generación torcida y perversa.
6 ¿Así pagáis a Jehová,
Pueblo loco e ignorante?
¿No es él tu padre que te creó?
Él te hizo y te estableció.
7 Acuérdate de los tiempos antiguos,
Considera los años de muchas generaciones;
Pregunta a tu padre, y él te declarará;
A tus ancianos, y ellos te dirán.
8 Cuando el Altísimo hizo heredar a las naciones,
Cuando hizo dividir a los hijos de los hombres,
Estableció los límites de los pueblos
Según el número de los hijos de Israel.
9 Porque la porción de Jehová es su pueblo;
Jacob la heredad que le tocó.
10 Le halló en tierra de desierto,
Y en yermo de horrible soledad;
Lo trajo alrededor, lo instruyó,
Lo guardó como a la niña de su ojo.
11 Como el águila que excita su nidada,
Revolotea sobre sus pollos,
Extiende sus alas, los toma,
Los lleva sobre sus plumas,
12 Jehová solo le guio,
Y con él no hubo dios extraño.
13 Lo hizo subir sobre las alturas de la tierra,
Y comió los frutos del campo,
E hizo que chupase miel de la peña,
Y aceite del duro pedernal;
14 Mantequilla de vacas y leche de ovejas,
Con grosura de corderos,
Y carneros de Basán; también machos cabríos,
Con lo mejor del trigo;
Y de la sangre de la uva bebiste vino.
15 Pero engordó Jesurún, y tiró coces
(Engordaste, te cubriste de grasa);
Entonces abandonó al Dios que lo hizo,
Y menospreció la Roca de su salvación.
16 Le despertaron a celos con los dioses ajenos;
Lo provocaron a ira con abominaciones.
17 Sacrificaron a los demonios, y no a Dios;
A dioses que no habían conocido,
A nuevos dioses venidos de cerca,
Que no habían temido vuestros padres.
18 De la Roca que te creó te olvidaste;
Te has olvidado de Dios tu creador.
19 Y lo vio Jehová, y se encendió en ira
Por el menosprecio de sus hijos y de sus hijas.
20 Y dijo: Esconderé de ellos mi rostro,
Veré cuál será su fin;
Porque son una generación perversa,
Hijos infieles.
21 Ellos me movieron a celos con lo que no es Dios;
Me provocaron a ira con sus ídolos;
Yo también los moveré a celos con un pueblo que no es pueblo,
Los provocaré a ira con una nación insensata.
22 Porque fuego se ha encendido en mi ira,
Y arderá hasta las profundidades del Seol;
Devorará la tierra y sus frutos,
Y abrasará los fundamentos de los montes.
23 Yo amontonaré males sobre ellos;
Emplearé en ellos mis saetas.
24 Consumidos serán de hambre, y devorados de fiebre ardiente
Y de peste amarga;
Diente de fieras enviaré también sobre ellos,
Con veneno de serpientes de la tierra.
25 Por fuera desolará la espada,
Y dentro de las cámaras el espanto;
Así al joven como a la doncella,
Al niño de pecho como al hombre cano.
26 Yo había dicho que los esparciría lejos,
Que haría cesar de entre los hombres la memoria de ellos,
27 De no haber temido la provocación del enemigo,
No sea que se envanezcan sus adversarios,
No sea que digan: Nuestra mano poderosa
Ha hecho todo esto, y no Jehová.
28 Porque son nación privada de consejos,
Y no hay en ellos entendimiento.
29 ¡Ojalá fueran sabios, que comprendieran esto,
Y se dieran cuenta del fin que les espera!
30 ¿Cómo podría perseguir uno a mil,
Y dos hacer huir a diez mil,
Si su Roca no los hubiese vendido,
Y Jehová no los hubiera entregado?
31 Porque la roca de ellos no es como nuestra Roca,
Y aun nuestros enemigos son de ello jueces.
32 Porque de la vid de Sodoma es la vid de ellos,
Y de los campos de Gomorra;
Las uvas de ellos son uvas ponzoñosas,
Racimos muy amargos tienen.
33 Veneno de serpientes es su vino,
Y ponzoña cruel de áspides.
34 ¿No tengo yo esto guardado conmigo,
Sellado en mis tesoros?
35 Mía es la venganza y la retribución;
A su tiempo su pie resbalará,
Porque el día de su aflicción está cercano,
Y lo que les está preparado se apresura.
36 Porque Jehová juzgará a su pueblo,
Y por amor de sus siervos se arrepentirá,
Cuando viere que la fuerza pereció,
Y que no queda ni siervo ni libre.
37 Y dirá: ¿Dónde están sus dioses,
La roca en que se refugiaban;
38 Que comían la grosura de sus sacrificios,
Y bebían el vino de sus libaciones?
Levántense, que os ayuden
Y os defiendan.
39 Ved ahora que yo, yo soy,
Y no hay dioses conmigo;
Yo hago morir, y yo hago vivir;
Yo hiero, y yo sano;
Y no hay quien pueda librar de mi mano.
40 Porque yo alzaré a los cielos mi mano,
Y diré: Vivo yo para siempre,
41 Si afilare mi reluciente espada,
Y echare mano del juicio,
Yo tomaré venganza de mis enemigos,
Y daré la retribución a los que me aborrecen.
42 Embriagaré de sangre mis saetas,
Y mi espada devorará carne;
En la sangre de los muertos y de los cautivos,
En las cabezas de larga cabellera del enemigo.
43 Alabad, naciones, a su pueblo,
Porque él vengará la sangre de sus siervos,
Y tomará venganza de sus enemigos,
Y hará expiación por la tierra de su pueblo.
44 Vino Moisés y recitó todas las palabras de este cántico a oídos del pueblo, él y Josué hijo de Nun. 45 Y acabó Moisés de recitar todas estas palabras a todo Israel; 46 y les dijo: Aplicad vuestro corazón a todas las palabras que yo os testifico hoy, para que las mandéis a vuestros hijos, a fin de que cuiden de cumplir todas las palabras de esta ley. 47 Porque no os es cosa vana; es vuestra vida, y por medio de esta ley haréis prolongar vuestros días sobre la tierra adonde vais, pasando el Jordán, para tomar posesión de ella.
Se le permite a Moisés contemplar la tierra de Canaán
48 Y habló Jehová a Moisés aquel mismo día, diciendo: 49 Sube a este monte de Abarim, al monte Nebo, situado en la tierra de Moab que está frente a Jericó, y mira la tierra de Canaán, que yo doy por heredad a los hijos de Israel; 50 y muere en el monte al cual subes, y sé unido a tu pueblo, así como murió Aarón tu hermano en el monte Hor, y fue unido a su pueblo; 51 por cuanto pecasteis contra mí en medio de los hijos de Israel en las aguas de Meriba de Cades, en el desierto de Zin; porque no me santificasteis en medio de los hijos de Israel. 52 Verás, por tanto, delante de ti la tierra; mas no entrarás allá, a la tierra que doy a los hijos de Israel.