1 Tásek kataqmelek
chá'a nenxénamaxche',
kaxnók anxámasagkok
ma'a aqsok egagkok,
tásek antemhek
ekha sẽláyo,
kaxnók kaxek
ekxámokma m'a
sawo ekyátekto
ekmomnáwa,
tén han ma'a sawo
ekmope ekmomnáwa.
2 Hawók mók
ektémakxa m'a
ekxákma nak
aqsok apagkok
tén han meyke nak
aqsok apagkok:
Wesse' egegkok
axta apkelane xa
apqánet nak.
3 Étak chá'a aqsok
ekmaso m'a énxet
ekha nak chá'a
élchetámeykha apwáxok,
keñe étnakhaksek chá'a;
keñe m'a meyke nak chá'a
élchetámeykha apwáxok,
exog aqsa,
keñe eñegkohok
chá'a ektemégweykmoho
exma ekmaso.
4 Hegwetaksohok
ekxákma aqsok
egagkok ma'a
nenteme nak chá'a
megkeymáxkoho egwáxok,
tén han ma'a nenteme nak
negáyo Wesse' egegkok,
ekha sẽláyo han antéhek,
hegwetaksek han ekwenaqte
negweynchámeykha.
5 Xámok kelhanma
ámay apagkok ma'a énxet
ekmaso nak aptémakxa';
tén han am'ák,
étnakhaksek eyke chá'a
m'a apmeyámakpoho
apagko' nak chá'a.
6 Elxekmós aptémakxa
ektaqmela sakcha'a
aptáhakxa nak
makham ketchetse',
keñe sa' ma'a aptáha
enxoho apwányamo,
megkalwánaqmék chá'a.
7 Ekxákma apkelnaqta
aqsa etnehek wesse' m'a
nepyeseksa nak énxet'ák
meyke aqsok apagkok;
keñe m'a apmassáseykha
nak chá'a selyaqye
apagkok pók,
etnehek apkemha
apmonye' apagkok
ma'a ektáha nak
chá'a apmassáseykha
selyaqye apagkok.
8 Énxet aptekkesso
nak aqsok ekmaso,
kápekxak sa' aqsok
ekmaso aptekkesso;
¡Emasséssók sa'
Wesse' egegkok
yetlo aplómo apagko'!
9 Dios sa'
epasmok ma'a
énxet ektaqmeleykha
nak chá'a apwáxok
elanok apnámakkok,
eñama apkelmésso
chá'a aptéyak ma'a
énxet'ák meyke nak
aqsok apagkok.
10 Kéltekkessek
agkok ma'a énxet
megkeyxnegwayam
nak chá'a appeywa,
kamaskok ma'a
nélenmexamaxche',
nélyamatchásamáxche',
nénlókáseyak egmók.
11 Yásekhohok
wesse' apwányam ma'a
énxet megkeyxamaxkoho
nak chá'a apwáxok elána',
apxegexma chá'a
etnehek ma'a
appaqmeyesma
nak chá'a yetlo
ektaqmeleykha
appeywa elána'.
12 Elanha chá'a
Wesse' egegkok
ma'a énxet
apya'áseykegkoho
nak aqsok,
metnéssesek eyke
chá'a naqso'
aptáhakxa enxoho
m'a énxet apmopwána
nak chá'a amya'a.
13 Etnehek chá'a
epaqmétek énxet
apháxamákpoho nak
chá'a etneykha s'e:
“Yámakméwa
yagqak ámay,
heyaqhek katnehek.”
14 Máxa máxek
ekmattawóneg agko'
ekpeywa m'a kelán'a
apha atáwa' élánegwayam
nak chá'a pók énxet,
apteyeykemxa nak
chá'a m'a énxet
apkeltaqnagko nak
Wesse' egegkok.
15 Aptémakxa apagko'
chá'a apketkók ma'a
élyeyháxma nak,
kamaskok eyke chá'a
kélnókásencha'a enxoho
yetlo kélyekpexcheteykha.
16 Énxet
apnaqtawáseykegkoho
nak meyke aqsok apagkok
yaqwayam exámasagkok
aqsok apagkok,
essenhan han ma'a
apkelmésso nak chá'a
aqsok apagkok ma'a
ekxákma nak aqsok apagkok,
meyke aqsok apagkok
sa' katnehek.
Treinta aqsok apkelxeyenma nak ma'a apkelya'áseykegkoho nak aqsok
17 Etaqmelchesho
apháxenmo ekyókxoho
aqsok apkelxeyenma
nak ma'a
apkelya'áseykegkoho
nak aqsok;
epekken apwáxok
ma'a ektáhakxa
enxoho sélxekmósso.
18 Kalkohok sa'
apwáxok appekkena
enxoho apwáxok,
apwanchek sa'
chá'a exénekxoho'.
19 Sakhem agko' xép
sekya'assásegwokmo
xa aqsok nak,
yaqwayam enxoho
etnehek apcháyo
m'a Wesse' egegkok.
20 Ektáxéssessek
xeyep treinta
ektémakxa amya'a,
ekhágko nak ma'a
sẽlpaqhetchesso nak,
tén han ma'a
negya'áseykegkoho
nak aqsok,
21 yaqwayam enxoho
kalxekmósek ektémakxa
nak negyekpelchémo
ekmámnaqso',
yaqwayam enxoho
kapéwhok apkeltennasso
m'a apkelmaxneyeykha
nak chá'a exchep.
- 1 -22 Ná etwasagkoho
chá'a m'a meyke
nak aqsok apagkok,
eñama apteme
meyke aqsok apagkok,
ná eyaqhap eltamhok
esexnenak nápaqta'awók
segyekpelchémo m'a
meyke nak ekmasma,
23 hakte Wesse' egegkok
sa' epasmok ma'a,
keñe sa' eñássesagkohok
ma'a ektáha nak chá'a
apnaqtawáseykegkoho.
- 2 -24 Ná etne
apkelásekhayókxa
tén han apkelxegexma'a
m'a énxet'ák
apkelyennaqteyáseykha
nak chá'a apyempe'ék,
tén han apkelnatheyáseykha
nak chá'a,
25 kaltamék katnehek
xép xa apkeltémakxa
élmasagcha'a nak ma'a,
apsexnánémap
apagko' etnehek.
- 3 -26 Ná exén chá'a
xama enxoho
eyánmagkassesek
apméyak aqsok
ma'a pók énxet,
27 hakte méko
agkok xép
apyánmagkasso,
kawomhok sa'
kélyementama
m'a aptaháno
apyetnamakxa
nak néten.
- 4 -28 Nágkólxegkásekxoho
chá'a xapop kélagkok
ma'a néxa appekkenmakxa
axta m'a kélyapmeyk
nanók axta kéxegke.
- 5 -29 Énxet aptaqmelchessamo nak
chá'a apkelane aptamheykha,
etnehek sa' aptamheykha m'a
apheykegkaxa nak
apkelwesse'e apkelwányam,
metnehek sa' wesse' apagkok
ma'a meyke nak kéláyo.
1 De más estima es el buen nombre que las muchas riquezas,
Y la buena fama más que la plata y el oro.
2 El rico y el pobre se encuentran;
A ambos los hizo Jehová.
3 El avisado ve el mal y se esconde;
Mas los simples pasan y reciben el daño.
4 Riquezas, honra y vida
Son la remuneración de la humildad y del temor de Jehová.
5 Espinos y lazos hay en el camino del perverso;
El que guarda su alma se alejará de ellos.
6 Instruye al niño en su camino,
Y aun cuando fuere viejo no se apartará de él.
7 El rico se enseñorea de los pobres,
Y el que toma prestado es siervo del que presta.
8 El que sembrare iniquidad, iniquidad segará,
Y la vara de su insolencia se quebrará.
9 El ojo misericordioso será bendito,
Porque dio de su pan al indigente.
10 Echa fuera al escarnecedor, y saldrá la contienda,
Y cesará el pleito y la afrenta.
11 El que ama la limpieza de corazón,
Por la gracia de sus labios tendrá la amistad del rey.
12 Los ojos de Jehová velan por la ciencia;
Mas él trastorna las cosas de los prevaricadores.
13 Dice el perezoso: El león está fuera;
Seré muerto en la calle.
14 Fosa profunda es la boca de la mujer extraña;
Aquel contra el cual Jehová estuviere airado caerá en ella.
15 La necedad está ligada en el corazón del muchacho;
Mas la vara de la corrección la alejará de él.
16 El que oprime al pobre para aumentar sus ganancias,
O que da al rico, ciertamente se empobrecerá.
Preceptos y amonestaciones
17 Inclina tu oído y oye las palabras de los sabios,
Y aplica tu corazón a mi sabiduría;
18 Porque es cosa deliciosa, si las guardares dentro de ti;
Si juntamente se afirmaren sobre tus labios.
19 Para que tu confianza sea en Jehová,
Te las he hecho saber hoy a ti también.
20 ¿No te he escrito tres veces
En consejos y en ciencia,
21 Para hacerte saber la certidumbre de las palabras de verdad,
A fin de que vuelvas a llevar palabras de verdad a los que te enviaron?
22 No robes al pobre, porque es pobre,
Ni quebrantes en la puerta al afligido;
23 Porque Jehová juzgará la causa de ellos,
Y despojará el alma de aquellos que los despojaren.
24 No te entremetas con el iracundo,
Ni te acompañes con el hombre de enojos,
25 No sea que aprendas sus maneras,
Y tomes lazo para tu alma.
26 No seas de aquellos que se comprometen,
Ni de los que salen por fiadores de deudas.
27 Si no tuvieres para pagar,
¿Por qué han de quitar tu cama de debajo de ti?
28 No traspases los linderos antiguos
Que pusieron tus padres.
29 ¿Has visto hombre solícito en su trabajo? Delante de los reyes estará;
No estará delante de los de baja condición.