Pók tegma apkelane makham Salomón
1 Apkeláneyak axta Salomón tegma apyawe apagkok apagko', trece apyeyam axta weykmok appenchessama apkelane apyókxoho. 2 Apkeláneyak axta han tegma apyawe apteméssessama axta apwesey “Naxma Líbano”, cuarenta y cinco metros axta apwenaqte, veintidós y medio axta m'a appayhakxa', keñe trece metros y medio m'a apmahéyak néten, cuatro yámet cedro élámha éleweykekxa axta han ekméyak ma'a, kélnegkenma axta néten éltegyésso yámet cedro. 3 Cuarenta y cinco axta ekyókxoho xa éltegyésso nak, ántánxo kélexpánchesso axta han kéltemék chá'a kélnegkenéyak ma'a quince éléweykekxa nak, kélchexneykegkek axta chá'a m'a néten élámha nak. Yántéseksek cedro kéleykmassáseykha axta han chá'a heykegkok néten ma'a éltegyésso nak. 4 Ántánxo éleweykekxa axta han átog étkók, kélpékessamo chá'a kélnegkenéyak ántánxo ekpayhémo chá'a mók. 5 Cuatro nekhaw'ék axta han ma'a ekyókxoho átog tén han átog étkók nak, ekpayhémo axta han chá'a mók ántánxo éleweykekxa'. 6 Apkelanak axta han kañe' tegma apteméssessama axta ekwesey ekheykegkaxa Yámet Élámha, veintidós metros y medio axta apwenaqte, keñe trece metros y medio m'a appayhakxa'. Apkelanak axta han pók tegma apwáxok amonye' m'a, yetlo élámha tén han néten. 7 Apkelanak axta han kañe' tegma Sẽlyekpelchémókxa, essenhan kélláneykxéssamakxa chá'a amya'a énxet'ák, yaqwayam enxoho kalanaxchek chá'a kélyekpelchémo énxet'ák ma'a, apsawheyásekxók axta han aphaxtegkesso yántéseksek cedro m'a néten tén han kóneg.
8 Yetneyk axta han yókxexma kélhaxtegkesso m'a neptámen nak tegma apyawe aphamakxa nak Salomón, tén han xama tegma apwáxok aphémo m'a apkelánamap axta. Aphawók axta han apwáxok tegma apyawe apkelánesso axta m'a faraón apketche, apmoma axta aptéma aptáwa'. 9 Meteymog élmomnáwa agko' axta han apyókxoho apkelánamap nak ma'a tegma, cham'a apowhók nak, tén han ma'a apmonye' nak, tén han ma'a nápakhaw'ék nak, tén han ma'a apwáxok ekyawakxa nak, meteymog kélpáxqatma axta tén han kélyaqtenneykekxa ekwánxa enxoho chá'a ekwenaqte, cham'a yókxexma nak tén han kañe'. 10 Meteymog élmomnáwa axta han ma'a apowhók nak, tén han élyawe, cuatro metros y medio axta han chá'a xama, keñe axta han chá'a mók tres metros sesenta centímetros. 11 Meteymog élmomnáwa axta han ma'a ekhéyak nak néten, tén han kélpáxqatma ekwánxa enxoho chá'a ekwenaqte, tén han yántéseksek cedro. 12 Ántánxo éleweykekxa meteymog axta han ma'a neyáwa nak kélhaxtegkesso ekyawakxa nak, tén axta han xama éléweykekxa éltegyésso yámet cedro, hawók axta m'a ektémakxa nak kañe' tegma apwáxok ekyetno nak tegma, tén han ma'a nentaxnamakxa nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok.
Salomón apkeltémo epasmok Hiram
(2 Cr 2.13-142 3.15-17)
13 Apkeltamhók axta kólyentawakxak wesse' apwányam Salomón yókxexma Tiro m'a Hiram, 14 apteme axta kelán'a tampe' étche, eñama axta nepyeseksa m'a Neftalí énxet'ák apagkok, apkeñamakxa apagko' axta han ma'a Tiro, apmopwána aptamheykha ektémakxa nenlane sawo ekyexwase. Apwanchek axta elának aqsok ma'a Hiram, apya'áseykegkoho axta han eghak, apya'ásegkok axta ektémakxa nenlane m'a mók ektémakxa nak chá'a nenlane m'a sawo ekyexwase, apwákxeyk axta aphakxa wesse' apwányam Salomón, apkelanak axta ekyókxoho aptamheykha. 15 Apkelpeykesákxeyk axta ánet élámha sawo ekyexwase, ekwayam axta chá'a ocho metros ekmahéyak néten, keñe cinco metros y medio m'a ekyaqye. 16 Apkelanak axta han ánet apqatkok sawo ekyexwase, yaqwayam enxoho elatchesagkok ma'a néten apqatkok nak élámha. Dos metros veinticinco centímetros axta han chá'a ekwenaqte xama m'a apqatkok nak. 17 Apkelanak axta han ánet sawo élyagqáxeykha, élpextétamaxche axta ektémól'a cadenas, yaqwayam enxoho kólnegkenagkok ma'a apqatkok nak chá'a néten ma'a yámet nak élámha: xama sawo élyagqáxeykha chá'a m'a xama nekha apqátek. 18 Apkelanak axta han chá'a ánet éléweykekxa yánta ekyexna kéleykmássesso nekhaw'ék ma'a xama sawo élyagqáxeykha, yaqwayam enxoho elyepetchesek chá'a m'a apqatkok nak élámha. Hawók axta han apteméssesakxa m'a mók nak apqatkok. 19 Xegkessek axta han chá'a dos metros apqatkok ekhéyak néten ma'a élámha nak nentaxnamakxa, pánaqte exnók kéleykmássesso axta han ma'a. 20 Élyaqye axta han chá'a nekhaw'ék tén han néten ma'a apqatkok, cham'a élyawakxa nak chá'a élpayhe, yetlo m'a sawo élyagqáxeykha, doscientos yánta ekyexna kéleykmássesso ánet éléweykekxa axta han ma'a. 21 Apkelánchessek axta han Hiram nentaxnamakxa nak tegma appagkanamap xa élámha nak. Xama axta apkelánchesa chá'a m'a yaqwánxa etnegkesek, Jaquín axta han aptemessásak ekwesey m'a émha nak ekpayho nélya'assamakxa, keñe axta Bóaz ma'a émha nak nepsagqalwa. 22 Pánaqte exnók kéleykmássesso axta han ma'a naw'ék nak élámha. Cháxa ekpenchesáxchexa axta nentamheykha élánamáxche m'a élámha.
Yegmen kélyeta ekyawe
(2 Cr 4.1—5.1)
23 Apkelanak axta han Hiram xama kélyátamakxa yegmen ekyawe sawo ekyexwase, yaqwayam kólyetmok yegmen. Ekyaqye axta han ma'a, cuatro metros y medio axta átog. Dos metros veinticinco centímetros axta ekmahéyak néten, trece metros y medio axta ekyaqye. 24 Aqsok ekyexna élápxegamaxche axta han apkelanék ma'a kóneg átog nak nekhaw'ék ma'a kélyátamakxa yegmen, diez axta han chá'a éléweykekxa aqsok ekyexna ekyókxoho m'a, cuarenta y cinco centímetros nak chá'a xama nekha', yepetcheykekxeyk axta m'a aqsok kélyátamakxa yegmen nak. 25 Kélpekkenmeyk axta han néten ma'a doce weyke kelennay'awók kéleykmássesso nak sawo ekyexwase, ántánxo axta kelpayhémok ma'a nexcheyha, ántánxo axta han nepyeyam, ántánxo axta han ma'a ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem, keñe han ántánxo m'a ekpayho nak taxnegwánxa ekhem. Kañe' axta kelpeheweykekxak ma'a ataqla amagkok nak, kéltahanchessegkek axta m'a kélyátamakxa nak yegmen. 26 Ocho centímetros axta ekyentaxno émpehek xa kélyátamakxa nak yegmen; kéleykmássessamók axta han pánaqte exnamok axagkok ma'a nekhaw'ék nak, cuarenta y cuatro mil litros axta awanchek kalának yegmen.
27 Apkelánéssek axta han diez ekyennaqtéssamakxa nak kóneg sawo ekyexwase, un metro ochenta centímetros axta chá'a ekwenaqte xama, tén han ma'a ekpayhakxa nak, keñe axta han un metro treinta y cinco centímetros ekmahéyak néten. 28 Axta temék élánamáxche awhók nak se'e: yetneyk axta élmeykegkaxa élyaqhapma kélyaqhakkasso m'a nekhaw'ék nak, 29 keñe axta m'a neyseksa nak élmeykegkaxa kéleykmassáseykencha'a chá'a méwa, weyke kelennay'a, tén han apho énxet ekha apxempenák. Tén axta kélnáxegkáseykencha'a pánaqte exnók néten tén han kóneg ma'a weyke kelennay'a tén han méwa. 30 Cuatro amagkok sawo ekyexwase axta han chá'a xama m'a awhak nak, sawo ekyexwase axta han ma'a élántaxnamakxa nak amagkok. Keñe axta m'a cuatro máséyak nak chá'a awhók, cham'a kóneg nak kélyátamakxa yegmen, ekheykegko élteyeykemxa xapop sawo ekyexwase, ekheykegko axta chá'a pánaqte exnók kéleykmássesso xama nekha'. 31 Kañe' kélhaxtegkesso axta han yetnók átog ma'a kélyátamakxa yegmen, ekyephagweykmoho axta ekmahéyak néten cuarenta y cinco centímetros. Ekyaqye axta átog ma'a, sesenta y ocho centímetros axta han ekmahéyak néten ma'a ekmeykegkaxa nak. Kéleykmassáseykha axta han ma'a néten átog nak, háwe axta han ekyaqye m'a kélapma nak, ekhémo mók nekhaw'ék axta aqsa. 32 Heykegkek axta cuatro amagkok ma'a kóneg nak élmeykegkaxa', keñe axta amagkok élántaxnamakxa élmeykegko m'a awhak nak. Sesenta y ocho centímetros axta han chá'a ekmahéyak néten ma'a xama amnek, 33 hawók axta han ma'a ektémól'a yátnáxeg apyenyawasso amagkok. Sawo élyexwase axta han ma'a ekyókxoho nak élántaxnamakxa amagkok, tén han ma'a élyaqye nak, tén han ma'a ekhéyak nak kañe' awhak eywok. 34 Xama ekpasmeykekxa axta temék ma'a cuatro éltaháno ekhéyak axta chá'a m'a cuatro máséyak nak. 35 Veintidós centímetros y medio axta han ekmahéyak néten néxa m'a nekhaw'ék átog nak; xama ekpasmeykekxa axta han tamheykekxak ma'a élmeykegkaxa nak, tén han ma'a élyennaqtéssamakxa ekyetno nak ma'a néten. 36 Apkeleykmassáseykha axta han Hiram apho énxet ekha apxempenák, méwa tén han áxa m'a nekhaw'ék nak élmeykegkaxa tén han élyennaqtéssamakxa, cham'a ekhakxa axta chá'a malámog yaqwayam kóleykmássesha, tén han pánaqte exnók ma'a nekhaw'ék nak. 37 Cháxa aptémakxa axta apkeláneya m'a diez awhak élyennaqtéssamakxa nak, ekhémo mók appeykáseykekxa sawo, tén han ekhémo mók chá'a ektémakxa tén han ekwenaqte.
38 Apkelanak axta han diez kélyátamakxa yegmen sawo ekyexwase. Un metro ochenta centímetros axta han chá'a xama, ekhémo nak chá'a kólyetmok ochocientos ochenta litros yegmen, kélnegkenágkek axta han ma'a néten nak diez awhók élyennaqtéssamakxa, 39 cinco awhók élyennaqtéssamakxa axta han ma'a ekpayho nak nélya'assamakxa tegma appagkanamap, keñe axta han cinco m'a ekpayho nak nepsagqalwa. Keñe axta kélyátamakxa yegmen ekyawe kélpekkenma m'a ekpayho nak nélya'assamakxa m'a tegma appagkanamap, nekha nak teyapmakxa ekhem ekpayho nak nepyeyam.
40 Apkelánegkek axta han weygke m'a Hiram, pála tén han egheykok élyawe, cháxa appenchesa axta ekyókxoho aptamheykha apkelánesso aqsok Salomón, cham'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, 41 apkelánéssama axta ánet élámha, tén han ánet apqatkok élyaqye ekhéyak ma'a néten, tén han ánet sawo élyagqáxeykha yaqwayam kólyepetchesek ma'a apqatkok nak, 42 apkeláneyak axta cuatrocientos yántakyexna yaqwayam kaxnagkok nekhaw'ék ma'a ánet sawo élyagqáxeykha nak, ánet éléweykekxa chá'a xama nekha m'a sawo élyagqáxeykha, kélwakhasso nak apqatkok élyaqye ekhéyak axta m'a néten nak élámha; 43 tén han diez awhók élyennaqtéssamakxa, keñe han diez kélyátamakxa yegmen yaqwayam enxoho kólnegkenek chá'a m'a néten nak, 44 tén han kélyátamakxa yegmen ekyawe yaqwayam kólyetmok chá'a yegmen, yetlo doce weyke kelennay'awók kéleykmássesso ekhéyak ma'a kóneg, 45 tén han táhap kélxata, pála tén han sokpayhe élyawe.
Sawo ekyexwase kélyenmáseykekxa axta han ekyókxoho m'a aqsok kélmeykegkaxa', apkelánesso axta Hiram ma'a wesse' apwányam Salomón, yaqwayam kólmaha m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok. 46 Axta apkelánegweykmok wesse' apwányam apkelpeykeseykekxo m'a yagkamex nak yókxexma Jordán, cham'a teyp nak Sucot halep nak Saretán. 47 Xámok agko' axta han ma'a aqsok kélmeykegkaxa nak élánamáxche sawo ekyexwase, axta kaxeyenmak apwáxok elyetsetagkok ekwánxa m'a Salomón.
48 Apkeltamhók axta han kóllanaksek Salomón ma'a ekyókxoho aqsok kélmeykegkaxa', ekhéyak axta m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok: cham'a ekwatnamáxchexa nak aqsok élánamáxche sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han mésa sawo ekyátekto ekmomnáwa kélnegkenmakxa axta chá'a néten ma'a pán kélpagkanchesso nak Wesse' egegkok, 49 tén han cháléwasso élyawe sawo ekyátekto ekmomnáwa ekhéyak axta chá'a m'a ekpayho nak Ekpagkanamaxchexa agko', cinco axta m'a ekpayho nak nélya'assamakxa, tén han cinco m'a ekpayho nak nepsagqalwa, yetlo pánaqte exnók kéleykmassáseykha, tén han cháléwasso étkók agkok, tén han kélmeykha nak chá'a kólsapanchesek, élánamáxche nak sawo ekyátekto ekmomnáwa, 50 tén han ma'a egheykok, tén han ma'a kélmeykha nak chá'a kólsapanchesek cháléwasso, tén han egheykok élyawe, tén han yekweykto élyawe, tén han ma'a aqsok ánek ekmátsa nak ekpaqneyam axagkok, sawo ekyátekto ekmomnáwa ektaqmalma agko' axta han ekyókxoho xa. Sawo ekyátekto ekmomnáwa axta han ma'a sawo élmayheykekxexa nak chá'a atña'ák ma'a Ekpagkanamaxchexa agko' nak, cham'a kañe' nak tegma appagkanamap, tén han ma'a atña'ák nak ma'a tegma appagkanamap.
51 Xama axta ekpenchásexko ekyókxoho nentamheykha apkeltémo axta kalanaxchek wesse' apwányam Salomón ma'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apkelsókek axta Salomón ma'a aqsok kélmeykegkaxa nak sawo ekyátekto élmomnáwa, tén han sawo ekmope élmomnáwa, apkelpagkanchesso axta Wesse' egegkok ma'a David, apyáp axta, apxátawokmek axta m'a kélxátamakxa axta chá'a aqsok élmomnáwa m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok.
Otros edificios de Salomón
1 Después edificó Salomón su propia casa en trece años, y la terminó toda.
2 Asimismo edificó la casa del bosque del Líbano, la cual tenía cien codos de longitud, cincuenta codos de anchura y treinta codos de altura, sobre cuatro hileras de columnas de cedro, con vigas de cedro sobre las columnas. 3 Y estaba cubierta de tablas de cedro arriba sobre las vigas, que se apoyaban en cuarenta y cinco columnas; cada hilera tenía quince columnas. 4 Y había tres hileras de ventanas, una ventana contra la otra en tres hileras. 5 Todas las puertas y los postes eran cuadrados; y unas ventanas estaban frente a las otras en tres hileras.
6 También hizo un pórtico de columnas, que tenía cincuenta codos de largo y treinta codos de ancho; y este pórtico estaba delante de las primeras, con sus columnas y maderos correspondientes.
7 Hizo asimismo el pórtico del trono en que había de juzgar, el pórtico del juicio, y lo cubrió de cedro del suelo al techo.
8 Y la casa en que él moraba, en otro atrio dentro del pórtico, era de obra semejante a esta. Edificó también Salomón para la hija de Faraón, que había tomado por mujer, una casa de hechura semejante a la del pórtico.
9 Todas aquellas obras fueron de piedras costosas, cortadas y ajustadas con sierras según las medidas, así por dentro como por fuera, desde el cimiento hasta los remates, y asimismo por fuera hasta el gran atrio. 10 El cimiento era de piedras costosas, piedras grandes, piedras de diez codos y piedras de ocho codos. 11 De allí hacia arriba eran también piedras costosas, labradas conforme a sus medidas, y madera de cedro. 12 Y en el gran atrio alrededor había tres hileras de piedras labradas, y una hilera de vigas de cedro; y así también el atrio interior de la casa de Jehová, y el atrio de la casa.
Salomón emplea a Hiram, de Tiro
(2 Cr. 2.13-142 3.15-17)
13 Y envió el rey Salomón, e hizo venir de Tiro a Hiram, 14 hijo de una viuda de la tribu de Neftalí. Su padre, que trabajaba en bronce, era de Tiro; e Hiram era lleno de sabiduría, inteligencia y ciencia en toda obra de bronce. Este, pues, vino al rey Salomón, e hizo toda su obra.
15 Y vació dos columnas de bronce; la altura de cada una era de dieciocho codos, y rodeaba a una y otra un hilo de doce codos. 16 Hizo también dos capiteles de fundición de bronce, para que fuesen puestos sobre las cabezas de las columnas; la altura de un capitel era de cinco codos, y la del otro capitel también de cinco codos. 17 Había trenzas a manera de red, y unos cordones a manera de cadenas, para los capiteles que se habían de poner sobre las cabezas de las columnas; siete para cada capitel. 18 Hizo también dos hileras de granadas alrededor de la red, para cubrir los capiteles que estaban en las cabezas de las columnas con las granadas; y de la misma forma hizo en el otro capitel. 19 Los capiteles que estaban sobre las columnas en el pórtico, tenían forma de lirios, y eran de cuatro codos. 20 Tenían también los capiteles de las dos columnas, doscientas granadas en dos hileras alrededor en cada capitel, encima de su globo, el cual estaba rodeado por la red. 21 Estas columnas erigió en el pórtico del templo; y cuando hubo alzado la columna del lado derecho, le puso por nombre Jaquín, y alzando la columna del lado izquierdo, llamó su nombre Boaz. 22 Y puso en las cabezas de las columnas tallado en forma de lirios, y así se acabó la obra de las columnas.
Mobiliario del templo
(2 Cr. 4.1—5.1)
23 Hizo fundir asimismo un mar de diez codos de un lado al otro, perfectamente redondo; su altura era de cinco codos, y lo ceñía alrededor un cordón de treinta codos. 24 Y rodeaban aquel mar por debajo de su borde alrededor unas bolas como calabazas, diez en cada codo, que ceñían el mar alrededor en dos filas, las cuales habían sido fundidas cuando el mar fue fundido. 25 Y descansaba sobre doce bueyes; tres miraban al norte, tres miraban al occidente, tres miraban al sur, y tres miraban al oriente; sobre estos se apoyaba el mar, y las ancas de ellos estaban hacia la parte de adentro. 26 El grueso del mar era de un palmo menor, y el borde era labrado como el borde de un cáliz o de flor de lis; y cabían en él dos mil batos.
27 Hizo también diez basas de bronce, siendo la longitud de cada basa de cuatro codos, y la anchura de cuatro codos, y de tres codos la altura. 28 La obra de las basas era esta: tenían unos tableros, los cuales estaban entre molduras; 29 y sobre aquellos tableros que estaban entre las molduras, había figuras de leones, de bueyes y de querubines; y sobre las molduras de la basa, así encima como debajo de los leones y de los bueyes, había unas añadiduras de bajo relieve. 30 Cada basa tenía cuatro ruedas de bronce, con ejes de bronce, y en sus cuatro esquinas había repisas de fundición que sobresalían de los festones, para venir a quedar debajo de la fuente. 31 Y la boca de la fuente entraba un codo en el remate que salía para arriba de la basa; y la boca era redonda, de la misma hechura del remate, y este de codo y medio. Había también sobre la boca entalladuras con sus tableros, los cuales eran cuadrados, no redondos. 32 Las cuatro ruedas estaban debajo de los tableros, y los ejes de las ruedas nacían en la misma basa. La altura de cada rueda era de un codo y medio. 33 Y la forma de las ruedas era como la de las ruedas de un carro; sus ejes, sus rayos, sus cubos y sus cinchos, todo era de fundición. 34 Asimismo las cuatro repisas de las cuatro esquinas de cada basa; y las repisas eran parte de la misma basa. 35 Y en lo alto de la basa había una pieza redonda de medio codo de altura, y encima de la basa sus molduras y tableros, los cuales salían de ella misma. 36 E hizo en las tablas de las molduras, y en los tableros, entalladuras de querubines, de leones y de palmeras, con proporción en el espacio de cada una, y alrededor otros adornos. 37 De esta forma hizo diez basas, fundidas de una misma manera, de una misma medida y de una misma entalladura.
38 Hizo también diez fuentes de bronce; cada fuente contenía cuarenta batos, y cada una era de cuatro codos; y colocó una fuente sobre cada una de las diez basas. 39 Y puso cinco basas a la mano derecha de la casa, y las otras cinco a la mano izquierda; y colocó el mar al lado derecho de la casa, al oriente, hacia el sur.
40 Asimismo hizo Hiram fuentes, y tenazas, y cuencos. Así terminó toda la obra que hizo a Salomón para la casa de Jehová: 41 dos columnas, y los capiteles redondos que estaban en lo alto de las dos columnas; y dos redes que cubrían los dos capiteles redondos que estaban sobre la cabeza de las columnas; 42 cuatrocientas granadas para las dos redes, dos hileras de granadas en cada red, para cubrir los dos capiteles redondos que estaban sobre las cabezas de las columnas; 43 las diez basas, y las diez fuentes sobre las basas; 44 un mar, con doce bueyes debajo del mar; 45 y calderos, paletas, cuencos, y todos los utensilios que Hiram hizo al rey Salomón, para la casa de Jehová, de bronce bruñido. 46 Todo lo hizo fundir el rey en la llanura del Jordán, en tierra arcillosa, entre Sucot y Saretán. 47 Y no inquirió Salomón el peso del bronce de todos los utensilios, por la gran cantidad de ellos.
48 Entonces hizo Salomón todos los enseres que pertenecían a la casa de Jehová: un altar de oro, y una mesa también de oro, sobre la cual estaban los panes de la proposición; 49 cinco candeleros de oro purísimo a la mano derecha, y otros cinco a la izquierda, frente al lugar santísimo; con las flores, las lámparas y tenazas de oro. 50 Asimismo los cántaros, despabiladeras, tazas, cucharillas e incensarios, de oro purísimo; también de oro los quiciales de las puertas de la casa de adentro, del lugar santísimo, y los de las puertas del templo.
51 Así se terminó toda la obra que dispuso hacer el rey Salomón para la casa de Jehová. Y metió Salomón lo que David su padre había dedicado, plata, oro y utensilios; y depositó todo en las tesorerías de la casa de Jehová.