Pablo tén han Bernabé apkelwayam Iconio
1 Apkelántaxnegweykmek axta apchaqneykekxexa judíos Pablo tén han Bernabé m'a Iconio, apxámok axta nahan apteme melya'ásseyam eñama m'a aptamheykegkaxa axta apkeltenneykha, cham'a judíos nak tén han ma'a metnaha nak judíos. 2 Keñe axta m'a judíos apkelya'ásseyam axta apkelyáteyeykegkoho ellókassesek apkelwáxok ma'a énxet'ák metnaha nak judíos yaqwayam enxoho elenmexek ma'a apkelyáxeg'a apkelyetleykekxa nak Cristo. 3 Axta eyke yahaxanmak apheykencha'a ekwenaqte énxet'ák kélápháseykha m'a, apkeltenneykha axta chá'a meyke apkelaye, eñama apchásenneykekxa m'a Wesse' egegkok; appekkenchessegkek Wesse' egegkok ma'a aqsok apkelxeyenma axta eñama apkelásekhayo m'a Dios, apméssama apkelmopwancha'a yaqwayam elanagkok ma'a aqsok magkenatchesso nak agweta', tén han ma'a sempelakkasso nak agweta'. 4 Apkexpánchesamakpek axta eyke énxet'ák apheykha nak tegma apwányam, judíos axta appasmeykekxak nápakha, keñe axta nahan nápakha m'a énxet'ák kélápháseykha nak. 5 Keñe axta aphéssamo mók apkelpaqmeyesma judíos, tén han metnaha nak judíos ma'a apkelámha apmonye'e nak, yaqwayam enxoho enaqtawasagkoho' tén han elyetnak meteymog. 6 Xama axta apkellegaya amya'a Pablo tén han Bernabé, apkelxegáneykmek axta apkelmaheykegko m'a Listra tén han ma'a Derbe, yókxexma Licaonia, axta nahan apkelmaheykegkok ma'a neyáwa nak xa yókxexma nak, 7 apkellegasseykemxa axta anhan ma'a amya'a ektaqmela.
Pablo kélyetne meteymog ma'a Listra
8 Aphegkek axta nahan xama énxet megkamopwána axta exog ma'a Listra. Axta exñák xama enxoho, hakte ekmaso apyók axta m'a apyetnamakxa egken awáxok. Aphegkek axta aqsa xa énxet nak 9 apháxenmo Pablo apkeltenneykha. Apkelányók axta Pablo xa énxet nak, apweteyak axta ekyetna mey'ásseyam yaqwayam kóltaqmelchessók. 10 Tén axta aptéma apyennaqtéssamo appeywa appaqhetchessama s'e:
—¡Exnekxa néten, epéwho etnamha!
Apnextegamók axta nahan néten apkenmeykencha'a xa énxet nak. Yetlómók axta apxega. 11 Xama axta ekwetamaxko apteméssessamakxa Pablo xa, yetlómók axta apkelyennaqtéssamo apkelpeywa énxet'ák aptéma apkelpaqmeyesma Licaonia énxet apkelpeywa s'e:
—¡Apkelweywenteyk negyeseksa negko'o dios apkelyetchesamakpoho énxet!
12 Dios Zeus axta apchánémakpok ma'a Bernabé, keñe axta Pablo kélanagkama dios Hermes, hakte axta chá'a appaqmeyesma m'a. 13 Apnaqleykenteyk axta weyke kelennay'awók ma'a énxet apkelmaxnéssesso nak énxet'ák agkok ma'a aqsok kéláyókxa Zeus, ekyetnama axta apkelpeykessamókxa m'a ketók nentaxnamakxa nak tegma, apkelseykenteyk axta nahan pánaqte exnók kélnáxegkáseykha; apmáheyók axta elnáhakkasek yaqwayam elmések aqsok apkelnapma xa énxet'ák nak. 14 Xama axta apkelyekpelchágweykmo Bernabé tén han Pablo, apkelyeptégkek axta apkelántaxno, apchaqnágweykmek axta nepyeseksa énxet. Axta aptemék apkelyennaqtéssamo apkelpeywa s'e:
15 —Énxet'ák, ¿Yaqsa ektáha kéltáha nak xa? Énxet negko'o, ektéma nak kéxegke. Nélxegakmek axta negko'o yaqwayam óltennaksek amya'a ektaqmela, yaqwayam enxoho kólchexeykxak kaxwók xa aqsok mékoho agko' nak, tén han néltamho kóltemekxak megkólya'ásseyam ma'a Dios memassegwayam, apkelane nak néten, tén han keso náxop, tén han ma'a wátsam ekwányam, tén han ekyókxoho aqsok ekhéyak nak ma'a kañe'. 16 Apchahayók axta eykhe chá'a antéhek Dios enxama negmáheyókxa egagko' nak chá'a antéhek ma'a nanók axta, 17 axta eyke elwátesseykmok apxekmósso aptémakxa apteme Dios eñama m'a aqsok éltaqmela axta apkelane; hakte cha'a apteme apcháphássesso chá'a kéxegke mámeye m'a, tén han ektaqmalma eknakxamáxche ekyexna aqsok kélcheneykekxa', cha'a apkelmésso anhan chá'a kéltéyak kéxegke yaqwayam kóltók ma'a, keñe kalpayhekxak chá'a kélwáxok.
18 Aptemegkek axta eykhe apkelanagkama xa ektáha nak, xegkessegkek axta memássesagkek yaqwayam elmések ma'a aqsok apkelnapma m'a énxet'ák.
19 Chaqhémók axta nahan apkelweykmo nápakha judíos apkeleñama Antioquía tén han Iconio, apyaqmagkassesso axta mók ektémakxa élchetamso apkelwáxok ma'a énxet'ák. Tén axta kélyetnaya meteymog ma'a Pablo, apyenseykmek axta nahan apyenyawáseykegko teyp tegma apkenagkama yaqheyk. 20 Xama axta apchaqneykekxo énxet'ák melya'ásseyam apwakhaya apyetnamakxa m'a Pablo, apkempeykekxeyk axta néten, aptaxnegweykekxeyk axta makham ma'a nepyeseksa tegma apwányam; keñe axta mók ekhem aptépeykekxo makham, yetlo Bernabé peya emyekxak ma'a Derbe.
21 Keñe axta natámen apkellegasso énxet'ák amya'a ektaqmela, cham'a apxámaseykekxexa axta énxet'ák apteme melya'ásseyam Dios, apkeltaqhémok axta makham apkelmeyeykekxo m'a Listra, Iconio tén han ma'a Antioquía. 22 Cháxa apkelwasqakkáseykekxexa axta nahan énxet'ák melya'ásseyam xa yókxexma nak, apkeltémo elyennaqtéshok aptamhéyak melya'ásseyam, apkeltennáseykencha'a yaqwayam nak antexek ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios megkatnehek manlegeykegkoho ekxámokma agko' aqsok. 23 Apkelyéseykha axta anhan chá'a apkelámha apmonye'e m'a ekyókxoho apchaqneykekxexa nak, keñe axta natámen aptamhéyak nempeywa nélmaxnagko tén han metéyak aptéyak apméssama Wesse' egegkok, cham'a apcháyo axta chá'a.
Pablo tén han Bernabé apkelmeyeykenta makham Antioquía
24 Xama axta apkelyeykhaya m'a yókxexma Pisidia apkelweykekxeyk axta m'a Panfilia. 25 Apkeltenneykha axta Dios appeywa m'a Perge, tén axta apkelmeyeykekxo m'a Atalía; 26 cha'a apkelchenátweykekxexa axta nahan yántakpayhe peya elmeyekxak ma'a Antioquía, tegma apwányam kéltémókxa axta sekxók elxawagkok ma'a apkeltamheykha apsawhegweykmo nak kaxwók apkeláneyak yetlo ekpasmo m'a Dios segásekhayo. 27 Xama axta apkelweykekxo m'a Antioquía, apcháncheseykekxeyk axta m'a énxet'ák ektáha nak apkeltamheykha kélaqneykekxexa, apkeltennáseykha axta ekyókxoho aqsok apteméssessamakxa axta m'a Dios, tén han ektémakxa axta apmeykessessama apmonye'e Wesse' egegkok ma'a apheykegkaxa nak énxet'ák metnaha nak judíos, yaqwayam enxoho etnahagkok nahan melya'ásseyam ma'a. 28 Néwomók axta apheykha Pablo tén han Bernabé m'a, appaxqeykencha'a m'a énxet'ák apteme nak melya'ásseyam.
Pablo y Bernabé en Iconio
1 Aconteció en Iconio que entraron juntos en la sinagoga de los judíos, y hablaron de tal manera que creyó una gran multitud de judíos, y asimismo de griegos. 2 Mas los judíos que no creían excitaron y corrompieron los ánimos de los gentiles contra los hermanos. 3 Por tanto, se detuvieron allí mucho tiempo, hablando con denuedo, confiados en el Señor, el cual daba testimonio a la palabra de su gracia, concediendo que se hiciesen por las manos de ellos señales y prodigios. 4 Y la gente de la ciudad estaba dividida: unos estaban con los judíos, y otros con los apóstoles. 5 Pero cuando los judíos y los gentiles, juntamente con sus gobernantes, se lanzaron a afrentarlos y apedrearlos, 6 habiéndolo sabido, huyeron a Listra y Derbe, ciudades de Licaonia, y a toda la región circunvecina, 7 y allí predicaban el evangelio.
Pablo es apedreado en Listra
8 Y cierto hombre de Listra estaba sentado, imposibilitado de los pies, cojo de nacimiento, que jamás había andado. 9 Este oyó hablar a Pablo, el cual, fijando en él sus ojos, y viendo que tenía fe para ser sanado, 10 dijo a gran voz: Levántate derecho sobre tus pies. Y él saltó, y anduvo. 11 Entonces la gente, visto lo que Pablo había hecho, alzó la voz, diciendo en lengua licaónica: Dioses bajo la semejanza de hombres han descendido a nosotros. 12 Y a Bernabé llamaban Júpiter, y a Pablo, Mercurio, porque este era el que llevaba la palabra. 13 Y el sacerdote de Júpiter, cuyo templo estaba frente a la ciudad, trajo toros y guirnaldas delante de las puertas, y juntamente con la muchedumbre quería ofrecer sacrificios. 14 Cuando lo oyeron los apóstoles Bernabé y Pablo, rasgaron sus ropas, y se lanzaron entre la multitud, dando voces 15 y diciendo: Varones, ¿por qué hacéis esto? Nosotros también somos hombres semejantes a vosotros, que os anunciamos que de estas vanidades os convirtáis al Dios vivo, que hizo el cielo y la tierra, el mar, y todo lo que en ellos hay. 16 En las edades pasadas él ha dejado a todas las gentes andar en sus propios caminos; 17 si bien no se dejó a sí mismo sin testimonio, haciendo bien, dándonos lluvias del cielo y tiempos fructíferos, llenando de sustento y de alegría nuestros corazones. 18 Y diciendo estas cosas, difícilmente lograron impedir que la multitud les ofreciese sacrificio.
19 Entonces vinieron unos judíos de Antioquía y de Iconio, que persuadieron a la multitud, y habiendo apedreado a Pablo, le arrastraron fuera de la ciudad, pensando que estaba muerto. 20 Pero rodeándole los discípulos, se levantó y entró en la ciudad; y al día siguiente salió con Bernabé para Derbe. 21 Y después de anunciar el evangelio a aquella ciudad y de hacer muchos discípulos, volvieron a Listra, a Iconio y a Antioquía, 22 confirmando los ánimos de los discípulos, exhortándoles a que permaneciesen en la fe, y diciéndoles: Es necesario que a través de muchas tribulaciones entremos en el reino de Dios. 23 Y constituyeron ancianos en cada iglesia, y habiendo orado con ayunos, los encomendaron al Señor en quien habían creído.
El regreso a Antioquía de Siria
24 Pasando luego por Pisidia, vinieron a Panfilia. 25 Y habiendo predicado la palabra en Perge, descendieron a Atalia. 26 De allí navegaron a Antioquía, desde donde habían sido encomendados a la gracia de Dios para la obra que habían cumplido. 27 Y habiendo llegado, y reunido a la iglesia, refirieron cuán grandes cosas había hecho Dios con ellos, y cómo había abierto la puerta de la fe a los gentiles. 28 Y se quedaron allí mucho tiempo con los discípulos.