Amnón tén han Tamar
1 Yetneyk axta xama apyáxeg ektaqmalma agko' ma'a Absalón, David axta apketche, ekwesey axta Tamar. Keñe axta m'a Amnón, apketche axta han ma'a David, apmenyeyk axta apkelányo, 2 háxéssegkek axta apmopmenyého. Kelán'a ekmeyamáxkoho axta han ma'a Tamar, meyke kélteméssesseykmoho exma, axta keñamak ekxeyenma apwáxok mopwanchek etnéssessamhok exma. 3 Yetneyk axta han xama apxegexma Amnón ekmanyehe axta ey'asagkohok yaqwánxa etnehek, apwesey axta Jonadab, Simá axta apketche, apepma axta m'a David. 4 Xama ekhem axta apkelmaxneyáncha'a Jonadab:
—¿Yaqsa ektéma exchep, wesse' apwányam apketche? ¿Yaqsa ektéma ekyágweykmoho nak ekyaqhápeykha apwáxok? ¡Héltennés hana!
Apchátegmowágkek axta Amnón:
—Émenyeyk ko'o sélányo m'a Tamar, sekteme eyáxeg Absalón nak apyáxeg.
5 Keñe axta Jonadab aptáha apcháneya s'e:
—Étnakxa sa' néten apyetnamakxa, hó aghaxaxchek sa' etnehek. Apya'aweykteyk sa' agkok ma'a apyáp, yána sa' yáphaksek ma'a apteme apyáxeg Tamar kasantagkasek apto, keñe han kahanchesek apto m'a apyetnakxa nak, yaqwayam sa' elanha chá'a, keñe han etwok chá'a m'a apto ekmésso.
6 Apyetnákxeyk axta néten apyetnamakxa Amnón aptáha hó aghaxaxche'. Keñe axta apteyánegwákxoho m'a wesse' apwányam, aptáhak axta Amnón apcháneya s'e:
—¡Yána sa' hey'ótak ko'o sekteme eyáxeg Tamar, sa' kalánegwak han hótáhap kélpeykesso apkelexyawe, sa' han hélmések chá'a m'a yaqwayam atwok.
7 Keñe axta David apcháphássekxo Tamar, aptáhak axta apcháneya:
—Kamyekxa sa' ekteme yapma apxagkok Amnón, kalanés sa' apto m'a. 8 Meyákxeyk axta Tamar ma'a ekteme yapma apxagkok Amnón, apyetnakxa axta. Keñe axta élma hótáhap ekyélaqtésa, axta kelanak han hótáhap kélpeykesso apkelexyawe m'a, makhetchessek axta; 9 keñe axta ekleya m'a weygke eklekkesa chá'a ekmésa m'a hótáhap kélpeykesso apkelexyawe; axta eyke etáwak ma'a Amnón, apkeltamhók axta elántépok apyókxoho m'a ektáha axta apheykha m'a kañe' nak. 10 Xama axta apkelántepa apyókxoho, aptáhak axta Amnón apcháneya m'a Tamar:
—Kasanta nento sekyetnamakxa, xeye' sa' han chá'a helekkesek hegkések.
Kelmeyk axta hótáhap élpeykesso apkelexyawe m'a Tamar, kelsákxéssek axta ekteme yapma Amnón ma'a apyetnamakxa, 11 xama axta ekmako kagkések yaqwayam etwok, keñe apmágko, aptáhak axta apcháneya:
—Kayet sekteme eyáxeg, hepatheták.
12 Keñe axta ektáha eyátegmowágko:
—Ná hetnéssessamho aqsa exma, sekteme eyapma, megkalánamáxchek Israel se'e apmakókxa nak etnehek. ¡Ná elána xa ektéma nak aqsok ekmaso! 13 ¡Méko ko'o amhagkok sekmegqaya enxoho! Keñe sa' xép eltamhakpok ekmaso aptémakxa kañe' Israel. Elpaqhetchesakpoho sa' táta, cham'a wesse' apwányam nak, hegkések sa' yaqwayam hemok xép ma'a hetnehek aptáwa'.
14 Axta eyke elyahákxak Amnón, apyennaqtéssek axta aqsa apyempehek apteméssessekmoho exma Tamar, hakte axta kaxnawo'. 15 Xama axta appenchesa apteméssesseykmoho exma, aptaqnókók apagko' axta Amnón ma'a, yeykhágwokmok axta aptaqnagko, axta kaxnók ma'a ekwánxa axta apmopmenyého. Aptáhak axta apcháneya:
—Kampekxa néten, kataqhekxa'.
16 Keñe axta Tamar ektáha eyátegmowágko s'e:
—¡Ma', sekteme eyapma', mataqhekxe', etekkessek sa' agkok se'e, elának sa' aqsok ekmaso agko', megkaxók sa' ma'a setnéssesakxa exchek!
Axta eyke elyahákxak ma'a Amnón; 17 yetlókok axta apwóneykha apchásenneykha aptáha apcháneya s'e:
—¡Etekkes sa' se'e kelán'a nak, keñe sa' énnaqtéshok apchápeykekxa átog!
18 Aptekkessek axta kañe' tegma xa kélásenneykha nak, keñe apyennaqtésawo apchápeykekxa átog. Keñe axta m'a Tamar, apáwa apwenaqte aptaqmalma apagko' axta han ektaxneykekxa', apáwa élmeykegkól'a chá'a kelwesse'e apketchek meyke anaqteyegka'a, 19 kexpaqha'ak axta apqátek táhap, kelyepteyk axta ektaxno apwenaqte ektaxneykekxa', kelekxagweygkokxeyk axta ámay ekpathetágkokxo apqátek. 20 Keñe axta apkelmaxneyáncha'a m'a yapma Absalón:
—¿Amnón ya apteméssesso xa ektáha nak, ekteme yapma nak? Kawanmeyha sa' aqsa eyáxeg, hakte yapma exche m'a. Nágkeytnakhaksoho agko' aqsa awáxok xa ektáhakxa nak.
Xama axta ekwet'a ektamhákxo axakko' Tamar, hákxeyk axta m'a yapma apxagkok Absalón. 21 Xama axta apleg'a amya'a ektáhakxa m'a wesse' apwányam David, aplókók apagko' axta; axta eyke han epaqhetchásak ma'a apketche Amnón, hakte apketche átnaha apketkok axta han ma'a, apchásekhayókxa axta. 22 Axta eyke epaqhetchessók han xama enxoho Absalón ma'a Amnón, lókassegkek axta apwáxok apteméssesseykmoho exma m'a apyáxeg Tamar.
Absalón apchaqhe Amnón
23 Apqánet apyeyam axta temék ekyeykhe, keñe apkelyéssessáseykegko Absalón apnaqtósso nepkések apkeláneykha m'a Baal-hasor, keto' axta m'a tegma apwányam Efraín, apkeláneyáha axta han Absalón apyókxoho kelwesse'e apkelwányam apketchek elmahagkok ma'a. 24 Apya'aweykxeyk axta han Absalón ma'a wesse' apwányam, aptáhak axta apcháneya s'e:
—Apkelyéseságkek kaxwók nepkések seknaqtósso m'a séláneykha nak, éltamhók eykhe exchep xa emhagkok wesse' yetlo apkeláneykha, hempásegwók negko'o.
25 Keñe axta wesse' apwányam aptáha apchátegmowágko:
—Ma', hatte, anxámássesek katnehek aqsok aptegye.
Apkelenxanakmek axta eykhe m'a Absalón, axta eyke emakók exog ma'a wesse' apwányam, apcháphássek axta aqsa etaqhohok apkeltamho elána'. 26 Keñe axta Absalón aptáha apcháneya s'e:
—Sa' agkok emakók exog xép, yáphés sa' hẽlyetlakxak ma'a eyáxeg Amnón, wesse'.
—¿Yaqsa ektáha apkeltamho nak étlakxak Amnón? —axta aptáhak apkelmaxneyáncha'a m'a wesse' apwányam.
27 Apkelenxanakmek axta eyke m'a Absalón, keñe axta wesse' apwányam apkeltamho aqsa exog ma'a Amnón, tén han ma'a nápakha apketchek.
Apkelanak axta ektámáxche ekyawe m'a Absalón, ektémól'a kóllanaksek ma'a wesse' apwányam, 28 nanók axta han aptáha apkeláneya m'a apkeláneykha nak: “Kóltaqmelchesho sa' kélláneykha Amnón, eyaqha enxoho vino, éltamhók sa' agkok ko'o kólaqhek, kólaqha sa'. Nágkóle aqsa kóltéhek, hakte ko'o séltémo. Kólyennákxoho, nágkóleygwakxa'.”
29 Apkelánegkek axta han ma'a apkeltamhókxa etnahagkok ma'a Absalón, apchaqhak axta Amnón ma'a apkeláneykha. Keñe axta apkelchampákxo néten apyókxoho m'a David apketchek, apkelchántákxeyk axta apkelchánte élyéheykok apkenyahágko.
30 Neyseksa apkelxega ámay axta aplegágweykxo amya'a m'a David, apkelnáhakkasa apyókxoho apketchek ma'a Absalón, tén han apleg'a amya'a megyeymékpo xama enxoho. 31 Apchampákxeyk axta néten ma'a wesse' apwányam, apkelyepteyk axta aptaxno, appexyawáha axta náxop, keñe axta han ma'a apyókxoho apkeláneykha apheykha axta m'a, apkelyeptégko han apkelnaqta; 32 keñe axta Jonadab, Simá axta apketche, apepma axta m'a David, appaqmeta aptáha s'e:
—Nágyána aqsa etekyawak apyókxoho apketchek wesse'. Wánxa eyke aqsa apmatña m'a Amnón, hakte nanók axta ekxeyenma apwáxok etnéssesek ma'a Absalón, eyeynmo m'a sekxók axta apteméssessekmoho exma Amnón ma'a apyáxeg Tamar. 33 Nágyána aqsa naqsók aptekyawa apyókxoho m'a apketchek nak, wesse'. Wánxa aqsa apketsapa m'a Amnón.
34 Apxeganakmek axta m'a Absalón, keñe m'a sẽlpextétamo apkelhaxneykha axta chá'a, apwet'ak axta apkelxegakmo énxet apxámokma ámay eñama nak Horonaim, ekweyweykentamxa nak egkexe. Keñe apkeltennássekxo wesse' apwányam apwet'a énxet apxámokma apkelxegakmo m'a ámay eñama nak Horonaim. 35 Keñe axta Jonadab aptáha apcháneya wesse' apwányam:
—Apkelchexyekmek apketchek, wesse', sektáhakxa exchek seyáneya exchep.
36 Appenchesók axta aqsa appaqhetchesso apkelwákxo m'a wesse' apwányam apketchek, yetlókok axta han apkellekxagweykha ekyennaqte agko'. Apkelekxagweyha axta han ma'a David, yetlo apyókxoho apkeláneykha. 37-38 Apxegáneykmek axta Absalón, apheykmek axta aphakxa m'a Talmai, Amihud axta apketche, wesse' apwányam axta m'a Guezur, apqántánxo apyeyam axta han aphayam ma'a. Yókxoho ekhem axta han apkelekxagweykha David eñama apketsapma m'a apketche Amnón, 39 xama axta ekmassa élapwayam eñama apketsapma m'a, apmenyeyk apagko' axta éteyekxak makham ma'a Absalón.
Amnón y Tamar
1 Aconteció después de esto, que teniendo Absalón hijo de David una hermana hermosa que se llamaba Tamar, se enamoró de ella Amnón hijo de David. 2 Y estaba Amnón angustiado hasta enfermarse por Tamar su hermana, pues por ser ella virgen, le parecía a Amnón que sería difícil hacerle cosa alguna. 3 Y Amnón tenía un amigo que se llamaba Jonadab, hijo de Simea, hermano de David; y Jonadab era hombre muy astuto. 4 Y este le dijo: Hijo del rey, ¿por qué de día en día vas enflaqueciendo así? ¿No me lo descubrirás a mí? Y Amnón le respondió: Yo amo a Tamar la hermana de Absalón mi hermano. 5 Y Jonadab le dijo: Acuéstate en tu cama, y finge que estás enfermo; y cuando tu padre viniere a visitarte, dile: Te ruego que venga mi hermana Tamar, para que me dé de comer, y prepare delante de mí alguna vianda, para que al verla yo la coma de su mano. 6 Se acostó, pues, Amnón, y fingió que estaba enfermo; y vino el rey a visitarle. Y dijo Amnón al rey: Yo te ruego que venga mi hermana Tamar, y haga delante de mí dos hojuelas, para que coma yo de su mano.
7 Y David envió a Tamar a su casa, diciendo: Ve ahora a casa de Amnón tu hermano, y hazle de comer. 8 Y fue Tamar a casa de su hermano Amnón, el cual estaba acostado; y tomó harina, y amasó, e hizo hojuelas delante de él y las coció. 9 Tomó luego la sartén, y las sacó delante de él; mas él no quiso comer. Y dijo Amnón: Echad fuera de aquí a todos. Y todos salieron de allí. 10 Entonces Amnón dijo a Tamar: Trae la comida a la alcoba, para que yo coma de tu mano. Y tomando Tamar las hojuelas que había preparado, las llevó a su hermano Amnón a la alcoba. 11 Y cuando ella se las puso delante para que comiese, asió de ella, y le dijo: Ven, hermana mía, acuéstate conmigo. 12 Ella entonces le respondió: No, hermano mío, no me hagas violencia; porque no se debe hacer así en Israel. No hagas tal vileza. 13 Porque ¿adónde iría yo con mi deshonra? Y aun tú serías estimado como uno de los perversos en Israel. Te ruego pues, ahora, que hables al rey, que él no me negará a ti. 14 Mas él no la quiso oír, sino que pudiendo más que ella, la forzó, y se acostó con ella.
15 Luego la aborreció Amnón con tan gran aborrecimiento, que el odio con que la aborreció fue mayor que el amor con que la había amado. Y le dijo Amnón: Levántate, y vete. 16 Y ella le respondió: No hay razón; mayor mal es este de arrojarme, que el que me has hecho. Mas él no la quiso oír, 17 sino que llamando a su criado que le servía, le dijo: Échame a esta fuera de aquí, y cierra tras ella la puerta. 18 Y llevaba ella un vestido de diversos colores, traje que vestían las hijas vírgenes de los reyes. Su criado, pues, la echó fuera, y cerró la puerta tras ella. 19 Entonces Tamar tomó ceniza y la esparció sobre su cabeza, y rasgó la ropa de colores de que estaba vestida, y puesta su mano sobre su cabeza, se fue gritando.
Venganza y huida de Absalón
20 Y le dijo su hermano Absalón: ¿Ha estado contigo tu hermano Amnón? Pues calla ahora, hermana mía; tu hermano es; no se angustie tu corazón por esto. Y se quedó Tamar desconsolada en casa de Absalón su hermano. 21 Y luego que el rey David oyó todo esto, se enojó mucho. 22 Mas Absalón no habló con Amnón ni malo ni bueno; aunque Absalón aborrecía a Amnón, porque había forzado a Tamar su hermana.
23 Aconteció pasados dos años, que Absalón tenía esquiladores en Baal-hazor, que está junto a Efraín; y convidó Absalón a todos los hijos del rey. 24 Y vino Absalón al rey, y dijo: He aquí, tu siervo tiene ahora esquiladores; yo ruego que venga el rey y sus siervos con tu siervo. 25 Y respondió el rey a Absalón: No, hijo mío, no vamos todos, para que no te seamos gravosos. Y aunque porfió con él, no quiso ir, mas le bendijo. 26 Entonces dijo Absalón: Pues si no, te ruego que venga con nosotros Amnón mi hermano. Y el rey le respondió: ¿Para qué ha de ir contigo? 27 Pero como Absalón le importunaba, dejó ir con él a Amnón y a todos los hijos del rey. 28 Y Absalón había dado orden a sus criados, diciendo: Os ruego que miréis cuando el corazón de Amnón esté alegre por el vino; y al decir yo: Herid a Amnón, entonces matadle, y no temáis, pues yo os lo he mandado. Esforzaos, pues, y sed valientes. 29 Y los criados de Absalón hicieron con Amnón como Absalón les había mandado. Entonces se levantaron todos los hijos del rey, y montaron cada uno en su mula, y huyeron.
30 Estando ellos aún en el camino, llegó a David el rumor que decía: Absalón ha dado muerte a todos los hijos del rey, y ninguno de ellos ha quedado. 31 Entonces levantándose David, rasgó sus vestidos, y se echó en tierra, y todos sus criados que estaban junto a él también rasgaron sus vestidos. 32 Pero Jonadab, hijo de Simea hermano de David, habló y dijo: No diga mi señor que han dado muerte a todos los jóvenes hijos del rey, pues solo Amnón ha sido muerto; porque por mandato de Absalón esto había sido determinado desde el día en que Amnón forzó a Tamar su hermana. 33 Por tanto, ahora no ponga mi señor el rey en su corazón ese rumor que dice: Todos los hijos del rey han sido muertos; porque solo Amnón ha sido muerto.
34 Y Absalón huyó. Entre tanto, alzando sus ojos el joven que estaba de atalaya, miró, y he aquí mucha gente que venía por el camino a sus espaldas, del lado del monte. 35 Y dijo Jonadab al rey: He allí los hijos del rey que vienen; es así como tu siervo ha dicho. 36 Cuando él acabó de hablar, he aquí los hijos del rey que vinieron, y alzando su voz lloraron. Y también el mismo rey y todos sus siervos lloraron con muy grandes lamentos.
37 Mas Absalón huyó y se fue a Talmai hijo de Amiud, rey de Gesur. Y David lloraba por su hijo todos los días. 38 Así huyó Absalón y se fue a Gesur, y estuvo allá tres años. 39 Y el rey David deseaba ver a Absalón; pues ya estaba consolado acerca de Amnón, que había muerto.