Énxet'ák kélyetnakhasso nak nepyeseksa apnámakkok
1 “Énxet élpaqxo nak chá'a apancha'ák essenhan ma'a kélyaqténchesso nak chá'a apmeykha, mopwanchek etnehek Wesse' egegkok énxet'ák apagkok.
2 “Mopwanchek sa' etnehek Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a kélketchek apkelánteyapma naqsa nak chá'a ekho meyke apyapmeyk, kawakxohok sa' nahan ma'a kaxwe apmáheyo nak elántépekxak makham ma'a egmonye'.
3 “Mopwanchek apagko' sa' etnahagkok Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a amonitas tén han ma'a moabitas, kawakxohok sa' nahan ma'a apmáheyo nak elántépekxak makham ma'a egmonye'; 4 hakte axta elmeyáseykegkok kéxegke yegmen tén han kéltéyak ma'a kélyeykhágweykmo axta m'a xapop apagkok nak, natámen axta kélánteyapma m'a Egipto; apyánmagkassegkek axta nahan yaqwayam elhak kéxegke aqsok ekmaso m'a Balaam, Beor apketche, apkeñama axta m'a yókxexma Petor Mesopotamia. 5 Axta eyke yaháxenmók Dios Wesse' kélagkok ma'a Balaam, aptemessáseykekxeyk axta aqsa aqsok éltaqmalma m'a aqsok ekmaso yaqwayam axta eykhe yehekxak kéxegke, hakte apkelásekhayo'. 6 Nágkólpásem aqsa chá'a kóltegyesha ektaqmalma apheykha yókxoho ekhem neyseksa kélheykha xa énxet'ák nak.
7 “Eyke nágkóltaqnawák chá'a m'a edomitas, hakte kélteme kélnámakkok kéxegke m'a; tén han ma'a egipcios, hakte kélheykha axta kéxegke m'a apchókxa nak; 8 apwanchek sa' chá'a etnahagkok Wesse' egegkok énxet'ák apagkok ma'a aptawán'ák nak.
Segánamakxa negáxñessamo nak chá'a neghakxa
9 “Kélyo'ókmek sa' agkok chá'a kéxegke kempakhakma kólempakhak ma'a kélenmexma nak, nágkóllána chá'a xama enxoho m'a aqsok ényetséssamo nak chá'a egyempehek, cham'a kélpakxenwánxa enxoho chá'a. 10 Yetneyk sa' agkok chá'a kélxama kéxegke ekmanyása apyempehek, eñama apyegkenmo neyseksa apteyenma axta'a, kéméxcheyk etyapok chá'a m'a apkelpakxeneykegkaxa nak, xama ekhem sa' nahan chá'a katnehek metaxnegweykta m'a. 11 Keñe sa' ma'a ektaxnakmo enxoho eyaqpaksek yegmen, apwanchek sa' etaxnegwakxak makham apkelpakxeneykegkaxa m'a ekyáqtésa enxoho.
12 “Sa' nahan kólpekkenek chá'a kéxegke kélteyásseykekxexa m'a teyp nak kélpakxanma, cham'a yókxexma nak. 13 Yámet sa' eyke chá'a kólsakxak kélmeyákxo enxoho chá'a m'a, yaqwayam sa' kólmetmok chá'a m'a kélmakókxa enxoho chá'a kóltésha, keñe kélpenchesa enxoho chá'a, kólápekxak xapop ma'a kélteyáseykha nak. 14 Hakte apweynchámeykha kélnepyeseksa kéxegke Dios Wesse' kélagkok ma'a kélpakxeneykegkaxa nak, yaqwayam elmeyók tén han egkések yaqwayam kólmenxenek ma'a kélenmexma nak; cháxa keñamak eyeyméxko nak katnehek ekpagkanamaxche m'a kélpakxeneykegkaxa nak kéxegke, yaqwayam enxoho métyehek xama aqsok ekmanyása agko' Dios ma'a kañe' nak, hakte apwet'ak sa' agkok aqsok ekmanyása m'a kañe nak, kamaskok sa' apha kélnepyeseksa kéxegke.
Segánamakxa nempasmo nak egmók
15 “Apxégánegkessek agkok wesse' apagkok xama kélásenneykha naqsa, keñe apkelmaxnegwa'a enxoho kéxegke yaqwayam kóltaqmelchesek. Nágkólmeyásekxa aqsa m'a ektáha nak nanók wesse' apagkok. 16 Kólho sa' aqsa exek kélnepyeseksa kéxegke m'a tegma apwányam ekleyókxa enxoho apwáxok tén han ma'a apkelyéságkaxa enxoho yaqwánxa exek, méko sa' nahan kalya'aksek exma.
Ekmeyámáxche anlának ektémakxa nak mansexta
17 “Méko sa' xama énxet tén han kelán'a israelitas kagkésaxchek ma'a nentémakxa ekmaso nak mansexta, apkeláneykegkohol'a chá'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios elpeykeshok ma'a aqsok apcháyókxa. 18 Nágkólsakxa aqsa kéxegke kólyánmagkasek kañe' Dios Wesse' kélagkok tegma appagkanamap apagkok ma'a aqsok ekxénamaxche nak yaqwayam kalanaxchek ma'a selyaqye eñama nak ekwetamaxche xa ektéma nak élánamáxche nentémakxa ekmaso mansexta, hakte megkalchek agko' apwáxok elanok Wesse' egegkok élánamáxche nak xa ektéma nak aqsok.
19 “Nágkólána aqsa eyánmagkásekxohok mók néten kélmassáseykha aqsok kélagkok ma'a kélókxa xamo' nak, cham'a selyaqye nak, tén han ma'a aqsok nentamakxa nak essenhan ma'a mók aqsok kélmeykekxohol'a chá'a mók néten ekyánmaga agmaha. 20 Sa' eyke kélwanchek kólának eyánmagkásekxohok mók néten xama aqsok kélmassáseykha m'a énxet apkeñama nak mók apchókxa, eyke nágkóltemésses ma'a kélókxa xamo' nak. Keñe sa' etaqmelchessesek chá'a Dios Wesse' kélagkok ekyókxoho aqsok kéllanakxa enxoho chá'a m'a apchókxa kélmaheyókxa nak kólhamok.
21 “Kéltennássek sa' agkok chá'a aqsok kélmáheyo kóllának ma'a Dios Wesse' kélagkok, kóllána chá'a ekmanyehe agko', hakte megkatnehek sa' melmaxneyeykekxoho Dios Wesse' kélagkok megkóllana enxoho m'a, keñe sa' kalpehemmok kéllánéyak megkólya'assáxma. 22 Agkok chá'a kóltennásak xama aqsok yaqwayam kóllának ma'a, megkóllañek chá'a xama enxoho m'a megkólya'assáxma; 23 eyke m'a ekxeyenma agko' enxoho chá'a kélwáxok kóltennaksek aqsok yaqwayam kóllának ma'a Dios Wesse' kélagkok, kéméxcheyk chá'a kóllána'.
24 “Kélántaxnegwokmek sa' agkok chá'a neyseksa apkeneykekxexa anmen yámet ma'a kélmók, kélwanchek chá'a kóltawagkok ma'a ekyexna nak ekwánxa enxoho chá'a kélmakókxa kóltók, eyke megkólwanchek kólsakxak xama enxoho kólxatmok ma'a xama kélxata nak. 25 Kélántaxneyk agkok nahan nepyeseksa m'a hótáhap apkeneykekxa nak, kélwanchek kóltéhek kélmék kólnakxek ma'a apyexna nak, eyke megkólwanchek kólyaqtennek kóltéhek ma'a sawo ekhaxe nak.
Los excluidos de la congregación
1 No entrará en la congregación de Jehová el que tenga magullados los testículos, o amputado su miembro viril.
2 No entrará bastardo en la congregación de Jehová; ni hasta la décima generación no entrarán en la congregación de Jehová.
3 No entrará amonita ni moabita en la congregación de Jehová, ni hasta la décima generación de ellos; no entrarán en la congregación de Jehová para siempre, 4 por cuanto no os salieron a recibir con pan y agua al camino, cuando salisteis de Egipto, y porque alquilaron contra ti a Balaam hijo de Beor, de Petor en Mesopotamia, para maldecirte. 5 Mas no quiso Jehová tu Dios oír a Balaam; y Jehová tu Dios te convirtió la maldición en bendición, porque Jehová tu Dios te amaba. 6 No procurarás la paz de ellos ni su bien en todos los días para siempre.
7 No aborrecerás al edomita, porque es tu hermano; no aborrecerás al egipcio, porque forastero fuiste en su tierra. 8 Los hijos que nacieren de ellos, en la tercera generación entrarán en la congregación de Jehová.
Leyes sanitarias
9 Cuando salieres a campaña contra tus enemigos, te guardarás de toda cosa mala.
10 Si hubiere en medio de ti alguno que no fuere limpio, por razón de alguna impureza acontecida de noche, saldrá fuera del campamento, y no entrará en él. 11 Pero al caer la noche se lavará con agua, y cuando se hubiere puesto el sol, podrá entrar en el campamento.
12 Tendrás un lugar fuera del campamento adonde salgas; 13 tendrás también entre tus armas una estaca; y cuando estuvieres allí fuera, cavarás con ella, y luego al volverte cubrirás tu excremento; 14 porque Jehová tu Dios anda en medio de tu campamento, para librarte y para entregar a tus enemigos delante de ti; por tanto, tu campamento ha de ser santo, para que él no vea en ti cosa inmunda, y se vuelva de en pos de ti.
Leyes humanitarias
15 No entregarás a su señor el siervo que se huyere a ti de su amo. 16 Morará contigo, en medio de ti, en el lugar que escogiere en alguna de tus ciudades, donde a bien tuviere; no le oprimirás.
17 No haya ramera de entre las hijas de Israel, ni haya sodomita de entre los hijos de Israel. 18 No traerás la paga de una ramera ni el precio de un perro a la casa de Jehová tu Dios por ningún voto; porque abominación es a Jehová tu Dios tanto lo uno como lo otro.
19 No exigirás de tu hermano interés de dinero, ni interés de comestibles, ni de cosa alguna de que se suele exigir interés. 20 Del extraño podrás exigir interés, mas de tu hermano no lo exigirás, para que te bendiga Jehová tu Dios en toda obra de tus manos en la tierra adonde vas para tomar posesión de ella.
21 Cuando haces voto a Jehová tu Dios, no tardes en pagarlo; porque ciertamente lo demandará Jehová tu Dios de ti, y sería pecado en ti. 22 Mas cuando te abstengas de prometer, no habrá en ti pecado. 23 Pero lo que hubiere salido de tus labios, lo guardarás y lo cumplirás, conforme lo prometiste a Jehová tu Dios, pagando la ofrenda voluntaria que prometiste con tu boca.
24 Cuando entres en la viña de tu prójimo, podrás comer uvas hasta saciarte; mas no pondrás en tu cesto. 25 Cuando entres en la mies de tu prójimo, podrás arrancar espigas con tu mano; mas no aplicarás hoz a la mies de tu prójimo.