Sẽlyáteyeykegkoho yaqwayam kataqmelhok nenxega
1 Kélketchek, kólyahakxoho
chá'a appeywa kélyáp;
kóltaqmelchesho chá'a
kélháxenmo yaqwayam kólmok
kélyekpelchémo aqsok.
2 Ekméssek ko'o m'a
ektaqmalma séltámeséyak kéxegke,
nágkólyenyaw aqsa m'a
nélxekmowásamáxche ahagkok.
3 Hakte kélketche
axta ko'óxa:
awanhek axta
seyásekhayo m'a méme
4 axta etnehek chá'a
hélxekmósagkok táta s'e:
“Epekken apwáxok
se'e sekpeywa nak;
elána m'a séltamhókxa
enxoho chá'a elána',
keñe sa' kawegqohok apha.
5 Ema negya'áseykegkoho aqsok
tén han negyekpelchémo;
nágkalwánaqmágwom ma'a
sektémakxa nak chá'a sekpeywa.
6 Yásekhoho m'a
ektémakxa nak
negya'áseykegkoho aqsok,
ná eyensem aqsa,
sa' kamyók chá'a exchep xa.
7 Elmeyókasho chá'a
amonye' emok ma'a
negya'áseykegkoho aqsok,
tén han negyekpelchémo.
8 Yásekhoho sa',
keñe sa' katnéssesek
néten kéláyo;
epathet sa',
tén sa' katnéssesek
ekha kélyeheykekxoho;
9 ¡kagkések sa'
kélnatanma ektaqmela,
katchessesek sa'
apqátek apketchesso
apqátek élyenma!”
10 Hatte, yeyxho
chá'a sekpeywa,
ema chá'a takha',
keñe sa' exámekxak
apyeyam apha.
11 Ko'o sa' eyntamok ma'a
ámay ekyetnamakxa nak
negya'ásegwayam aqsok:
wának sa' nahan étlók
ma'a ámay ekpéwomo nak,
12 meykexa nak
chá'a kalya'aksexma
neyseksa apxega,
metlápegwomek sa' chá'a
neyseksa apkenye.
13 Emyow sa' ma'a
sélxekmowáseyak axta,
ná eyenyekxa aqsa;
elána' sa' chá'a,
hakte cháxa yaqwayam
chá'a kagkések
ekyennaqte apnények xa.
14 Ná elyetlawha
apkelmahágkaxa m'a
énxet'ák élmasagcha'a
nak apkeltémakxa',
ná etne han ma'a
aptamheykegkaxa
ekmaso nak.
15 Ná étlow ámay
apagkok nak ma'a;
ná epéwho chá'a,
exeg aqsa,
16 hakte menaqtének
chá'a axta'a melánegko
enxoho aqsok ekmaso m'a;
megkalnáphek tén ma'a
metnéssessekmoho
enxoho chá'a exma
ekmaso xama énxet.
17 ¡Cham'a aptéyak ma'a
ekmaso nak nentémakxa',
keñe apyenéyak ma'a
apkelyennaqtésamakpoho
nak chá'a elanagkok
aqsok ekmaso!
18 Máxa kaxwe
ekteyapma ekhem
élsassóxmal'a ámay
apagkok ma'a énxet'ák
élpéwomo nak apkeltémakxa':
kataqmelchesagkohok
aqsa kalsaksek exma,
ekwokmoho m'a
ekyennaqwokmo
élsassóxma.
19 Kayáqtéshok
eyke exma ámay
apagkok ma'a énxet'ák
élmasagcha'a nak
apkeltémakxa';
¡melya'asagkehek chá'a
m'a ektáha enxoho
élpelápagkasso!
20 Hatte, etaqmelchesho
chá'a apháxenmo sekpeywa;
yeyxho chá'a sektáhakxa
enxoho chá'a seyáneya.
21 Ná elwatés chá'a elanha;
¡epekken apwáxok!
22 Hakte cháxa ekmésso
chá'a élyennaqte apnénya'ák
tén han élyennaqte
apyempe'ék apyókxoho
m'a ektáha nak
chá'a apkelweteykekxa'.
23 Elanagkoho chá'a
élchetámeykha apwáxok,
hakte cháxa éñamakxa
ekyennaqte nak
egnények xa.
24 Ná exén chá'a aqsok
megkamámnaqsoho nak;
étnakhés ma'a ektémakxa
nak negmowána amya'a.
25 Yenmexho aqsa
chá'a apmonye',
nágyaháxehekxa chá'a.
26 Etaqmelchesho
chá'a apkelányo m'a
apmahágkaxa enxoho chá'a,
tén sa' tásek chá'a
katnehek apxega.
27 Ná étnakhágwom
chá'a ámay apagkok;
nágyoho kasógwok apxega.
Beneficios de la sabiduría
1 Oíd, hijos, la enseñanza de un padre,
Y estad atentos, para que conozcáis cordura.
2 Porque os doy buena enseñanza;
No desamparéis mi ley.
3 Porque yo también fui hijo de mi padre,
Delicado y único delante de mi madre.
4 Y él me enseñaba, y me decía:
Retenga tu corazón mis razones,
Guarda mis mandamientos, y vivirás.
5 Adquiere sabiduría, adquiere inteligencia;
No te olvides ni te apartes de las razones de mi boca;
6 No la dejes, y ella te guardará;
Ámala, y te conservará.
7 Sabiduría ante todo; adquiere sabiduría;
Y sobre todas tus posesiones adquiere inteligencia.
8 Engrandécela, y ella te engrandecerá;
Ella te honrará, cuando tú la hayas abrazado.
9 Adorno de gracia dará a tu cabeza;
Corona de hermosura te entregará.
10 Oye, hijo mío, y recibe mis razones,
Y se te multiplicarán años de vida.
11 Por el camino de la sabiduría te he encaminado,
Y por veredas derechas te he hecho andar.
12 Cuando anduvieres, no se estrecharán tus pasos,
Y si corrieres, no tropezarás.
13 Retén el consejo, no lo dejes;
Guárdalo, porque eso es tu vida.
14 No entres por la vereda de los impíos,
Ni vayas por el camino de los malos.
15 Déjala, no pases por ella;
Apártate de ella, pasa.
16 Porque no duermen ellos si no han hecho mal,
Y pierden el sueño si no han hecho caer a alguno.
17 Porque comen pan de maldad, y beben vino de robos;
18 Mas la senda de los justos es como la luz de la aurora,
Que va en aumento hasta que el día es perfecto.
19 El camino de los impíos es como la oscuridad;
No saben en qué tropiezan.
20 Hijo mío, está atento a mis palabras;
Inclina tu oído a mis razones.
21 No se aparten de tus ojos;
Guárdalas en medio de tu corazón;
22 Porque son vida a los que las hallan,
Y medicina a todo su cuerpo.
23 Sobre toda cosa guardada, guarda tu corazón;
Porque de él mana la vida.
24 Aparta de ti la perversidad de la boca,
Y aleja de ti la iniquidad de los labios.
25 Tus ojos miren lo recto,
Y diríjanse tus párpados hacia lo que tienes delante.
26 Examina la senda de tus pies,
Y todos tus caminos sean rectos.
27 No te desvíes a la derecha ni a la izquierda;
Aparta tu pie del mal.