1 Megkeyxnegwayam
appeywa chá'a katnéssesek
énxet ma'a vino;
kanathéssesha chá'a
apwáxok ma'a
anmen ekyennaqte nak;
megkay'ássesagkehek
chá'a aqsok énxet
ma'a eyaqha enxoho.

2 Máxa yámakméwa
ekpáweykha awáxok
la'a etnehek aplawa
enxoho xama
wesse' apwányam;
énxet aplókasso
enxoho m'a,
megkatnehek megyetsapma.

3 Payhawók
etnehek énxet
melátegmómap
chá'a pók,
hakte cháxa ektaqmela
antéhek xa,
apwanchek eyke
etekkesek aqsa chá'a
m'a ekyeyháxma nak.

4 Wokmek agkok ekhem
nempeyncheykemxa xapop
namyep egagkok,
keñe mepeynchemhek xapop
namyep apagkok ma'a énxet
apháxamákpoho nak etneykha;
keñe sa' ekwokmo enxoho
ekhem kélnakxamakxa ekyexna,
etegyaha sa' eykhe,
méteyágwomek sa' eyke.

5 Máxa yegmen
ekmattawóneg la'a
m'a ektémakxa nak
élchetámeykha
apwáxok énxet,
ékpelkohok eyke chá'a
m'a énxet apmopwána
nak chá'a aqsok.

6 Apxámok énxet
apxéneykha nak chá'a
mekxeykha apnámakkok,
magwetyehek eyke
xama enxoho énxet
ekha kéláyo.

7 ¡Apkeleñémo kélketchek
apkexeykekxa axta
neptámen ma'a énxet
ekpéwomo axta aptémakxa',
tén han meyke axta aptémakxa'!

8 Aphakmek agkok
wesse' apwányam
ma'a aptaháno
segyekpelchémókxa nak,
xama apkelányo aqsa
etnehek ékpelkohok
ma'a aqsok ekmaso nak.

9 Méko awanchek
katnehek ekpeywa s'e:
“Eyaxñásekxeyk
ko'o ewáxok,
méko may'assáxma.”

10 Ánet aqsok
aptaqnagkamakxa
nak ma'a Wesse' egegkok,
cham'a kelyetsáteyak
megkaxnémo nak
chá'a ekwánxa ektegkesso,
tén han ma'a kelyetsáteyak
ekmenyexmo nak.

11 Aptémakxa chá'a
keykpelchexkohok
apkelana enxoho
chá'a aptémakxa
ekpéwomo xama wokma'ák.

12 Wesse' egegkok
axta apkelane s'e
egheyk'ák nak,
yaqwayam anlegak
chá'a amya'a,
tén han egaqta'ák
yaqwayam agwetak
chá'a aqsok.

13 Ná etyen chá'a,
meyke aqsok
apagkok katnehek;
etneykha chá'a
yaqwayam enxoho
kaxek chá'a apto.

14 “¡Asagko'!”,
etnehek ma'a énxet
apma nak chá'a aqsok,
keñe sa' apma enxoho,
kaqheykha chá'a
apwáxok aptáhakxa.

15 Tásók agko'
appeywa m'a énxet
appaqmeyesmo nak
chá'a yetlo
apya'áseykegkoho,
yeykhásseykmók ma'a
sawo ekyátekto
ekmomnáwa,
tén han ma'a aqsok
élyenméyak ekhágko
nak se'e ekyókxoho
nélwanmeygkaxa nak.

16 Énxet apxeyenma
nak chá'a eyánmagkassesek
apméyak aqsok ma'a
méteykxa nak,
elyementem sa' apkelnaqta,
elma sa' ekwokmo
apyánmagkásekxo makham.

17 Atsek chá'a
etnehek apmopwána
amya'a énxet,
keñe natámen
máxa katnehek
ma'a xapop ánek
ekláneyól'a egwáxok.

18 Katyapok chá'a
yaqwánxa etnahagkok
énxet'ák ektaqmela enxoho
chá'a apkelpaqmeyesma;
kóltaqmelcheshok chá'a
kélláneykekxa kéltáhakxa
peya enxoho kampakhaxche'.

19 Mopwanchek meltennaha
m'a énxet apkeltennágwayam
nak aqsa chá'a nátegma,
ná epaxqaha chá'a m'a
énxet'ák apkeltennágwayam
nak aqsa chá'a amya'a nátegma.

20 Énxet apyemneykha
nak apyáp tén han egken,
yetsapok sa' ektémól'a
kaspónak aqsok
eyápogwate m'a
ekyáqtésakxa agko'
nak exma.

21 Aqsok megkamáske
nak ekwetamaxche sekxo',
háwe yaqwayam
kapeykásekxak egwáxok.

22 Ná exén chá'a
eyaqmagkásekxak
kélteméssesakxa';
etne chá'a apcháyo
Wesse' egegkok,
sa' emallanchesek ma'a.

23 Etaqnawhok
Wesse' egegkok
ma'a negmeykha nak
kelyetsátéyak ekmenyexmo;
mopmenyeyk ma'a kelyetsáteyak
ekmenyexmo nak.

24 Wesse' egegkok eyke
apkeláneséyak chá'a
ektémakxa apxega énxet.
Méko enxama
negya'áseykegkoho chá'a
yaqwánxa agmahagkok.

25 Asagkek eltennaksek
aqsa énxet elának
aqsok ma'a Dios
meyke sekxók
élchetámeykha apwáxok,
keñe emáwhok elwátessók
ektáhakxa apmésso appeywa.

26 Elántekkesek chá'a
aphakxa wesse' apwányam
apya'áseykegkoho
nak aqsok ma'a
élmasagcha'a nak apkeltémakxa,
elteyágkasek chá'a
aqsok amnek.

27 Espíritu apmésso
nak chá'a énxet
ma'a Dios,
ekteme élsássessóxma
kañók agko'
apwáxok ma'a énxet.

28 Megkamassegwomek chá'a
apteme wesse' apwányam
aptémakxa nak chá'a
wesse' apwányam,
apkelánesa enxoho chá'a
ektaqmalma apheykha énxet'ák,
yetlo apkelásekhayo,
tén han ekmámnaqso'.

29 Apkelyennaqte chá'a
ekpeykessáseykekxa
apkelwáxok ma'a wokma'ák;
keñe apkelwányam
kagkések chá'a ekha
kéláyo m'a ektémakxa
nak élmope apqatkok.

30 Kamasseksek chá'a
nentémakxa ekmaso m'a
negmatñencha'a enxoho
tén han sẽlyensasa enxoho;
kataqmelekxak chá'a
nentémakxa m'a
sẽlyekpexcheteyncha'a enxoho.
1 El vino es escarnecedor, la sidra alborotadora,
Y cualquiera que por ellos yerra no es sabio.
2 Como rugido de cachorro de león es el terror del rey;
El que lo enfurece peca contra sí mismo.
3 Honra es del hombre dejar la contienda;
Mas todo insensato se envolverá en ella.
4 El perezoso no ara a causa del invierno;
Pedirá, pues, en la siega, y no hallará.
5 Como aguas profundas es el consejo en el corazón del hombre;
Mas el hombre entendido lo alcanzará.
6 Muchos hombres proclaman cada uno su propia bondad,
Pero hombre de verdad, ¿quién lo hallará?
7 Camina en su integridad el justo;
Sus hijos son dichosos después de él.
8 El rey que se sienta en el trono de juicio,
Con su mirar disipa todo mal.
9 ¿Quién podrá decir: Yo he limpiado mi corazón,
Limpio estoy de mi pecado?
10 Pesa falsa y medida falsa,
Ambas cosas son abominación a Jehová.
11 Aun el muchacho es conocido por sus hechos,
Si su conducta fuere limpia y recta.
12 El oído que oye, y el ojo que ve,
Ambas cosas igualmente ha hecho Jehová.
13 No ames el sueño, para que no te empobrezcas;
Abre tus ojos, y te saciarás de pan.
14 El que compra dice: Malo es, malo es;
Mas cuando se aparta, se alaba.
15 Hay oro y multitud de piedras preciosas;
Mas los labios prudentes son joya preciosa.
16 Quítale su ropa al que salió por fiador del extraño,
Y toma prenda del que sale fiador por los extraños.
17 Sabroso es al hombre el pan de mentira;
Pero después su boca será llena de cascajo.
18 Los pensamientos con el consejo se ordenan;
Y con dirección sabia se hace la guerra.
19 El que anda en chismes descubre el secreto;
No te entremetas, pues, con el suelto de lengua.
20 Al que maldice a su padre o a su madre,
Se le apagará su lámpara en oscuridad tenebrosa.
21 Los bienes que se adquieren de prisa al principio,
No serán al final bendecidos.
22 No digas: Yo me vengaré;
Espera a Jehová, y él te salvará.
23 Abominación son a Jehová las pesas falsas,
Y la balanza falsa no es buena.
24 De Jehová son los pasos del hombre;
¿Cómo, pues, entenderá el hombre su camino?
25 Lazo es al hombre hacer apresuradamente voto de consagración,
Y después de hacerlo, reflexionar.
26 El rey sabio avienta a los impíos,
Y sobre ellos hace rodar la rueda.
27 Lámpara de Jehová es el espíritu del hombre,
La cual escudriña lo más profundo del corazón.
28 Misericordia y verdad guardan al rey,
Y con clemencia se sustenta su trono.
29 La gloria de los jóvenes es su fuerza,
Y la hermosura de los ancianos es su vejez.
30 Los azotes que hieren son medicina para el malo,
Y el castigo purifica el corazón.