Israelitas apma yókxexma Hormá
1 Xama axta apleg'a amya'a wesse' apwányam cananeo cham'a tegma apwányam nak Arad, aphama axta m'a yókxexma Négueb, apkelxegakmo israelitas ma'a ámay nak Atarim, apkelanyexágkek axta apkelnápeykpo, apkelmeyk axta han nápakha. 2 Tén axta israelitas apteméssesa naqsók apkelpeywa apmésa Wesse' egegkok aptáha s'e: Empasmeyk sa' agkok yaqwayam agmok negko'o m'a apchókxa nak, agmasséssók sa' negko'o m'a apyókxoho tegma apkelyawe apagkok nak. 3 Apméssek axta nahan Wesse' egegkok israelitas ma'a aqsok apkelmaxnagko, appasmeyk axta apmenxena m'a cananeos, apmasséssekmek axta israelitas ma'a apyókxoho cananeos, yetlo m'a tegma apkelyawe apagkok nak, apteméssessama nak ekwesey Hormá xa yókxexma nak.
Yéwa kéleykmássesso sawo' ekyexwase
4 Apkelxegákxeyk axta makham israelitas apkeleñama m'a egkexe Hor, axta apkelpéwók ma'a ekpayho nak Wátsam Ekwányam Ekyexwase, aphaxnenchámeykxeyk axta m'a yókxexma Edom, yaqwayam enxoho melpéwók ma'a neyseksa nak. Apkelyampágwokmek axta nahan náxet ámay ma'a énxet'ák, 5 yetlókok axta nahan apkelpaqméteykha apkenmexeyncha'a m'a Dios, tén han ma'a Moisés. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¿Yaqsa ektéma sẽlántekkessama nak negko'o kéxegke m'a Egipto? ¿Yaqwayam hẽlnáhapwak yókxexma meykexa énxet enxeykel'a? Méko yegmen negyenéyak enxoho, tén han nento. ¡Ẽlleklámegkek negko'o s'e nentéyak élmasagcha'a nak!
6 Apcha'ak axta Wesse' egegkok yéwa ekmáske nak am'ák, keltakxégkek axta, apxámok axta israelitas apkeletsapma. 7 Tén axta apkelya'aweykxo m'a Moisés. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—¡Nenlánegkek negko'o mólya'assáxma nélpaqméteyncha'a nénmexeyncha'a m'a Wesse' egegkok, tén han xép! ¡Hẽlmaxnésses negko'o Wesse' egegkok, hegmasséssesek se'e yéwa nak!
Apkelmaxnakkek axta Moisés Wesse' egegkok apkeltamho meyaqmagkásekxeyk melya'assáxma m'a israelitas, 8 aptáhak axta apcháneya Wesse' egegkok se'e:
—Elána sa' xama yéwa kéleykmássesso ektéma nak xa, ekxen sa' naw'a xama yámet. Takxeyk sa' agkok chá'a xama énxet yéwa, elanok sa' chá'a m'a yéwa kéleykmássesso kélchexanma nak naw'a yámet, tén sa' ewagkasakpok chá'a teyp.
9 Apkelanak axta Moisés xama yéwa kéleykmássesso sawo' ekyexwase, tén axta apkexna néten naw'a yámet, tén axta m'a énxet ektáha axta chá'a ektakxo yéwa, apkelano chá'a m'a yéwa kéleykmássesso kéllane nak sawo ekyexwase, apwagkásekpo chá'a teyp.
Israelitas aphaxnenchámeykekxa yókxexma Moab
10 Apkelxegákxeyk axta makham ma'a israelitas, apkelpakxenwokmek axta m'a yókxexma Obot. 11 Apkelxegákxeyk axta makham apkeleñama m'a Obot, apkelpakxenwokmek axta m'a yókxexma lié-abarim, meykexa nak énxet, ekpayho nak ekteyapmakxa ekhem ma'a yókxexma Moab. 12 Cha'a apkelxegákxexa axta makham apkeleñama xa yókxexma nak, apkelpakxenwokmek axta m'a ényahamakxa nak yegmen Zéred. 13 Tén axta apkelxegákxo makham, apkelpakxenwokmek axta m'a neyp wátsam nak Arnón. Cháxa wátsam nak, yetnók ma'a yókxexma meykexa nak énxet, eyeynamo nak naw'a m'a yókxexma apagkok nak amorreos, ekyetnama nak neyseksa eyaqhémo néxa xapop ma'a yókxexma Moab, tén han ma'a amorreos apchókxa. 14 Cháxa keñamak ektéma nak ekxénamaxko m'a weykcha'áhak ekwesey nak Wesse' egegkok kempakhakma apagkok:
“Nélyeykhayak negko'o m'a Vaheb,
yókxexma nak Sufá,
tén han ma'a
ényahamakxa nak yegmen,
tén han ma'a wátsam Arnón,
15 tén han ma'a neyáwa nak
yegmen ényé
ekweykmoho nak ma'a
yókxexma Ar
tén han ekweykmoho nak ma'a
néxa xapop nak Moab.”
16 Apkelxegákxeyk axta makham apkeleñama m'a wátsam Arnón ekweykmoho m'a Beer. Cha'a ekyetnamakxa axta yámelchet ma'a, aptémakxa axta apkenagkama Wesse' egegkok Moisés se'e: “Yánchásekxa sa' énxet'ák, alagkok sa' ko'o yegmen.” 17 Tén axta israelitas aptéma apkelmeneykmassama s'e:
“¡Katyep yegmen yámelchet!
¡Kólmeneykmásses yámelchet!
18 ¡Apkelmetméyak axta aptemék yámet
apkelmeykha nak chá'a m'a
apkelámha apmonye'e.
Apkelmeta axta chá'a aptemék
yámet apkeltasqapeykha m'a
kelwesse'e!”
Apkelxegákxeyk axta makham israelitas apkeleñama yókxexma meykexa énxet, ekweykmoho m'a Mataná; 19 apkelxegákxeyk axta makham apkeleñama Mataná, ekweykmoho m'a Nahaliel, apkelxegákxeyk axta makham apkeleñama Nahaliel, ekweykmoho m'a Bamot, 20 tén axta apkelxegákxo makham apkeleñama m'a Bemot ekweykmoho m'a xapop ekyapwate, ekyetnama nak ma'a yókxexma Moab, ekpayho nak néten egkexe Pisgá, negwetayo nak ma'a yókxexma meykexa nak énxet.
Israelitas apyaqmasso wesse' apwányam Sihón
(Dt 2.26-37)21 Apkeláphássek axta israelitas nápakha apseykha amya'a aphakxa Sihón, wesse' apwányam apagkok axta m'a amorreos, apkeltamho etnehek yának se'e: 22 “Negmakók eykhe negko'o ólyeykhak yókxexma apagkok. Mólántexek sa' eyke m'a namyep apagkok apkeneykekxexa nak aqsok, tén han ma'a élámhakxa nak anmen yámet, magyenagkek sa' nahan yegmen ma'a yámelchet apagkok nak, ólpéwhok sa' aqsa ólyeykhekxak xapop apagkok ma'a wesse' apwányam ámay apagkok nak.”
23 Axta eyke ya'awok elyeykhekxak israelitas Sihón ma'a yókxexma apagkok nak, apchánchesákxeyk axta aqsa apyókxoho énxet'ák apagkok, tén axta apkelanyexakmo m'a yókxexma meykexa nak énxet, xama axta apkelwokmo m'a yókxexma Jahas, apketámegkek axta. 24 Axta eyke elhákpohok ma'a israelitas, apmenxenchek axta, tén axta apma m'a xapop apagkok eyeynamo m'a wátsam Arnón, ekweykekxoho m'a wátsam Jaboc, cham'a néxa xapop apagkok nak ma'a amonitas, kélhaxtamomakxa axta ekyennaqte. 25 Apmomchek axta israelitas ma'a apyókxoho tegma apkelyawe apagkok nak amorreos, cham'a Hesbón, yetlo m'a tegma aphéyak axta m'a nepyáwa', apkelheykmek axta nahan ma'a. 26 Tegma apwányam Hesbón axta aphamakxa m'a Sihón, wesse' apwányam apagkok axta m'a amorreos. Apkempakhayak axta Sihón ma'a apmonye' axta wesse' apwányam ma'a Moab, apyementamomchek axta ekyókxoho xa xapop nak ekweykekxoho m'a wátsam Arnón. 27 Cháxa keñamak aptéma nak chá'a apkelpeywa m'a apnaqtáxéseykegkoho nak chá'a amya'a ekmátsa:
“¡Kólmeyenta Hesbón,
tegma apwányam apagkok nak ma'a
wesse' apwányam Sihón!
¡Kólxátekhásekxa makham,
kólyennaqteyásekxa makham
kélhaxtegkesso m'a nepyáwa'!
28 Hesbón keñamak
ekteyapma táxa eyáléwe,
Sihón tegma apwányam
apagkok nak,
ekmassessekmo nak ma'a Ar,
yókxexma nak Moab,
tén han ma'a apheykha nak egkexe
Arnón.
29 ¡Kéxegkel'aye
kélheykha nak Moab!
¡Kélmassegwokmek kéxegke
dios Quemós énxet'ák apagkok!
Apcha'awók elántépok
elxeganmok énxet'ák kélagkok ma'a.
Keñe kelán'ák kélagkok
apkelmésa yaqwayam
elmok ma'a wesse' apwányam Sihón.
30 Kélmasséssekmek ma'a
tegma apwányam Hesbón
ekweykekxoho m'a Dibón,
apmopso aptáhak ma'a Nófat,
wokmók táxa m'a Medebá.”
Énxet'ák Israel apchaqhe Og wesse' apwányam nak Basán
(Dt 3.1-11)31 Apmeyk axta énxet'ák Israel ma'a amorreos xapop apagkok. 32 Apkeláphássek axta han Moisés nápakha énxet'ák elanok ma'a tegma apwányam Jazer, apkelmeyk axta nahan israelitas ma'a tegma apkelyawe apheykegko nak neyáwa apheykegkaxa, apkelántekkessek axta amorreos apheykencha'a axta m'a. 33 Tén axta apkelchexyekmo makham apkelpéwo m'a ámay ekmahéyak nak Basán, apkelanyexchek axta eyke m'a Og, wesse' apwányam nak Basán, yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, peya yempakhak ma'a yókxexma nak Edrei. 34 Tén axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya Moisés se'e: “Nágye aqsa, agkések sa' ko'o exchep yaqwayam elmok, yetlo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok, tén han ma'a apchókxa nak, sa' etnéssesek ma'a apteméssessamakxa axta Sihón, wesse' apwányam apagkok axta m'a amorreos, aphama axta m'a tegma apwányam Hesbón.”
35 Apchaqhak axta israelitas ma'a Og, tén han ma'a apketchek nak, tén han ma'a apyókxoho nak sẽlpextétamo apagkok. Apsawhawók axta apkelnapa, tén axta aptáha apagkok ma'a xapop apagkok nak.
El rey de Arad ataca a Israel
1 Cuando el cananeo, el rey de Arad, que habitaba en el Neguev, oyó que venía Israel por el camino de Atarim, peleó contra Israel, y tomó de él prisioneros. 2 Entonces Israel hizo voto a Jehová, y dijo: Si en efecto entregares este pueblo en mi mano, yo destruiré sus ciudades. 3 Y Jehová escuchó la voz de Israel, y entregó al cananeo, y los destruyó a ellos y a sus ciudades; y llamó el nombre de aquel lugar Horma.
La serpiente de bronce
4 Después partieron del monte de Hor, camino del Mar Rojo, para rodear la tierra de Edom; y se desanimó el pueblo por el camino. 5 Y habló el pueblo contra Dios y contra Moisés: ¿Por qué nos hiciste subir de Egipto para que muramos en este desierto? Pues no hay pan ni agua, y nuestra alma tiene fastidio de este pan tan liviano. 6 Y Jehová envió entre el pueblo serpientes ardientes, que mordían al pueblo; y murió mucho pueblo de Israel. 7 Entonces el pueblo vino a Moisés y dijo: Hemos pecado por haber hablado contra Jehová, y contra ti; ruega a Jehová que quite de nosotros estas serpientes. Y Moisés oró por el pueblo. 8 Y Jehová dijo a Moisés: Hazte una serpiente ardiente, y ponla sobre un asta; y cualquiera que fuere mordido y mirare a ella, vivirá. 9 Y Moisés hizo una serpiente de bronce, y la puso sobre un asta; y cuando alguna serpiente mordía a alguno, miraba a la serpiente de bronce, y vivía.
Los israelitas rodean la tierra de Moab
10 Después partieron los hijos de Israel y acamparon en Obot. 11 Y partiendo de Obot, acamparon en Ije-abarim, en el desierto que está enfrente de Moab, al nacimiento del sol. 12 Partieron de allí, y acamparon en el valle de Zered. 13 De allí partieron, y acamparon al otro lado de Arnón, que está en el desierto, y que sale del territorio del amorreo; porque Arnón es límite de Moab, entre Moab y el amorreo. 14 Por tanto se dice en el libro de las batallas de Jehová:
Lo que hizo en el Mar Rojo,
Y en los arroyos de Arnón;
15 Y a la corriente de los arroyos
Que va a parar en Ar,
Y descansa en el límite de Moab.
16 De allí vinieron a Beer: este es el pozo del cual Jehová dijo a Moisés: Reúne al pueblo, y les daré agua. 17 Entonces, cantó Israel este cántico:
Sube, oh pozo; a él cantad;
18 Pozo, el cual cavaron los señores.
Lo cavaron los príncipes del pueblo,
Y el legislador, con sus báculos.
Del desierto vinieron a Matana, 19 y de Matana a Nahaliel, y de Nahaliel a Bamot; 20 y de Bamot al valle que está en los campos de Moab, y a la cumbre de Pisga, que mira hacia el desierto.
Israel derrota a Sehón
(Dt. 2.26-37)21 Entonces envió Israel embajadores a Sehón rey de los amorreos, diciendo: 22 Pasaré por tu tierra; no nos iremos por los sembrados, ni por las viñas; no beberemos las aguas de los pozos; por el camino real iremos, hasta que pasemos tu territorio. 23 Mas Sehón no dejó pasar a Israel por su territorio, sino que juntó Sehón todo su pueblo y salió contra Israel en el desierto, y vino a Jahaza y peleó contra Israel. 24 Y lo hirió Israel a filo de espada, y tomó su tierra desde Arnón hasta Jaboc, hasta los hijos de Amón; porque la frontera de los hijos de Amón era fuerte. 25 Y tomó Israel todas estas ciudades, y habitó Israel en todas las ciudades del amorreo, en Hesbón y en todas sus aldeas. 26 Porque Hesbón era la ciudad de Sehón rey de los amorreos, el cual había tenido guerra antes con el rey de Moab, y tomado de su poder toda su tierra hasta Arnón. 27 Por tanto dicen los proverbistas:
Venid a Hesbón,
Edifíquese y repárese la ciudad de Sehón.
28 Porque fuego salió de Hesbón,
Y llama de la ciudad de Sehón,
Y consumió a Ar de Moab,
A los señores de las alturas de Arnón.
29 ¡Ay de ti, Moab!
Pereciste, pueblo de Quemos.
Fueron puestos sus hijos en huida,
Y sus hijas en cautividad,
Por Sehón rey de los amorreos.
30 Mas devastamos el reino de ellos;
Pereció Hesbón hasta Dibón,
Y destruimos hasta Nofa y Medeba.
Israel derrota a Og de Basán
(Dt. 3.1-11)31 Así habitó Israel en la tierra del amorreo. 32 También envió Moisés a reconocer a Jazer; y tomaron sus aldeas, y echaron al amorreo que estaba allí. 33 Y volvieron, y subieron camino de Basán; y salió contra ellos Og rey de Basán, él y todo su pueblo, para pelear en Edrei. 34 Entonces Jehová dijo a Moisés: No le tengas miedo, porque en tu mano lo he entregado, a él y a todo su pueblo, y a su tierra; y harás de él como hiciste de Sehón rey de los amorreos, que habitaba en Hesbón. 35 E hirieron a él y a sus hijos, y a toda su gente, sin que le quedara uno, y se apoderaron de su tierra.