Jesús apkelyéseykha doce apkelápháseykha
(Mc 3.13-19Lc 6.12-16)
1 Apkelwóneyha axta Jesús doce apkeltáméséyak, apméssek axta nahan apkelmopwancha'a yaqwayam elántekkesek kelyekhama', tén han emasseksek ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han nenlegeykegkoho ekmáske.
2 Keso apkelwesey axta doce apkelápháseykha s'e: Simón axta sekxo', apkeltamhomakpo axta Pedro, keñe axta anhan ma'a apyáxeg Andrés; Santiago yetlo apyáxeg Juan, Zebedeo axta apketchek; 3 Felipe tén han Bartolomé; Tomás tén han Mateo, cham'a Mateo apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések Roma; Santiago, Alfeo axta apketche, tén han Tadeo; 4 Simón apteme axta cananeo, tén han Judas Iscariote, cham'a appelakkassessama axta apkeltémo emakpok Jesús.
Jesús apkeláphasso doce apkelápháseykha
(Mc 6.7-13Lc 9.1-6)
5 Apkeláphássek axta Jesús xa doce nak yetlo apmésso appeywa ektéma nak se'e: “Nágkólmohok aqsa m'a yókxexma apheykegkaxa nak énxet'ák metnaha nak judíos, nágkólántaxnegwom nahan nepyeseksa tegma apwányam Samaria; 6 akke tásek kólya'ammok ma'a nepkések apkelxegányam nak ma'a énxet'ák Israel. 7 Kólxeg, kóllegés sa' eyágketwa'a m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 8 Kóltaqmelchessem sa' ma'a apkelháxamap nak, kólnaqxétekhássem sa' nahan ma'a apkeletsapma nak, kóltaqmelchessem sa' nahan ma'a ektamhéyak nak negmasse ektepelchamáxche egyempehek, kólántekkes sa' nahan kelyekhama' énxet apwáxok. Meyke ekyánmaga kéxegke kélxawágkok xa kélmowána nak, nágkólma aqsa ekyánmaga eñama kélmeykha xa.
9 “Nágkólsow nahan sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han sawo ekmope ekmomnáwa, selyaqye aktek élyexwase, 10 tén han nahápa kélxata kélto ámay. Nágkólsow nahan kélántaxno yaqwayam kólyaqmagkasek pók kéltaxno, tén han kéltéto kélmagkok, tén han ma'a kéltasqapeykha. Hakte énxet aptamheykha nak payhawók exkak apto.
11 “Kélwokmek sa' agkok chá'a kéxegke xama tegma apwányam, essenhan tegma apheykegkaxa enxoho énxet, kóltegyaha sa' chá'a m'a énxet ekpayhawo nak chá'a yaqwayam elmok takha', kólhakha sa' chá'a apxagkok ekwokmoho kélxegákxo makham ma'a. 12 Kélántaxnegwokmek sa' agkok tegma, kólpeykesák sa' chá'a ektáha nak apheykha m'a kañe'. 13 Tásek sa' agkok apkelma takha' kéxegke apxagkok enxoho m'a tegma, keytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok kélagkok kéxegke xa tegma nak, keñe sa' eyesagko enxoho kélmomaxche takha', megkeytek sa' meyke ektáhakxa egwáxok ma'a. 14 Sa' agkok elmak takha' énxet kélwayam apxagkok, tén han memako enxoho yeyxhok kéltenneykha, kólántép sa' ma'a tegma nak, essenhan ma'a nepyeseksa tegma apwányam nak, kólpalches sa' nahan xóp ánek élyepetche kélmagkok. 15 Naqsók ko'o sekxéna ekhem nélyekpelchámáxchexa sa', asagkók agko' sa' katnehek kéllegassáseykegkoho énxet'ák apheykha nak xa tegma apwányam nak, megkaxók sa' ma'a ekweykenxa axta kéllegassáseykegkoho m'a énxet'ák apheykha axta yókxexma Sodoma, tén han ma'a Gomorra.
Sẽlmenxeneykha
16 “¡Kóllano, máxa nepkések ko'o ektemessásak kéxegke séláphasa neyseksa m'a aqsok nawha'ák éllo! Kólteme sa' kélmowána kéltáhakxa ektémól'a yéwa, kólteme sa' nahan megkólmeymente aptémól'a wáx'ay. 17 Katneykha sa' kélwáxok, hakte kólmések sa' kéxegke m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, kóltekyawha sa' ma'a kañe' apchaqneykekxexa nak chá'a judíos, 18 kawomhok sa' kélnaqlo m'a nápaqta'awo' nak kelwesse'e apkeltaqmelchesso nak apkelókxa tén han kelwesse'e apkelwányam, ko'o éñamakxa; keñe sa' kólewának hélxének ko'o nápaqta'awók xa énxet'ák nak, tén han nápaqta'awók ma'a melya'áseyak nak Dios. 19 Kélnaqlókek sa' agkok kéxegke aphágkaxa m'a kelwesse'e ekha nak kélyaheykekxoho, nágkeytnakhoho aqsa kélwáxok kéxegke yaqwánxa enxoho kóltéhek kélpeywa, essenhan ma'a kélmakókxa enxoho chá'a kólxének. Wokmek sa' agkok yaqwánxa kólpaqmétek, Dios sa' egkések yaqwánxa kóltéhek kélpeywa. 20 Hakte háwe sa' kéxegke yaqwayam kólpaqmétek, Espíritu apkeñama Dios Egyáp sa' eyke epaqmétek kélpaqmeta enxoho kéxegke.
21 “Yának sa' chá'a etekyók apkelyáxeg énxet, keñe sa' apyapmeyk yának chá'a etekyók apketchek; elenmexekxak sa' han apyapmeyk ma'a kélketchek, ennápekxak sa' han. 22 Apyókxoho énxet sa' etaqnók kéxegke ko'o éñamakxa; ewagkasakpok sa' eyke teyp énxet apkelenxáneykmoho nak apyennaqtéssamo apteme mey'ásseyam ekweykmoho néxa'. 23 Kélmenxenáha sa' agkok kéxegke xama tegma apwányam, kólmohok sa' kólenyahagkok pók tegma apwányam; hakte naqsók ko'o ekteméssásak peya ewaták aptáha nak Apketche énxet neyseksa megkólsawhomo kélweynchámeykha kéxegke apyókxoho tegma apkelyawe nak ma'a Israel.
24 “Méko xama enxoho kélxekmósso apyeykhágweykmoho m'a ektáha nak chá'a apkelxekmósso, méko nahan xama kélásenneykha eyeykhágwomhok ma'a wesse' apagkok. 25 Énxet ektáha nak kélxekmósso kéméxcheyk kapayhekxak aqsa apwáxok aphágweykxoho enxoho m'a ektáha nak apkelxekmósso, keñe han kélásenneykha aphágweykxoho enxoho wesse' apagkok. Kéltemék agkok Beelzebú m'a ektáha nak apxagkok tegma, ¿háxko kóltéhek han kólxének ma'a ekheykha nak apxagkok?
Meyke negaye ampaqmétek
(Lc 12.2-7)
26 “Nágkólé' aqsa chá'a énxet. Hakte méko xama aqsok enxoho ekyexamaxche, megkatnehek chá'a megkóteyamaxche', méko nahan xama enxoho aqsok ekpowásamaxche' megkatnehek chá'a megkólya'áseyak. 27 Keso sektáhakxa nak séláneya ekyáqtésakxaxma, kólxén sa' kéxegke m'a élsakókxa nak exma; keñe sa' sekyexamaxkoho nak séltennasso, kólpáxamha sa' kóllegaksek ma'a néten kélxanák nak. 28 Nágkólè chá'a m'a apchaqhamo nak chá'a negyókxa, megkamopwána nak yaqhek ma'a eghagák; akke tásek kóleyk ma'a apmopwána nak yaqhek negyókxa tén han eghagák ma'a sẽlmassésseykenxa nak.
29 “Megkólchexayhek chá'a ánet nátétkók meyke ekmomnáwa. Megkatyemek eyke chá'a náxop megya'awo enxoho m'a Kélyáp apha nak néten. 30 Keñe kéxegke weykmók apkelyetsetchesso xama xama m'a kélwa' nak. 31 Nágkólè'; ennókek kéxegke, megkólhawok ma'a nátétkók ekxámokma nak.
Nenxeyenma negya'áseykegkoho Jesucristo nápaqta'awók énxet'ák
(Lc 12.8-9)
32 “Apxénchek agkok xama énxet aptáha ko'o sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, axének sa' nahan ko'óxa aptáha naqsók sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten; 33 keñe sa' ma'a mehexeyenma nak ko'o aptáha sétleykha nápaqta'awók énxet'ák, maxének sa' nahan ko'o xa aptáha sétleykha nápaqtók ma'a Táta apha nak néten.
Jesús keñamak apkexpanchásamap énxet
(Lc 12.51-53Lc 14.26-27)
34 “Nágkólána aqsa asáyekmok ko'o meyke ektáhakxa egwáxok sekwaya keso náxop; maxñeykmok ko'o yaqwayam asógmak meyke ektáhakxa egwáxok, wánxa m'a apkelnápomap énxet. 35 Ekwayak axta ko'o yaqwayam wanmexchásekxak apyáp ma'a énxet, tén han étche kelwána m'a egken, tén han atánegken ma'a yepyámog; 36 yaqwayam sa' etnekxak chá'a apkelenmexma apnámakkok apancha'awók xama énxet.
37 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélyáp essenhan egken, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; kéxegke ektáhakxa enxoho kélásekhayo kélketche apkenna' essenhan kelwána, keñe ko'o kasextohok sélásekhayo, megkapayhawok atnehek ahagkok; 38 keñe kéxegke ektáhakxa enxoho megkólpata aqsok ektegyésso kélagkok, tén han mehétlo ko'o, megkapayhawok atnehek ahagkok. 39 Hakte kéxegke ektáhakxa enxoho kélmasma ektémakxa nak kélyennaqte, kólmassegwók sa', keñe sa' kéxegke ektáhakxa enxoho kéletsapma eñama ko'o, kólwetágwók sa' kélyennaqte.
Aqsok nenxawe naqsa
(Mc 9.41)
40 “Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' kéxegke, hemok nahan ko'óxa takha'; keñe m'a sema nak takha' ko'o, emok takha' m'a seyáphasso nak ko'o. 41 Énxet ektáhakxa enxoho apma takha' xama aplegasso Dios appeywa, eñama apteme Dios appeywa aplegasso, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a Dios appeywa aplegasso; keñe sa' ma'a apma nak takha' m'a énxet appéwomo, eñama apteme appéwomo, exkak sa' aqsok ekhawo nak yaqwayam exkak ma'a énxet appéwomo nak. 42 Kéxegke ektáhakxa enxoho kélmésso xama egheykok ekláneyo yegmen ekmáxaqxo m'a énxet ekmasextoho nak kéláyo sétleykha ko'o, naqsók ko'o sekxéna peya kólxawak ekyánmaga.”
Elección de los doce apóstoles
(Mr. 3.13-19Lc. 6.12-16)
1 Entonces llamando a sus doce discípulos, les dio autoridad sobre los espíritus inmundos, para que los echasen fuera, y para sanar toda enfermedad y toda dolencia. 2 Los nombres de los doce apóstoles son estos: primero Simón, llamado Pedro, y Andrés su hermano; Jacobo hijo de Zebedeo, y Juan su hermano; 3 Felipe, Bartolomé, Tomás, Mateo el publicano, Jacobo hijo de Alfeo, Lebeo, por sobrenombre Tadeo, 4 Simón el cananista, y Judas Iscariote, el que también le entregó.
Misión de los doce
(Mr. 6.7-13Lc. 9.1-6)
5 A estos doce envió Jesús, y les dio instrucciones, diciendo: Por camino de gentiles no vayáis, y en ciudad de samaritanos no entréis, 6 sino id antes a las ovejas perdidas de la casa de Israel. 7 Y yendo, predicad, diciendo: El reino de los cielos se ha acercado. 8 Sanad enfermos, limpiad leprosos, resucitad muertos, echad fuera demonios; de gracia recibisteis, dad de gracia. 9 No os proveáis de oro, ni plata, ni cobre en vuestros cintos; 10 ni de alforja para el camino, ni de dos túnicas, ni de calzado, ni de bordón; porque el obrero es digno de su alimento. 11 Mas en cualquier ciudad o aldea donde entréis, informaos quién en ella sea digno, y posad allí hasta que salgáis. 12 Y al entrar en la casa, saludadla. 13 Y si la casa fuere digna, vuestra paz vendrá sobre ella; mas si no fuere digna, vuestra paz se volverá a vosotros. 14 Y si alguno no os recibiere, ni oyere vuestras palabras, salid de aquella casa o ciudad, y sacudid el polvo de vuestros pies. 15 De cierto os digo que en el día del juicio, será más tolerable el castigo para la tierra de Sodoma y de Gomorra, que para aquella ciudad.
Persecuciones venideras
16 He aquí, yo os envío como a ovejas en medio de lobos; sed, pues, prudentes como serpientes, y sencillos como palomas. 17 Y guardaos de los hombres, porque os entregarán a los concilios, y en sus sinagogas os azotarán; 18 y aun ante gobernadores y reyes seréis llevados por causa de mí, para testimonio a ellos y a los gentiles. 19 Mas cuando os entreguen, no os preocupéis por cómo o qué hablaréis; porque en aquella hora os será dado lo que habéis de hablar. 20 Porque no sois vosotros los que habláis, sino el Espíritu de vuestro Padre que habla en vosotros. 21 El hermano entregará a la muerte al hermano, y el padre al hijo; y los hijos se levantarán contra los padres, y los harán morir. 22 Y seréis aborrecidos de todos por causa de mi nombre; mas el que persevere hasta el fin, este será salvo. 23 Cuando os persigan en esta ciudad, huid a la otra; porque de cierto os digo, que no acabaréis de recorrer todas las ciudades de Israel, antes que venga el Hijo del Hombre.
24 El discípulo no es más que su maestro, ni el siervo más que su señor. 25 Bástale al discípulo ser como su maestro, y al siervo como su señor. Si al padre de familia llamaron Beelzebú, ¿cuánto más a los de su casa?
A quién se debe temer
(Lc. 12.2-9)
26 Así que, no los temáis; porque nada hay encubierto, que no haya de ser manifestado; ni oculto, que no haya de saberse. 27 Lo que os digo en tinieblas, decidlo en la luz; y lo que oís al oído, proclamadlo desde las azoteas. 28 Y no temáis a los que matan el cuerpo, mas el alma no pueden matar; temed más bien a aquel que puede destruir el alma y el cuerpo en el infierno. 29 ¿No se venden dos pajarillos por un cuarto? Con todo, ni uno de ellos cae a tierra sin vuestro Padre. 30 Pues aun vuestros cabellos están todos contados. 31 Así que, no temáis; más valéis vosotros que muchos pajarillos. 32 A cualquiera, pues, que me confiese delante de los hombres, yo también le confesaré delante de mi Padre que está en los cielos. 33 Y a cualquiera que me niegue delante de los hombres, yo también le negaré delante de mi Padre que está en los cielos.
Jesús, causa de división
(Lc. 12.49-53Lc. 14.26-27)
34 No penséis que he venido para traer paz a la tierra; no he venido para traer paz, sino espada. 35 Porque he venido para poner en disensión al hombre contra su padre, a la hija contra su madre, y a la nuera contra su suegra; 36 y los enemigos del hombre serán los de su casa. 37 El que ama a padre o madre más que a mí, no es digno de mí; el que ama a hijo o hija más que a mí, no es digno de mí; 38 y el que no toma su cruz y sigue en pos de mí, no es digno de mí. 39 El que halla su vida, la perderá; y el que pierde su vida por causa de mí, la hallará.
Recompensas
(Mr. 9.41)
40 El que a vosotros recibe, a mí me recibe; y el que me recibe a mí, recibe al que me envió. 41 El que recibe a un profeta por cuanto es profeta, recompensa de profeta recibirá; y el que recibe a un justo por cuanto es justo, recompensa de justo recibirá. 42 Y cualquiera que dé a uno de estos pequeñitos un vaso de agua fría solamente, por cuanto es discípulo, de cierto os digo que no perderá su recompensa.