Gedeón apmenxenma énxet'ák Madián
1 Amonye' élseye axta apxatakha'a Gedeón, cham'a kéltéma nak han kaxwók Jerubaal, tén han ma'a apyókxoho ektáha axta apkelxegexma'a, apkelmahágkek axta apkelpakxenwokmo m'a ekpayho axta ekteyapmakxa yegmen ma'a Harod. Nexcheyha axta han pehewákxak apkelpakxeneykegkaxa m'a madianitas, xóp ekyapwate ekpayhókxa axta émhakxa m'a egkexe Moré.
2 Aptáhak axta Wesse' egegkok apcháneya Gedeón: “Apxámok apagko' apnaqláyam énxet, éltamhók sa' ko'o emenxenek ma'a madianitas, elxénmakha sa' nahaqtók ko'o apkenagko apkelwagkásamap apagko' teyp. 3 Eltennés sa' kaxwók énxet'ák ektáha enxoho apkeye apwanchek emyekxak makham ma'a apxagkok.”
Aptemék axta Gedeón xa ektáha nak apkeltamho elyepkeynek, apkeltaqháwok axta veintidós mil énxet'ák, keñe axta apkeleymékpo diez mil énxet'ák. 4 Aptáhak axta makham Wesse' egegkok apcháneya m'a Gedeón: “Apxámok makham. Enaqlakxa sekxók yaqwayam énagkok yegmen, sa' ko'o alyepkeynek ma'a, altennaksek sa' ko'o exchep yaqwayam elyetlók, tén han yaqwayam melyetlewe'.”
5 Apnaqlákxeyk axta Gedeón énxet'ák yaqwayam énagkok yegmen, keñe Wesse' egegkok aptáha apcháneya s'e: “Elyetnakhés sa' ma'a aptamhéyak nak apyenéyak yegmen ma'a ektémól'a semheg keynek yegmen, apkeltekxeyéyak nak aptapnák apyenéyak yegmen.”
6 Trescientos axta apyókxoho m'a aptamhéyak nak apyenéyak yegmen ma'a ektémól'a semheg keynek yegmen. Keñe axta m'a nápakha nak apkeltekxeyágko chá'a aptapnák apyenágko yegmen. 7 Tén axta aptáha apcháneya Wesse' egegkok ma'a Gedeón: “Alwagkasek sa' ko'o teyp kéxegke alásenneykxak xa trescientos énxet nak, amenxenek sa' ma'a madianitas. Keñe sa' ma'a nápakha nak, eltaqhekxak sa'.”
8 Apkeláphássek axta eltaqhohok Gedeón apkelpakxeneykegkaxa m'a nápakha nak; apkelmákxeyk axta eyke amonye' apkeltaqhémo m'a yátegwáxwa apagkok, tén han nepkések apkennawo' apkepet'ák. Wánxa axta aqsa apkelhákxo m'a trescientos énxet kélyéseykha axta, apkelpakxenágkek axta m'a néten nak, kóneg axta pehewákxak ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta m'a madianitas, ekyapwátegweykenxa nak xapop.
9 Cháxa axta'a nak, aptáhakxa axta Wesse' egegkok apcháneya m'a Gedeón: “Exnekxa néten, keñe sa' exog ektámenták ma'a madianitas, hakte almések sa' ko'o exchep ma'a. 10 Apchekak sa' agkok ektamagkok ma'a, emhók sa' sekxók ma'a apkelpakxeneykegkaxa nak yetlo m'a Purá, apchásenneykha nak xép, 11 yeyxho sa' ma'a aptáhakxa enxoho apkelpeywa. Tén sa' natámen emáwhok apagko' yaqwayam ektamagkok.”
Keñe axta apxega Gedeón yetlo apchásenneykha Purá, ekwokmoho apchágketchessekmo m'a apkelpakxeneykegkaxa nak apkelenmexma. 12 Appayhekxeyk axta madianitas, amalecitas tén han apkeleñama nak teyepmakxa ekhem ma'a ekyókxoho nak ekyapwátegweykenxa. Máxa sawa' apxámokma axta aptamhágkok. Apxámók apagko' axta han ma'a yányátnáxeg, máxa m'a xapop ánek ekhéyak nak neyáwa wátsam ekwányam. 13 Xama axta apwokmo Gedeón ketók ma'a apkelpakxeneykegkaxa nak apkelenmexma, apleg'ak axta apkeltennáseyncha'a pók xama sẽlpextétamo ektáhakxa apwanmagko. Aptáhak axta s'e:
—Ewanméssek xeyk ko'o xama pán apyettelegwokmo apmeyókmo nélpakxeneykegkaxa, xama axta aptégwokmo xama kélpakxanma, apyaqnegkessek axta.
14 Aptáhak axta apchátegmowágko pók se'e:
—Gedeón sókwenaqte apagkok xa, Joás nak apketche, apteme nak israelita. Dios sa' yának elmok Gedeón ma'a madianitas, keñe han ma'a ekyókxoho nélpakxenéyak nak.
15 Xama axta apleg'a ektáhakxa apkeltenneykha tén han appékessáseykekxa pók ektáhakxa apwanmagko, apkelpeykásawók axta Gedeón ma'a Wesse' egegkok. Keñe axta aptaqháwo makham ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta israelitas, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¡Kólnaqxétekhák, Wesse' egegkok sa' hegmések negko'o m'a apkelpakxeneykegkaxa nak madianitas!
16 Yetlókok axta han apkexpánchesso ántánxo apkelyaqyeyáseyak ma'a trescientos énxet'ák, apkelmeyásegkek axta han nepkések apkennawók apkepet'ák ma'a apyókxoho, tén han yátegwáxwa meyke aqsok kélyeta kañe' apwáxok, kélatchesso axta kañe' m'a yántápak eyáléweykha naw'a. 17 Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Ekwokmek sa' agkok ko'o m'a teyp nak apkelpakxeneykegkaxa nélenmexma, kólenmexho sa' sénmágkaxa, kólhéshok sa' chá'a m'a sektáhakxa enxoho chá'a. 18 Nélpáwássek sa' agkok negko'o nepkések apkepet'ák, kólpáwes sa' kéxegkáxa m'a neyáwa nak ekyókxoho apkelpakxeneykegkaxa, sa' kóltéhek kólyennaqtések kélpeywa s'e: ‘¡Wesse' egegkok keñamak tén han Gedeón!’
19 Apwokmek axta Gedeón yetlo cien apkelxegexma'a m'a teyp apkelpakxeneykegkaxa nak, chaqhawók axta apmakókxa axta eyaqmagkasek pók apkelhaxneykha m'a axta'a eysekso'. Tén axta apkelpáwasa m'a nepkések apkennawo' apkepet'ák, apkelpáxqatchek axta han ma'a yátegwáxwa apkelseykha axta, 20 apheyásawók axta han mók apkelpáwasso nepkések apkennawo' apkepet'ák ma'a ántánxo apkelyaqyeyáseyak nak, apkelpáxqatchek axta han yátegwáxwa. Nepsagqalwa axta han apkelsáwak ma'a yántápak táxa eyáléwe naw'ék, keñe axta nepkések apkennawo' apkepet'ák ma'a apkelya'assamakxa nak, keñe axta aptáha apkelyennaqtésa apkelpeywa s'e: “¡Kólhaxyawasák axanák sókwenaqte! ¡Eñama Wesse' egegkok tén han Gedeón!” 21 Apchaqnáha axta aqsa han israelitas ma'a neyáwa nak apkelpakxeneykegkaxa, cham'a apchaqnágkaxa axta chá'a, apkelpáxamáha axta apyókxoho sẽlpextétamo madianitas, apkelántekkek axta apkenyahágko. 22 Apkelpáwássek axta aqsa han nepkések apkennawo' apkepet'ák ma'a trescientos israelitas, apkeltamhók axta elnapakpekxak aqsa chá'a pók Wesse' egegkok ma'a madianitas, keñe han elántépok yenyahagkok ekweykekxoho m'a Bet-sitá, ámay nak Sererá, ekweykekxoho m'a néxa yókxexma nak Abel-meholá, ekpayho nak ma'a Tabat.
23 Keñe axta apkeláneyákpo emenxenek madianitas ma'a israelitas, Neftalí énxet'ák apagkok, Aser, keñe han ma'a apyókxoho Manasés énxet'ák apagkok. 24 Apkeláphássek axta han Gedeón apkelásenneykha m'a ekyókxoho egkexe nak Efraín, apkeltamho elnapakpok han ma'a madianitas, apkeltamhók axta yahaxtegkásekxak apmonye' m'a negmowagkexa nak agyeykhekxak ma'a wátsam ekpayho nak Bet-bará tén han ma'a Jordán, amonye' apkelwayam ma'a. Aptamhágkek axta han Efraín énxet'ák apagkok xa ektáha nak, 25 apkelmeyk axta han apqánet apkelámha apmonye'e madianitas, cham'a Oreb tén han Zeeb. Apmatñék axta han Oreb ma'a émhakxa nak meteymog ekyawe, éltamhomaxchexa nak kaxwók meteymog ekyawe Oreb. Tén axta Zeeb apmatñà m'a yókxexma kélhéssamókxa axta han apwesey, cham'a élteyammomaxchexa axta chá'a anmen yámet, yaqwayam kalanaxchek vino. Kélsákxéssek axta han Gedeón ma'a Oreb apqátek tén han Zeeb, natámen apmenxenma axta m'a madianitas, cham'a aphakxa axta m'a neyp wátsam Jordán.
Gedeón derrota a los madianitas
1 Levantándose, pues, de mañana Jerobaal, el cual es Gedeón, y todo el pueblo que estaba con él, acamparon junto a la fuente de Harod; y tenía el campamento de los madianitas al norte, más allá del collado de More, en el valle.
2 Y Jehová dijo a Gedeón: El pueblo que está contigo es mucho para que yo entregue a los madianitas en su mano, no sea que se alabe Israel contra mí, diciendo: Mi mano me ha salvado. 3 Ahora, pues, haz pregonar en oídos del pueblo, diciendo: Quien tema y se estremezca, madrugue y devuélvase desde el monte de Galaad. Y se devolvieron de los del pueblo veintidós mil, y quedaron diez mil.
4 Y Jehová dijo a Gedeón: Aún es mucho el pueblo; llévalos a las aguas, y allí te los probaré; y del que yo te diga: Vaya este contigo, irá contigo; mas de cualquiera que yo te diga: Este no vaya contigo, el tal no irá. 5 Entonces llevó el pueblo a las aguas; y Jehová dijo a Gedeón: Cualquiera que lamiere las aguas con su lengua como lame el perro, a aquel pondrás aparte; asimismo a cualquiera que se doblare sobre sus rodillas para beber. 6 Y fue el número de los que lamieron llevando el agua con la mano a su boca, trescientos hombres; y todo el resto del pueblo se dobló sobre sus rodillas para beber las aguas. 7 Entonces Jehová dijo a Gedeón: Con estos trescientos hombres que lamieron el agua os salvaré, y entregaré a los madianitas en tus manos; y váyase toda la demás gente cada uno a su lugar. 8 Y habiendo tomado provisiones para el pueblo, y sus trompetas, envió a todos los israelitas cada uno a su tienda, y retuvo a aquellos trescientos hombres; y tenía el campamento de Madián abajo en el valle.
9 Aconteció que aquella noche Jehová le dijo: Levántate, y desciende al campamento; porque yo lo he entregado en tus manos. 10 Y si tienes temor de descender, baja tú con Fura tu criado al campamento, 11 y oirás lo que hablan; y entonces tus manos se esforzarán, y descenderás al campamento. Y él descendió con Fura su criado hasta los puestos avanzados de la gente armada que estaba en el campamento. 12 Y los madianitas, los amalecitas y los hijos del oriente estaban tendidos en el valle como langostas en multitud, y sus camellos eran innumerables como la arena que está a la ribera del mar en multitud. 13 Cuando llegó Gedeón, he aquí que un hombre estaba contando a su compañero un sueño, diciendo: He aquí yo soñé un sueño: Veía un pan de cebada que rodaba hasta el campamento de Madián, y llegó a la tienda, y la golpeó de tal manera que cayó, y la trastornó de arriba abajo, y la tienda cayó. 14 Y su compañero respondió y dijo: Esto no es otra cosa sino la espada de Gedeón hijo de Joás, varón de Israel. Dios ha entregado en sus manos a los madianitas con todo el campamento.
15 Cuando Gedeón oyó el relato del sueño y su interpretación, adoró; y vuelto al campamento de Israel, dijo: Levantaos, porque Jehová ha entregado el campamento de Madián en vuestras manos. 16 Y repartiendo los trescientos hombres en tres escuadrones, dio a todos ellos trompetas en sus manos, y cántaros vacíos con teas ardiendo dentro de los cántaros. 17 Y les dijo: Miradme a mí, y haced como hago yo; he aquí que cuando yo llegue al extremo del campamento, haréis vosotros como hago yo. 18 Yo tocaré la trompeta, y todos los que estarán conmigo; y vosotros tocaréis entonces las trompetas alrededor de todo el campamento, y diréis: ¡Por Jehová y por Gedeón! 19 Llegaron, pues, Gedeón y los cien hombres que llevaba consigo, al extremo del campamento, al principio de la guardia de la medianoche, cuando acababan de renovar los centinelas; y tocaron las trompetas, y quebraron los cántaros que llevaban en sus manos. 20 Y los tres escuadrones tocaron las trompetas, y quebrando los cántaros tomaron en la mano izquierda las teas, y en la derecha las trompetas con que tocaban, y gritaron: ¡Por la espada de Jehová y de Gedeón! 21 Y se estuvieron firmes cada uno en su puesto en derredor del campamento; entonces todo el ejército echó a correr dando gritos y huyendo. 22 Y los trescientos tocaban las trompetas; y Jehová puso la espada de cada uno contra su compañero en todo el campamento. Y el ejército huyó hasta Bet-sita, en dirección de Zerera, y hasta la frontera de Abel-mehola en Tabat. 23 Y juntándose los de Israel, de Neftalí, de Aser y de todo Manasés, siguieron a los madianitas.
24 Gedeón también envió mensajeros por todo el monte de Efraín, diciendo: Descended al encuentro de los madianitas, y tomad los vados de Bet-bara y del Jordán antes que ellos lleguen. Y juntos todos los hombres de Efraín, tomaron los vados de Bet-bara y del Jordán. 25 Y tomaron a dos príncipes de los madianitas, Oreb y Zeeb; y mataron a Oreb en la peña de Oreb, y a Zeeb lo mataron en el lagar de Zeeb; y después que siguieron a los madianitas, trajeron las cabezas de Oreb y de Zeeb a Gedeón al otro lado del Jordán.