Senaquerib apketáméyak Judá
(2 Re 18.13-372 Cr 32.1-19)1 Apketámeykegkek axta Senaquerib wesse' apwányam axta m'a Asiria apyókxoho tegma apkelyawe apkelyennaqte axta m'a Judá, cham'a ekweykmo axta catorce apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Ezequías. Apkelmomchek axta nahan. 2 Laquis axta apkeñamak apcháphassama xama sẽlpextétamo apkemha apmonye' apagko', yetlo apxámokma m'a sẽlpextétamo, apkeltémo ey'ammok wesse' apwányam Ezequías ma'a Jerusalén, apchaqnágweykmek axta m'a nekha yegmen atamnek ekmahéyak axta m'a kélyátamakxa yegmen ekyetno nak néten, ámay ekmahéyak axta m'a yókxexma éltamhomaxchexa axta Kélyexwáséssamakxa Apáwa. 3 Apkelanyexeykmek axta nahan Eliaquim ma'a, Hilquías axta apketche, apteme axta apkemha apmonye' m'a kañe' tegma apyawe; yetlo m'a Sebná aptáxésso axta chá'a m'a weykcha'áhak; tén han ma'a Joah, Asaf axta apketche, apteme axta aptáxéséyak chá'a appeywa m'a wesse' apwányam. 4 Aptáhak axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo Asiria s'e:
—Kóltennés sa' Ezequías se'e wesse' apwányam appeywa nak, wesse' apwányam nak Asiria: ‘¿Yaqsa apcháyo exchep megkatnaheykencha'a chá'a apwáxok? 5 ¿Xeyenmeyk enxeykel'a exchep apwáxok nempeywa ektaqmela ekhawo m'a ektémakxa nak ektaqmalma nenláneykekxa nentáhakxa tén han negyennaqte yaqwayam agmallánek ma'a kempakhakma? ¿Yaqsa apchásenneykekxo exchep apmáheyo nak hélmexek ko'o? 6 Ekweteyak ko'o exchep apchásenneykekxo m'a Egipto. Máxa eyke yámámok énté m'a Egipto, aptasqapáha agkok xama énxet, kalyetxa', kamallahanwomhok nahan apmek. Cháxa apteméssessamakxa apyókxoho ektáha nak chá'a apyepetchegwayam ma'a faraón, wesse' apwányam nak ma'a Egipto. 7 Aptemék sa' agkok heyának se'e: Akke negko'o negáyók ma'a Dios Wesse' egegkok, ¿háweya Ezequías apmassésseykmo nak ma'a kélpeykessamókxa nak chá'a Dios tén han ma'a kélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok? ¿háweya apkeltémo elpeykeshok wánxa xama ekwatnamáxchexa aqsok ma'a énxet'ák Judá tén han ma'a Jerusalén? 8 Elpaqhetchesakpoho wesse' ahagkok, wesse' apwányam nak Asiria: almések sa' ko'o exchep dos mil yátnáxeg, apwet'a enxoho m'a yaqwayam elchántek. 9 Mopwanchek xép emenxenek sẽlpextétamo asirios mékcha'awo apagko' nak, ¿apkelhaxneyk enxeykel'a exchep elxawak yátnáxeg tén han yaqwayam nak elchántek apkeleñama m'a Egipto? 10 ¿Apkeneykeya nahan axñekmok ko'o meyke Wesse' egegkok yaqwayam aktámegma', tén han amasséssók se'e apchókxa nak? ¡Neykhe apkeltémo ko'o aktámegmak kéxegke m'a tén han amasséssók!’
11 Aptáhak axta Eliaquim, Sebná tén han Joah apchátegmowagkokxo sẽlpextétamo asirios se'e:
—Hẽlpaqhetches arameo appeywa, anleghok negko'o m'a. Náhẽlpaqhetches hebreo appeywa, hakte aphaxnawók apyókxoho énxet'ák apheykha nak ma'a néten meteymog kélhaxta nepyáwa tegma.
12 Tén axta sẽlpextétamo asirios aptáha s'e:
—Háwe wesse' apagkok, háwe nahan wánxa kéxegkáxa, apkeltémo altennaksek ko'o wesse' apwányam Asiria s'e aqsok nak. Apyókxoho énxet'ák apheykha nak ma'a néten meteymog kélhaxta nepyáwa tegma, hakte kélhawók kéxegke m'a, kóltewekxak sa' kélteyáseykha kélagko', kólyenagkokxak sa' nahan ma'a yegmen kélagkok.
13 Tén axta apkempákxo néten ma'a sẽlpextétamo apwesse', apyennaqtéssek axta appeywa appaqmeta hebreo appeywa, aptáhak axta s'e:
—Kóleyxho aptáhakxa exchek appeywa apcháphássesso m'a wesse' apwányam, wesse' apwányam nak Asiria: 14 ‘Nágkólho elyexanchesha m'a Ezequías; mopwanchek elwagkasek teyp ma'a.’ 15 Apkeltamhók sa' agkok kóltéhek kéláyo Wesse' egegkok ma'a Ezequías, aptáha enxoho elának se'e: ‘Naqsók sa' hẽlwagkasek teyp ma'a Wesse' egegkok; megkéshek sa' yaqwayam emok wesse' apwányam Asiria s'e tegma apwányam nak’, 16 nágkólyahakxa aqsa. Eyáphássek xeyk ko'o wesse' apwányam Asiria altennássak kéxegke yaqwayam enxoho kólyepetchekxa', tén han kólmésaxche aqsa, keñe sa' kélxama kélwanchek chá'a kóltawagkok ma'a anmen yámet ekyexna eñama nak neyseksa anmen yámet kélcheneykekxa tén han ma'a higo yámet, kólyenagkok sa' nahan yegmen ma'a yámelchet kélagkok kélagko' nak. 17 Keñe sa' enaqlakxak ma'a xama apchókxa ekhémo nak ma'a kélókxa nak kéxegke, xama apchókxa apkemhakxa nak ma'a hótáhap tén han ma'a anmen yámet, yaqwayam sa' kóllanagkok ma'a kelpasmaga tén han vino. 18 Apkeltennássek sa' agkok Ezequías peya elwagkasek teyp ma'a Wesse' egegkok, nágkólho aqsa elyexanchesha. ¿Yetnéya chá'a xama aqsok kéláyókxa mók apchókxa ekmowána kawagkasek teyp eyókxa neyseksa apma m'a wesse' apwányam Asiria? 19 ¿Háxko élmaheykegkaxa m'a aqsok kéláyókxa axta Hamat tén han ma'a Arpad? ¿Háxko élmaheykegkaxa m'a aqsok kéláyókxa axta Sefarvaim? ¿Awancha'aya kalwagkasek teyp énxet'ák Samaria neyseksa apkelma m'a wesse' apwányam Asiria? 20 ¿Yaqsa axta aqsok kéláyókxa ekmowána kawagkasek teyp eyókxa neyseksa apkelma m'a wesse' apwányam Asiria? ¿Yaqsa eyke ektéma ekxeyenma nak kélwáxok Wesse' egegkok apwanchek ewagkasek teyp ma'a Jerusalén?
21 Apkelwanmeyágkek axta eyke aqsa m'a, axta yátegmowágkok xama enxoho, hakte apkeltamhók axta megyátegmowagkek xama enxoho m'a wesse' apwányam. 22 Tén axta m'a Eliaquim, apkemha apmonye' axta m'a tegma apyawe; tén han ma'a Sebná aptáxésso axta chá'a weykcha'áhak tén han ma'a Joah appasmeykha axta cha'a aptamheykha m'a wesse' apwányam apkelyepta apkelnaqta apkellegágkoho ekyentaxno apkelwáxok, yetlókok axta nahan apkelmeyeykekxa aphakxa m'a Ezequías apkeltennassékxo aptáhakxa apcháneya m'a sẽlpextétamo apwesse' asirio.
La invasión de Senaquerib
(2 R. 18.13-372 Cr. 32.1-19)1 Aconteció en el año catorce del rey Ezequías, que Senaquerib rey de Asiria subió contra todas las ciudades fortificadas de Judá, y las tomó. 2 Y el rey de Asiria envió al Rabsaces con un gran ejército desde Laquis a Jerusalén contra el rey Ezequías; y acampó junto al acueducto del estanque de arriba, en el camino de la heredad del Lavador. 3 Y salió a él Eliaquim hijo de Hilcías, mayordomo, y Sebna, escriba, y Joa hijo de Asaf, canciller, 4 a los cuales dijo el Rabsaces: Decid ahora a Ezequías: El gran rey, el rey de Asiria, dice así: ¿Qué confianza es esta en que te apoyas? 5 Yo digo que el consejo y poderío para la guerra, de que tú hablas, no son más que palabras vacías. Ahora bien, ¿en quién confías para que te rebeles contra mí? 6 He aquí que confías en este báculo de caña frágil, en Egipto, en el cual si alguien se apoyare, se le entrará por la mano, y la atravesará. Tal es Faraón rey de Egipto para con todos los que en él confían. 7 Y si me decís: En Jehová nuestro Dios confiamos; ¿no es este aquel cuyos lugares altos y cuyos altares hizo quitar Ezequías, y dijo a Judá y a Jerusalén: Delante de este altar adoraréis? 8 Ahora, pues, yo te ruego que des rehenes al rey de Asiria mi señor, y yo te daré dos mil caballos, si tú puedes dar jinetes que cabalguen sobre ellos. 9 ¿Cómo, pues, podrás resistir a un capitán, al menor de los siervos de mi señor, aunque estés confiado en Egipto con sus carros y su gente de a caballo? 10 ¿Acaso vine yo ahora a esta tierra para destruirla sin Jehová? Jehová me dijo: Sube a esta tierra y destrúyela.
11 Entonces dijeron Eliaquim, Sebna y Joa al Rabsaces: Te rogamos que hables a tus siervos en arameo, porque nosotros lo entendemos; y no hables con nosotros en lengua de Judá, porque lo oye el pueblo que está sobre el muro. 12 Y dijo el Rabsaces: ¿Acaso me envió mi señor a que dijese estas palabras a ti y a tu señor, y no a los hombres que están sobre el muro, expuestos a comer su estiércol y beber su orina con vosotros?
13 Entonces el Rabsaces se puso en pie y gritó a gran voz en lengua de Judá, diciendo: Oíd las palabras del gran rey, el rey de Asiria. 14 El rey dice así: No os engañe Ezequías, porque no os podrá librar. 15 Ni os haga Ezequías confiar en Jehová, diciendo: Ciertamente Jehová nos librará; no será entregada esta ciudad en manos del rey de Asiria. 16 No escuchéis a Ezequías, porque así dice el rey de Asiria: Haced conmigo paz, y salid a mí; y coma cada uno de su viña, y cada uno de su higuera, y beba cada cual las aguas de su pozo, 17 hasta que yo venga y os lleve a una tierra como la vuestra, tierra de grano y de vino, tierra de pan y de viñas. 18 Mirad que no os engañe Ezequías diciendo: Jehová nos librará. ¿Acaso libraron los dioses de las naciones cada uno su tierra de la mano del rey de Asiria? 19 ¿Dónde está el dios de Hamat y de Arfad? ¿Dónde está el dios de Sefarvaim? ¿Libraron a Samaria de mi mano? 20 ¿Qué dios hay entre los dioses de estas tierras que haya librado su tierra de mi mano, para que Jehová libre de mi mano a Jerusalén?
21 Pero ellos callaron, y no le respondieron palabra; porque el rey así lo había mandado, diciendo: No le respondáis. 22 Entonces Eliaquim hijo de Hilcías, mayordomo, y Sebna escriba, y Joa hijo de Asaf, canciller, vinieron a Ezequías, rasgados sus vestidos, y le contaron las palabras del Rabsaces.