Magya'ásseyam
1 Ekha magya'ásseyam ma'a negya'áseykegkoho nak ekmáheyo anxawak ma'a aqsok nélháxanma nak; tén han nenteméssesso nak naqsók ma'a aqsok magwetayo nak. 2 Apkelmomchek axta takha' Dios ma'a ẽlyapmeyk nanók axta, hakte aptamheykegkek axta melya'ásseyam.
3 Magya'ásseyam negko'o keñamak negya'ásegkoho apkeláneya Dios ekyókxoho aqsok ekheykegko nak eñama m'a appeywa. Kelánamáxcheyk axta aqsok magmowána nak agweta', keso negwet'awo nak kaxwo'.
4 Mey'ásseyam axta keñamak Abel apméssama Dios ektaqmela aqsok apwatno, axta kaxnawok aqsok apwatno m'a Caín, axta keñamak apxeyenma Dios apteme appéwomo m'a Abel, tén han apmoma takha' m'a aqsok apmésso naqsa. Apketsepmeyk eykhe m'a Abel, makke kamassegweykmok sẽlpaqhetchesso eñama m'a mey'ásseyam.
5 Mey'ásseyam axta keñamak Henoc kélya'áseykekxo apyókxoho apagko' néten neyseksa megyetsapma, yaqwayam enxoho megyetsepe', axta nahan éteyamakpekxa', hakte Dios axta apyentameykekxa'. Xeyenmeyk nahan eknaqtáxésamaxche, cham'a amonye' axta kélyentameykekxa Henoc, appeykessáseykekxo chá'a apwáxok Dios. 6 Mogwanchek negko'o ampeykessásekxak apwáxok Dios méko enxoho magya'ásseyam, hakte negmakók agkok negko'o agyepetchegwakxohok ma'a Dios kéméxcheyk magya'assók sekxo' apha, tén han apméssamo chá'a aqsok ekyaqmageykekxa apmésso naqsa m'a ektáha nak chá'a apkelchetamso.
7 Mey'ásseyam axta keñamak Noé apkelyaheykekxoho m'a aptémakxa axta appeywa apmésso Dios, apkeltennassama axta ekmáheyo katnehek ma'a aqsok megkóteyamaxko axta makham, apkeláneyak axta yántakpayhe yaqwayam elwagkasek teyp ma'a ekheykha apxagkok. Axta keñamak nahan Noé apxekmóssama ekmaso apkeltémakxa énxet'ák xa mey'ásseyam nak, apxeyenmeyk axta nahan Dios apteme ekpéwomo aptémakxa eñama m'a ektémakxa nak mey'ásseyam.
8 Mey'ásseyam axta keñamak Abraham apkelyaheykekxoho m'a apwóneykencha'a axta Dios, apteyepmeyk axta apmáheyo emhagkok ma'a yókxexma apkeltennassamakxa axta Dios egkések. Apteyepmeyk axta apchókxa neyseksa mey'áseyak apmaheykegkaxa, 9 mey'ásseyam axta keñamak aptéma máxa apkeñama mók nekha apheykmo m'a yókxexma apkeltennassamakxa axta m'a Dios. Appakxenweykmek axta nahan ma'a, yetlo Isaac tén han ma'a Jacob, appekkencháseykekxo axta nahan appeywa m'a Dios. 10 Hakte axta apkelhaxanmak Abraham ma'a tegma apwányam memassegwayam nak, apkelane axta yaqweykenxa etnehek apkelánamap ma'a Dios, tén han apkelane.
11 Mey'ásseyam axta nahan keñamak Abraham, neyseksa eykhe megkamowána kótak étchek ma'a Sara, apwányamók apagko' axta nahan ma'a Abraham, apxawáyak axta eyke yaqwayam étak apketche, hakte axta ey'ásseykmok Dios megkatnehek melane m'a ektémakxa axta appekkencháseykekxa appeywa. 12 Axta keñamak, ketók axta eykhe yaqweykenxa kamassegwók apweynchámeykha m'a Abraham, apweteya apxámokma apagko' aptawán'ák neptámen, cham'a apweykenxal'a yaw'a apxámokma m'a néten, tén han xóp ánek ma'a neyáwa wátsam ekwányam magmowánal'a ólyetsetek.
13 Apsawhomakpók axta apkeletsapma neyseksa melxawéyak aqsok apkeltennassama axta egkések Dios xa énxet'ák nak; makhawók axta eyke aqsa apkelweteyk, hakte melya'ásseyam axta eghak, kelpayheykekxeyk axta nahan apkelwáxok apkelxeyenma aptamheykegko máxa apkelwe yaqwatakxoho keso náxop. 14 Énxet apteme nak chá'a apkelpeywa xa ektáha nak, henxekmósek chá'a aptegyeykegko makham ma'a apchókxa apagkok apagko' nak. 15 Kaxtemeyk axta élxénwayam apkelwáxok ma'a xapop apkeleñémekxa axta apkelánteyapma, apwanchek axta elmeyekxak makham ma'a; 16 akke apmenyeyk elwetak ma'a apkelókxa ektaqmela agko' nak, cham'a negókxa ekyetnama nak néten. Cháxa keñamak memegqaktama nak Dios apxénamakpo apteme Dios apagkok xa énxet'ák nak, hakte yetneyk apkelánésso xama tegma apwányam ma'a.
17 Mey'ásseyam axta keñamak Abraham apmoma axta Isaac apmáheyo yaqhek, cham'a apyepkónma axta Dios. Appenchessegkek axta nahan yaqwayam egkések Dios ma'a apketche xama apagko', neyseksa axta eykhe apteme appekkencháseykekxa appeywa Dios se'e: 18 “Isaac sa' kañék apwete exchep aptawán'ák neptámen.” 19 Hakte apya'áseykegkók axta Abraham ekyetnama apmopwána Dios enaqxétekhássók ma'a apkeletsapma axta; axta keñamak ektéma máxa apxátekhágwayam apketche m'a Abraham apxaweykekxo makham.
20 Mey'ásseyam axta keñamak Isaac, apkeltennassama apketchek, cham'a Jacob tén han Esaú apmáheyo epasmok Dios ma'a egmonye' sa'.
21 Mey'ásseyam axta keñamak Jacob, apkelmaxnéssessama axta chá'a xama xama m'a José apketchek apkeltémo kataqmelek apheykha, cham'a amonye' axta apketsapma, apmeykegkek axta apkenmeykencha'a naw'a aptasqapeykha apkelpeykessamo Dios.
22 Mey'ásseyam axta keñamak José apxeyenma axta elántépok israelitas yókxexma Egipto, appekkencháseykekxo axta nahan appeywa apkeltémókxa kólteméssesek ma'a apexchakkok.
23 Megkalya'ásseyam axta keñamak Moisés chána ekpóssama m'a sekxók axta apteyékmo ekweykmoho apqántánxo pelten; hakte wetayak axta apteme sakcha'a aptaqmalma, axta nahan kalayeyk ma'a apkeltémo axta chá'a wesse' apwányam kólnápok ma'a sakcha'a apkelennay'a.
24 Mey'ásseyam axta keñamak Moisés meltémo kóltéhek faraón apketche étche, cham'a aptéma axta apwányam; 25 apmenyeyk axta aqsa eñegkohok xamók ma'a Dios énxet'ák apagkok, mopmenyeyk axta nahan kamok apwáxok ma'a ektémakxa nak negyespagko mólya'assáxma, ekmanyehe nak chá'a kamassegwók. 26 Apmenyeyk axta aqsa kawakxohok ma'a ektémakxa nak kélwanyémo Mesías, mopmenyeyk axta kapeykessásekxak apwáxok ma'a aqsok éltaqmela ekhéyak axta m'a Egipto; hakte wánxa axta apkenmexmo m'a aqsok apxeyenma axta egkések Dios ekyaqmageykekxa.
27 Mey'ásseyam axta keñamak Moisés apteyapma yókxexma Egipto meyke apkeye m'a wesse' apwányam aplo; axta eyenseykmok ma'a ektémakxa axta ekxeyenma apwáxok yaqweykenxa etnehek, máxa axta entemék apwetaya enxoho m'a Dios méteymap nak. 28 Mey'ásseyam axta keñamak Moisés apcheynamo apkelane ekhem melwagqayam Pascua, tén apkeltémo kóltexnágkok chá'a éma m'a ekyókxoho tegma apatña'ák, yaqwayam enxoho megyaqhek chá'a Dios apchásenneykha tekyawa yáp xama enxoho m'a apketchek átnaha apketkók nak ma'a israelitas.
29 Melya'ásseyam axta keñamak israelitas apkelyeykheykekxo m'a Wátsam Ekwányam Ekyexwase, ektémól'a ekyamáyóxma xapop; keñe axta apmáheyo eykhe nahan etnahagkok ma'a egipcios, apkelwéweykegkek axta.
30 Melya'ásseyam axta nahan keñamak élyaqneneykegko aqsa meteymog kélhaxtegkesso axta nepyáwa m'a tegma apwányam Jericó, cham'a ekweykmo axta siete ekhem aphaxnencheyam israelitas ma'a nepyáwa'. 31 Megkay'ásseyam axta keñamak Rahab, megkatsapmo xamo' ma'a énxet'ák meyke axta apkelyaheykekxoho Dios, cham'a Rahab ekteme axta ekyaqmagkáseyak pók énxet ekpathetéyak ekma chá'a ekyánmaga, hakte kelmomchek axta takha' élápeykencha'a m'a énxet'ák Israel apteyánegweykmoho axta yókxexma.
32 ¿Yaqsa eyéméxko ko'o axének? Méko ko'o ekhem ahagkok yaqwayam axének ma'a Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel tén han ma'a apkellegasso nak Dios appeywa. 33 Melya'ásseyam axta keñamak apkelmoma apkelókxa, apkelánegkek axta apkeltémakxa ekpéwomo, apkelxaweykegkek axta m'a apkeltennassama axta elmésagkok ma'a Dios, apkeláhakkáseykekxeyk axta atña'ák ma'a yámakméwa, 34 apsapanchessegkek axta m'a táxa eyáléwe ekyawe axta, apkelegketamakpek axta ketók kélyetxeykegkaxa sókwenaqte, apkelyenneykekxók axta, massegkek axta apkelyelqamap, apkelyennaqte kempakhakma axta aptamheykegkok, apmenxanmeyk axta m'a sẽlpextétamo apkelenmexma axta. 35 Yetneyk axta anhan kelán'ák élxaweykekxa chá'a ekhawóxama kélnaqxétekhásseyam axta chá'a apkeletsapma.
Nápakha axta nahan chá'a apkeletsapmak kélnaqtawáseykegkoho, megkalmopmenyého axta kólchexeykxa', yaqwayam enxoho elwetak ektaqmelwayam apheykha natámen apnaqxétekhágwayam. 36 Nápakha axta nahan chá'a apkelesmésamakpok, tén han kélnápeykha, weykmók axta anhan chá'a kélpextete cadenas tén han kélxatméyak kañe' sẽlpextétamakxa. 37 Nápakha axta anhan chá'a apkeletsapmak kélyetne meteymog, tén han kélpáxqatma chá'a nepyeseksa m'a yaqtónma sawo', keñe anhan nápakha apkeletsapma eñama kélyetxéyak sókwenaqte; apkelweynchámeykha axta aqsa wánxa apkelántaxno m'a nepkések apyempehek tén han ma'a yát'ay apyempehek; apyósekak axta, kellegeykegkok axta apkelwáxok, kélnaqtawáseykegkók axta anhan. 38 Axta kapayhémok epaxqaha énxet'ák apheykha nak náxop xa énxet'ák ektaqmalma nak apkeltémakxa, apkelweynchámeykha axta aqsa m'a yókxexma meykexa énxet nak, tén han ma'a neyseksa xóp élekhahéyak élyawe nak, tén han ma'a neyseksa meteymog áxwa'a nak, tén han ma'a máxek élmattawóneg nak.
39 Axta eyke exkeyk xama enxoho m'a aqsok apkeltennassama axta elmésagkok ma'a Dios, leklamók axta eyke apwáxok Dios eñama m'a ektémakxa axta melya'ásseyam; 40 entaqmelchessessegkek axta eyke negko'o aqsok ektaqmalma agko' ma'a Dios, eñama ekxeyenma apwáxok negko'o, yaqwayam enxoho wánxa m'a segyepetchákxo enxoho negko'o kólteméssesek ma'a ekpayhawo nak etnahagkok.
La fe
1 Es, pues, la fe la certeza de lo que se espera, la convicción de lo que no se ve. 2 Porque por ella alcanzaron buen testimonio los antiguos. 3 Por la fe entendemos haber sido constituido el universo por la palabra de Dios, de modo que lo que se ve fue hecho de lo que no se veía.
4 Por la fe Abel ofreció a Dios más excelente sacrificio que Caín, por lo cual alcanzó testimonio de que era justo, dando Dios testimonio de sus ofrendas; y muerto, aún habla por ella. 5 Por la fe Enoc fue traspuesto para no ver muerte, y no fue hallado, porque lo traspuso Dios; y antes que fuese traspuesto, tuvo testimonio de haber agradado a Dios. 6 Pero sin fe es imposible agradar a Dios; porque es necesario que el que se acerca a Dios crea que le hay, y que es galardonador de los que le buscan. 7 Por la fe Noé, cuando fue advertido por Dios acerca de cosas que aún no se veían, con temor preparó el arca en que su casa se salvase; y por esa fe condenó al mundo, y fue hecho heredero de la justicia que viene por la fe.
8 Por la fe Abraham, siendo llamado, obedeció para salir al lugar que había de recibir como herencia; y salió sin saber a dónde iba. 9 Por la fe habitó como extranjero en la tierra prometida como en tierra ajena, morando en tiendas con Isaac y Jacob, coherederos de la misma promesa; 10 porque esperaba la ciudad que tiene fundamentos, cuyo arquitecto y constructor es Dios. 11 Por la fe también la misma Sara, siendo estéril, recibió fuerza para concebir; y dio a luz aun fuera del tiempo de la edad, porque creyó que era fiel quien lo había prometido. 12 Por lo cual también, de uno, y ese ya casi muerto, salieron como las estrellas del cielo en multitud, y como la arena innumerable que está a la orilla del mar.
13 Conforme a la fe murieron todos estos sin haber recibido lo prometido, sino mirándolo de lejos, y creyéndolo, y saludándolo, y confesando que eran extranjeros y peregrinos sobre la tierra. 14 Porque los que esto dicen, claramente dan a entender que buscan una patria; 15 pues si hubiesen estado pensando en aquella de donde salieron, ciertamente tenían tiempo de volver. 16 Pero anhelaban una mejor, esto es, celestial; por lo cual Dios no se avergüenza de llamarse Dios de ellos; porque les ha preparado una ciudad.
17 Por la fe Abraham, cuando fue probado, ofreció a Isaac; y el que había recibido las promesas ofrecía su unigénito, 18 habiéndosele dicho: En Isaac te será llamada descendencia; 19 pensando que Dios es poderoso para levantar aun de entre los muertos, de donde, en sentido figurado, también le volvió a recibir. 20 Por la fe bendijo Isaac a Jacob y a Esaú respecto a cosas venideras. 21 Por la fe Jacob, al morir, bendijo a cada uno de los hijos de José, y adoró apoyado sobre el extremo de su bordón. 22 Por la fe José, al morir, mencionó la salida de los hijos de Israel, y dio mandamiento acerca de sus huesos.
23 Por la fe Moisés, cuando nació, fue escondido por sus padres por tres meses, porque le vieron niño hermoso, y no temieron el decreto del rey. 24 Por la fe Moisés, hecho ya grande, rehusó llamarse hijo de la hija de Faraón, 25 escogiendo antes ser maltratado con el pueblo de Dios, que gozar de los deleites temporales del pecado, 26 teniendo por mayores riquezas el vituperio de Cristo que los tesoros de los egipcios; porque tenía puesta la mirada en el galardón. 27 Por la fe dejó a Egipto, no temiendo la ira del rey; porque se sostuvo como viendo al Invisible. 28 Por la fe celebró la pascua y la aspersión de la sangre, para que el que destruía a los primogénitos no los tocase a ellos.
29 Por la fe pasaron el Mar Rojo como por tierra seca; e intentando los egipcios hacer lo mismo, fueron ahogados. 30 Por la fe cayeron los muros de Jericó después de rodearlos siete días. 31 Por la fe Rahab la ramera no pereció juntamente con los desobedientes, habiendo recibido a los espías en paz.
32 ¿Y qué más digo? Porque el tiempo me faltaría contando de Gedeón, de Barac, de Sansón, de Jefté, de David, así como de Samuel y de los profetas; 33 que por fe conquistaron reinos, hicieron justicia, alcanzaron promesas, taparon bocas de leones, 34 apagaron fuegos impetuosos, evitaron filo de espada, sacaron fuerzas de debilidad, se hicieron fuertes en batallas, pusieron en fuga ejércitos extranjeros. 35 Las mujeres recibieron sus muertos mediante resurrección; mas otros fueron atormentados, no aceptando el rescate, a fin de obtener mejor resurrección. 36 Otros experimentaron vituperios y azotes, y a más de esto prisiones y cárceles. 37 Fueron apedreados, aserrados, puestos a prueba, muertos a filo de espada; anduvieron de acá para allá cubiertos de pieles de ovejas y de cabras, pobres, angustiados, maltratados; 38 de los cuales el mundo no era digno; errando por los desiertos, por los montes, por las cuevas y por las cavernas de la tierra.
39 Y todos estos, aunque alcanzaron buen testimonio mediante la fe, no recibieron lo prometido; 40 proveyendo Dios alguna cosa mejor para nosotros, para que no fuesen ellos perfeccionados aparte de nosotros.