Jacob tén han Esaú apweteykekxa pók
1 Apxegákxeyk axta makham Jacob, apkelántekkek axta han apmonye' Dios apkelásenneykha. 2 Xama axta apkelwet'a Jacob xa énxet'ák nak, aptáhak axta s'e: “Dios sẽlpextétamo apagkok xa.” Apteméssessek axta han ekwesey Mahanaim xa yókxexma nak.
3 Apkelaphássek axta Jacob apseykekxa amya'a m'a Seír, cham'a yókxexma Edom, yaqwayam eltennássekxak Esaú peya ewaták aphakxa m'a apyáxeg. 4 Axta aptáhak apkeláneya s'e: “Kólteme sa' kólának eyapma Esaú s'e: ‘Apkeltamhók xeyk kóltennaksek Jacob aphama Labán apxagkok, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak, apxénchek han elyahakxoho', hakte apchásenneykha m'a, 5 apxénchek han ekha m'a weyke, yámelyeheykok, nepkések, tén han ma'a apkelásenneykha apkelennay'a, tén han kelwán'ák. Eyáphássessek ko'o Esaú xa amya'a nak, hakte émeñeyk kataqmalmakha apwáxok hélano'.”
6 Apkelwákxeyk axta makham ma'a apseykha nak amya'a, aptáhak axta apcháneya Jacob se'e:
—Nélwákxeyk xeyk negko'o aphakxa m'a apepma Esaú, apxegakmek han yaqwayam emok takha' exchep, yetlo cuatrocientos énxet'ák apkelxegexma.
7 Apkekawók apagko' axta Jacob apleg'a, yetnakha'awók axta apwáxok. Yetlókok axta han apkexpánchesso apqánet apkelyaqyeyáseyak énxet ektáha axta apkelxegexma'a, tén han ma'a nepkések, weyke, yányátnáxeg, 8 hakte axta entáhak élchetamso apwáxok se'e: “Apketamokmek sa' agkok Esaú xama apyaqyesso nak énxet'ák ahagkok, keñe sa' ma'a mók apyaqyesso nak, yenyahagkok elxeganmok.” 9 Keñe axta aptáha apkelmaxneya s'e: “Wesse' ahagkok, Dios apagkok nak ma'a áta' Abraham tén han ma'a táta Isaac, apkeltémo axta amyekxak makham ma'a seyókxa, apheykegkaxa nak énámakkok, apkeltémo axta kataqmelek sekweynchámeykha. 10 Megkapayhawok ko'o kataqmalmakha apwáxok hélano', megkapayhawok hépetchaha chá'a. Ekyeykheykekxeyk axta ko'o wátsam Jordán meyke sekseykha xama aqsok, wánxa aqsa sektasqapeykha, keñe kaxwók sekteméssesa ánet apkelyaqyeyáseyak énxet'ák ahagkok. 11 ¡Nágyoho yaqwánxa hetnéssesek ma'a eyapma Esaú! Tamháha ko'o ewáxok hektámegmak keñe elnápok ma'a kelán'ák, tén han sakcha'áletkók nak. 12 Apxeyenmeyk axta exchep hetaqmelchessesek sekweynchámeykha, tén han exámekxak ma'a étawán'ák netámen, ekweykenxal'a ekxámokma xapop ánek ma'a neyáwa wátsam ekwányam, magmowána nak ólyetsetek.”
13 Aptenchek axta han Jacob axta'a m'a, apkelyésáha axta han apnaqtósso yaqwayam elmések aqsa m'a apepma Esaú, 14 doscientos yát'ay apkelwán'ák, veinte axta m'a yát'ay apkelennay'awo, doscientos nepkések apkelwán'ák, tén han veinte m'a apkelennay'awo, 15 treinta yányátnáxeg yetlo m'a apketkók nak, cuarenta weyke, keñe diez weyke yágkelwán'ák, veinte yámelyeheykok kelwán'ák nak, tén han diez ma'a kelennay'awo nak. 16 Keñe axta apkelmésa chá'a apkeláneykha élánamáxkoho chá'a apnaqtósso apkexpánchesso, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Kólxeg sa' kélmonye'e, makhawók kélmók sa' eyke kóltéhek kélpakhéyak kélnaqtósso.
17 Tén axta aptáha apcháneya apmonye' apxega axta s'e:
—Aptahanya'ak sa' agkok ma'a eyapma Esaú, apkelmaxneyáha sa' agkok yaqsa wesse' apagkok, háxko apmahágkaxa, yaqsa eknaqtósso xa kélpakhégko nak, 18 etne sa' yátegmowágkok se'e: Xeyep apkelxawe naqsa s'e wesse' ahagkok Esaú, Jacob apkelaphássesso, aptáha nak xép apchásenneykha, apxegakmo nak nentámen.
19 Aptáhak axta han apkeláneya m'a axayók axta apkeláphasso, cham'a apyókxoho appakhéyak axta kélnaqtósso:
—Kélwet'ak sa' agkok Esaú, sa' kóltéhek han kólának ma'a, 20 kólteme sa' han kólának se'e: Apxegakmek nentámen negko'o m'a Jacob, aptáha nak xép apchásenneykha.
—Hakte axta entáhak élchetamso apwáxok Jacob se'e: “Amasséssesek sa' ko'o aplo séláphássesa m'a sélmésso naqsa nak, keñe sa' óthok ahagko'. Keñe sa' tásek katnehek sema takha'.” 21 Amonye' axta kelxegak ma'a aqsok apkeláphasso apkelmésso naqsa, aptenchek axta eyke axta'a m'a appakxanma nak.
Jacob apkelnápomap Dios apchásenneykha
22 Apxatakha'ak axta Jacob xa axta'a nak, apnaqlókek axta m'a ánet apnaqteyegka'a nak tén han ma'a ánet apkelásenneykha kelwán'ák nak, yetlo m'a once apketchek, apkelyeykhásekxeyk axta m'a wátsam Jaboc, éttakhexa nak, 23 yetlo m'a ekyókxoho aqsok ekyetnakxa nak. 24 Apxakko' axta aphákxak Jacob ma'a, apwa'ak axta han aphakxa xama énxet, apkelnápeykpek axta ekwokmoho élsaka, 25 xama axta mexnawo Jacob ma'a énxet nak, aptekpagkassek axta awhak apyók, leyáxkok axta han awhak apyók ma'a Jacob neyseksa apkelnápomap. 26 Keñe axta énxet aptáha s'e:
—Heyenyekxa', kelsake'.
—Mayenyekxék eyke m'a mexéna enxoho hepasmok, —axta aptáhak Jacob apchátegmowágko.
27 —¿Háxko apwesey exchep? —axta aptáhak ma'a énxet nak.
—Jacob ko'o sekwesey —axta aptáhak apchátegmowágko m'a.
28 Keñe axta énxet aptáha apcháneya s'e:
—Kamaskok sa' kaxwók xép apteme apwesey Jacob. Israel sa' kaxwók xép etnehek apwesey, hakte apkelnápeykpek Dios, tén han ma'a énxet'ák, apyeykhássekmók han apyennaqte.
29 —Héltennés kaxwók xép apwesey —axta aptáhak apkelmaxneyáncha'a Jacob.
Aptáhak axta énxet apchátegmowágkokxo s'e:
—¿Yaqsa ektáha sélmaxneyáncha'a nak sekwesey?
Yetlókok axta han apxeyenma kataqmelek apha m'a. 30 Penuel axta aptemessásak ekwesey Jacob xa yókxexma nak, hakte axta aptáhak se'e: “Ekwet'ak ko'o Dios ahaqta'ák ahagko', makke watsapak.”
31 Tekkek axta ekhem apxega Jacob apkeñama m'a Penuel; apyaqteyágkek axta eyke apxega eñama ekleyamaxche awhak apyók. 32 Cháxa keñamak meteykegko nak énxet'ák Israel aqsok áhak eywok, ekwokmoho makham se'e kaxwo' nak, hakte kéltekpagkassegkek axta Jacob xa ekpayhókxa nak.
Jacob se prepara para el encuentro con Esaú
1 Jacob siguió su camino, y le salieron al encuentro ángeles de Dios. 2 Y dijo Jacob cuando los vio: Campamento de Dios es este; y llamó el nombre de aquel lugar Mahanaim. 3 Y envió Jacob mensajeros delante de sí a Esaú su hermano, a la tierra de Seir, campo de Edom. 4 Y les mandó diciendo: Así diréis a mi señor Esaú: Así dice tu siervo Jacob: Con Labán he morado, y me he detenido hasta ahora; 5 y tengo vacas, asnos, ovejas, y siervos y siervas; y envío a decirlo a mi señor, para hallar gracia en tus ojos.
6 Y los mensajeros volvieron a Jacob, diciendo: Vinimos a tu hermano Esaú, y él también viene a recibirte, y cuatrocientos hombres con él. 7 Entonces Jacob tuvo gran temor, y se angustió; y distribuyó el pueblo que tenía consigo, y las ovejas y las vacas y los camellos, en dos campamentos. 8 Y dijo: Si viene Esaú contra un campamento y lo ataca, el otro campamento escapará.
9 Y dijo Jacob: Dios de mi padre Abraham, y Dios de mi padre Isaac, Jehová, que me dijiste: Vuélvete a tu tierra y a tu parentela, y yo te haré bien; 10 menor soy que todas las misericordias y que toda la verdad que has usado para con tu siervo; pues con mi cayado pasé este Jordán, y ahora estoy sobre dos campamentos. 11 Líbrame ahora de la mano de mi hermano, de la mano de Esaú, porque le temo; no venga acaso y me hiera la madre con los hijos. 12 Y tú has dicho: Yo te haré bien, y tu descendencia será como la arena del mar, que no se puede contar por la multitud. 13 Y durmió allí aquella noche, y tomó de lo que le vino a la mano un presente para su hermano Esaú: 14 doscientas cabras y veinte machos cabríos, doscientas ovejas y veinte carneros, 15 treinta camellas paridas con sus crías, cuarenta vacas y diez novillos, veinte asnas y diez borricos. 16 Y lo entregó a sus siervos, cada manada de por sí; y dijo a sus siervos: Pasad delante de mí, y poned espacio entre manada y manada. 17 Y mandó al primero, diciendo: Si Esaú mi hermano te encontrare, y te preguntare, diciendo: ¿De quién eres? ¿y adónde vas? ¿y para quién es esto que llevas delante de ti? 18 entonces dirás: Es un presente de tu siervo Jacob, que envía a mi señor Esaú; y he aquí también él viene tras nosotros. 19 Mandó también al segundo, y al tercero, y a todos los que iban tras aquellas manadas, diciendo: Conforme a esto hablaréis a Esaú, cuando le hallareis. 20 Y diréis también: He aquí tu siervo Jacob viene tras nosotros. Porque dijo: Apaciguaré su ira con el presente que va delante de mí, y después veré su rostro; quizá le seré acepto. 21 Pasó, pues, el presente delante de él; y él durmió aquella noche en el campamento.
Jacob lucha con el ángel en Peniel
22 Y se levantó aquella noche, y tomó sus dos mujeres, y sus dos siervas, y sus once hijos, y pasó el vado de Jaboc. 23 Los tomó, pues, e hizo pasar el arroyo a ellos y a todo lo que tenía. 24 Así se quedó Jacob solo; y luchó con él un varón hasta que rayaba el alba. 25 Y cuando el varón vio que no podía con él, tocó en el sitio del encaje de su muslo, y se descoyuntó el muslo de Jacob mientras con él luchaba. 26 Y dijo: Déjame, porque raya el alba. Y Jacob le respondió: No te dejaré, si no me bendices. 27 Y el varón le dijo: ¿Cuál es tu nombre? Y él respondió: Jacob. 28 Y el varón le dijo: No se dirá más tu nombre Jacob, sino Israel; porque has luchado con Dios y con los hombres, y has vencido. 29 Entonces Jacob le preguntó, y dijo: Declárame ahora tu nombre. Y el varón respondió: ¿Por qué me preguntas por mi nombre? Y lo bendijo allí. 30 Y llamó Jacob el nombre de aquel lugar, Peniel; porque dijo: Vi a Dios cara a cara, y fue librada mi alma. 31 Y cuando había pasado Peniel, le salió el sol; y cojeaba de su cadera. 32 Por esto no comen los hijos de Israel, hasta hoy día, del tendón que se contrajo, el cual está en el encaje del muslo; porque tocó a Jacob este sitio de su muslo en el tendón que se contrajo.