1 Xama axta apkelwet'a israelitas ekwegqa metyapma Moisés ma'a néten egkexe nak, apchaqnákxeyk axta apwakhegwákxo aphakxa m'a Aarón. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Henlanés sa' negko'o dios egagkok yaqwayam sa' hennaqlawha chá'a, hakte magya'ásegkok negko'o ektáhakxa m'a Moisés, ektáha axta sẽlántekkesso m'a Egipto.
2 Aptáhak axta apchátegmowágkokxo Aarón se'e:
—Kólhaxyawássesák sa' élchenméhe kélnaqteyegka'a sawo ekyátekto élmomnáwa, tén han kélketchek apkelennay'a, kelwán'ák, cham'a élatchesso nak chá'a aheyk'ák, hélsantagkas sa' se'e.
3 Sawhéxkók axta nahan élhaxyawásegko ma'a élchenméhe sawo ekyátekto élmomnáwa élatchesso axta chá'a m'a aheyk'ák, tén axta kélsákxésa m'a Aarón. 4 Apkelmeyk axta, tén axta apkelpeykásekxo aphana m'a sawo ekyátekto élmomnáwa nak, apmáha axta xama aqsok kélmeykegkól'a chá'a kóleykmássesha ekwokmoho aptekkesa xama weyke kennawo étkók. Keñe axta aptáha apkelpaqmeta apyókxoho s'e:
—¡Israel, keso dios apagkok xép se'e, ektáha axta aptekkesso m'a Egipto!
5 Xama axta apwet'a Aarón xa, apkelanak axta xama ekwatnamáxchexa aqsok amonye' m'a weyke kennawók étkok nak. Aptáhak axta apyennaqtésawo appeywa s'e:
—¡Saka sa' anlának nélsawássessamo Wesse' egegkok!
6 Mók ekhem axta entáhak, axto'ók agko' axta apnaqxétekhágko, apkelwatneyk axta aqsok, apkelnapchek axta nahan apnaqtósso segwetassamo nak nélásekhamaxchekxoho. Tén axta natámen apheyncha'a énxet'ák apmako etawagkok tén han énagkok anmen yámet égmenek, apkelchampákxeyk axta makham néten apmako eneywagkok yetlo apkeltemegweykmohóxma. 7 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya Moisés se'e:
—Etyep, etaqhoho, apnaqtawáseykpók apagko' kaxwók ma'a énxet'ák apagkok, apkelántekkesso axta m'a Egipto. 8 Yahamók agko' apyensakmo apkelyetlo m'a ámay séltémókxa axta ko'o elyetlók. Apkelánegkek xama weyke kennawók étkok kéleykmássesso m'a sawo ekyátekto ekmomnáwa kélháneykekxa nak kélpeykáseykekxa, apkelpeykásawók nahan, apkelsákxéssek nahan ma'a aqsok apkelmésso naqsa apagkok; aptáhak nahan chá'a apkelpaqmeta s'e: ‘¡Israel, keso dios apagkok se'e, ektáha axta aptekkesso m'a Egipto!’
9 Aptáhak axta nahan apcháneya Wesse' egegkok Moisés se'e:
—Éláneyha ko'o xa énxet'ák nak, ekya'ásegwokmek nahan apteme élyennaqte agko' apkelwáxok. 10 ¡Heyho sa' aqsa, eklókók ahagko' ko'o, asawhohok sa' ko'o amasséssók xa énxet'ák nak! Keñe sa' xép atnéssesek énxet apxámokma apagko' aptawán'ák neptámen.
11 Axta aptáhak eykhe Moisés apcháneya Dios Wesse' apagkok apmako elwátéssesek aplo s'e:
—Wesse', ¿yaqsa ektáha apmako nak eltaqnaweygkohok apagko' xeyep ma'a énxet'ák apagkok, ektáha axta xeyep apagko' apkelántekkesso ekyetlómo ekwányam agko' apmopwána m'a Egipto? 12 ¿Yaqsa ektáha apkeltamho nak yohok etnehek exének egipcios se'e: ‘Apkelántekkessegkek Dios yetlo ekmaso élchetamso apwáxok apmáheyo elnáhapwók ma'a neyseksa meteymog élekhahéyak nak, yaqwayam emasseksek apkelweynchámeykha keso náxop’? Elwatés aplo; elwatés ma'a apmakókxa nak etnéssesek ekmaso m'a énxet'ák apagkok. 13 Kaxénwakxoho hana apwáxok ma'a apkeláneykha Abraham, Isaac tén han ma'a Israel, cham'a apteméssessama axta xeyep apagko' ekmámnaqsoho aptéma apkelanagkama s'e: ‘Axámassásekxak sa' ko'o kéltawán'ák kélnentámen kéxegke, sa' exhok apxámokma m'a apweykenxal'a apxámokma yaw'a néten, keñe sa' se'e ekyókxoho xapop séltennassamakxa axta chá'a ko'o agkések kéxegke, agkések sa' yaqwayam etnehek apagkok meyke néxa.’
14 Apkelwátessek axta nahan apmakókxa etnéssesek ekmaso énxet'ák apagkok ma'a Wesse' egegkok. 15 Aptekkek axta Moisés apkenyekto m'a néten egkexe nak, apkelsánteyk axta nahan ánet meteymog segánamakxa, hágkek axta nahan chá'a eknaqtáxésamaxche m'a ánet nekha nak. 16 Dios apagko' axta nahan apkelane m'a ánet meteymog nak, Dios apagko' axta nahan apkelqahasso m'a ekhágko nak eknaqtáxésamaxche.
17 Xama axta apleg'a apkelpáxameykha yetlo apkelwehéseykha énxet'ák ma'a Josué, aptáhak axta apcháneya Moisés se'e:
—Ekleg'a nak ko'o apkelwehéseykha apkempakhe énxet'ák ma'a nélpakxeneykegkaxa nak.
18 Aptáhak axta apchátegmowágkokxo Moisés se'e:
—Mók negmeneykmasso ko'o m'a sekleg'a nak, háwe m'a negmeneykmasso ekpayheykekxal'a egwáxok negmallane, háwe nahan ma'a negmeneykmasso ekyaqhapmól'a egwáxok negyaqmásamaxche'.
19 Xama axta apwákxo ketók apkelpakxeneykegkaxa axta énxet'ák ma'a Moisés, apwet'ak axta weyke kennawók étkok kéleykmássesso tén han ma'a ekneywomáxche', aplókók apagko' axta, apkexeynteyk axta m'a meteymog apkelseykenta axta, nekha'a étkók axta aptemessásékxak ma'a awhak egkexe nak. 20 Yetlókók axta nahan apma m'a weyke kennawók étkok kéleykmássesso, apyenyókek axta nátex, apkexpakhásekxeyk axta nahan ekwokmoho aptemessásekxo ánek agko', apkexpáncháseyha axta nahan ánek ma'a neyseksa yegmen; tén axta apkeltamho énagkok israelitas xa yegmen nak. 21 Aptáhak axta apcháneya Aarón se'e:
—¿Háxko exchek apteméssesakxa exchep se'e énxet'ák nak, apkeltamho elánésagkok melya'assáxma ekwányam agko'?
22 Aptáhak axta apchátegmowágkokxo Aarón se'e:
—Moisés, náhetaqnow aqsa. Apya'ásegkók xeyep se'e énxet'ák nak, apmenyeyk elanagkok aqsok ekmaso. 23 Exchek aptáhak ko'o seyáneya s'e: ‘Henlanés negko'o xama dios egagkok yaqwayam sa' hennaqlawha chá'a, hakte magya'ásegkok negko'o ektáhakxa m'a Moisés, ektáha axta sẽlántekkesso m'a Egipto.’
24 Keñe ko'o sektáha seyátegmowágkokxo s'e: ‘Énxet ekhakxa enxoho sawo ekyátekto ekmomnáwa apagkok, hetaqmelchessesek sa'.’ Élméssek axta ko'o m'a sawo ekyátekto élmomnáwa apagkok, éxakkek axta ko'o nátex, ¡keñe ektepa s'e weyke kennawók étkok kéleykmássesso nak!
25 Apwet'ak axta Moisés apkelyeykháseykpoho aptamhágkaxa m'a énxet'ák tén han apkelesmésa m'a katnaha nak apnámakkok, hakte axta eláneykha m'a Aarón, 26 apkenmáha axta aqsa m'a nentaxnamakxa nak apkelpakxeneykegkaxa énxet'ák. Aptáhak axta s'e:
—Énxet ektáhakxa enxoho apyetleykha Wesse' egegkok, hépetchegwaták sa' ko'o.
Apyókxoho levitas axta nahan apkelyepetchegwa'akta'. 27 Aptáhak axta apkeláneya Moisés se'e:
—Exchek aptáhak appeywa Wesse', aptáha nak Israel Dios apagkok se'e: ‘kólma sa' chá'a kélxama sawo ekwenaqte, kólmeyekxa sa' ma'a apkelpakxeneykegkaxa nak énxet, kólántaxnegwom sa' chá'a kélxama xama tegma kólnápok ma'a kélyáxeg, tén han ma'a kélmók kélxegexma nak chá'a, essenhan ma'a apha nak chá'a ketók kélxanák.’
28 Apkelánegkek axta nahan levitas ma'a apkeltamhókxa axta etnahagkok ma'a Moisés, tres mil énxet axta nahan apwokmok apkeletsapma xa ekhem nak. 29 Tén axta aptáha Moisés se'e:
—Sakhem kélpagkanáxko kéxegke kélteme kéltamheykha nápaqtók Wesse' egegkok, eñama megkólmeyágweykekxa chá'a kélxama m'a kélketche tén han kélmók chá'a m'a apyáxeg nak. Egkések sa' ektaqmalma kélheykha sakhem ma'a Wesse' egegkok.
30 Keñe axta mók ekhem aptáha apkeláneya énxet'ák Moisés se'e:
—Kéllanak kéxegke ekwányam agko' megkólya'assáxma. Wanátwakxak sa' ko'o kaxwók ma'a aphakxa nak Wesse' egegkok, lapmaxcheyk sa' ataksek yaqwayam elásekhekxoho'.
31 Apmeyákxeyk axta makham Moisés ma'a aphakxa nak Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Naqsók apkelánegko ekwányam agko' melya'assáxma énxet'ák apkelánegko xama apcháyókxa m'a sawo ekyátekto ekmomnáwa nak. 32 Éltamho eykhe elásekhekxohok aqsa; sa' agkok elásekhákxoho', ¡emasses sa' sekwesey aptáxésso axta m'a weykcha'áhak apagkok!
33 Apchátegmowágkokxeyk axta m'a Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Sa' eyke aqsa amasséssesek ko'o apwesey weykcha'áhak ahagkok ma'a énxet apkelane nak mey'assáxma nahaqtók ko'o. 34 Exeg, enaqlow sa' énxet'ák ma'a yókxexma séltennassamakxa axta. Seyásenneykha sa' eyke exog apmonye'. Wokmek sa' agkok ma'a ekhem yaqwánxa allegássesagkoho', allegássesagkohok sa' ko'o eñama m'a apkeltémakxa melya'assáxma.
35 Apcháphássek axta nenlegeykegkoho ekmaso Wesse' egegkok nepyeseksa m'a énxet'ák, eñama apkelpeykessamo m'a weyke kennawók étkok kéleykmássesso, apkelánesso axta m'a Aarón.
1 Viendo el pueblo que Moisés tardaba en descender del monte, se acercaron entonces a Aarón, y le dijeron: Levántate, haznos dioses que vayan delante de nosotros; porque a este Moisés, el varón que nos sacó de la tierra de Egipto, no sabemos qué le haya acontecido. 2 Y Aarón les dijo: Apartad los zarcillos de oro que están en las orejas de vuestras mujeres, de vuestros hijos y de vuestras hijas, y traédmelos. 3 Entonces todo el pueblo apartó los zarcillos de oro que tenían en sus orejas, y los trajeron a Aarón; 4 y él los tomó de las manos de ellos, y le dio forma con buril, e hizo de ello un becerro de fundición. Entonces dijeron: Israel, estos son tus dioses, que te sacaron de la tierra de Egipto. 5 Y viendo esto Aarón, edificó un altar delante del becerro; y pregonó Aarón, y dijo: Mañana será fiesta para Jehová. 6 Y al día siguiente madrugaron, y ofrecieron holocaustos, y presentaron ofrendas de paz; y se sentó el pueblo a comer y a beber, y se levantó a regocijarse.
7 Entonces Jehová dijo a Moisés: Anda, desciende, porque tu pueblo que sacaste de la tierra de Egipto se ha corrompido. 8 Pronto se han apartado del camino que yo les mandé; se han hecho un becerro de fundición, y lo han adorado, y le han ofrecido sacrificios, y han dicho: Israel, estos son tus dioses, que te sacaron de la tierra de Egipto. 9 Dijo más Jehová a Moisés: Yo he visto a este pueblo, que por cierto es pueblo de dura cerviz. 10 Ahora, pues, déjame que se encienda mi ira en ellos, y los consuma; y de ti yo haré una nación grande.
11 Entonces Moisés oró en presencia de Jehová su Dios, y dijo: Oh Jehová, ¿por qué se encenderá tu furor contra tu pueblo, que tú sacaste de la tierra de Egipto con gran poder y con mano fuerte? 12 ¿Por qué han de hablar los egipcios, diciendo: Para mal los sacó, para matarlos en los montes, y para raerlos de sobre la faz de la tierra? Vuélvete del ardor de tu ira, y arrepiéntete de este mal contra tu pueblo. 13 Acuérdate de Abraham, de Isaac y de Israel tus siervos, a los cuales has jurado por ti mismo, y les has dicho: Yo multiplicaré vuestra descendencia como las estrellas del cielo; y daré a vuestra descendencia toda esta tierra de que he hablado, y la tomarán por heredad para siempre. 14 Entonces Jehová se arrepintió del mal que dijo que había de hacer a su pueblo.
15 Y volvió Moisés y descendió del monte, trayendo en su mano las dos tablas del testimonio, las tablas escritas por ambos lados; de uno y otro lado estaban escritas. 16 Y las tablas eran obra de Dios, y la escritura era escritura de Dios grabada sobre las tablas. 17 Cuando oyó Josué el clamor del pueblo que gritaba, dijo a Moisés: Alarido de pelea hay en el campamento. 18 Y él respondió: No es voz de alaridos de fuertes, ni voz de alaridos de débiles; voz de cantar oigo yo. 19 Y aconteció que cuando él llegó al campamento, y vio el becerro y las danzas, ardió la ira de Moisés, y arrojó las tablas de sus manos, y las quebró al pie del monte. 20 Y tomó el becerro que habían hecho, y lo quemó en el fuego, y lo molió hasta reducirlo a polvo, que esparció sobre las aguas, y lo dio a beber a los hijos de Israel.
21 Y dijo Moisés a Aarón: ¿Qué te ha hecho este pueblo, que has traído sobre él tan gran pecado? 22 Y respondió Aarón: No se enoje mi señor; tú conoces al pueblo, que es inclinado a mal. 23 Porque me dijeron: Haznos dioses que vayan delante de nosotros; porque a este Moisés, el varón que nos sacó de la tierra de Egipto, no sabemos qué le haya acontecido. 24 Y yo les respondí: ¿Quién tiene oro? Apartadlo. Y me lo dieron, y lo eché en el fuego, y salió este becerro.
25 Y viendo Moisés que el pueblo estaba desenfrenado, porque Aarón lo había permitido, para vergüenza entre sus enemigos, 26 se puso Moisés a la puerta del campamento, y dijo: ¿Quién está por Jehová? Júntese conmigo. Y se juntaron con él todos los hijos de Leví. 27 Y él les dijo: Así ha dicho Jehová, el Dios de Israel: Poned cada uno su espada sobre su muslo; pasad y volved de puerta a puerta por el campamento, y matad cada uno a su hermano, y a su amigo, y a su pariente. 28 Y los hijos de Leví lo hicieron conforme al dicho de Moisés; y cayeron del pueblo en aquel día como tres mil hombres. 29 Entonces Moisés dijo: Hoy os habéis consagrado a Jehová, pues cada uno se ha consagrado en su hijo y en su hermano, para que él dé bendición hoy sobre vosotros.
30 Y aconteció que al día siguiente dijo Moisés al pueblo: Vosotros habéis cometido un gran pecado, pero yo subiré ahora a Jehová; quizá le aplacaré acerca de vuestro pecado. 31 Entonces volvió Moisés a Jehová, y dijo: Te ruego, pues este pueblo ha cometido un gran pecado, porque se hicieron dioses de oro, 32 que perdones ahora su pecado, y si no, ráeme ahora de tu libro que has escrito. 33 Y Jehová respondió a Moisés: Al que pecare contra mí, a este raeré yo de mi libro. 34 Ve, pues, ahora, lleva a este pueblo a donde te he dicho; he aquí mi ángel irá delante de ti; pero en el día del castigo, yo castigaré en ellos su pecado.
35 Y Jehová hirió al pueblo, porque habían hecho el becerro que formó Aarón.