Wesse' apwányam Asuero ektámáxche ekyawe apagkok
1 Temegkek axta aptéma axta wesse' apwányam Asuero neyseksa ciento veintisiete apkelókxa s'e aqsok nak, eksawheykekxoho axta eyeynamo apteme wesse' apwányam ma'a India apchókxa ekweykmoho m'a Etiopía; 2 appekkenma axta apkeláneykxa chá'a aptamheykha apteme wesse' m'a tegma apwányam apyennaqte nak Susa.
3 Wokmek axta apqántánxo apyeyam apteme wesse' apwányam ma'a Asuero, apkelanak axta xama apkelsawássessamo, yaqwayam egkések ma'a apyókxoho apkeláneykha, tén han ma'a apkelpasmomákpoho nak chá'a ektémakxa aptamheykha m'a wesse', tén han ma'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e persa tén han ma'a medo, tén han ma'a apkeltaqmelchesso nak chá'a apkelókxa, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a apkelókxa, 4 yaqwayam enxoho exekmósek ektémakxa ekxámokma aqsok apagkok tén han ektémakxa ekyawe apteme wesse' tén han apteme apcheymákpoho ekha apyennaqte. Nepxet apyeyam axta nahan weykmohok xa kélessawássessamo nak. 5 Keñe axta eksawhéxko, apkelánekxo makham mók apkelsawássessamo m'a wesse' apwányam ekweykmoho siete ekhem, cham'a awáxok nak kélhaxtegkesso m'a nepyáwa tegma apyawe apagkok. Apkeláneyákpek axta nahan epásegwók apyókxoho m'a énxet'ák apheykha nak tegma apyennaqte Susa, cham'a énxet'ák ekyawe nak kéláyo tén han ma'a meyke nak kéláyo. 6 Kélchexnágkek axta nahan apáwa napwe'ék apkelexyawáyo apkelmope tén han apkelyápaqmate m'a neyáwa nak kélhaxta, kélnaqtete axta chá'a apxát'ák ma'a apáwa apkeláxñe hómáyok, kélatcheséyak axta m'a sawo élyaqye élmope éltaqmalma nak, kélnaqtete axta m'a meteymog élámha éltaqmalma élpaxqamáxche nak ektáxama élyápaqmate. Kélnegkenágkek axta nahan taháno élwenaqte sawo ekyátekto ekmomnáwa tén han ma'a sawo ekmope ekmomnáwa nak. Keñe m'a náxop nak kélnegkenágko meteymog élpayhe élexyawáyo, tén han ma'a ekhól'a yálqe' apwáxok élyenméyak, tén han ma'a meteymog élyennaqtél'a élyenma élmope tén han élpésyam. 7 Kélmáha axta nahan ekyenáxko vino m'a egheykok étkók sawo ekyátekto élmomnáwa, mók ektémakxa axta nahan chá'a mók ma'a egheykok nak. Awanhek axta nahan ma'a vino, eñama memasma aqsok apagkok ma'a xama wesse' apwányam. 8 Apméssek axta nahan appeywa wesse' apwányam ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a apmelásekte ekyamaxche m'a kañe' nak tegma apyawe, apkeltamho melenxánegkesek chá'a xama énxet yának ének, wánxa aqsa chá'a m'a apmakókxa enxoho chá'a ének, cham'a apyókxoho ektáha nak apkelánémap epásegwók. 9 Kelánéssek axta nahan ektámaxche ekyawe wesse' ekwányam Vasti m'a apnaqteyegka'a nak apkelánémap epásegwók ektámáxche m'a tegma apyawe apagkok nak wesse' apwányam Asuero.
10 Wokmek axta siete ekhem ma'a kélessawássessamo nak, payhékxók agko' axta apwáxok ma'a wesse' apwányam eñama m'a vino, tén axta apkeláphasa m'a énxet'ák kéltamhéyak axta yágkelwán'ák apkeltamheykha axta chá'a m'a aphakxa nak. Siete axta apyókxoho m'a, cham'a Mahumán, Biztá, Harboná, Bigtá, Abagtá, Zetar tén han ma'a Carcás, 11 apkeltamho éntegkásenták aphakxa m'a wesse' ekwányam Vasti yetlo étchesso akqátek ma'a élháxaqxo ektaqmalma, yaqwayam enxoho elwetak ektémakxa ektaqmalma wesse' ekwányam ma'a énxet'ák tén han ma'a kelwesse'e nak, hakte tásók agko' axta m'a. 12 Axta eyke kalyahákxak wesse' ekwányam Vasti, aptáhakxa appeywa m'a wesse' apwányam apkeltennasso m'a énxet'ák yágkelwán'ák apkelásenneykha axta chá'a. Tén axta aplawa apagko' ma'a wesse' apwányam. Aplókók apagko' axta 13 apkelmaxneyáncha'a m'a apkelya'áseyak nak ektémakxa m'a segánamakxa, hakte axta apkeltémakxa chá'a ekyetna enxoho ektemegweykmohóxma apagkok ma'a kelwesse'e apkelwányam nak, eláneyha axta chá'a m'a apkelya'áseykegkoho nak ektémakxa m'a segánamakxa tén han apkeltennasso nak chá'a ekpayhawo etnahagkok. 14 Axta apteme melyenyaweykha apagko' chá'a aphakxa wesse' apwányam ma'a Carsená, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsená tén han Memucán, siete kelwesse'e apancha'awók axta m'a yókxexma Persia tén han ma'a Media, apheykencha'a axta chá'a m'a aphakxa nak wesse' apwányam, apkelmoma axta néten agko' ektémakxa apkeltamheykha m'a apchókxa. 15 Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a wesse' apwányam se'e:
—¿Háxko egwanchek anteméssesek wesse' ekwányam Vasti eñama megkalyeheykekxa sekpeywa, sekmésso ko'o m'a énxet'ák yágkelwán'ák sélásenneykha nak ko'o, ekhawo m'a ektémakxa nak ekxeyenma m'a segánamakxa? 16 Keñe axta Memucán aptáha apchátegmowágkokxo wesse' apwányam nápaqta'awók ma'a kelwesse'e ektáha axta chá'a apheykha xamók ma'a aphakxa nak:
—Wesse', háwe apxakkók xép ektaqnawaya m'a wesse' ekwányam Vasti, keltaqnaweygkek nahan ma'a apyókxoho kelwesse'e nak tén han ma'a ekyókxoho apheykegkaxa nak chá'a énxet ektáhakxa nak chá'a yókxexma apagkok xép wesse' apwányam Asuero. 17 Kallegak sa' ekyókxoho kelán'ák ektáhakxa m'a wesse' ekwányam Vasti. Sa' kañék kamaskok kalyahakxohok anaqteyegka'a m'a, hakte sa' katnehek chá'a kalpaqmétek se'e: ‘Apkeltamhók eykhe kólyentawakxak wesse' apwányam Asuero m'a wesse' ekwányam Vasti, keñe megkamako kaxog.’ 18 Kelleg'ak sa' agkok ektáhakxa wesse' ekwányam ma'a kelwesse'e apnaqteyegka'a nak ma'a Persia tén han Media, kalátegmoweyxchek sa' anaqteyegka'a s'e sakhem agko' nak. Sa' katekkesek negwanyeykha egmók xa tén han nenlo. 19 Wesse', leyawók sa' agkok apwáxok xép, elánekxak makham mók wesse' segánamakxa apagkok, keñe sa' keytek ektáxésamaxche neyseksa m'a segánamakxa apagkok nak énxet'ák Persia tén han ma'a Media, yaqwayam sa' megkamassésaxche', ekteme nak ekpeywa s'e: ‘Yawanchek sa' kawakxak chá'a aphakxa wesse' apwányam xama enxoho m'a wesse' ekwányam Vasti.’ Tén sa' ma'a ektémakxa nak ekteme wesse' ekwányam, kólmeyásekxak sa' mók kelán'a megkaxnawo nak ektémakxa. 20 Kóllegaksek sa' ekyókxoho apchókxa m'a wesse' segánamakxa apagkok nak, tén sa' ma'a ekyókxoho kelán'ák nak kaláwhok chá'a m'a anaqteyegka'a, megkeyxek sa' ma'a meyke nak aqsok apagkok tén han ma'a ekha nak aqsok apagkok.
21 Leyawók axta apwáxok wesse' apwányam ektáhakxa élchetamso apwáxok ma'a Memucán tén han ma'a apkeláneykha ektáha axta chá'a apheykha m'a aphakxa nak wesse', apkelanak axta nahan ma'a wesse' apwányam Asuero. 22 Apkeláphássek axta weykcha'áhak apnaqtáxésso m'a ekyókxoho kañe' apchókxa. Apkelpeywa apagko' axta nahan chá'a apnaqtáxessásegkok tén han ma'a ektémakxa axta chá'a eknaqtáxésamaxche apkelpeywa m'a xama apheykegkaxa tén han apchókxa aptémakxa nak chá'a wesse' apwányam, apkeltamho etnahagkok chá'a apkelámha apmonye'e apxanák ma'a apkelennay'a nak tén han kólyahakxohok chá'a m'a aptáhakxa enxoho chá'a apkelpeywa.
La reina Vasti desafía a Asuero
1 Aconteció en los días de Asuero, el Asuero que reinó desde la India hasta Etiopía sobre ciento veintisiete provincias, 2 que en aquellos días, cuando fue afirmado el rey Asuero sobre el trono de su reino, el cual estaba en Susa capital del reino, 3 en el tercer año de su reinado hizo banquete a todos sus príncipes y cortesanos, teniendo delante de él a los más poderosos de Persia y de Media, gobernadores y príncipes de provincias, 4 para mostrar él las riquezas de la gloria de su reino, el brillo y la magnificencia de su poder, por muchos días, ciento ochenta días. 5 Y cumplidos estos días, hizo el rey otro banquete por siete días en el patio del huerto del palacio real a todo el pueblo que había en Susa capital del reino, desde el mayor hasta el menor. 6 El pabellón era de blanco, verde y azul, tendido sobre cuerdas de lino y púrpura en anillos de plata y columnas de mármol; los reclinatorios de oro y de plata, sobre losado de pórfido y de mármol, y de alabastro y de jacinto. 7 Y daban a beber en vasos de oro, y vasos diferentes unos de otros, y mucho vino real, de acuerdo con la generosidad del rey. 8 Y la bebida era según esta ley: Que nadie fuese obligado a beber; porque así lo había mandado el rey a todos los mayordomos de su casa, que se hiciese según la voluntad de cada uno. 9 Asimismo la reina Vasti hizo banquete para las mujeres, en la casa real del rey Asuero.
10 El séptimo día, estando el corazón del rey alegre del vino, mandó a Mehumán, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar y Carcas, siete eunucos que servían delante del rey Asuero, 11 que trajesen a la reina Vasti a la presencia del rey con la corona regia, para mostrar a los pueblos y a los príncipes su belleza; porque era hermosa. 12 Mas la reina Vasti no quiso comparecer a la orden del rey enviada por medio de los eunucos; y el rey se enojó mucho, y se encendió en ira.
13 Preguntó entonces el rey a los sabios que conocían los tiempos (porque así acostumbraba el rey con todos los que sabían la ley y el derecho; 14 y estaban junto a él Carsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena y Memucán, siete príncipes de Persia y de Media que veían la cara del rey, y se sentaban los primeros del reino); 15 les preguntó qué se había de hacer con la reina Vasti según la ley, por cuanto no había cumplido la orden del rey Asuero enviada por medio de los eunucos. 16 Y dijo Memucán delante del rey y de los príncipes: No solamente contra el rey ha pecado la reina Vasti, sino contra todos los príncipes, y contra todos los pueblos que hay en todas las provincias del rey Asuero. 17 Porque este hecho de la reina llegará a oídos de todas las mujeres, y ellas tendrán en poca estima a sus maridos, diciendo: El rey Asuero mandó traer delante de sí a la reina Vasti, y ella no vino. 18 Y entonces dirán esto las señoras de Persia y de Media que oigan el hecho de la reina, a todos los príncipes del rey; y habrá mucho menosprecio y enojo. 19 Si parece bien al rey, salga un decreto real de vuestra majestad y se escriba entre las leyes de Persia y de Media, para que no sea quebrantado: Que Vasti no venga más delante del rey Asuero; y el rey haga reina a otra que sea mejor que ella. 20 Y el decreto que dicte el rey será oído en todo su reino, aunque es grande, y todas las mujeres darán honra a sus maridos, desde el mayor hasta el menor. 21 Agradó esta palabra a los ojos del rey y de los príncipes, e hizo el rey conforme al dicho de Memucán; 22 pues envió cartas a todas las provincias del rey, a cada provincia conforme a su escritura, y a cada pueblo conforme a su lenguaje, diciendo que todo hombre afirmase su autoridad en su casa; y que se publicase esto en la lengua de su pueblo.