Pablo apwayam Corinto
1 Apmaheykegkek axta Pablo Corinto apkeñama Atenas natámen xa. 2 Cha'a apwetágweykenxa axta nahan xama judío apwesey axta Aquila m'a, apkeñama axta yókxexma Ponto. Yáma kaxwók axta nahan apwayam Aquila yetlo aptáwa' Priscila m'a Corinto apkeñama Italia. Kelánteyepmeyk axta m'a Italia, hakte apkeltémók axta elántépok apyókxoho judíos Roma m'a wesse' apwányam Claudio. Apya'áyekmek axta Pablo aptéma meyk'a, 3 apheykmek axta nahan Pablo m'a yaqwayam etneykha xamo', hakte hawók axta ektémakxa aptamheykha apkelane chá'a kélpakxanma. 4 Ekyókxoho sábado axta nahan chá'a apmeyeykekxak Pablo m'a apchaqneykekxexa nak judíos, apkeltennáseykegkaxa axta chá'a énxet'ák, apkelenxáneykemxa axta nahan elyaqmagkassesek apkelwáxok ma'a judíos tén han ma'a metnaha nak judíos.
5 Xama axta apkelweykmo Corinto Silas tén han Timoteo apkeleñama m'a Macedonia, wánxa axta aqsa aptéma Pablo apkeltenneykha amya'a eñama nak Dios tén han apkeltennasso chá'a judíos Jesús apteme Mesías. 6 Apkenmexmeyk axta eyke énxet'ák ma'a Pablo, apwanyeykha axta nahan; keñe axta Pablo appaxnexcheykencha'a aptaxno magkenatchesso megkalcha apwáxok aptamhágkaxa énxet'ák. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kélsexnánémaxche kélagko' sa' kóltéhek kéxegke kólmahagkok ma'a sẽlmassésseykenxa nak, háwe sa' ko'o. Ay'ammok sa' ko'o kaxwók ma'a metnaha nak judíos.
7 Apteyepmeyk axta m'a apchaqneykekxexa nak judíos, keñe apmeyeykekxo apxagkok ma'a xama énxet apwesey axta Ticio Justo, apkelpeykessamo axta chá'a m'a Dios, aphama axta nekha apchaqneykekxexa m'a judíos. 8 Aptemegkek axta anhan mey'ásseyam Wesse' egegkok Crispo, apteme axta apkemha apmonye' apchaqneykekxexa judíos, yetlo m'a ekyókxoho ekheykha nak apxagkok. Apxámok axta anhan apteme melya'ásseyam énxet'ák apkeleñama axta Corinto, apkellegaya amya'a eñama nak Dios, kélyaqpassáseykegkek axta anhan yegmen. 9 Xama axta'a axta aptemék appaqhetchessama Wesse' egegkok Pablo apwanmagko s'e: “Nágye'; elenxanmoho aqsa aplegasso amya'a eñama nak ko'o. Ná ewanmégwom. 10 Hakte ekheyk ko'o xamók xép, méko kawának katnéssessamhoxma ekmaso, apxámok apagko' ko'o énxet'ák ahagkok se'e tegma apwányam nak.” 11 Apheykmek axta Pablo xama apyeyam nepxet pók ma'a Corinto, apkelxekmóssama amya'a eñama nak Dios nepyeseksa xa énxet'ák nak.
12 Apchaqneykekxeyk axta eyke judíos apkenmexma Pablo, cham'a aptémakxa axta wesse' apwányam Galión ma'a yókxexma Acaya; kélyentameykekxeyk axta m'a apheykegkaxa nak énxet'ák segyekpelchémo, 13 axta kéltemék kélanagkama apkeláneykha apchókxa s'e:
—Keso énxet apkelyaqmagkassessama nak chá'a apkelwáxok énxet'ák, apkeltennassama chá'a eyéméxko agko' elpeykeshok ma'a Dios, élmexma nak ma'a segánamakxa egagkok.
14 Xegkessegkek axta epaqmétek Pablo, aptéma Galión apkelanagkama judíos se'e:
—Kaxtemeyk xeyk ekteme aqsok ekmaso apkelane essenhan ekmaso agko' aptáhakxa, amok xeyk ko'o kélpeywa kéxegke kélteme nak judíos; 15 Kóllánekxoho kélagko' kéxegke, hakte kélpeywa kélagko' kéxegke xa kéltáhakxa nak, kélxéna nak apkelwesey énxet tén han ma'a ektémakxa nak segánamakxa kélagkok. Mamakók ko'o atnehek sekyekpelchémo awhénekxohok xa kéltáhakxa nak.
16 Tén axta kélántekkessama m'a sẽlyekpelchémókxa. 17 Keñe axta appasmomákpo kélpathetma m'a Sóstenes, apkemha apmonye' axta m'a apchaqneykekxexa judíos, kéltekpageykha axta anhan ma'a ekpayho nak sẽlyekpelchémokxa. Axta eyke keytnakhassamok apwáxok Galión xa.
Pablo apmeyeykekxa makham Antioquía
18 Néwomók axta apheykekxa Pablo m'a Corinto. Keñe axta natámen apkelpeykáseykegkokxa énxet'ák, apchánteykekxeyk axta yántakpayhe, yetlo Priscila tén han Aquila peya elmeyekxak ma'a yókxexma Siria. Apmópessamók axta apyese Pablo amonye' apchánte yántakpayhe m'a Cencreas, yaqwayam enxoho elának ma'a apxeyenma axta elának nápaqtók Dios. 19 Xama axta apkelweykekxo m'a Éfeso, apkexakhagweykekxeyk axta Pablo m'a Priscila tén han Aquila. Apmaheykegkek axta m'a apchaqneykekxexa axta chá'a judíos, apkelpaqhetchesseykenxa axta judíos ma'a apchaqneykekxa axta. 20 Apkeltémok axta eykhe exek ekwenaqte Pablo m'a énxet'ák, axta eyke emáheyo', 21 apkelpeykásegkokxeyk axta eyke aqsa aptéma apkelanagkama s'e: “Awaták sa' makham atnehek meyk'a, apkeltamho sa' Dios.”
Keñe axta apchántama yántakpayhe Pablo, aptépeykekxo makham ma'a Éfeso. 22 Xama axta apweykekxo m'a Cesarea, apmeyeykekxeyk axta Jerusalén apmáheyo elpeykesekxak ma'a énxet'ák apkeleñama axta kélaqneykekxexa, keñe axta apmeyeykekxo makham ma'a Antioquía.
Pablo apmahéyak Galacia tén han Frigia
23 Yáma wenaqtémók axta makham, apxegeykekxo makham apmaheykegko chá'a xama xama yókxexma m'a Galacia tén han ma'a Frigia, apkelwasqakkáseykxók axta apyókxoho énxet'ák apteme nak melya'ásseyam.
Apolo apkeltenneykha m'a Éfeso
24 Chaqhémok axta anhan apweykenxa Éfeso xama judío apwesey axta Apolo. Tegma apwányam Alejandría axta apkeñamak ma'a. Apwanchek axta apkeltenneykha m'a. Apya'áseykegkók axta anhan ma'a ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche Dios appeywa. 25 Kéltámessegkek axta anhan ma'a ektémakxa nak Wesse' egegkok ámay apagkok. Eltennaha axta chá'a yetlo apmáheyo apagko', epékeshok axta chá'a apkelxekmósso m'a ekxeyenma nak Jesús. Wánxa axta eykhe apya'áseykegkoho aqsa m'a apyaqpassáseykegko axta yegmen énxet'ák ma'a Juan. 26 Apkeltenneykha axta Apolo yetlo meyke apkeye m'a kañe' apchaqneykekxexa axta judíos; xama axta eklegaya Priscila, tén han ma'a Aquila, apmomchek axta apxakko' appaqhetchessama, appékessáseykekxo ektaqmela m'a ektémakxa nak Dios ámay apagkok. 27 Xama axta apmáheyo emhagkok Apolo m'a yókxexma Acaya, appasmomchek axta m'a apkelyáxeg'a aptémo xamo' nak melya'ásseyam, kéltáxéssessegkek axta weykcha'áhak énxet'ák melya'ásseyam apheykha m'a Acaya, yaqwayam enxoho kólmok takha' apwokmo enxoho m'a. Xama axta apweykmo m'a Acaya, awanhek axta appasmo énxet'ák apteme axta melya'ásseyam, eñama m'a apkelásekhayo axta Dios xa énxet'ák nak, 28 hakte apchátegmoweykegkokxeyk axta chá'a Apolo judíos apkelpeywa, nápaqta'awók énxet'ák, axta keñamak megkalmopwagko exének ektáha megkamámnaqsoho énxet'ák ma'a apxeyenma axta chá'a, apmeykha axta chá'a Apolo Weykcha'áhak Eknaqtáxésamaxche apxekmóssama Jesús apteme Mesías.
Pablo en Corinto
1 Después de estas cosas, Pablo salió de Atenas y fue a Corinto. 2 Y halló a un judío llamado Aquila, natural del Ponto, recién venido de Italia con Priscila su mujer, por cuanto Claudio había mandado que todos los judíos saliesen de Roma. Fue a ellos, 3 y como era del mismo oficio, se quedó con ellos, y trabajaban juntos, pues el oficio de ellos era hacer tiendas. 4 Y discutía en la sinagoga todos los días de reposo, y persuadía a judíos y a griegos.
5 Y cuando Silas y Timoteo vinieron de Macedonia, Pablo estaba entregado por entero a la predicación de la palabra, testificando a los judíos que Jesús era el Cristo. 6 Pero oponiéndose y blasfemando estos, les dijo, sacudiéndose los vestidos: Vuestra sangre sea sobre vuestra propia cabeza; yo, limpio; desde ahora me iré a los gentiles. 7 Y saliendo de allí, se fue a la casa de uno llamado Justo, temeroso de Dios, la cual estaba junto a la sinagoga. 8 Y Crispo, el principal de la sinagoga, creyó en el Señor con toda su casa; y muchos de los corintios, oyendo, creían y eran bautizados. 9 Entonces el Señor dijo a Pablo en visión de noche: No temas, sino habla, y no calles; 10 porque yo estoy contigo, y ninguno pondrá sobre ti la mano para hacerte mal, porque yo tengo mucho pueblo en esta ciudad. 11 Y se detuvo allí un año y seis meses, enseñándoles la palabra de Dios.
12 Pero siendo Galión procónsul de Acaya, los judíos se levantaron de común acuerdo contra Pablo, y le llevaron al tribunal, 13 diciendo: Este persuade a los hombres a honrar a Dios contra la ley. 14 Y al comenzar Pablo a hablar, Galión dijo a los judíos: Si fuera algún agravio o algún crimen enorme, oh judíos, conforme a derecho yo os toleraría. 15 Pero si son cuestiones de palabras, y de nombres, y de vuestra ley, vedlo vosotros; porque yo no quiero ser juez de estas cosas. 16 Y los echó del tribunal. 17 Entonces todos los griegos, apoderándose de Sóstenes, principal de la sinagoga, le golpeaban delante del tribunal; pero a Galión nada se le daba de ello.
18 Mas Pablo, habiéndose detenido aún muchos días allí, después se despidió de los hermanos y navegó a Siria, y con él Priscila y Aquila, habiéndose rapado la cabeza en Cencrea, porque tenía hecho voto. 19 Y llegó a Éfeso, y los dejó allí; y entrando en la sinagoga, discutía con los judíos, 20 los cuales le rogaban que se quedase con ellos por más tiempo; mas no accedió, 21 sino que se despidió de ellos, diciendo: Es necesario que en todo caso yo guarde en Jerusalén la fiesta que viene; pero otra vez volveré a vosotros, si Dios quiere. Y zarpó de Éfeso.
Pablo regresa a Antioquía y comienza su tercer viaje misionero
22 Habiendo arribado a Cesarea, subió para saludar a la iglesia, y luego descendió a Antioquía. 23 Y después de estar allí algún tiempo, salió, recorriendo por orden la región de Galacia y de Frigia, confirmando a todos los discípulos.
Apolos predica en Éfeso
24 Llegó entonces a Éfeso un judío llamado Apolos, natural de Alejandría, varón elocuente, poderoso en las Escrituras. 25 Este había sido instruido en el camino del Señor; y siendo de espíritu fervoroso, hablaba y enseñaba diligentemente lo concerniente al Señor, aunque solamente conocía el bautismo de Juan. 26 Y comenzó a hablar con denuedo en la sinagoga; pero cuando le oyeron Priscila y Aquila, le tomaron aparte y le expusieron más exactamente el camino de Dios. 27 Y queriendo él pasar a Acaya, los hermanos le animaron, y escribieron a los discípulos que le recibiesen; y llegado él allá, fue de gran provecho a los que por la gracia habían creído; 28 porque con gran vehemencia refutaba públicamente a los judíos, demostrando por las Escrituras que Jesús era el Cristo.