Pedro apcháphássesso amya'a apchaqneykekxexa énxet Jerusalén
1 Apkellegágweykekxeyk axta amya'a énxet'ák kélápháseykha tén han énxet'ák melya'ásseyam apheykha nak Judea apkelmoma nahan takha' Dios appeywa m'a énxet'ák metnaha nak judíos. 2 Xama axta apweykekxo makham Pedro m'a Jerusalén, apxéneykha axta ekmaso nápakha énxet'ák apteme axta melya'ásseyam apkeleñama axta sekxók apkelyetleykekxa ektémakxa apkelpeykessamo Dios ma'a judíos. 3 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa ektéma aptéma nak meyk'a m'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han aptómo nak xamo' ma'a aptéyak?
4 Apkeltennáseykha axta sekxók Pedro eyeynókxa axta ekyókxoho ektémakxa. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
5 —Ekhegkek axta ko'o m'a tegma apwányam Jope, ekweteyak axta ko'o aqsok sélxekmóssamo neyseksa sélmaxnagko. Ekweteyak axta xama apáwa apyawe appayhe cuatro napwe'ék kélnaqtete, apwéweykenteyk axta sekhakxa apkeñama m'a néten. 6 Ektaqmelcháseykekxók axta sélányo séltémo ótak ekhéyak ma'a kañe', ekweteyak axta ko'o aqsok nawha'ák cuatro amagkok la'a, tén han aqsok nawha'ák éllo, tén han ma'a élpexyaweykegkohol'a kalxog, tén han ma'a náta. 7 Eklegayak axta anhan xama kélpeywa ektéma seyenagkama s'e: ‘Pedro, yempekxa néten; elnáhap, etwok sa'.’ 8 Axta ektemék ko'o seyátegmoweykegko s'e: ‘Wesse', matók ko'o makham xama enxoho m'a aqsok nawha'ák mantamakxa nak tén han ma'a ekmanyása nak.’ 9 Tén axta sepaqhetcháseykekxo makham ma'a kélpeywa eñama nak néten. Axta entemék makham seyenagkama s'e: ‘Ná eltemésses aqsa ekmanyása m'a aqsok apteméssesso nak negmowána antók ma'a Dios.’ 10 Ántánxo ekteme axta nahan temék xa ektáha nak, tén axta élmeyeykekxo makham néten ma'a ekyókxoho aqsok. 11 Chaqhémók axta anhan apkelweykmo apqántánxo énxet kélápháseykha apkeleñama Cesarea sektamsama ko'o m'a tegma negheykegkaxa axta. 12 Apkeltémók axta alyetlakxak Espíritu Santo meyke ektamheykha ewáxok. Élyetlamchek axta anhan se'e seis ẽlyáxeg'a nentémo xamo' nak magya'ásseyam. Negyókxoho axta nélántaxnegweykmok apxagkok ma'a énxet nak, cham'a Cornelio, 13 cham'a sẽltennáseykencha'a axta negko'o ektémakxa apweteya xama Dios apchásenneykha m'a apxagkok, apkenmeykencha'a aptéma exnek apkenagkama s'e: ‘Eláphés énxet ma'a tegma apwányam Jope yaqwayam enxoho yának exegmak ma'a Simón, kéltéma nak han Pedro; 14 sa' eltennaksek xép yaqwánxa etnehek ewagkasakpok teyp xép ma'a, tén han ma'a ekyókxoho ekheykha nak apxagkok.’ 15 Xama axta seyeynamo séltennáseykencha'a ko'o xa énxet'ák nak, apwéweykenteyk axta chá'a Espíritu Santo apyetseksa'ák, ekhawo ektémakxa axta nahan negko'óxa apwéweykento chá'a Espíritu Santo egyetseksa'ák ma'a sekxók axta. 16 Keñe ekxénweykekxoho ko'o ewáxok aptéma axta appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Naqsók axta apyaqpassáseykegko yegmen énxet'ák Juan, yetlo Espíritu Santo sa' eyke kéxegke kólyaqpássesagkok.’ 17 Apméssek sa' agkok nahan Espíritu Santo Dios xa énxet'ák nak ekhawo m'a segméssama axta anhan negko'óxa nenteme nak magya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo, mowanchek ko'o amássesagkok yaqwánxa etnehek ma'a Dios.
18 Xama axta apkellegaya énxet'ák ekha melya'ásseyam apheykha Jerusalén xa, apkelwanmeyeykegkek axta, axta aptemék nahan apkelteméssessama apcheymákpoho Dios se'e:
—¡Apméssek neyke nahan Dios yaqwayam elyaqmagkasek apkelwáxok ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han peya elmésagkok ma'a ekyennaqte apnénya'ák megkatnégwayam néxa nak!
Apchaqneykekxexa énxet Antioquía
19 Keynamók axta kélnaqtawáseykegkoho énxet'ák melya'ásseyam natámen axta apketsapma m'a Esteban, axta keñamak apkelmaheykegko nápakha apkenyaheykegko m'a yókxexma Fenicia, Chipre, tén han ma'a Antioquía. Cha'a apkeltennáseykegkaxa axta nahan tásek amya'a wánxa apkelánamákpoho nak judíos, keñe háwe pók énxet'ák metnaha nak judíos. 20 Nápakha énxet'ák melya'ásseyam apkeleñama Chipre tén han Cirene axta apkelweykmok ma'a tegma apwányam Antioquía, apkelpaqhetchessegkek axta nahan ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, apkeltennáseykencha'a m'a amya'a ektaqmela ekxeyenma nak Jesús Wesse' egegkok. 21 Yetnegkek axta Dios apmopwána nepyeseksa xa énxet'ák nak, axta keñamak apxámokma énxet'ák apkexakha m'a nano' apcháyókxa axta, aptamheykegkokxeyk axta melya'ásseyam ma'a Wesse' egegkok.
22 Xama axta eklegamaxko amya'a m'a apchaqneykekxexa nak énxet ma'a Jerusalén, kéláphássegkek axta Bernabé m'a Antioquía. 23 Xama axta apweykmo Bernabé m'a, apweteyak axta ektémakxa appasmo Dios ma'a énxet'ák nak, payheykekxók agko' axta apwáxok. Apméssegkek axta nahan appeywa énxet'ák apkeltémo elyennaqtéshok aptamhéyak melya'ásseyam Wesse' egegkok tén han meyke apkelyenseyam. 24 Énxet meyke aptémakxa axta m'a Bernabé, apláneyók axta apwáxok Espíritu Santo, tén han mey'ásseyam. Apxámók axta énxet apyepetcheykekxa m'a Wesse' egegkok.
25 Keñe axta Bernabé apmaheykegko Tarso natámen xa, apketamsama Saulo, 26 xama axta apwetágweykmo m'a, apyentameykekxeyk axta m'a Antioquía. Cha'a apkelheykekxexa axta xamo' énxet'ák melya'ásseyam xama apyeyam ma'a, apkelxekmóssama apxámokma apagko' énxet. Antioquía axta payhémók eyeynamókxa kélteméssesso apkelwesey “cristiano” m'a apkelyetlo nak Cristo.
27 Nápakha Dios appeywa apkellegasso apkeleñama Jerusalén axta anhan apkelmaheykegkok Antioquía xa ekhem nak. 28 Keñe axta xama xa Dios appeywa aplegasso nak, apwesey axta Agabo, apkempeykekxo néten apxeyenma katyapok meyk segaqhe ekyókxoho apkelókxa keso náxop, Espíritu Santo axta eyke aptamheykha apwáxok. Temegkek axta anhan xa, cham'a aptémakxa axta wesse' apwányam Roma m'a Claudio. 29 Keñe axta m'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta Antioquía élxeyenma apkelwáxok eláphássesek aqsok yaqwayam epasmok ma'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta m'a Judea, cham'a ekwánxa enxoho chá'a ekyetnakxa yaqwayam egkések. 30 Apkeláneykegkek axta nahan xa. Kélméssegkek axta Bernabé tén han Saulo aqsok kélmésso naqsa yaqwayam elsakxések ma'a apkelámha apmonye'e nak Judea.
Informe de Pedro a la iglesia de Jerusalén
1 Oyeron los apóstoles y los hermanos que estaban en Judea, que también los gentiles habían recibido la palabra de Dios. 2 Y cuando Pedro subió a Jerusalén, disputaban con él los que eran de la circuncisión, 3 diciendo: ¿Por qué has entrado en casa de hombres incircuncisos, y has comido con ellos? 4 Entonces comenzó Pedro a contarles por orden lo sucedido, diciendo: 5 Estaba yo en la ciudad de Jope orando, y vi en éxtasis una visión; algo semejante a un gran lienzo que descendía, que por las cuatro puntas era bajado del cielo y venía hasta mí. 6 Cuando fijé en él los ojos, consideré y vi cuadrúpedos terrestres, y fieras, y reptiles, y aves del cielo. 7 Y oí una voz que me decía: Levántate, Pedro, mata y come. 8 Y dije: Señor, no; porque ninguna cosa común o inmunda entró jamás en mi boca. 9 Entonces la voz me respondió del cielo por segunda vez: Lo que Dios limpió, no lo llames tú común. 10 Y esto se hizo tres veces, y volvió todo a ser llevado arriba al cielo. 11 Y he aquí, luego llegaron tres hombres a la casa donde yo estaba, enviados a mí desde Cesarea. 12 Y el Espíritu me dijo que fuese con ellos sin dudar. Fueron también conmigo estos seis hermanos, y entramos en casa de un varón, 13 quien nos contó cómo había visto en su casa un ángel, que se puso en pie y le dijo: Envía hombres a Jope, y haz venir a Simón, el que tiene por sobrenombre Pedro; 14 él te hablará palabras por las cuales serás salvo tú, y toda tu casa. 15 Y cuando comencé a hablar, cayó el Espíritu Santo sobre ellos también, como sobre nosotros al principio. 16 Entonces me acordé de lo dicho por el Señor, cuando dijo: Juan ciertamente bautizó en agua, mas vosotros seréis bautizados con el Espíritu Santo. 17 Si Dios, pues, les concedió también el mismo don que a nosotros que hemos creído en el Señor Jesucristo, ¿quién era yo que pudiese estorbar a Dios? 18 Entonces, oídas estas cosas, callaron, y glorificaron a Dios, diciendo: ¡De manera que también a los gentiles ha dado Dios arrepentimiento para vida!
La iglesia en Antioquía
19 Ahora bien, los que habían sido esparcidos a causa de la persecución que hubo con motivo de Esteban, pasaron hasta Fenicia, Chipre y Antioquía, no hablando a nadie la palabra, sino solo a los judíos. 20 Pero había entre ellos unos varones de Chipre y de Cirene, los cuales, cuando entraron en Antioquía, hablaron también a los griegos, anunciando el evangelio del Señor Jesús. 21 Y la mano del Señor estaba con ellos, y gran número creyó y se convirtió al Señor. 22 Llegó la noticia de estas cosas a oídos de la iglesia que estaba en Jerusalén; y enviaron a Bernabé que fuese hasta Antioquía. 23 Este, cuando llegó, y vio la gracia de Dios, se regocijó, y exhortó a todos a que con propósito de corazón permaneciesen fieles al Señor. 24 Porque era varón bueno, y lleno del Espíritu Santo y de fe. Y una gran multitud fue agregada al Señor. 25 Después fue Bernabé a Tarso para buscar a Saulo; y hallándole, le trajo a Antioquía. 26 Y se congregaron allí todo un año con la iglesia, y enseñaron a mucha gente; y a los discípulos se les llamó cristianos por primera vez en Antioquía.
27 En aquellos días unos profetas descendieron de Jerusalén a Antioquía. 28 Y levantándose uno de ellos, llamado Agabo, daba a entender por el Espíritu, que vendría una gran hambre en toda la tierra habitada; la cual sucedió en tiempo de Claudio. 29 Entonces los discípulos, cada uno conforme a lo que tenía, determinaron enviar socorro a los hermanos que habitaban en Judea; 30 lo cual en efecto hicieron, enviándolo a los ancianos por mano de Bernabé y de Saulo.