Booz najan aptava Rut
1 Apmiyaclhec nic nat Booz tingma apatong, apcaneyquiclhilha enlhit. Apnaclhec nic nat maa. Apmiyantac nic nat lhama enlhit apmolhama tampeyi, aplhanma siclho Booz.
Apquevam nic nat: —Ilhingma jilip, ilhnata siclho — nic nat aptomjac.
Apmiyantac nic nat enlhit yoyam elhic. 2 Apquilanyacpec nic nat diez enlhit ningayo apquilvanyam yoyam elhnam. Apquilnactac nic nat elaylhojo amyaa.
3 Aptomjac nic nat Booz apcanya apmolhama: —Invoctac alhta mocjam Noemí, ayinyema yoclhilhma Moab. Coyinyoc sat amyip, actomja amyip apanco atava ninga, apvisay Elimelec. 4 Apvanquic lhip emoc as amyip. Ayinyema alhta apmolhama lhip Elimelec. Ilhen sat actomja nasoc anco napatavo apquilvitaycamco najan napatavo mayayo apquilvanyam. Am sat ancoc emac lhip, coo sat omoc. Ayinyema alhta coo lha sicvisay sicmolhama Elimelec apmasquingvoyam — nic nat aptomjac Booz.
Apcatingmavoc nic nat apmolhama apmamyi: —Omoc sat amyip coo — nic nat aptomjac.
5 Apquiltimnasquic nic nat Booz actemaclha ningmam: —Apmec sat ancoc lhip as amyip ayinyema Noemí. Apcanyacpec lhip colyimjapoc tampeyi moabita, acvisay Rut. Aptiyacmec sat ancoc apquitca, etnejic sat apmayclha as amyip — nic nat aptomjac.
6 Aplingac nic nat apmolhama apmamyi, aptomja apcanya: —Movanquejec omoc amyip. Yitnec coo amyip ajanco, casomcojoc sat actomja ajanco. Ima sat lhip as amyip. Ayinyema siclhanma coo: Booz apvisay apmolhama apmamyi, yoyam emoc as amyip — nic nat aptomjac.
7 Yitnec nic nat apquiltemaclha co Israel: Apquilpenasquic sat ancoc apquilpamejitsomap mepqui apquilyeycajascaoc. Incaymalhquic lhama enlhit elcoc tiyayipejic pac, colhic acmesa poc. Apvajanamquic nic nat apmolhama apmamyi. 8 Apliquic nic nat lhama tiyayipejic. Innec nic nat acmesa Booz. —Ima sat lhip amyip — nic nat aptomjac apcanyacpo Booz.
9 Aptomjac nic nat Booz apquilanya apnaycamó lhama apquilvanyam: —Quellhip apquiltomja apquilvitaycamco sicmam asoc ayinyema Elimelec, najan Quelión, najan Mahlón. 10 Quellhip apquilvitaycamco, otnejic etava quilvana acvisay Rut. Tampeyi alhta co Moab. Atava ninga apvisay Mahlón. Coo sictamongvoyam etnejic sat Mahlón apquitca niptamin. Colvoncamejec sat mataa nipyesicsa enlhitaoc najan nipyesicsa apquilmolhama apvisay apanco Mahlón — nic nat aptomjac Booz.
11 Apquilatingmavoc nic nat apnaycamó lhama: —Eje, ningvitac lhac nincoo. Epasmoc sat mataa Dios. Lhip tingma pac colhic sat quilvana. Colhojoc sat ningilyeyjamcaa Raquel najan Lea. Appintalhnama atovana natamin israelitas. Lhip Booz, itne sat apyimtalhnamo najan appeyvomo tingma Efrata, moc ningiltimem Belén. 12 Etac sat lhip aplhamoc apquitquic. Inquin sat quilhva aptava. Cotnejic sat apmescama Dios. Etac sat apquilmolhama, acno ilhnic nat apquilmolhama Fares, inquin nic nat Tamar, apyap nic nat Judá — nic nat apquiltomjac.
13 Inquilyimjapquic nic nt Booz, aptimec aptava Rut. Intomjaclhec nic nat inlovso. Yiplovcoc nic nat aptiyam ayitca. Eycaso apyisponcama nic nat Dios.
14 Yitnec nic nat alpayvam quilvanaa alanya Noemí: —Innec ayaco Dios. Apmescama lhiya atavin, etnejic aptamilquiscama lhiya. Etnejic sat apyimtalhnamo nipyesicsa co Israel. 15 Epasmoc najan etamilsic mataa lhiya actomjaclha acvanyam. Atapa ayitca nac lha. Avanjec mataa ayasicjayo atapa. Malha acmamnave anco, am elhno siete ayitquic — nic nat inquiltomjac quilvanaa.
16 Innesquic nic nat sicaa ayinlhaclha Noemí. Invanimcasquic nic nat.
17 Inquiltimec nic nat quilvanaa alanya: —Aptiyacmec alhta ayitca Noemí — nic nat inquiltomjac.
Inquiltimec nic nat apvisay Obed, moc ningiltimem Apquilancam. Obed apquitca ilhnic nat Isaí. Aptavin nic nat apvisay David, ningiltimem apvisqui David.
18 Eycaso apquilvisay nic nat apquilyeyjamcaa: Fares apquitca ilhnic nat Hezrón. 19 Hezrón apquitca ilhnic nat Ram. Ram apquitca ilhnic nat Aminadab. 20 Aminadab apquitca ilhnic nat Naasón. Naasón apquitca ilhnic nat Salmón. 21 Salmón apquitca ilhnic nat Booz. Booz apquitca ilhnic nat Obed. 22 Obed apquitca ilhnic nat Isaí. Isaí apquitca ilhnic nat David.
Booz se casa con Rut
1 Booz subió a la puerta y se sentó allí; y he aquí pasaba aquel pariente de quien Booz había hablado, y le dijo: Eh, fulano, ven acá y siéntate. Y él vino y se sentó. 2 Entonces él tomó a diez varones de los ancianos de la ciudad, y dijo: Sentaos aquí. Y ellos se sentaron. 3 Luego dijo al pariente: Noemí, que ha vuelto del campo de Moab, vende una parte de las tierras que tuvo nuestro hermano Elimelec. 4 Y yo decidí hacértelo saber, y decirte que la compres en presencia de los que están aquí sentados, y de los ancianos de mi pueblo. Si tú quieres redimir, redime; y si no quieres redimir, decláramelo para que yo lo sepa; porque no hay otro que redima sino tú, y yo después de ti. Y él respondió: Yo redimiré.
5 Entonces replicó Booz: El mismo día que compres las tierras de mano de Noemí, debes tomar también a Rut la moabita, mujer del difunto, para que restaures el nombre del muerto sobre su posesión. 6 Y respondió el pariente: No puedo redimir para mí, no sea que dañe mi heredad. Redime tú, usando de mi derecho, porque yo no podré redimir.
7 Había ya desde hacía tiempo esta costumbre en Israel tocante a la redención y al contrato, que para la confirmación de cualquier negocio, el uno se quitaba el zapato y lo daba a su compañero; y esto servía de testimonio en Israel. 8 Entonces el pariente dijo a Booz: Tómalo tú. Y se quitó el zapato. 9 Y Booz dijo a los ancianos y a todo el pueblo: Vosotros sois testigos hoy, de que he adquirido de mano de Noemí todo lo que fue de Elimelec, y todo lo que fue de Quelión y de Mahlón. 10 Y que también tomo por mi mujer a Rut la moabita, mujer de Mahlón, para restaurar el nombre del difunto sobre su heredad, para que el nombre del muerto no se borre de entre sus hermanos y de la puerta de su lugar. Vosotros sois testigos hoy. 11 Y dijeron todos los del pueblo que estaban a la puerta con los ancianos: Testigos somos. Jehová haga a la mujer que entra en tu casa como a Raquel y a Lea, las cuales edificaron la casa de Israel; y tú seas ilustre en Efrata, y seas de renombre en Belén. 12 Y sea tu casa como la casa de Fares, el que Tamar dio a luz a Judá, por la descendencia que de esa joven te dé Jehová.
13 Booz, pues, tomó a Rut, y ella fue su mujer; y se llegó a ella, y Jehová le dio que concibiese y diese a luz un hijo. 14 Y las mujeres decían a Noemí: Loado sea Jehová, que hizo que no te faltase hoy pariente, cuyo nombre será celebrado en Israel; 15 el cual será restaurador de tu alma, y sustentará tu vejez; pues tu nuera, que te ama, lo ha dado a luz; y ella es de más valor para ti que siete hijos. 16 Y tomando Noemí el hijo, lo puso en su regazo, y fue su aya. 17 Y le dieron nombre las vecinas, diciendo: Le ha nacido un hijo a Noemí; y lo llamaron Obed. Este es padre de Isaí, padre de David.
18 Estas son las generaciones de Fares: Fares engendró a Hezrón, 19 Hezrón engendró a Ram, y Ram engendró a Aminadab, 20 Aminadab engendró a Naasón, y Naasón engendró a Salmón, 21 Salmón engendró a Booz, y Booz engendró a Obed, 22 Obed engendró a Isaí, e Isaí engendró a David.