Apyascama Pablo yoclhilhma Macedonia najan yoclhilhma Grecia
1 Lhama alhta acsovjalhco acyinamam olhma. Yejemoc alhta apquilevamcaa Pablo enlhit melyasquiyam tasic amyaa, yoyam elpamejitsacpojo (Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc). Yejemoc alhta appayvasamco enlhitaoc. Aplhinquic alhta. Apmiyaclhec alhta yoclhilhma Macedonia. 2 Maycaa alhta aptomjac aplhamoclhojo tingma apmiyaclhilha. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc apquilyalhinga. (Apquilpamejitsacpec alhta mataa apquilyalhinga). Apvoclhec alhta yoclhilhma Grecia. 3 Apnacmec alhta apnatqui piltin maa. Apquiltamjoc alhta ingyinamtic barco, yoyam eyacsic yoclhilhma Siria. Aplingac alhta amyaa, yoyam elyilhanimsic co Judea. Yejemoc alhta aclhena apvalhoc etajojo niptamin amay yoclhilhma Macedonia. 4 Apquillhalhmaa alhta apquiltomja Sópater co Berea. Najan poc Aristarco najan Segundo co Tesalónica. Najan poc Gayo najan Timoteo co Derbe. Najan poc Tíquico najan Trófimo co Asia. 5 Apquillhinquic alhta apquilmamyi ingilyalhinga. Ingilalhvocmec alhta tingma Troas. 6 Niptamin caya quilpasmongam mepqui apquimpascaoc ningilantepa tingma Filipos. Ningilquinamtec alhta barco. Cinco acnim alhta ningillhingam. Ningilvoclhoc alhta tingma Troas. Ningiltajanyeclhec alhta ingilyalhinga. Ninnaclhec alhta maa siete acnim.
Pablo aptimem maycaa tingma Troas
7 Domingo alhta intomjac. Apcaneyclhec alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa, yoyam elyaptic quilpasmongam. Apquillhicmosquic alhta Pablo. Inlhenquic alhta apvalhoc, yoyam ingyimpeclha secaseclha sat. Acvoncaclho alhta apquiltimnaycam acvocmo alhtaa aysicso. 8 Inlhamoc alhta calevascama tingma netin apcaneyclhilha. 9 Ajolhec alhta apquiltimnaycam Pablo. Apnacmec alhta netin atong ayitcoc lhama enlhit apquitcoc (apyimnanic) apvisay Eutico. Tiyin alhta incajac. Aptiyanvocmec alhta apquitcoc. Pilapcasquic alhta aptiyacmo nalhpop. Nitnoc alhta tingma apquinyectamlha aptiyacmo. Apquilyoctac alhta apquitsepaclha. 10 Aptipquic alhta Pablo. Apyajapquic alhta apyitnaclha. Appatjitquic alhta. Aptomjac alhta apquilanya:
—Noncavojo nasa apnenyaoc quellhip. Cayjec mocjam apnenyic —alhta aptomjac.
11 Yejemoc alhta aptajavo Pablo tingma netin. Apyaptec alhta quilpasmongam. Aptovcamquic alhta apquilpasmeyquiclha. Ajolhec alhta apquilpamejitquiscama Pablo acvocmo ayitsaca. Yejemoc alhta aplhinga. 12 Apquilyantamaclhec alhta enlhit apquitcoc tingma pac. Apjalhnancoc alhta aptomjaclha. Payjeclhec alhta apquilvalhoc aplhamoclhojo.
Aptiyapma Pablo tingma Troas apyascama tingma Mileto
13 Ningilquinamtec alhta barco. Nalhpop alhta apyasac Pablo aptomjaclha alhta aplhanma. Ningilmiyaclhec alhta barco tingma Asón, yoyam ontimiclha ninlhalhma Pablo. 14 Lhama alhta nintajanyaa Pablo tingma Asón. Apquinamtec alhta najan barco. Ningilmiyaclhec alhta tingma Mitilene. 15 Ningilquimpaclhec alhta mocjam. Moc acnim alhta ningilyeycajangveclho acyayem inquilhe acvisay Quío. Moc acnim alhta intomjac ningilvoclho tingma Samos (nicja yingmin). Ninnaclhec alhta tingma Trogilio. Moc acnim alhta intomjac ningilvoclho tingma Mileto. 16 Inlhenquic alhta apvalhoc Pablo, yoyam eyeycaja tingma Efeso. Coyacmoc alhta elhic mocjam yoclhilhma Asia. Appecjasquic alhta, yoyam evoclha tingma Jerusalén. Apquiltamjoc alhta ingyajojo evoclhac Pentecostés.
Apquilpamejitsomap Pablo najan apquilanma apmamyi co Efeso
17 Ningilvoclhec alhta tingma Mileto. Yejemoc alhta apcapajasa appayvam Pablo tingma Efeso. Apquilanyam alhta apquilimja apmamyi Jesucristo apmolhama. 18 Lhama alhta apquilvactamo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Apquilyasamco inyicje quellhip sicvoya siclhoc anco yoclhilhma Asia. Apquilyasamcoc sictemaclha alhta mataa nipyesicsa quellhip. 19 Am alhta ongvajalhco mataa silanamcaa Visqui ingac. Avanjec alhta acyitnocjayo evalhoc naysicsa silancam. Aclingamcoc alhta mataa setvascama seyilhanimquisa mataa judíos. 20 Am ongvayacmoc lhama asoc altamila siltimnascama quellhip. Allhicmosquic mataa quellhip napatavo apnaymacoc najan congne tingma apancaoc quellhip. 21 Altimnasquic alhta mataa judíos najan metnaja judíos. Actomjac alhta mataa silanya: “Elyanmonquis apquilvalhoc napato Dios Ingyapam. Noelyasquim nasa Jesucristo Visqui ingac.” 22 Quilhvoc altamjoc omyaclhac tingma Jerusalén siyanem Espíritu Santo. Am oyasamcoc asoc, yoyam cotnejic sicvaclhilha. 23 Eyascasamcoc mataa Espíritu Santo moclhama tingma sicvamlha mataa. Eyascasamcoc yoyam omalhca coo, yoyam elascacsic eyimpejic. 24 Am colhenam mataa evalhoc, yoyam otnejic sicyimnatem. Altamjo inyicje mataa osavojo sictamjaycam seyanem olana Visqui ingac Jesús. Apquiltamjoc mataa olngacsic tasic amyaa aclhenomalhca Dios Ingyapam singaycaoc.
25 “Quip elaylhojo quellhip. Altimnasquic alhta mataa nipyesicsa quellhip amyaa Dios apquilnancascama. Mejelviticlhejec sat mocjam quellhip. 26 Altamjoc coo oltimnacsic quellhip acnim nac jay. Am cotnajam mataa evalhoc naysicsa apquilsilhnanomap quellhip najan napato Dios Ingyapam. 27 Am ongvayacmoc lhama asoc siltimnascama quellhip. Altimnasquic alhta mataa actomja apmayjayoclha Dios Ingyapam. 28 Eltamilsacpojo apanco quellhip. Eltamilquis sat najan apquilanacpo Jesucristo apmolhama, malha quilancam nipquesic apquiltamilquiscama apnatoscama. Quellhip apquiltomja apquilimja apmamyi ayinyema Espíritu Santo yoyam eltamilsic Jesucristo apmolhama. Apyanmoncasquic alhta em pac Jesús apmolhama. 29 Acyasamcoc coo lha. Acvoncapaclhec sat ancoc coo, elvac sat poc. Elnatovacsic sat Jesucristo apmolhama, malha asoc navjac aclom ayilhpanquiscama nipquesic. 30 Elyimtalhnesacpoc sat apanco napocja nipyesicsa quellhip, yoyam elyitnocjacsic amyaa actomja nasoc anco. Apquililtamjoc elvatesquisamcoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa, yoyam elyiplovjoc actemaclha apquilyinimquiscama. 31 Elavojo anco quellhip. Noncolvonquim nasa actemaclha silpamejitquiscama alhta quellhip. Alinlhanacmec alhta acvaycmo tres años silpamejitquiscama moclhama quellhip acnim anco najan alhtaa. Inyitnocjavoc mataa evalhoc.
32 “Quellhip elyalhinga. Quilhvoc altamjoc eltamilsic quellhip Dios Ingyapam najan appayvam singmescama. Yitnec apmopvan, yoyam elyimnaticsojo apquilvalhoc quellhip. Apvanquic najan elpalhatesic quellhip nipyesicsa enlhit apquilponquinomap. 33 Am alhta ongvanayc jelmesic solyayem (oro najan plata) najan apava. 34 Apquilyasamcoc quellhip. Emeoc ajancoc alhta sictamjaycam sictingyey asoc alaymomalhca coo najan sictingyascama sellhalhmaa. 35 Aclhicmosquic coo mataa quellhip, yoyam eltimjic apquiltamjaycam, yoyam najan elpasmoc enlhit mepqui apquilnatam (melyimnatem). Inlhenquic alhta mataa evalhoc actemaclha appayvam Visqui ingac Jesús: “Inyangvocmec acpayjayclha ingvalhoc ningmescama asoc, colhnoc ningillhoy asoc” —alhta aptomjac Pablo.
36 Lhama alhta apsovja apquiltimnaycam Pablo. Apquilticlhiquic alhta aptapnaoc Pablo apquilmalhna najan aplhamoclhojo enlhitaoc. 37 Apyapcalhquic alhta aplhamoclhojo. Apquilpatjitquic alhta Pablo apquilpitsisa. 38 Ayinyemaclha inyitnocjavoc alhta apquilvalhoc apquillinga appayvam, yoyam melviticlha mocjam. Apquilyiplaclhec alhta acyitnaclha barco.
Viaje de Pablo a Macedonia y Grecia
1 Después que cesó el alboroto, llamó Pablo a los discípulos, y habiéndolos exhortado y abrazado, se despidió y salió para ir a Macedonia. 2 Y después de recorrer aquellas regiones, y de exhortarles con abundancia de palabras, llegó a Grecia. 3 Después de haber estado allí tres meses, y siéndole puestas asechanzas por los judíos para cuando se embarcase para Siria, tomó la decisión de volver por Macedonia. 4 Y le acompañaron hasta Asia, Sópater de Berea, Aristarco y Segundo de Tesalónica, Gayo de Derbe, y Timoteo; y de Asia, Tíquico y Trófimo. 5 Estos, habiéndose adelantado, nos esperaron en Troas. 6 Y nosotros, pasados los días de los panes sin levadura, navegamos de Filipos, y en cinco días nos reunimos con ellos en Troas, donde nos quedamos siete días.
Visita de despedida de Pablo en Troas
7 El primer día de la semana, reunidos los discípulos para partir el pan, Pablo les enseñaba, habiendo de salir al día siguiente; y alargó el discurso hasta la medianoche. 8 Y había muchas lámparas en el aposento alto donde estaban reunidos; 9 y un joven llamado Eutico, que estaba sentado en la ventana, rendido de un sueño profundo, por cuanto Pablo disertaba largamente, vencido del sueño cayó del tercer piso abajo, y fue levantado muerto. 10 Entonces descendió Pablo y se echó sobre él, y abrazándole, dijo: No os alarméis, pues está vivo. 11 Después de haber subido, y partido el pan y comido, habló largamente hasta el alba; y así salió. 12 Y llevaron al joven vivo, y fueron grandemente consolados.
Viaje de Troas a Mileto
13 Nosotros, adelantándonos a embarcarnos, navegamos a Asón para recoger allí a Pablo, ya que así lo había determinado, queriendo él ir por tierra. 14 Cuando se reunió con nosotros en Asón, tomándole a bordo, vinimos a Mitilene. 15 Navegando de allí, al día siguiente llegamos delante de Quío, y al otro día tomamos puerto en Samos; y habiendo hecho escala en Trogilio, al día siguiente llegamos a Mileto. 16 Porque Pablo se había propuesto pasar de largo a Éfeso, para no detenerse en Asia, pues se apresuraba por estar el día de Pentecostés, si le fuese posible, en Jerusalén.
Discurso de despedida de Pablo en Mileto
17 Enviando, pues, desde Mileto a Éfeso, hizo llamar a los ancianos de la iglesia. 18 Cuando vinieron a él, les dijo:
Vosotros sabéis cómo me he comportado entre vosotros todo el tiempo, desde el primer día que entré en Asia, 19 sirviendo al Señor con toda humildad, y con muchas lágrimas, y pruebas que me han venido por las asechanzas de los judíos; 20 y cómo nada que fuese útil he rehuido de anunciaros y enseñaros, públicamente y por las casas, 21 testificando a judíos y a gentiles acerca del arrepentimiento para con Dios, y de la fe en nuestro Señor Jesucristo. 22 Ahora, he aquí, ligado yo en espíritu, voy a Jerusalén, sin saber lo que allá me ha de acontecer; 23 salvo que el Espíritu Santo por todas las ciudades me da testimonio, diciendo que me esperan prisiones y tribulaciones. 24 Pero de ninguna cosa hago caso, ni estimo preciosa mi vida para mí mismo, con tal que acabe mi carrera con gozo, y el ministerio que recibí del Señor Jesús, para dar testimonio del evangelio de la gracia de Dios. 25 Y ahora, he aquí, yo sé que ninguno de todos vosotros, entre quienes he pasado predicando el reino de Dios, verá más mi rostro. 26 Por tanto, yo os protesto en el día de hoy, que estoy limpio de la sangre de todos; 27 porque no he rehuido anunciaros todo el consejo de Dios. 28 Por tanto, mirad por vosotros, y por todo el rebaño en que el Espíritu Santo os ha puesto por obispos, para apacentar la iglesia del Señor, la cual él ganó por su propia sangre. 29 Porque yo sé que después de mi partida entrarán en medio de vosotros lobos rapaces, que no perdonarán al rebaño. 30 Y de vosotros mismos se levantarán hombres que hablen cosas perversas para arrastrar tras sí a los discípulos. 31 Por tanto, velad, acordándoos que por tres años, de noche y de día, no he cesado de amonestar con lágrimas a cada uno. 32 Y ahora, hermanos, os encomiendo a Dios, y a la palabra de su gracia, que tiene poder para sobreedificaros y daros herencia con todos los santificados. 33 Ni plata ni oro ni vestido de nadie he codiciado. 34 Antes vosotros sabéis que para lo que me ha sido necesario a mí y a los que están conmigo, estas manos me han servido. 35 En todo os he enseñado que, trabajando así, se debe ayudar a los necesitados, y recordar las palabras del Señor Jesús, que dijo: Más bienaventurado es dar que recibir.
36 Cuando hubo dicho estas cosas, se puso de rodillas, y oró con todos ellos. 37 Entonces hubo gran llanto de todos; y echándose al cuello de Pablo, le besaban, 38 doliéndose en gran manera por la palabra que dijo, de que no verían más su rostro. Y le acompañaron al barco.