Apvisqui Joás nipyesicsa co Judá
(2~R 12.1-21)
1 Invocmec nic nat siete años aptiyascam Joás, aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui co Jerusalén acvaycmo cuarenta años. Inquin acvisay nic nat Sibia tingma ac Beerseba. 2 Impeyvoc nic nat aptemaclha Joás napato Dios, naysicsa aptiyascam nic nat sacerdote Joiada. 3 Anit nic nat apnatamcaa Joás, aptingyasquiscama ilhnic nat Joiada, apvitac nic nat apquitquic apquilinava najan quilvanaa Joás.
4 Inlhenquic nic nat apvalhoc Joás ellaniclha mocjam tingma apponquinomap. 5 Apcansaclhec nic nat sacerdotes najan levitas, aptomja apquilanya: Elyas sat moclhama tingma apquilvanyam co Judá, elansiclha sat solyayem nipyesicsa israelitas, yoyam colhic allanayclha tingma apponquinomap moclhama año. ¡Elpecjicsojo apquilanyomap ellana! — nic nat aptomjac Joás.
6 Aptomjac nic nat apvisqui rey apcanya apquimja apmamyi sacerdote: — ¿So actomja yi, melapajasa nac lhip, colhic altimnasa levitas co Judá najan co Jerusalén, yoyam elansiclha solyayem contribución, apcanama ilhnic nat Moisés Dios apquilancam najan apyovoclhojo apquilmolhama Israel, yoyam elansiclha, colhic allanayclha carpa apponquinomap?
7 Avisqui acmasom anco napato Dios, acvisay nic nat Atalía najan maa altamsoycaoc, apquilantalhnac nic nat tingma apponquinomap, apquilsovjoc nic nat apquilmaycam najan acyovoclhojo asoc, cotnejic sat apquilmaycam acyitnamaclha quilaycmasquiscama — nic nat aptomjac apvisqui rey. 8 Apcapajasquic nic nat apvisqui, colhic allana yamit aysicsic, coytic sat payjoc atong acyivey tingma apponquinomap. 9 Apquillingasquic nic nat amyaa nipyesicsa co Judá najan tingma Jerusalén, colhic sat acmesa solyayem contribución, acno ilhnic nat apcanama Moisés Dios apquilancam, apquilanyacpo apyovoclhojo enlhitaoc Israel yoclhilhma actamopeycaoc. 10 Impayjeclhec nic nat apquilvalhoc apquilviscaa najan apyovoclhojo enlhitaoc, apquilsantama solyayem contribución, acvaycmo aclaneyo yamit aysicsic. 11 Apquilsaclhec nic nat yamit aysicsic apnaclha apvisqui rey, yoyam colhic alyipsata solyayem. Apquilyantementac nic nat lhama cronista aptalhescama apnaclha apvisqui, najan lhama inspector yatapvisqui mayapajascama apquimja apmamyi sacerdote. Apquilsovjoc nic nat apquilyipsatem acvamlha solyayem. Apquiltajesquic nic nat mocjam yamit aysicsic moclhama acnim. Apquilvitac nic nat cotlaycaoc solyayem. 12 Apcapajasquic nic nat apvisqui najan Joiada colhic acmesa solyayem encargados apquillanay tingma apponquinomap. Apquillhocac nic nat enlhit apquiltamjaycam canteros najan carpinteros, apquillanayclha mataa tingma apponquinomap. Apquillhocac nic nat solyayem enlhit apquiltamjaycam tava ápac najan bronce, apquillanayclha tingma apponquinomap. 13 Apquillaneclhec nic nat tingma, avanjec nic nat apquilvascapma apquiltamjaycam. Apvitacpec nic nat mocjam tingma apponquinomap aptamila apanco, apno siclhoc nat apquillanomap. 14 Apquilpenasquic nic nat apquiltamjaycam tingma, apquilsaclhesquic nic nat solyayem aymomalhca apnaclha apvisqui najan apnaclha Joiada. Apquilapajasquic nic nat, colhic allana apquilmaycam congne tingma apponquinomap, yoyam colhic allana asoc macmescama Dios, najan asoc acticyovam macmescama Dios, najan moc apquilmaycam allanomalhca oro najan plata. Naysicsa aptiyascam Joiada, inticyovquic nic nat mataa moclhama acnim apnatoscama macmescama Dios acyanmongam melyascalhma, congne tingma apponquinomap.
15 Apvanacmec nic nat Joiada. Apquitsepquic nic nat ayinyema apvanyam apanco. Invocmec nic nat ciento treinta años aptiyascam mengyitsepmaclha. 16 Apcatoynacpec nic nat tingma Jerusalén, moc apvisay Tingma David, payjoc apcatoynamacpilha apquilviscaa. Aptemaclha ilhnic nat aptamila nipyesicsa enlhitaoc Israel, najan napato Dios najan tingma apponquinomap.
17 Apquitsepquic nic nat sacerdote Joiada. Apquilmiyaclhec nic nat apquilviscaa mayayo co Judá apnaclha apvisqui Joás, yoyam elpamejitsacpojo. 18 Apquilyinyovquic nic nat tingma apponquinomap, mepqui mocjam apquilayo Dios Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa. Apquiltimec nic nat apquilayo quilaycmasquiscama acvisay Asera najan moc quilaycmasquiscama. Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac, apvita apquiltemaclha apquilsilhnanomap apanco co Judá najan co Jerusalén. 19 Naso, apcapajasquic nic nat Dios Visqui ingac profetas, colhic altimnasa enlhitaoc, yoyam elpaycomoc sat mocjam, elyanmongsic sat apquilvalhoc. Am nic nat eljalhnoc enlhitaoc profetas apquilpayvam.
20 Sacerdote Joiada apquitca ilhnic nat Zacarías. Apnaclhec nic nat Dios espíritu apanco apvalhoc sacerdote Zacarías. Apquinmaclhec nic nat aptomja apquilanya: Eycaso appayvam ayinyema Dios: ¿So actomja yi melyiplovquisa quellhip siyanamaclha? Quellhip apquilsilhnanomap apanco, ellingamcojoc sat acyanmongayclha. Quellhip selyamasma coo. Elyinyovacpoc sat quellhip lha sicyamasma coo — alhta aptomjac — nic nat aptomjac sacerdote.
21 Apquilpasmeclhec nic nat napocja apquiltomja apquilinmelhaycam, apquilyicna mataymong, ayinyema apcanama apvisqui. Apmatnec nic nat Zacarías payjoc napocja tingma apponquinomap. 22 Inquilvoncacmec nic nat apvisqui Joás aptemaclha aptamila siclho Joiada, Zacarías apyap. Apcanama alhta yoyam ematong Zacarías, apyimnatesa appayvam naysicsa apmatnam: ¡Apvita inyicje Dios apquiltemaclha quellhip, ellingamcojoc sat quellhip apyanmongsayclha apquiltemaclha — nic nat aptomjac!
23 Moc año ilhnic nat intomjac. Apquilimpocjac nic nat cotnaja ingmoc co Siria nipyesicsa co Judá najan co Jerusalén, elajic Joás. Apticyovquic nic nat apyovoclhojo apquilviscaa mayayo co Judá. Apquilpatmaoclhec nic nat acyovoclhojo apquilnatam tingma Damasco apnaclha apvisqui maa. 24 Apquilimpocjac nic nat apcanito cotnaja ingmoc co Siria nipyesicsa enlhit appintalhnama co Judá. Am nic nat eltomjac apquilyimnatem co Judá, ayinyema apquilyamasma Dios Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa. Apquillingamcoc nic nat acyanmongayclha.
25 Apquiltajaclhec nic nat co Siria. Avanjec nic nat acmasca apyimpejic (apyimsem) apvisqui Joás. Apquilinmelham nic nat apquilviscaa mayayo elyanmongsiclha aptemaclha Joás, apcajem siclho Joiada apquitca. Apmatnec nic nat Joás netin aptajanma apanco. Apcatoynacpec nic nat tingma Jerusalén, moc apvisay Tingma David, jave payjoc apcatoynamacpilha apquilviscaa. 26 Apticyovam yapmayc nic nat Zabad, Simeat apquitca amonita, najan Jozaba, Simrit apquitca moabita.
27 Yitnec nic nat mocjam amyaa apquillhenacpo Joás apquitquic, najan amyaa aplhenacpo apmapsom Joás, apquillhanma profetas. Najan moc amyaa aplhenacpo tingma apponquinomap apquillanayclha mocjam, acyitna actalhesomalhca acvisay comentario vaycajac Reyes. Aptimesacpec nic nat apquitca Amasías, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
Reinado de Joás de Judá
(2 R. 12.1-21)
1 De siete años era Joás cuando comenzó a reinar, y cuarenta años reinó en Jerusalén. El nombre de su madre fue Sibia, de Beerseba. 2 E hizo Joás lo recto ante los ojos de Jehová todos los días de Joiada el sacerdote. 3 Y Joiada tomó para él dos mujeres; y engendró hijos e hijas.
4 Después de esto, aconteció que Joás decidió restaurar la casa de Jehová. 5 Y reunió a los sacerdotes y los levitas, y les dijo: Salid por las ciudades de Judá, y recoged dinero de todo Israel, para que cada año sea reparada la casa de vuestro Dios; y vosotros poned diligencia en el asunto. Pero los levitas no pusieron diligencia. 6 Por lo cual el rey llamó al sumo sacerdote Joiada y le dijo: ¿Por qué no has procurado que los levitas traigan de Judá y de Jerusalén la ofrenda que Moisés siervo de Jehová impuso a la congregación de Israel para el tabernáculo del testimonio? 7 Porque la impía Atalía y sus hijos habían destruido la casa de Dios, y además habían gastado en los ídolos todas las cosas consagradas de la casa de Jehová.
8 Mandó, pues, el rey que hiciesen un arca, la cual pusieron fuera, a la puerta de la casa de Jehová; 9 e hicieron pregonar en Judá y en Jerusalén, que trajesen a Jehová la ofrenda que Moisés siervo de Dios había impuesto a Israel en el desierto. 10 Y todos los jefes y todo el pueblo se gozaron, y trajeron ofrendas, y las echaron en el arca hasta llenarla. 11 Y cuando venía el tiempo para llevar el arca al secretario del rey por mano de los levitas, cuando veían que había mucho dinero, venía el escriba del rey, y el que estaba puesto por el sumo sacerdote, y llevaban el arca, y la vaciaban, y la volvían a su lugar. Así lo hacían de día en día, y recogían mucho dinero, 12 y el rey y Joiada lo daban a los que hacían el trabajo del servicio de la casa de Jehová; y tomaban canteros y carpinteros que reparasen la casa de Jehová, y artífices en hierro y bronce para componer la casa. 13 Hacían, pues, los artesanos la obra, y por sus manos la obra fue restaurada, y restituyeron la casa de Dios a su antigua condición, y la consolidaron. 14 Y cuando terminaron, trajeron al rey y a Joiada lo que quedaba del dinero, e hicieron de él utensilios para la casa de Jehová, utensilios para el servicio, morteros, cucharas, vasos de oro y de plata. Y sacrificaban holocaustos continuamente en la casa de Jehová todos los días de Joiada.
15 Mas Joiada envejeció, y murió lleno de días; de ciento treinta años era cuando murió. 16 Y lo sepultaron en la ciudad de David con los reyes, por cuanto había hecho bien con Israel, y para con Dios, y con su casa.
17 Muerto Joiada, vinieron los príncipes de Judá y ofrecieron obediencia al rey; y el rey los oyó. 18 Y desampararon la casa de Jehová el Dios de sus padres, y sirvieron a los símbolos de Asera y a las imágenes esculpidas. Entonces la ira de Dios vino sobre Judá y Jerusalén por este su pecado. 19 Y les envió profetas para que los volviesen a Jehová, los cuales les amonestaron; mas ellos no los escucharon.
20 Entonces el Espíritu de Dios vino sobre Zacarías hijo del sacerdote Joiada; y puesto en pie, donde estaba más alto que el pueblo, les dijo: Así ha dicho Dios: ¿Por qué quebrantáis los mandamientos de Jehová? No os vendrá bien por ello; porque por haber dejado a Jehová, él también os abandonará. 21 Pero ellos hicieron conspiración contra él, y por mandato del rey lo apedrearon hasta matarlo, en el patio de la casa de Jehová. 22 Así el rey Joás no se acordó de la misericordia que Joiada padre de Zacarías había hecho con él, antes mató a su hijo, quien dijo al morir: Jehová lo vea y lo demande.
23 A la vuelta del año subió contra él el ejército de Siria; y vinieron a Judá y a Jerusalén, y destruyeron en el pueblo a todos los principales de él, y enviaron todo el botín al rey a Damasco. 24 Porque aunque el ejército de Siria había venido con poca gente, Jehová entregó en sus manos un ejército muy numeroso, por cuanto habían dejado a Jehová el Dios de sus padres. Así ejecutaron juicios contra Joás.
25 Y cuando se fueron los sirios, lo dejaron agobiado por sus dolencias; y conspiraron contra él sus siervos a causa de la sangre de los hijos de Joiada el sacerdote, y lo hirieron en su cama, y murió. Y lo sepultaron en la ciudad de David, pero no en los sepulcros de los reyes. 26 Los que conspiraron contra él fueron Zabad hijo de Simeat amonita, y Jozabad hijo de Simrit moabita. 27 En cuanto a los hijos de Joás, y la multiplicación que hizo de las rentas, y la restauración de la casa de Jehová, he aquí está escrito en la historia del libro de los reyes. Y reinó en su lugar Amasías su hijo.