Actomjaclha nelha appayvam Josué
1 Apcansaclhec nic nat Josué tingma Siquem apyovoclhojo apquilmolhama tribu. Apcansaclhec nic nat ningayo apquilvanyam, najan apquilyimtalhnamo, najan apquilyicpilquemo, najan apquilimja apmamyi, napato Dios.
2 Aptomjac nic nat apquilanya: —Eycaso appayvam Dios, Apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel: Quellhip apquilyeyjamcaa apvisay nic nat Taré, najan apquitquic: apvisay nic nat Abraham, poc nic nat apvisay Nacor. Apquileyvomaclha ilhnic nat vatsam Eufrates. Apquiltimec nic nat apquilayo poc dioses quilaycmasquiscama. 3 Acyinyovcasquic nic nat Abraham yoclhilhma nicja vatsam Eufrates. Ayapajasquic nic nat Abraham etyisam yoclhilhma Canaan. Apquitca ilhnic nat Isaac. Aplhameclhec nic nat aptovana Abraham. , 4 Apcanit apquitquic nic nat Isaac, apvisay Jacob najan apipma Esaú. Aplhocac nic nat Esaú yoclhilhma Seir, acma inquilh'a. Yoclhilhma Egipto ilhnic nat apquilmiyaclho apquilmolhama Jacob. , , 5 Ayapajasquic nic nat Moisés najan Aarón. Alnapquic nic nat co Egipto. Acyinyovcasquic nic nat quellhip yoclhilhma Egipto. 6 Apquilyinyovquic nic nat yoclhilhma apquilyeyjamcaa quellhip. Yiplovcoc nic nat apquilminlhinaycam co Egipto, netin carros najan nolhing apcapaoc, acvaycmo Yingmin Acyilhvasem, Mar Rojo. 7 Elilmalhnaquic nic nat apquilyeyjamcaa, yoyam opasmoc. Actimescasquic nic nat yatescamalhma naysicsa apquilminlhinaycam. Yingmin acvanyam nic nat ayapma co Egipto. Quellhip apquiltomja malha apquilvitaycamco sictomjaclha nic nat yoclhilhma Egipto.
Quellhip alhta apquileyvam yoclhilhma actamopeycaoc aclhamoclhojo años. 8 Acnalantac alhta quellhip apquileyvomaclha amorreos, tap vatsam Jordán actiyapmaclha acnim. Apquilnapacpec alhta elinmelham quellhip. Actimescasquic alhta yoyam elmacpoc, quellhip apquilmam. Apquilmaclhec alhta yoclhilhma apancaoc cotnaja ingmoc. 9 Lhama apvisay Balac, Zipor apquitca. Apvisqui alhta nipyesicsa moabitas. Apquilnapacpec alhta elinmelham quellhip. Apcanyacpec alhta Balaam, Beor apquitca, elinmelham quellhip, etnejic appayvam almasomcaa. 10 Acmiyovquic alhta coo ingyinmelham Balaam. Apcanyacpec alhta etnejic appayvam altamila Balaam, apquillhenacpo quellhip. Sicmasma alhta coo quellhip. 11 Apquilmilanquic alhta quellhip vatsam Jordán. Apquilvocmec alhta tingma Jericó. Apquilnapacpec alhta co Jericó, apquilvisay: amorreos, ferezeos, cananeos, hititas, gergeseos, heveos, jebuseos. Actimescasquic alhta apquilyimnatem quellhip. , 12 Am alhta elnapac quellhip apcanit apquilviscaa najan apnaymacoc amorreos. Coo alhta sictimesquiscama acyivey apquilay nipyesicsa maa. Apquilinyajamquic alhta melvoycamlha mocjam quellhip. 13 Coo alhta sicmescama quellhip as yoclhilhma. Apquillhocac alhta amyip apquilcaycaoc, mepqui apquiltamjaycam quellhip. Apquillhocac alhta tingma apquilvanyam, mepqui apquillanay tingma quellhip. Quellhip apancaoc quilhvo nac jay. Apnam nasa quellhip, apquilvita acyilhna uva najan olivo, mepqui apquilquinayclha alhta quellhip — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac Josué.
Aptomjac nic nat mocjam Josué: 14 —Eltime sat apquilayo quellhip Dios Apyimtalhnamo. Eltimesam sat mataa Dios, acyiplomo actamilaycam apquilvalhoc. Etlhaoc sat quilaycmasquiscama, apquilmaycam nic nat apquilyeyjamcaa tap vatsam Éufrates najan maa yoclhilhma Egipto. Eltime sat mataa apquilayo Dios Apyimtalhnamo. 15 Am sat ancoc colyacmoc quellhip, elyasamcojo quilhvo nac jay, yavamlha eltimjic: ¿Naso ya eltimjic apquilayo quellhip quilaycmasquiscama, apquilmaycam nic nat apquilyeyjamcaa tap vatsam Éufrates? Inlhojo eyca laa, eltimjic apquilayo quellhip quilaycmasquiscama apancaoc amorreos, actomja apquilaoclha as yoclhilhma. Coo eyca najan apyovoclhojo sicmolhama, ontimjic mataa ningilayo Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Josué.
16 Apquiltomjac nic nat enlhitaoc apquilatingmavo: —Mongvanquejec nincoo ongyinyoc Dios Apyimtalhnamo. Mongvanquejec ontimjic ningilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 17 Dios aptomja alhta singyinyovquiscama yoclhilhma Egipto. Ningiltimesaycam alhta maa nincoo najan ningilyeyjamcaa. Ningvitac alhta aptamjaycam simpilapquiscama Dios. Aptomjac alhta singmasma najan sintamilquiscama nalhit amay, naysicsa ningmilanem yoclhilhma cotnajaclha ningaoclha. 18 Apquilantipsacpec alhta apyovoclhojo cotnaja ingmoc singilinmelhaycam nalhit amay. Najan maa amorreos, actomja apquilaoclha. Ontimjic sat mataa ningilayo Dios Apyimtalhnamo. Ongiltimesam apvamlha pac lhama, apvisay Dios Apyimtalhnamo — nic nat apquiltomjac.
19 Aptomjac nic nat Josué apquilanya: —Colapvanquejec quellhip eltimesam Dios. Santo mayayo nac Dios najan appeyvomo apanco. Mepqui apcasicjayclha Dios, apvita inlhojo apquiltemaclha quellhip apquilinmelhaycam najan apquilsilhnanomap apanco quellhip. 20 Apquilyinyovquic sat ancoc quellhip Dios. Apquiltimec sat ancoc apquilayo quilaycmasquiscama quellhip. Eyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha quellhip. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama quellhip. Comascoc sat aptemaclha siclhoc nat apcasicjayo Dios — nic nat aptomjac Josué.
21 Apquilatingmavoc nic nat enlhitaoc: —¡Jave! Mongyinyovejec sat mataa Dios Apyimtalhnamo. Ontimjic ningilayo — nic nat apquiltomjac. 22 Aptomjac nic nat Josué apquilanya: —Apquillingac lhac quellhip apquilpayvam apancaoc — nic nat aptomjac Josué.
—Naso, ninlingac lhac ningilpayvam inganco — nic nat apquiltomjac.
23 Aptomjac nic nat Josué apquilanya: —Etlhaoc sat quilaycmasquiscama acnaycaoc nipyesicsa quellhip. Elpayquim sat apquilvalhoc, eltimjic apquilayo Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Josué.
24 Apquilatingmavoc nic nat enlhitaoc: —Ongyiplovcasojoc sat mataa Dios Apyimtalhnamo, aptomja Visqui ingac appayvam — nic nat apquiltomjac.
25 Apquillanac nic nat pacto ningmiyovmalhca apmayjayoclha Dios napatavo enlhitaoc as acnim, payjoc tingma Siquem. Apquiltimnasquic nic nat Josué acyovoclhojo singanamaclha najan singascamaclha. 26 Apnatalhosquic nic nat vaycajac acvisay singanamaclha ayinyema Dios. Apquinimcasquic nic nat acyivey mataymong coning yamit, tingma apponquinomap.
27 Aptomjac nic nat Josué apquilanya: —Eyca as mataymong cotnejic sat acvitaycamco aptomjaclha appayvam Dios. Cotnejic sat acvitaycamco apquiltemaclha quellhip, melvatseycaoc mataa quellhip — nic nat aptomjac Josué.
28 Apquilapajasquic nic nat enlhitaoc Josué. Apquiltajaclhec nic nat moclhama tingma apancaoc.
Apquitsepma Josué
(Jue 2.6-10)
29 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquitsepmec nic nat Josué, Nun apquitca, apquilancam Dios. Vocmec nic nat ciento diez años aptiyascam Josué. 30 Apquilatoynquic nic nat actomja amyip apanco. Payjoc Timnat-sera, acma inquilh'a Efraím, nicja inquilhe Gaas, payjoc nilhqueyja. 31 Apquilyiplovcasquic nic nat mataa enlhitaoc apcanamaclha Dios naysicsa aptiyascam nic nat Josué, najan naysicsa apquileyvam mayayo apquilvanyam. Apquilyasamcoc nic nat acyovoclhojo aptamjaycam Dios nipyesicsa enlhitaoc Israel.
Apquilyeyjamcaa apvisay José
32 Apquitsepmec nic nat José yoclhilhma Egipto, siclhoc nic nat. Apquilpatmentac nic nat apjápac tingma Siquem. Apquilatoynquic nic nat amyip actomja Jacob apanco. Apmam nic nat as amyip acyanmongam cien monedas de plata. Apquilyamasma ilhnic nat Hamor apquitquic. Siquem apyap nic nat Hamor. Intomjaclhec nic nat as amyip poc apanco, José aptovana nic nat apquilmayclha as amyip. ,
Apquitsepma Eleazar
33 Apquitsepmec nic nat Eleazar, Aarón apquitca. Apquilatoynquic nic nat amyip apanco apquitca, apvisay Finees. Aplhocac nic nat payjoc inquilhe Efraím.
Discurso de despedida de Josué
1 Reunió Josué a todas las tribus de Israel en Siquem, y llamó a los ancianos de Israel, sus príncipes, sus jueces y sus oficiales; y se presentaron delante de Dios. 2 Y dijo Josué a todo el pueblo: Así dice Jehová, Dios de Israel: Vuestros padres habitaron antiguamente al otro lado del río, esto es, Taré, padre de Abraham y de Nacor; y servían a dioses extraños. 3 Y yo tomé a vuestro padre Abraham del otro lado del río, y lo traje por toda la tierra de Canaán, y aumenté su descendencia, y le di a Isaac. 4 A Isaac le di a Jacob y a Esaú. Y a Esaú le di el monte de Seir, para que lo poseyese; pero Jacob y sus hijos descendieron a Egipto. 5 Y yo envié a Moisés y a Aarón, y herí a Egipto, conforme a lo que hice en medio de él, y después os saqué. 6 Saqué a vuestros padres de Egipto; y cuando llegaron al mar, los egipcios siguieron a vuestros padres hasta el Mar Rojo con carros y caballería. 7 Y cuando ellos clamaron a Jehová, él puso oscuridad entre vosotros y los egipcios, e hizo venir sobre ellos el mar, el cual los cubrió; y vuestros ojos vieron lo que hice en Egipto. Después estuvisteis muchos días en el desierto. 8 Yo os introduje en la tierra de los amorreos, que habitaban al otro lado del Jordán, los cuales pelearon contra vosotros; mas yo los entregué en vuestras manos, y poseísteis su tierra, y los destruí de delante de vosotros. 9 Después se levantó Balac hijo de Zipor, rey de los moabitas, y peleó contra Israel; y envió a llamar a Balaam hijo de Beor, para que os maldijese. 10 Mas yo no quise escuchar a Balaam, por lo cual os bendijo repetidamente, y os libré de sus manos. 11 Pasasteis el Jordán, y vinisteis a Jericó, y los moradores de Jericó pelearon contra vosotros: los amorreos, ferezeos, cananeos, heteos, gergeseos, heveos y jebuseos, y yo los entregué en vuestras manos. 12 Y envié delante de vosotros tábanos, los cuales los arrojaron de delante de vosotros, esto es, a los dos reyes de los amorreos; no con tu espada, ni con tu arco. 13 Y os di la tierra por la cual nada trabajasteis, y las ciudades que no edificasteis, en las cuales moráis; y de las viñas y olivares que no plantasteis, coméis.
14 Ahora, pues, temed a Jehová, y servidle con integridad y en verdad; y quitad de entre vosotros los dioses a los cuales sirvieron vuestros padres al otro lado del río, y en Egipto; y servid a Jehová. 15 Y si mal os parece servir a Jehová, escogeos hoy a quién sirváis; si a los dioses a quienes sirvieron vuestros padres, cuando estuvieron al otro lado del río, o a los dioses de los amorreos en cuya tierra habitáis; pero yo y mi casa serviremos a Jehová.
16 Entonces el pueblo respondió y dijo: Nunca tal acontezca, que dejemos a Jehová para servir a otros dioses; 17 porque Jehová nuestro Dios es el que nos sacó a nosotros y a nuestros padres de la tierra de Egipto, de la casa de servidumbre; el que ha hecho estas grandes señales, y nos ha guardado por todo el camino por donde hemos andado, y en todos los pueblos por entre los cuales pasamos. 18 Y Jehová arrojó de delante de nosotros a todos los pueblos, y al amorreo que habitaba en la tierra; nosotros, pues, también serviremos a Jehová, porque él es nuestro Dios.
19 Entonces Josué dijo al pueblo: No podréis servir a Jehová, porque él es Dios santo, y Dios celoso; no sufrirá vuestras rebeliones y vuestros pecados. 20 Si dejareis a Jehová y sirviereis a dioses ajenos, él se volverá y os hará mal, y os consumirá, después que os ha hecho bien. 21 El pueblo entonces dijo a Josué: No, sino que a Jehová serviremos. 22 Y Josué respondió al pueblo: Vosotros sois testigos contra vosotros mismos, de que habéis elegido a Jehová para servirle. Y ellos respondieron: Testigos somos. 23 Quitad, pues, ahora los dioses ajenos que están entre vosotros, e inclinad vuestro corazón a Jehová Dios de Israel. 24 Y el pueblo respondió a Josué: A Jehová nuestro Dios serviremos, y a su voz obedeceremos. 25 Entonces Josué hizo pacto con el pueblo el mismo día, y les dio estatutos y leyes en Siquem. 26 Y escribió Josué estas palabras en el libro de la ley de Dios; y tomando una gran piedra, la levantó allí debajo de la encina que estaba junto al santuario de Jehová. 27 Y dijo Josué a todo el pueblo: He aquí esta piedra nos servirá de testigo, porque ella ha oído todas las palabras que Jehová nos ha hablado; será, pues, testigo contra vosotros, para que no mintáis contra vuestro Dios. 28 Y envió Josué al pueblo, cada uno a su posesión.
Muerte de Josué
(Jue. 2.6-10)
29 Después de estas cosas murió Josué hijo de Nun, siervo de Jehová, siendo de ciento diez años. 30 Y le sepultaron en su heredad en Timnat-sera, que está en el monte de Efraín, al norte del monte de Gaas.
31 Y sirvió Israel a Jehová todo el tiempo de Josué, y todo el tiempo de los ancianos que sobrevivieron a Josué y que sabían todas las obras que Jehová había hecho por Israel.
Sepultura de los huesos de José en Siquem
32 Y enterraron en Siquem los huesos de José, que los hijos de Israel habían traído de Egipto, en la parte del campo que Jacob compró de los hijos de Hamor padre de Siquem, por cien piezas de dinero; y fue posesión de los hijos de José.
Muerte de Eleazar
33 También murió Eleazar hijo de Aarón, y lo enterraron en el collado de Finees su hijo, que le fue dado en el monte de Efraín.