Apquilyasquiyam Jesús apquilyalhinga
1 Natamin alhta as asoc aplhinga Jesús. Aptiyasam alhta yoclhilhma Galilea. Am alhta eltamjoc elhic mocjam yoclhilhma Judea. Ayinyemaclha judíos alhta apquililtamjoc elajic Jesús. 2 Camquitvocmec alhta judíos caya apancaoc las chozas, ningiltimem nincoo jamilh apancaoc. 3 Apquiltomjac alhta apquilyalhinga apquilanya Jesús:
—Ingyimpeclha mocjam. Iyas sat yoclhilhma Judea. Apnam maa lhip apquiltamsoycaoc, yoyam elvitac actemaclha lhip aptamjaycam. 4 Apquiltomjac sat ancoc enlhit etnejic apyimtalhnamo, copvanquejec eyilhasquisojo actemaclha aptamjaycam. Apvanquic sat ancoc lhip ellanac as asoc, ilhicmosacpojo apanco nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco —alhta apquiltomjac.
5 Alhta ayinyemaclha apquilyascacmo mocjam apquilyalhinga. 6 Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquilyalhinga:
—Am covocmoc acnim, yoyam olhicmosalhcojo. Apvancaac quellhip ellhicmosacpojo mataa. 7 Am eltanovacpoc mocjam quellhip nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Coo eyca actanovalhcac, ayinyemaclha aclingasquic coo apquiltemaclha almasomcaa enlhit lhalhma anco. 8 Elyas sat quellhip caya. Moyacseje mocjam coo. Am covocmoc mocjam acnim, yoyam olhicmosalhcojo —alhta aptomjac.
9 Natamin apquiltimnascama as asoc apnaclho mocjam yoclhilhma Galilea.
Jesús nipyesicsa caya ningiltimem jamilh apancaoc
10 Lhama alhta apquilvonquepa apquilyalhinga. Apquilimjamquic alhta Jesús apyasa caya. Am alhta apalhaveclha apnaymacoc. Apyilhacpoc alhta apvoclho nipyesicsa caya. 11 Apquitamacpec alhta Jesús maa. Judíos alhta apquilquitamac. Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Co laa apnaclha as enlhit? —alhta apquiltomjac.
12 Apquilmalyevasacpec alhta aplhamoclhojo enlhitaoc. Jesús alhta aplhenacpoc. Apquiltomjac alhta napocja enlhit: “Am inyicje etamilac maa, apquilyinimsam mataa enlhitaoc” —alhta apquiltomjac.
13 Am alhta elhenacpoc napato. Judíos alhta apquilacpoc.
14 Nipyesicsa caya alhta apvoclho tingma apponquinomap Jesús. Apquillhicmosquic alhta enlhitaoc. 15 Pilapcasquic alhta judíos apquillinga apquiltimnaycam. Apquilpamejitsacpec alhta:
—¿Jalhco ayinyema apyascamco Dios appayvam as enlhit? Mepqui mallhicmoscama alhta vaycajac —alhta apquiltomjac.
16 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Jave sillhicmoscama ajanco, eyca ayinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 17 Apquiltamjoc sat ancoc enlhit eyiplovcasojo apmayjayoclha Ingyapam, metnatsejec sat sellhicmoscama. Naso nac ayinyema Dios Ingyapam, jave ayinyema sillhicmoscama ajanco. 18 Apquiltamjoc mataa ingyajacpojo enlhit aptomja apquillhicmoscama ayinyema apvalhoc apanco. Coo eyca mataa ongvavojo coo Tata aptomja seyapajascama. Nasoc anco siclhanma, am coyitnac evalhoc actemaclha sicyinimquiscama.
19 ‘Apquilmesacpec quellhip singanamaclha Dios. Moisés nic nat apquilmescama. Am eyca elyiplovcasac quellhip singanamaclha Dios. ¿Soctomja apquililtamjo nac jelajic? —alhta aptomjac Jesús.
20 Apquilatingmavoc alhta enlhitaoc:
—Meyascamcolhma nac lhip. Am ongiltamjoc ongilajic lhip —alhta apquiltomjac.
21 Aptomjac alhta Jesús apquilanya enlhitaoc:
—Pilapcasquic alhta quellhip apquilvita lhama anco asoc sillanay acnim ningnayclha. 22 Moisés nic nat ayinyema apcanama, yoyam collanalhca asoc monquinatquiscama ingyimpejic. Jave ayinyema apcanama Moisés, eyca ayinyema ilhnic nat ningilyeyjamcaa. Apquillanac quellhip asoc monquinatquiscama apyimpejic sicaa acnim ningnayclha. 23 Apquilyiplovcasquic quellhip singanamaclha Moisés. Apquillanac quellhip asoc monquinatquiscama apyimpejic acnim ningnayclha. ¿Soctomja seltanovasquisa nac sictamilquisquiyam enlhit acnim ningnayclha? 24 Noelyiplovcasojo nasa apquilvalhoc actemaclha apquilyipilquemo poc. Elpeyvacsojo siclho actemaclha apquilyascamco naysicsa apquilyicpilquemo —alhta aptomjac.
Aplhanma Jesús apquinyemayaclha siclhoc anco
25 Apnam alhta enlhit apquilinyema tingma Jerusalén. Apquilpamejitsacpec alhta:
—¿Jave ya enlhit apquitamacpo, yoyam alhta ematong? —alhta apquiltomjac. 26 Quip elanojo, am eyilhacpoc apquiltimnamcaa as enlhit. Paj lhama enlhit apcatingmoctamo. ¿Apquilyicpilcangvocme ya apquilviscaa apquilpamejitsomap, aptomja nasoc anco Cristo? 27 Ningyasamcoc nincoo apquinyemayaclha as enlhit. Apvaac sat ancoc Cristo apanco, mongilyasamquejec sat apquinyemayaclha —alhta apquiltomjac.
28 Lhama alhta aplinga Jesús. Apyimnatasquic alhta appayvam apquiltimnasamcaa:
—Elyicpilcoc coo quellhip, apquilyasamcoc najan siyinyemayaclha. Jave sicvoy ajanco. Eyapajasquic alhta coo Tata aptomja nasoc anco. Am elyicpilcac quellhip. 29 Acyicpilcoc coo, ayinyemaclha siyinyemay coo Tata aptomja seyapajascama —alhta aptomjac.
30 Apquililtamjoc alhta enlhitaoc elmoc Jesús. Am alhta emacpoc, ayinyemaclha am alhta covocmoc acnim, yoyam emacpoc. 31 Am alhta elyascacmoc aplhamoclhojo enlhitaoc. Apquiltomjac alhta nipyesicsa:
—Apvaac sat ancoc Cristo apanco, ¿pa ya ellanac aclhamoclhojo asoc monquinatquiscama, melhno as enlhit? —alhta apquiltomjac.
Apquilapajascama fariseos apquilancam, yoyam elmoc Jesús
32 Lhama alhta apquillinga fariseos actemaclha apquilmalyevoycam enlhitaoc aplhenacpo Jesús. Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo fariseos najan apquilimja apmamyi sacerdotes. Apquilapajasquic alhta apquiltamilquiscama tingma apponquinomap, yoyam elmoc Jesús.
33 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Olhic sat mocjam acyavataclhojo nipyesicsa quellhip. Otajojoc sat mocjam apnaclha coo Tata aptomja seyapajascama. 34 Jelquitmoc sat quellhip, mejelviticlhejec sat mocjam. Melvomejec sat quellhip sicnaclhilha —alhta aptomjac.
35 Yejemoc alhta apquilpamejitsacpo enlhitaoc (judíos):
—¿Jalhcojo sat eyacsic, yoyam mongilviticlhac nincoo? ¿Apquiltamjo ya eyacsic as enlhit nipyesicsa judíos apquilhpaneycam? ¿Apquiltamjo ya elhicmocsic griegos maa? 36 Ayinyemaclha aptomjac lhac singilanya: “Jelquitmoc sat quellhip, mejelviticlhejec sat mocjam. Melvomejec sat quellhip sicnaclhilha” —alhta apquiltomjac.
Yingmin almilaneycaoc malha vatsam
37 Invocmec alhta acnim actamila anco actomjaclha nelha caya. Yejemoc alhta apquinmaclho netin Jesús. Apyimnatasquic alhta appayvam:
—Apquilyamacac sat ancoc quellhip, jelyota coo. 38 Elyinaoc sat apquiltomja mejelyasquiyam coo. Innoc actemaclha aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca: Cotyapoc sat apquilvalhoc yingmin almilaneycaoc malha vatsam —alhta aptomjac.
39 Espíritu Santo alhta aplhenac Jesús. Enlhit apquiltomja melyasquiyam Jesús ellhovamcoc sat Espíritu Santo. Am alhta evac mocjam Espíritu Santo. Ayinyemaclha am alhta covocmoc, yoyam coyangvomoc apyimtalhnamo Jesús.
Apquilhpanma nipyesicsa enlhitaoc
40 Lhama alhta apquillinga Jesús appayvam napocja enlhitaoc. Apquiltomjac alhta enlhitaoc:
—Naso nac aptomja profeta Dios aplingascama aplhenomacpo nac lha —alhta apquiltomjac.
41 Apquiltomjac alhta poc enlhit:
—Cristo nac lha —alhta apquiltomjac.
Apquiltomjac alhta mocjam poc enlhit:
—Am ingyinyema Cristo yoclhilhma Galilea. 42 Yitnec actemaclha aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca, yoyam ingyinyemac Cristo tingma Belén, apvisqui David tingma pac nano. , Ayinyemaclha apvisqui David aptavin sat etnejic Cristo —alhta apquiltomjac.
43 Apquilhpanec alhta enlhitaoc. Jesús alhta ayinyemaclha aplhenacpo. 44 Apquililtamjoc alhta napocja enlhit elmoc Jesús. Am alhta emacpoc.
Apquilyasquiyam enlhit apquilyimtalhnamo
45 Yejemoc alhta apquiltajavo apquiltamilquiscama tingma apponquinomap. Apquilmiyaclhec alhta apquinmamcaclha fariseos najan apquilimja apmamyi sacerdotes. Apquiltomjac alhta apquilyimtalhnamo apquilanya:
—¿Soctomja melyantamacmo as enlhit? —alhta apquiltomjac.
46 Apquilatingmavoc alhta apquiltamilquiscama tingma apponquinomap:
—Am colngamalhcac cotnejic apquiltimnaycam enlhit actema nac jay —alhta apquiltomjac.
47 Apquilatingmavoc alhta fariseos:
—¿Apquilvajanamco ya quellhip lha actemaclha apyinimquiscama? 48 Apquilyascacmec maa apquiltomja apquilyimtalhnamo najan maa fariseos. 49 Melyasquiyam apquiltomja apquilvamlha enlhit melyascamco singanamaclha Dios. Apquilmapsomcaa nac as enlhitaoc —alhta apquiltomjac.
50 Apnec alhta nipyesicsa fariseos Nicodemo, aptomja apyoyam alhta apnaclha Jesús alhtaa. Aptomjac alhta Nicodemo apquilanya:
51 —Yitnec nincoo singanamaclha Dios. Mongvanquejec ontovacsic enlhit mepqui ningyascamco apsilhnanomap apanco —alhta aptomjac.
52 Apquilatingmavoc alhta:
—¿Lhip ya najan co Galilea? Ilyipsit siclho Dios appayvam actalhesomalhca. Metangvomejec sat aclhanma profeta Dios aplingascama, yoyam ingyinyema yoclhilhma Galilea —alhta apquiltomjac.
Quilvana alanatama
53 Apquiltajaclhec alhta moclhama tingma apancaoc.
Incredulidad de los hermanos de Jesús
1 Después de estas cosas, andaba Jesús en Galilea; pues no quería andar en Judea, porque los judíos procuraban matarle. 2 Estaba cerca la fiesta de los judíos, la de los tabernáculos; 3 y le dijeron sus hermanos: Sal de aquí, y vete a Judea, para que también tus discípulos vean las obras que haces. 4 Porque ninguno que procura darse a conocer hace algo en secreto. Si estas cosas haces, manifiéstate al mundo. 5 Porque ni aun sus hermanos creían en él. 6 Entonces Jesús les dijo: Mi tiempo aún no ha llegado, mas vuestro tiempo siempre está presto. 7 No puede el mundo aborreceros a vosotros; mas a mí me aborrece, porque yo testifico de él, que sus obras son malas. 8 Subid vosotros a la fiesta; yo no subo todavía a esa fiesta, porque mi tiempo aún no se ha cumplido. 9 Y habiéndoles dicho esto, se quedó en Galilea.
Jesús en la fiesta de los tabernáculos
10 Pero después que sus hermanos habían subido, entonces él también subió a la fiesta, no abiertamente, sino como en secreto. 11 Y le buscaban los judíos en la fiesta, y decían: ¿Dónde está aquel? 12 Y había gran murmullo acerca de él entre la multitud, pues unos decían: Es bueno; pero otros decían: No, sino que engaña al pueblo. 13 Pero ninguno hablaba abiertamente de él, por miedo a los judíos.
14 Mas a la mitad de la fiesta subió Jesús al templo, y enseñaba. 15 Y se maravillaban los judíos, diciendo: ¿Cómo sabe este letras, sin haber estudiado? 16 Jesús les respondió y dijo: Mi doctrina no es mía, sino de aquel que me envió. 17 El que quiera hacer la voluntad de Dios, conocerá si la doctrina es de Dios, o si yo hablo por mi propia cuenta. 18 El que habla por su propia cuenta, su propia gloria busca; pero el que busca la gloria del que le envió, este es verdadero, y no hay en él injusticia. 19 ¿No os dio Moisés la ley, y ninguno de vosotros cumple la ley? ¿Por qué procuráis matarme? 20 Respondió la multitud y dijo: Demonio tienes; ¿quién procura matarte? 21 Jesús respondió y les dijo: Una obra hice, y todos os maravilláis. 22 Por cierto, Moisés os dio la circuncisión (no porque sea de Moisés, sino de los padres ); y en el día de reposo circuncidáis al hombre. 23 Si recibe el hombre la circuncisión en el día de reposo, para que la ley de Moisés no sea quebrantada, ¿os enojáis conmigo porque en el día de reposo sané completamente a un hombre? 24 No juzguéis según las apariencias, sino juzgad con justo juicio.
¿Es este el Cristo?
25 Decían entonces unos de Jerusalén: ¿No es este a quien buscan para matarle? 26 Pues mirad, habla públicamente, y no le dicen nada. ¿Habrán reconocido en verdad los gobernantes que este es el Cristo? 27 Pero este, sabemos de dónde es; mas cuando venga el Cristo, nadie sabrá de dónde sea. 28 Jesús entonces, enseñando en el templo, alzó la voz y dijo: A mí me conocéis, y sabéis de dónde soy; y no he venido de mí mismo, pero el que me envió es verdadero, a quien vosotros no conocéis. 29 Pero yo le conozco, porque de él procedo, y él me envió. 30 Entonces procuraban prenderle; pero ninguno le echó mano, porque aún no había llegado su hora. 31 Y muchos de la multitud creyeron en él, y decían: El Cristo, cuando venga, ¿hará más señales que las que este hace?
Los fariseos envían alguaciles para prender a Jesús
32 Los fariseos oyeron a la gente que murmuraba de él estas cosas; y los principales sacerdotes y los fariseos enviaron alguaciles para que le prendiesen. 33 Entonces Jesús dijo: Todavía un poco de tiempo estaré con vosotros, e iré al que me envió. 34 Me buscaréis, y no me hallaréis; y a donde yo estaré, vosotros no podréis venir. 35 Entonces los judíos dijeron entre sí: ¿Adónde se irá este, que no le hallemos? ¿Se irá a los dispersos entre los griegos, y enseñará a los griegos? 36 ¿Qué significa esto que dijo: Me buscaréis, y no me hallaréis; y a donde yo estaré, vosotros no podréis venir?
Ríos de agua viva
37 En el último y gran día de la fiesta, Jesús se puso en pie y alzó la voz, diciendo: Si alguno tiene sed, venga a mí y beba. 38 El que cree en mí, como dice la Escritura, de su interior correrán ríos de agua viva. 39 Esto dijo del Espíritu que habían de recibir los que creyesen en él; pues aún no había venido el Espíritu Santo, porque Jesús no había sido aún glorificado.
División entre la gente
40 Entonces algunos de la multitud, oyendo estas palabras, decían: Verdaderamente este es el profeta. 41 Otros decían: Este es el Cristo. Pero algunos decían: ¿De Galilea ha de venir el Cristo? 42 ¿No dice la Escritura que del linaje de David, y de la aldea de Belén, de donde era David, ha de venir el Cristo? 43 Hubo entonces disensión entre la gente a causa de él. 44 Y algunos de ellos querían prenderle; pero ninguno le echó mano.
¡Nunca ha hablado hombre así!
45 Los alguaciles vinieron a los principales sacerdotes y a los fariseos; y estos les dijeron: ¿Por qué no le habéis traído? 46 Los alguaciles respondieron: ¡Jamás hombre alguno ha hablado como este hombre! 47 Entonces los fariseos les respondieron: ¿También vosotros habéis sido engañados? 48 ¿Acaso ha creído en él alguno de los gobernantes, o de los fariseos? 49 Mas esta gente que no sabe la ley, maldita es. 50 Les dijo Nicodemo, el que vino a él de noche, el cual era uno de ellos: 51 ¿Juzga acaso nuestra ley a un hombre si primero no le oye, y sabe lo que ha hecho? 52 Respondieron y le dijeron: ¿Eres tú también galileo? Escudriña y ve que de Galilea nunca se ha levantado profeta.
La mujer adúltera
53 Cada uno se fue a su casa;