Mocjam amyaa co Asiria
(2~R 19.1-372~Cr 32.20-23)1 Aplingac nic nat amyaa apvisqui Ezequías. Apyaptec nic nat apava aptalhnama ayinyema acmayovsa apvalhoc. Aptalhneclhec nic nat poc apava aptemaclha acmayovsa apvalhoc, epamejitsic Dios Apyimtalhnamo congne tingma apponquinomap. 2 Apcapajasquic nic nat colhic altimnasa profeta Isaías, Amoz apquitca. Apquilapajasacpec nic nat apquilasinancama mayordomo Eliaquim, cronista Sebna najan sacerdotes apquilvanyam apquilantalhnayclha apava acmayovsa apquilvalhoc.
3 Eycaso appayvam apcanama Visqui ingac Ezequías: —Avanjec ayay ingvalhoc acnim nac jay. Avanjec aclingaycamco ingvalhoc acyanmongayclha nintemaclha. Ningiltomjac malha quilvana, yoyam cotimsic ayitca, naysicsa mepqui acyimnatem. 4 Aplingac alhta Dios Apyimtalhnamo amyaa aplhanma co Asiria, apvisqui apcasinancama. Aptomjac alhta apvenneycam Dios Apyimtalhnamo. Aplingac alhta, eyanmongsiclhac sat aptemaclha appayvam Dios Apyimtalhnamo. Lhip Isaías, ilmalhnesquis ingnaymacoc apquilaymomap — alhta aptomjac Visqui ingac — nic nat apquiltomjac apquilapajasomap.
5 Apquiltiyaningvocmec nic nat profeta Isaías apvisqui apquilasinancama. 6 Apcatingmavoc nic nat profeta Isaías, colhic altimnasa apvisqui Ezequías: eycaso appayvam ayinyema Dios Apyimtalhnamo: Nocotyim nasa apvalhoc lhip, aplinga inlhojo appayvam co Asiria, sevenneycam coo. 7 Quip ilanojo. Otnesquisic sat amyaa acpilapquiscama apvisqui co Asiria. etajiclhac sat apcaoclha, ematong sat maa — alhta aptomjac Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac profeta.
8 Moc amyaa aplingay co Asiria. Apquilnapacpec nic nat siclho tingma Laquis. Quilhvoc elimpocjac sat tingma Libna. Aptiyaningvocmec nic nat apcasinancama co Asiria. 9 Aplingac nic nat apvisqui co Asiria moc amyaa: Apvaac nic apvisqui co Etiopía najan apquillhalhmaa, elnapacpoc sat apquilinmelhaycam co Asiria — nic nat intomjac amyaa. Mocjam lhama apcapajasa ilhnic nat apvisqui co Asiria, colhic altimnasa apvisqui Ezequías co Judá. 10 Intomjac nic nat amyaa: Apcanayquic lhip Ezequías epasmoc sat Dios, melmacpejec sat apyovoclhojo tingma Jerusalén. Ayinimcasquic nac Dios mepasmejec sat maa. 11 Aplingac lhip mataa amyaa apquilviscaa co Asiria apquilimpocjay moc yoclhilhma. Apquilmacpec alhta mataa yoyam eticyo. ¿Lhama ya lhquip yoyam evomsacpoc tap? 12 ¿Naso ya quilaycmasquiscama alvomquiscama tap moc yoclhilhma? Sicyeyjamcaa alhta apnatovasa tingma Gozán, tingma Harán, tingma Resef, najan co Bet-edén apnaycam tingma Telasar. 13 ¿Co laa apyasa apvisqui co Hammat, apvisqui co Arfad, apvisqui co Sefarvaim, apvisqui co Hena najan apvisqui co Iva? — nic nat intomjac amyaa.
14 Apquilyipsatquic nic nat Ezequías amyaa actalhesamalhca, apquilsayquinta co Asiria. Aptalhningvocmec nic nat tingma apponquinomap, appayesa as vaycajac napato Dios Visqui ingac. 15 Yiplovcoc nic nat apquilmalhnancama Ezequías: 16 Lhip Dios Visqui ingac. Yitnec lhip aptajanem pac tacjaplhit ángeles querubines. Lhip apvamlha pac lhama Dios, apvisqui lhalhma anco. Lhip nic nat apquilantipquiscama netin najan nalhpop. 17 Lhip Dios Visqui ingac. Ingyeylhojo sicpayvam. Ilanojo sat apquiltomjaclha ningyava. Ingyeylhojo appayvam apvisqui Senaquerib siclingay coo. Aptomja apquinmelhaycam lhip Dios apyimtalhnamo memasquingvoyam. 18 Naso, apnatovasquic alhta mataa co Asiria enlhitaoc najan yoclhilhma apancaoc lhalhma anco. 19 Apquilvatnec alhta talha quilaycmasquiscama apancaoc. Jave nasoc anco Dios. Acvisay quilaycmasquiscama apquillanay apnaymacoc enlhit, yamit najan mataymong alanomalhca. Aquilvatnec alhta talha. 20 Lhip Dios Apyimtalhnamo, jingmiyov nincoo napatavo co Asiria. Elyasingvomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop, lhip aptomja apvamlha pac lhama Dios Apyimtalhnamo — nic nat aptomjac Ezequías.
21 Apcapajasquic nic nat profeta Isaías, colhic altimnasa Ezequías: Eycaso appayvam ayinyema Dios Visqui ingac: Aclingac coo selmalhnaycam lhip, aplhenacpo Senaquerib, apvisqui co Asiria — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
22 Eycaso ilhnic nat appayvam Dios Apyimtalhnamo, aplhenacpo apvisqui co Asiria:
Tingma Sión acyitsomalhca quilvana ayitcoc. Incasmasquic maa aplhenacpo Senaquerib. Apnaycam tingma Jerusalén, apquilyeyesam apcatcoc, apvitacpo inlhojo lhip apquinyem.
23 ¿Soc lha aplhenacpo apvenneycam mataa lhip? ¿Soc lha aplhenacpo apquinmelhaycam mataa lhip naysicsa apyimtalhnesomacpo apanco? Apquinmelham lhip Dios mayayo nipyesicsa enlhitaoc Israel.
24 Lhip apquilasinancama ayinyema alhta sevenneycam lhip: Eycaso ayinyema lhip appayvam: Cotlaycaoc coo carros najan singilpilhtetemo. Osavojoc sat netin inquilhe naysicsa ningimpocjay. Najan netin inquilhe Líbano sicyatemenma yamit cedro alvinatem, najan moc yamit pinos altamila anco. Acvitac mataa inquilhe nitno, acvitac nalhma, malha actomjayclho yamit ilhnamoc flores.
25 Moc yoclhilhma cotnaja siyaoclha, sicyam yingmin ayinyema yamilquit acmetmomalhca. Acyamasquic coo vatsam co Egipto, ayinyema sictoyam emancoc.
26 Am alhta jeyicpilcac lhip, sicvisay Visqui coo. Coo ayinyema aclhamoclhojo asoc, ayinyema aclhanma evalhoc. Cotnejic sat as ningvamlha nac jay. Lhip aptovascama mataa tingma apquilvanyam acma apjalhtam. Apsovjoc mataa aptovascama lhip, mengayacpejec lhama tingma.
27 Avanjec mataa ayay apquilvalhoc, avanjec mataa apquilmancactama enlhit. Apquilyitsomacpo paat ayimja amyip, paat alyimseleycaoc, paat ayimja lhopactic acyamay, actomja acyamascama alhcajayam.
28 Acyasamcoc coo lhip aplhingam, lhip aptemaclha mataa. Acyasamcoc co lhip aplom setanoncama coo.
29 Acyasamcoc coo lhip aptemaclha apyimtalhnesomacpo apanco. Oyiplhac sat apvajic, oyipitsic sat argolla apvajic, actetamalhca tama. Najan tava ápac apatong, yoyam olhingsic. Opaycamoc sat lhip, etajojoc sat lhip apquinyemayaclha — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
30 Aptomjac nic nat Isaías apcanya Ezequías: Notnatquis nasa yoyam covac sat. Eltovamcoc sat quellhip dos años trigo apactic, ayimja anco. Invocmec sat ancoc tercer año, elquiclhac sat actic, elyatemenic sat acyilhna. Elquiniclhac sat uva avjac, eltovamcoc sat acyilhna. 31 Apquilyitsomacpo ninganma, acyitna inlhojo ayquipmenaoc najan acyilhna. Apquilyitsomacpo enlhit apquilaymomap co Judá natamin apquimpocjay poc.
32 Elhnam sat tingma Jerusalén napocja apquilaymomap. Netin inquilhe Sión elvitacpoc mocjam enlhit apquilaymomap. Eycaso ayinyema apmopvan apanco Dios apyimtalhnamo — nic nat aptomjac profeta.
33 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo aplhenacpo apvisqui co Asiria: Metalhningvomejec sat tingma Jerusalén. Copvanquejec eyjong lhama yanca pac. Mengyimpocjac sat acyiplomo apquilmaycam apcajapsomap. Melanejec sat nitno lhopactic mayicjescama.
34 Etajojoc sat mocjam amay apquinyemayaclha. Metalhningvomejec sat as tingma apvanyam. Eycaso siclhanma coo, sicvisay Visqui sicyimtalhnamo.
35 Coo sat omyoc as tingma, olvomsic tap apyovoclhojo. Ayinyema siclhanma apvisay David, silancam alhta. Ayinyema coo sicvisay Dios — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta Isaías.
36 Apvaac nic nat ángel apquilnapma Dios apcasinancama. Apquilnapquic nic nat as alhtaa ciento ochenta y cinco mil co Asiria. Apquilvitacpec nic nat apquilitsepma moc acnim alhtoo. 37 Aptajaclhec nic nat apvisqui co Asiria Senaquerib, apnalaclho apquillhalhmaa apquilaymomap. Apnalaclhec nic nat tingma Nínive. 38 Nalhit acnim nic nat aptalhningvocmo tingma acyitnamaclha quilaycmasquiscama Nisroc, yoyam etnejic apcayo. Apquilinyajamquic nic nat apquitquic apvisay Adramelec, poc nic nat apvisay Sarezer. Apquilajac nic nat maa apquilyap. Apquinyajamquic nic nat yoclhilhma Ararat. Aptomjaclhec nic nat apvisqui apya'monquiscama apyap, apvisay Esarhadón.
Judá es librado de Senaquerib
(2 R. 19.1-372 Cr. 32.20-23)1 Aconteció, pues, que cuando el rey Ezequías oyó esto, rasgó sus vestidos, y cubierto de cilicio vino a la casa de Jehová. 2 Y envió a Eliaquim mayordomo, a Sebna escriba y a los ancianos de los sacerdotes, cubiertos de cilicio, al profeta Isaías hijo de Amoz. 3 Los cuales le dijeron: Así ha dicho Ezequías: Día de angustia, de reprensión y de blasfemia es este día; porque los hijos han llegado hasta el punto de nacer, y la que da a luz no tiene fuerzas. 4 Quizá oirá Jehová tu Dios las palabras del Rabsaces, al cual el rey de Asiria su señor envió para blasfemar al Dios vivo, y para vituperar con las palabras que oyó Jehová tu Dios; eleva, pues, oración tú por el remanente que aún ha quedado.
5 Vinieron, pues, los siervos de Ezequías a Isaías. 6 Y les dijo Isaías: Diréis así a vuestro señor: Así ha dicho Jehová: No temas por las palabras que has oído, con las cuales me han blasfemado los siervos del rey de Asiria. 7 He aquí que yo pondré en él un espíritu, y oirá un rumor, y volverá a su tierra; y haré que en su tierra perezca a espada.
8 Vuelto, pues, el Rabsaces, halló al rey de Asiria que combatía contra Libna; porque ya había oído que se había apartado de Laquis. 9 Mas oyendo decir de Tirhaca rey de Etiopía: He aquí que ha salido para hacerte guerra; al oírlo, envió embajadores a Ezequías, diciendo: 10 Así diréis a Ezequías rey de Judá: No te engañe tu Dios en quien tú confías, diciendo: Jerusalén no será entregada en mano del rey de Asiria. 11 He aquí que tú oíste lo que han hecho los reyes de Asiria a todas las tierras, que las destruyeron; ¿y escaparás tú? 12 ¿Acaso libraron sus dioses a las naciones que destruyeron mis antepasados, a Gozán, Harán, Resef y a los hijos de Edén que moraban en Telasar? 13 ¿Dónde está el rey de Hamat, el rey de Arfad, y el rey de la ciudad de Sefarvaim, de Hena y de Iva?
14 Y tomó Ezequías las cartas de mano de los embajadores, y las leyó; y subió a la casa de Jehová, y las extendió delante de Jehová. 15 Entonces Ezequías oró a Jehová, diciendo: 16 Jehová de los ejércitos, Dios de Israel, que moras entre los querubines, solo tú eres Dios de todos los reinos de la tierra; tú hiciste los cielos y la tierra. 17 Inclina, oh Jehová, tu oído, y oye; abre, oh Jehová, tus ojos, y mira; y oye todas las palabras de Senaquerib, que ha enviado a blasfemar al Dios viviente. 18 Ciertamente, oh Jehová, los reyes de Asiria destruyeron todas las tierras y sus comarcas, 19 y entregaron los dioses de ellos al fuego; porque no eran dioses, sino obra de manos de hombre, madera y piedra; por eso los destruyeron. 20 Ahora pues, Jehová Dios nuestro, líbranos de su mano, para que todos los reinos de la tierra conozcan que solo tú eres Jehová.
21 Entonces Isaías hijo de Amoz envió a decir a Ezequías: Así ha dicho Jehová Dios de Israel: Acerca de lo que me rogaste sobre Senaquerib rey de Asiria, 22 estas son las palabras que Jehová habló contra él: La virgen hija de Sion te menosprecia, te escarnece; detrás de ti mueve su cabeza la hija de Jerusalén.
23 ¿A quién vituperaste, y a quién blasfemaste? ¿Contra quién has alzado tu voz, y levantado tus ojos en alto? Contra el Santo de Israel. 24 Por mano de tus siervos has vituperado al Señor, y dijiste: Con la multitud de mis carros subiré a las alturas de los montes, a las laderas del Líbano; cortaré sus altos cedros, sus cipreses escogidos; llegaré hasta sus más elevadas cumbres, al bosque de sus feraces campos. 25 Yo cavé, y bebí las aguas, y con las pisadas de mis pies secaré todos los ríos de Egipto.
26 ¿No has oído decir que desde tiempos antiguos yo lo hice, que desde los días de la antigüedad lo tengo ideado? Y ahora lo he hecho venir, y tú serás para reducir las ciudades fortificadas a montones de escombros. 27 Sus moradores fueron de corto poder; fueron acobardados y confusos, fueron como hierba del campo y hortaliza verde, como heno de los terrados, que antes de sazón se seca.
28 He conocido tu condición, tu salida y tu entrada, y tu furor contra mí. 29 Porque contra mí te airaste, y tu arrogancia ha subido a mis oídos; pondré, pues, mi garfio en tu nariz, y mi freno en tus labios, y te haré volver por el camino por donde viniste.
30 Y esto te será por señal: Comeréis este año lo que nace de suyo, y el año segundo lo que nace de suyo; y el año tercero sembraréis y segaréis, y plantaréis viñas, y comeréis su fruto. 31 Y lo que hubiere quedado de la casa de Judá y lo que hubiere escapado, volverá a echar raíz abajo, y dará fruto arriba. 32 Porque de Jerusalén saldrá un remanente, y del monte de Sion los que se salven. El celo de Jehová de los ejércitos hará esto.
33 Por tanto, así dice Jehová acerca del rey de Asiria: No entrará en esta ciudad, ni arrojará saeta en ella; no vendrá delante de ella con escudo, ni levantará contra ella baluarte. 34 Por el camino que vino, volverá, y no entrará en esta ciudad, dice Jehová. 35 Porque yo ampararé a esta ciudad para salvarla, por amor de mí mismo, y por amor de David mi siervo.
36 Y salió el ángel de Jehová y mató a ciento ochenta y cinco mil en el campamento de los asirios; y cuando se levantaron por la mañana, he aquí que todo era cuerpos de muertos. 37 Entonces Senaquerib rey de Asiria se fue, e hizo su morada en Nínive. 38 Y aconteció que mientras adoraba en el templo de Nisroc su dios, sus hijos Adramelec y Sarezer le mataron a espada, y huyeron a la tierra de Ararat; y reinó en su lugar Esar-hadón su hijo.