Enlhitaoc apquilinmelhaycam Dios
(Dt 1.26-33)1 Apquilyimnatasquic nic nat apquilpayvam aplhamoclhojo enlhitaoc Israel. Apquilpalhamam nic nat. Apyapcalhquic nic nat. 2 Apquilpametam nic nat apquilinmelhaycam Moisés najan Aarón.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —¿Soctomja mongilitsepma alhta yoclhilhma Egipto? ¿Soctomja mongilitsepa nac jay yoclhilhma actamopeycaoc? 3 Pa jingnaliclha Dios yoclhilhma yoyam onticyo. Colmalhcac sat ingnatamcaa najan inquitquic. Incaymalhquic nincoo ongiltajojo yoclhilhma Egipto — nic nat apquiltomjac. 4 Apquilpamejitsacpec nic nat: Noc, ongiltimesquisic lhama apvisqui capitán, yoyam jingnaliclha. Ongiltajojoc sat yoclhilhma Egipto — nic nat apquiltomjac.
5 Apquilpolintac nic nat nalhpop Moisés najan Aarón napatavo apcaneyquiclhilha enlhitaoc. 6 Apyaptec nic nat aptalhnama Josué, Nun apquitca. Apyaptec nic nat aptalhnama Caleb, Jefone apquitca. Apquiltomja nic nat apquiltiyaningvaycmo yoclhlilhma.
7 Aptomjac nic nat apquilanya enlhitaoc aplhamoclhojo: —Sas anco alhta, actamila anco alhta as yoclhilhma nintiyaningvaycmo alhta nincoo. 8 Jingilasicjavoc sat ancoc nincoo Dios, jingnaliclhac sat maa yoclhilhma. Jingilmecsic sat inganco as yoclhilhma acyitnaclha leche najan apquimjaclha yovjan. 9 Noelinmelham nasa quellhip Dios. Noela nasa enlhitaoc apnaycam maa yoclhilhma. Quilhvoc sat onsavojoc ningilnapma, malha nintom pan sat cotnejic. Invonquipquic actomja acmasma enlhitaoc maa. Jingmeyvoc sat nincoo Dios Apyimtalhnamo. Noela nasa quellhip — nic nat aptomjac.
10 Apquiltamjoc nic nat aplhamoclhojo enlhitaoc elajic Moisés. Pilapcasquic nic nat apquilvita enlhitaoc gloria apcapongmatem Dios acpayjo carpa apcaneyquiclhilha.
11 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés: —¿Jalhco sat acvam comascoc selvinnéycam as enlhitaoc? ¿Jalhco sat acvam comascoc selyasquiyam? Allanac alhta coo aclhamoclhojo asoc monquinatquiscama nipyesicsa. 12 Pac oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha. Pac osavojoc omascocsic as enlhitaoc. Otnesquisic sat lhip apyimtalhnamo nipyesicsa enlhitaoc appintalhnama. Apquilyimnatem sat eltimjic quellhip, melhnoc as enlhitaoc — nic nat aptomjac.
13 Apcatingmavoc nic nat Moisés: —Ellingac sat amyaa co Egipto. Ayinyemaclha apyinyovcasquic alhta lhip as enlhitaoc nipyesicsa co Egipto. Apyimnatem apanco alhta lhip. 14 Ellingac sat amyaa apquiltomjac apquilaoclha as yoclhilhma. Apquillingac alhta actemaclha apna lhip Dios ningyesicsa. Ningvitac alhta nincoo lhip napaat. Apquilvitac alhta actemaclha yipjopay ayimja tecjinlhit nincoo. Apquinimcasquic alhta yipjopay ingmamyi yoyam jingnalaclha acnim anco. Malha talha actotseycaoc ingmamyi alhta intomjac alhtaa. 15 Ellingac sat amyaa actemaclha apquilmasquingvoyam as enlhitaoc ayinyema lhip. Sat eltimjic elhenacpoc lhip: 16 —Am alhta copvanac Dios enalaclhac enlhitaoc yoclhilhma aplhanmaclha actomja nasoc anco yoyam elmecsic. Apmascoscacmec enlhitaoc yoclhilhma actamopeycaoc — sat eltimjic. 17 Quilhvoc ningiltamjoc ongvita actemaclha acyivey apmopvan lhip Dios Apyimtalhnamo. Aptomjac alhta siclho lhip appayvam: 18 Mepecjecsejec mataa lhip eyanmongsiclha apquiltemaclha enlhitaoc. Avanjec mataa apquimlaycmo. Apmascosquic mataa lhip apquiltemaclha acmasom enlhit najan actemaclha melilyajayquiclho. Apyanmongsaclhec mataa aptemaclha apsilhnanomap apanco enlhit. Eyanmongsiclhac sat lhip apquiltemaclha aptovana ayinyema melyascalhma apquilyapmayc. 19 Avanjec mataa apcasicjayo lhip. Ingyasicjiclhojo sat mocjam as enlhitaoc, imascos sat apquiltemaclha apancaoc. Ayinyemaclha apmascosquic alhta siclho lhip apquiltemaclha apancaoc as enlhitaoc apquilantiyapma alhta yoclhilhma Egipto. Apcasicjaclhec alhta mataa acvocmo quilhvo nac jay — nic nat aptomjac Moisés.
Acyanmongayclha apquiltemaclha acmasom
(Dt 1.34-40)20 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés:
Aclingac lhac actemaclha lhip appayvam. Acmascosquic lhac apquiltemaclha acmasom, ongvasicjiclhojoc sat mocjam. 21 Coo sictomja silmilaneycaoc. Cotnejic sat mataa nasoc anco sicpayvam: Elvitac sat lhalhma anco gloria actemaclha sicyimtalhnamo. 22 Apquilvitac alhta as enlhitaoc gloria actemaclha sicyimtalhnamo. Apquilvitac alhta asoc monquinatquiscama silanay alhta yoclhilhma Egipto najan yoclhilhma actamopeycaoc. Am alhta elilyajaclhoc sicpayvam, malha diez intomjac seltovascama as enlhitaoc. 23 Melvityejec sat yoclhilhma siclhanmaclha actomja nasoc anco yoyam olmecsic apquilyeyjamcaa. 24 Apvamlha selancam Caleb etac sat as yoclhilhma. Ayinyema alhta actamilaycam apvalhoc aptomja selyajayquiclho. Apvitac alhta siclho as yoclhilhma Caleb. Ellhocac sat aptovana as yoclhilhma. 25 Quip ingyeylhojo. Melyinyovejec sat apquilaoclha enlhitaoc amalecitas najan cananeos. Elimpiclha sat mocjam quellhip secaseclha elyacsic yoclhilhma actamopeycaoc. Elpeyvojo sat amay acyascama yingmin acvanyam Mar Rojo— nic nat aptomjac Dios.
26 Aptomjac nic nat mocjam Dios apcanya:
27 ¿Jalhco sat acvam comascoc apquilpameteycam selinmelhaycam as enlhitaoc apquilmapsomcaa? Aclingac coo mataa actemaclha apquilpameteycam selinmelhaycam enlhitaoc Israel. 28 Itne sat lhip elanic enlhitaoc: —Coo sictomja silmilaneycaoc sicvisay Dios Sicyimtalhnamo. Otnesquisic sat quellhip actomjaclha alhta siclingay apquilpayvam. 29 Elmasquingvomoc sat as yoclhilhma actamopeycaoc moclhama molyipsateycaoc enlhit apvocmo veinte años tap. Ayinyema alhta apquilpameteycam selinmelhaycam coo. 30 Melvityejec sat quellhip yoclhilhma siclhanmaclha alhta actemaclha yoyam colhejec acyascacmo, yoyam omquecsic. Etac sat apvamlha Caleb, Jefone apquitca najan Josué, Nun apquitca. 31 Elvitac sat as yoclhilhma quellhip apquitquic apquilanya alhta quellhip elmacpoc apquitquic. Elvitangvomoc sat yoclhilhma apquilvennéycam alhta quellhip. 32 Elhnamcoc sat apjapaoc quellhip as yoclhilhma actamopeycaoc. 33 Quellhip apquitquic eltimjic sat apquilancam apnatoscama as yoclhilhma actamopeycaoc acvocmo cuarenta años. Quellhip apquitquic ellingamcoc sat acyimtalhnama ayinyema apquiltemaclha alhta siclho melilyajayquiclho quellhip. 34 Invocmec alhta cuarenta acnim apquilvactamo apquiltiyaningvaycmo yoclhilhma maa. Moclhama acnim colhojoc sat moclhama año yoyam ellingamcojo sicyanmongsayclha apquiltemaclha quellhip. Ellingamcoc sat apquitquic acyimtalhnama ayinyema quellhip acvocmo cuarenta años. 35 Eycaso sicpayvam sicvisay Dios. Nasoc sat oyanmongsiclha apquiltemaclha apquilmapsomcaa apquiltomja apquilpasmayclha selinmelhaycam. Comascoc sat apquilyimnatem. Elmasquingvomoc sat quellhip as yoclhilhma actamopeycaoc — nic nat aptomjac Dios.
Apquilitsepma 10 enlhitaoc
36 Apquilapajasquic nic nat Moisés enlhit yoyam eltiyaningvomjo yoclhilhma. Apquilvoctac nic nat mocjam. Apquilantipcasquic nic nat apquilpameteycam yoyam elinmelham Dios aplhamoclhojo enlhitaoc. Apquilpayesquic nic nat amyaa actomja acmasom maa yoclhilhma. 37 Apquilitsepmec nic nat as enlhitaoc. Apyanmongsaclhec nic nat Dios apquiltemaclha apancaoc. Ayinyema apquillhanma actomja acmasom maa yoclhilhma. 38 Am nic nat ingyitsepac Josué, Nun apquitca najan Caleb, Jefone apquitca. Apcanit nic nat apquiltiyaningvaycmo yoclhilhma maa.
Apquilnapomap tingma Horma
(Dt 1.41-46)39 Apquiltimnasquic nic nat Moisés actemaclha appayvam aplhamoclhojo enlhitaoc Israel. Avanjec nic nat alyitnocjayo apquilvalhoc apquillinga actemaclha appayvam. 40 Alhtooc nic nat apnalhaticjac. Apquilquinamtec nic nat netin inquilhe. Apquiltomjac nic nat apquilpametamcaa: Mongilyascalhma nac nincoo. Ningiltamjoc ongmiyaclha yoclhilhma aplhanmaclha alhta Dios — nic nat apquiltomjac.
41 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —¿Soctomja apnatovasa nac quellhip singanamaclha Dios? Alhtoc sat cotnejic apquillhingam. 42 Noelyas nasa maa. Mepasmejec sat Dios quellhip. Apquilyimnatem sat eltimjic cotnaja ingmoc. 43 Eltajanyac sat quellhip enlhitaoc amalecitas najan cananeos. Eticyoc sat quellhip. Mepasmejec sat Dios ayinyema apquilsilhnanomap apanco quellhip. Ayinyema apquilvatseycaoc quellhip — nic nat aptomjac Moisés.
44 Apquilasinamap apanco ilhnic nat enlhitaoc. Apquilquinamtec nic nat netin inquilhe. Am nic nat eyiplaclha Moisés najan yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. Apnec nic nat mocjam Moisés nipyesicsa tingma najan yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. 45 Pilapcasquic nic nat apquilvaa enlhitaoc amalecitas najan cananeos actomja apquilaoclha. Apquilyimnatem nic nat. Apquilhpansacpec nic nat enlhitaoc Israel. Apquilminlhinaoclhec nic nat acvocmo tingma Horma.
Los israelitas se rebelan contra Jehová
1 Entonces toda la congregación gritó, y dio voces; y el pueblo lloró aquella noche. 2 Y se quejaron contra Moisés y contra Aarón todos los hijos de Israel; y les dijo toda la multitud: ¡Ojalá muriéramos en la tierra de Egipto; o en este desierto ojalá muriéramos! 3 ¿Y por qué nos trae Jehová a esta tierra para caer a espada, y que nuestras mujeres y nuestros niños sean por presa? ¿No nos sería mejor volvernos a Egipto?
4 Y decían el uno al otro: Designemos un capitán, y volvámonos a Egipto. 5 Entonces Moisés y Aarón se postraron sobre sus rostros delante de toda la multitud de la congregación de los hijos de Israel. 6 Y Josué hijo de Nun y Caleb hijo de Jefone, que eran de los que habían reconocido la tierra, rompieron sus vestidos, 7 y hablaron a toda la congregación de los hijos de Israel, diciendo: La tierra por donde pasamos para reconocerla, es tierra en gran manera buena. 8 Si Jehová se agradare de nosotros, él nos llevará a esta tierra, y nos la entregará; tierra que fluye leche y miel. 9 Por tanto, no seáis rebeldes contra Jehová, ni temáis al pueblo de esta tierra; porque nosotros los comeremos como pan; su amparo se ha apartado de ellos, y con nosotros está Jehová; no los temáis. 10 Entonces toda la multitud habló de apedrearlos.
Pero la gloria de Jehová se mostró en el tabernáculo de reunión a todos los hijos de Israel, 11 y Jehová dijo a Moisés: ¿Hasta cuándo me ha de irritar este pueblo? ¿Hasta cuándo no me creerán, con todas las señales que he hecho en medio de ellos? 12 Yo los heriré de mortandad y los destruiré, y a ti te pondré sobre gente más grande y más fuerte que ellos.
13 Pero Moisés respondió a Jehová: Lo oirán luego los egipcios, porque de en medio de ellos sacaste a este pueblo con tu poder; 14 y lo dirán a los habitantes de esta tierra, los cuales han oído que tú, oh Jehová, estabas en medio de este pueblo, que cara a cara aparecías tú, oh Jehová, y que tu nube estaba sobre ellos, y que de día ibas delante de ellos en columna de nube, y de noche en columna de fuego; 15 y que has hecho morir a este pueblo como a un solo hombre; y las gentes que hubieren oído tu fama hablarán, diciendo: 16 Por cuanto no pudo Jehová meter este pueblo en la tierra de la cual les había jurado, los mató en el desierto. 17 Ahora, pues, yo te ruego que sea magnificado el poder del Señor, como lo hablaste, diciendo: 18 Jehová, tardo para la ira y grande en misericordia, que perdona la iniquidad y la rebelión, aunque de ningún modo tendrá por inocente al culpable; que visita la maldad de los padres sobre los hijos hasta los terceros y hasta los cuartos. 19 Perdona ahora la iniquidad de este pueblo según la grandeza de tu misericordia, y como has perdonado a este pueblo desde Egipto hasta aquí.
Jehová castiga a Israel
(Dt. 1.34-40)20 Entonces Jehová dijo: Yo lo he perdonado conforme a tu dicho. 21 Mas tan ciertamente como vivo yo, y mi gloria llena toda la tierra, 22 todos los que vieron mi gloria y mis señales que he hecho en Egipto y en el desierto, y me han tentado ya diez veces, y no han oído mi voz, 23 no verán la tierra de la cual juré a sus padres; no, ninguno de los que me han irritado la verá. 24 Pero a mi siervo Caleb, por cuanto hubo en él otro espíritu, y decidió ir en pos de mí, yo le meteré en la tierra donde entró, y su descendencia la tendrá en posesión. 25 Ahora bien, el amalecita y el cananeo habitan en el valle; volveos mañana y salid al desierto, camino del Mar Rojo.
26 Y Jehová habló a Moisés y a Aarón, diciendo: 27 ¿Hasta cuándo oiré esta depravada multitud que murmura contra mí, las querellas de los hijos de Israel, que de mí se quejan? 28 Diles: Vivo yo, dice Jehová, que según habéis hablado a mis oídos, así haré yo con vosotros. 29 En este desierto caerán vuestros cuerpos; todo el número de los que fueron contados de entre vosotros, de veinte años arriba, los cuales han murmurado contra mí. 30 Vosotros a la verdad no entraréis en la tierra, por la cual alcé mi mano y juré que os haría habitar en ella; exceptuando a Caleb hijo de Jefone, y a Josué hijo de Nun. 31 Pero a vuestros niños, de los cuales dijisteis que serían por presa, yo los introduciré, y ellos conocerán la tierra que vosotros despreciasteis. 32 En cuanto a vosotros, vuestros cuerpos caerán en este desierto. 33 Y vuestros hijos andarán pastoreando en el desierto cuarenta años, y ellos llevarán vuestras rebeldías, hasta que vuestros cuerpos sean consumidos en el desierto. 34 Conforme al número de los días, de los cuarenta días en que reconocisteis la tierra, llevaréis vuestras iniquidades cuarenta años, un año por cada día; y conoceréis mi castigo. 35 Yo Jehová he hablado; así haré a toda esta multitud perversa que se ha juntado contra mí; en este desierto serán consumidos, y ahí morirán.
Muerte de los diez espías malvados
36 Y los varones que Moisés envió a reconocer la tierra, y que al volver habían hecho murmurar contra él a toda la congregación, desacreditando aquel país, 37 aquellos varones que habían hablado mal de la tierra, murieron de plaga delante de Jehová. 38 Pero Josué hijo de Nun y Caleb hijo de Jefone quedaron con vida, de entre aquellos hombres que habían ido a reconocer la tierra.
La derrota en Horma
(Dt. 1.41-46)39 Y Moisés dijo estas cosas a todos los hijos de Israel, y el pueblo se enlutó mucho. 40 Y se levantaron por la mañana y subieron a la cumbre del monte, diciendo: Henos aquí para subir al lugar del cual ha hablado Jehová; porque hemos pecado. 41 Y dijo Moisés: ¿Por qué quebrantáis el mandamiento de Jehová? Esto tampoco os saldrá bien. 42 No subáis, porque Jehová no está en medio de vosotros, no seáis heridos delante de vuestros enemigos. 43 Porque el amalecita y el cananeo están allí delante de vosotros, y caeréis a espada; pues por cuanto os habéis negado a seguir a Jehová, por eso no estará Jehová con vosotros. 44 Sin embargo, se obstinaron en subir a la cima del monte; pero el arca del pacto de Jehová, y Moisés, no se apartaron de en medio del campamento. 45 Y descendieron el amalecita y el cananeo que habitaban en aquel monte, y los hirieron y los derrotaron, persiguiéndolos hasta Horma.