Apquilmolhama Elimelec tingma Belén
1-2 Apquilviscaa ilhnic nat jueces apquilyicpilquemo nipyesicsa israelitas. Mayic nic nat inquilnapac enlhitaoc lhalhma anco. Apnec nic nat lhama enlhit tingma Belén yoclhilhma Judá. Apvisay nic nat Elimelec. Apmiyaclhec nic nat yoyam elhic yoclhilhma Moab. Aclhalhma ilhnic nat aptava acvisay Noemí. Mocjam apquillhalhmaa ilhnic nat apquitca apvisay Mahlón, poc apquitca Quelión. Apquilaoclha ilhnic nat tingma Efrata, moc ningiltimem Belén. Apquilpalhavocmec nic nat moc yoclhilhma nipyesicsa moabitas.
3 Nalhit acnim nic nat apquitsepa Elimelec, Noemí atava. Apcanit nic nat ayitquic tampeyi quilhva. 4 Inquilyimjapquic nic nat quilvana ayitcoc co Moab. Lhama ilhnic nat acvisay Orfa, moc nic nat acvisay Rut. Invocmec nic nat diez años. 5 Apquitsepquic nic nat Mahlón, aptava niptamin nic nat Rut. Apquitsepquic nic nat Quelión, aptava niptamin nic nat Orfa. Mepqui ayitquic nic nat Noemí.
Noemí najan atapa Rut
6 Inlingalhquic nic nat amyaa acyitna nintom ayaoclha Noemí. Ayinyema ilhnic nat apcamliyam Dios Apyimtalhnamo. Inmasquec nic nat mayic ataoc yoclhilhma Judá. 7 Impecjam nic nat cotajiclha Noemí. Inalaclhec nic nat anit atapa. Inquilyinyovquic nic nat yoclhilhma Moab.
8 Nalhit amay nic nat actomja Noemí ayanya: —Quellhiya etapa, coltajojo sat mocjam acnaclha incanayc. Epasmoc sat quellhiya Dios Apyimtalhnamo. Acno alhta alpasmom mataa quellhiya sicmolhama najan sepasmom coo lha. 9 Cotingya sat mocjam atava lhiya, najan atava moc. Coytic sat actamilaycam avalhoc najan actamila acmaclha — nic nat intomjac.
Impayvasquic nic nat Noemí acpitsisa acmalhimpenic anit atapa. Yiplovcoc nic nat alvinama.
10 Intomjac nic nat lhama najan moc atapa ayanya: —Jave, mongiltajaclhejec sat. Ninlhalhma sat lhiya, onlhic ayaoclha lhiya — nic nat inquiltomjac.
11 Inquilinlhanacmec nic nat Noemí, actomja ayanya: —Coltajiclha. ¿So actomja yi selyiplayclha coo? Motejec sat mocjam eyitquic apquilinava, coltimjic inlhojo anatamcaa quellhiya. 12 ¡Coltajiclha! Motingyejec sat mocjam etava coo, sicvanyam coo. Acvitac sat ancoc etava quilhvo nac jay. Acvitac sat ancoc eyitquic apquilinava. 13 ¿Inquililtamjo ya quellhiya colaylhic apquilvanamo apquilinava, coltimjic anatamcaa? - Paj. Ajolhec sat cotnejic aljalhanma quellhiya. ¡Ma ontimjic ma! Avanjec alhta siclingaycamco acyimtalhnama ayinyema Dios Apyimtalhnamo. Am oltamjoc collingamcojoc quellhiya actema nac lha — nic nat intomjac Noemí.
14 Inyapcalhquic nic nat. Impayvasquic nic nat Orfa, acpitsisa acmalhimpenic inyipyamong. Am nic nat coyinyavac inyipyamong Rut.
15 Intomjac nic nat Noemí ayanya: —Colanojo lhiya inyamilhco Orfa. Impecjam cotajiclha inquin tingma ac. Cotnejic sat ayayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Cotne sat aclhalhma lhiya — nic nat intomjac inyipyamong.
16 Incatingmavoc nic nat Rut: —Nojeyane nasa oyinyoc lhiya. Otnejic siclhalhma lhiya. Lhiya tingma ac, otnejic sat coo lha sicmaclha. Lhiya anaymacoc, otnejic sat coo lha enaymacoc. Lhiya ayayo Dios Apyimtalhnamo, otnejic sat coo lha siyayo. 17 Lhiya ayitsepmaclha otnejic sat coo lha siyatoynamaclhca, sicvocmo inlhojo nelha acnim. Apvanquic Dios Apyimtalhnamo eyanmongsiclha sictemaclha coo, apvita inlhojo sicyamasma lhiya, mongvitsepmaclha mocjam coo.
18 Am nic nat colinlhanacmoc mocjam Noemí, yoyam cotajiclha atapa. Actamilaycam avalhoc nic nat Rut. 19 Inquilquimpaclhec nic nat mocjam. Inquilvoclhec nic nat tingma Belén.
Quilhvoc nic nat aclhenalhco amyaa naysicsa acyinamam olhma quilvanaa. Inquiltomjac nic nat alpamesma: —¿Naso ya Noemí acvactama? — nic nat inquiltomjac.
20 Incatingmavoc nic nat: —Nocoltime nasa sicvisay Noemí, moc ningiltimem Acmasis. Coltime sat sicvisay Mara, moc ningiltimem Acmasca. Ayinyema alhta Dios Apyimtalhnamo siclingaycamco acyimtalhnama coo. 21 Acyinyovquic alhta siyaoclha sicsoycam silnatam. Quilhvoc sicvactama coo, mepqui asoc silnatam. Eycaso ayinyema Dios Apyimtalhnamo. ¿So actomja yi seltema sicvisay Noemí? Dios Apyimtalhnamo aptomja setanoncama. Avanjec siclingaycamco acyimtalhnama quilhvo nac jay — nic nat intomjac.
22 Invoctac nic nat mocjam ayaoclha Noemí. Aclhalhma ilhnic nat Rut, quilvana co Moab, Noemí atapa. Inquilyinyovquic nic nat yoclhilhma Moab, alvactama tingma Belén. Invocmec nic nat acnaclhamalhquilha acyilhna. Inyatemenalhquic nic nat ayimjaclha cebada, malha trigo apactic.
Rut y Noemí
1 Aconteció en los días que gobernaban los jueces, que hubo hambre en la tierra. Y un varón de Belén de Judá fue a morar en los campos de Moab, él y su mujer, y dos hijos suyos. 2 El nombre de aquel varón era Elimelec, y el de su mujer, Noemí; y los nombres de sus hijos eran Mahlón y Quelión, efrateos de Belén de Judá. Llegaron, pues, a los campos de Moab, y se quedaron allí.
3 Y murió Elimelec, marido de Noemí, y quedó ella con sus dos hijos, 4 los cuales tomaron para sí mujeres moabitas; el nombre de una era Orfa, y el nombre de la otra, Rut; y habitaron allí unos diez años. 5 Y murieron también los dos, Mahlón y Quelión, quedando así la mujer desamparada de sus dos hijos y de su marido.
6 Entonces se levantó con sus nueras, y regresó de los campos de Moab; porque oyó en el campo de Moab que Jehová había visitado a su pueblo para darles pan. 7 Salió, pues, del lugar donde había estado, y con ella sus dos nueras, y comenzaron a caminar para volverse a la tierra de Judá. 8 Y Noemí dijo a sus dos nueras: Andad, volveos cada una a la casa de su madre; Jehová haga con vosotras misericordia, como la habéis hecho con los muertos y conmigo. 9 Os conceda Jehová que halléis descanso, cada una en casa de su marido. Luego las besó, y ellas alzaron su voz y lloraron, 10 y le dijeron: Ciertamente nosotras iremos contigo a tu pueblo.
11 Y Noemí respondió: Volveos, hijas mías; ¿para qué habéis de ir conmigo? ¿Tengo yo más hijos en el vientre, que puedan ser vuestros maridos? 12 Volveos, hijas mías, e idos; porque yo ya soy vieja para tener marido. Y aunque dijese: Esperanza tengo, y esta noche estuviese con marido, y aun diese a luz hijos, 13 ¿habíais vosotras de esperarlos hasta que fuesen grandes? ¿Habíais de quedaros sin casar por amor a ellos? No, hijas mías; que mayor amargura tengo yo que vosotras, pues la mano de Jehová ha salido contra mí.
14 Y ellas alzaron otra vez su voz y lloraron; y Orfa besó a su suegra, mas Rut se quedó con ella. 15 Y Noemí dijo: He aquí tu cuñada se ha vuelto a su pueblo y a sus dioses; vuélvete tú tras ella.
16 Respondió Rut: No me ruegues que te deje, y me aparte de ti; porque a dondequiera que tú fueres, iré yo, y dondequiera que vivieres, viviré. Tu pueblo será mi pueblo, y tu Dios mi Dios. 17 Donde tú murieres, moriré yo, y allí seré sepultada; así me haga Jehová, y aun me añada, que solo la muerte hará separación entre nosotras dos. 18 Y viendo Noemí que estaba tan resuelta a ir con ella, no dijo más.
19 Anduvieron, pues, ellas dos hasta que llegaron a Belén; y aconteció que habiendo entrado en Belén, toda la ciudad se conmovió por causa de ellas, y decían: ¿No es esta Noemí? 20 Y ella les respondía: No me llaméis Noemí, sino llamadme Mara; porque en grande amargura me ha puesto el Todopoderoso. 21 Yo me fui llena, pero Jehová me ha vuelto con las manos vacías. ¿Por qué me llamaréis Noemí, ya que Jehová ha dado testimonio contra mí, y el Todopoderoso me ha afligido?
22 Así volvió Noemí, y Rut la moabita su nuera con ella; volvió de los campos de Moab, y llegaron a Belén al comienzo de la siega de la cebada.