Aptemaclha apquinmelhaycam Absalón
1 Nalhit acnim nic nat intomjac. Aptingyac nic nat Absalón etnejic apanco carro apquilyinyovascama nolhing. Apquilyacyesquic nic nat cincuenta enlhit singilpilhtetemo guardia. 2 Aplhaticjac nic nat mataa alhtooc anco Absalón. Apnaclhec nic nat payjoc tingma apatong. Appayvasquic nic nat mataa, apvita inlhojo enlhit acyitna amyaa, yoyam epeyvescasiclha apvisqui David.
—¿Co la apquinyema lhip? — nic nat aptomjac mataa Absalón.
—Ayinyictac coo enaymacoc apquilmolhama Israel — nic nat aptomjac apcatingmavo.
3 Aptomjac nic nat mataa Absalón apcanya: —Payjoc aplhanma lhip, metnaja apmapsom. Am elhnac enlhit apnaclha apvisqui, yoyam ingyeylhojo lhip appayvam. 4 Inlhenquic mataa evalhoc otnejic coo sicyicpilquemo apyovoclhojo enlhitaoc. Evanquic coo opeyvescasiclha mataa amyaa apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc — nic nat aptomjac Absalón. 5 Pilapcasquic nic nat mataa apvita enlhit apquilhyam. Appeyvasquic nic nat apmic, appatjeta najan appitsisa apmalhimpenic. 6 Eycaso aptemaclha apanco ilhnic nat Absalón, apvita inlhojo enlhit aptingyey apvisqui, yoyam epamijitsic. Aptemaclha ilhnic nat Absalón appayesayclha apquilvalhoc enlhitaoc, eltimjic apnaymacoc israelitas.
7 Invocmec nic nat cuatro años. Aptomjac nic nat Absalón apcanya David: —Lhip visqui ingac. ¿Evanqui ya omyaclhac tingma Hebrón? Olanac sat macmescama Dios acno siclhanma mepqui sicyeycajascaoc. 8 Coo sicvisay silancam lhip. Acnec alhta payjoc Gesur yoclhilhma Siria. Aclhenquic alhta napato Dios mepqui sicyeycajascaoc, olanac sat macmescama Dios tingma Hebrón, sicvita inlhojo tingma ajac Jerusalén — nic nat aptomjac Absalón.
9 —Tasi, momyovejec coo — nic nat aptomjac apvisqui.
Apmiyaclhec nic nat tingma Hebrón Absalón. 10 Apquilapajasquic nic nat soycam amyaa Absalón, elpayecsic amyaa: Apquillingac sat ancoc apquilpayvascama trompeta, elpalhamam sat quellhip: Absalón nac visqui ingac apjalhnancoc natingma Hebrón — sat eltime — nic nat intomjac amyaa. 11 Apquilanyacpec nic nat doscientos apquillhalhmaa co Jerusalén. Am nic nat elyasamcoc yavamlha cotnejic tingma Hebrón. 12 Apquillanac nic nat asoc macmescama Dios Absalón. Apcanyacpec nic nat Ahitofel, tingma pac Gilo, etnejic aplhalhma. Apvisqui David apcasinancama ilhnic nat Ahitofel. Inyangvocmec nic nat apcanayclha apquillhalhmaa Absalón, yoyam elinmelham apvisqui rey.
Apquinyem apvisqui David, apyamasma Jerusalén
13 Aplingac nic nat amyaa apvisqui David apquiltemaclha enlhitaoc israelitas eltimesquisic apvisqui rey Absalón.
14 Aptomjac nic nat David apquilanya apquillhalhmaa apquilyimtalhnamo tingma Jerusalén: —Ongilinyejic sat quilhvo nac jay. Ongilavojoc sat Absalón. ¡Noc, ongilpecjicsojo! Ongilyintamalhca sat ningyinyem. Ongilavojoc sat eticyo apyovoclhojo tingma Jerusalén — nic nat aptomjac apvisqui.
15 Apquilatingmavoc nic nat apquillhalhmaa: —Lhip visqui ingac. Jingilane sat lhip yavamlha ontimjic — nic nat apquiltomjac.
16 Apyinyovquic nic nat tingma apvanyam apvisqui David najan apyovoclhojo apquillhalhmaa apquiltimesaycam tingma pac. Diez nic nat quilvanaa moc apnatamcaa David. Inquilanyalhquic nic nat colhnam, coltamilsic apvisqui tingma pac. 17 Apquilvoclhec nic nat nipva tingma apyovoclhojo apquillhalhmaa. 18 Apcanaycamó lhama apvisqui David nic nat apyovoclhojo apquilyimtalhnamo. Apquilyeycac nic nat apquinmamcaclha David najan apyovoclhojo guardia apquiltamilquiscama apvisqui, apquilvisay cereteos najan peleteos. Najan maa seiscientos apquillhalhmaa apquilinyema tingma Gat.
19 Apvitac nic nat apvisqui David lhama enlhit co Gat, apvisay Itai. Aptomjac nic nat apcanya: —¿So actomja yi ninlhalhma nac lhip? Itajojo sat tingma apvanyam, epasmoc sat apvisqui apjalhnancoc. Enlhit apmomap siclhoc nat lhip, metnaja nintemolhama. 20 Apvoctac lhip acnim alhta ningyesicsa. Movanquejec ongvanic lhip etnejic ninlhalhma nincoo. Paj oyasamcoc coo acpayjoclha ningyinyem. Itajojo sat lhip, inaliclha sat apquillhalhmaa. Epasmoc sat mataa lhip Dios — nic nat aptomjac apvisqui.
21 Apcatingmavoc nic nat Itai: —Olhenic sat napato Dios najan napato lhip, mepqui sicyeycajascaoc: Sicvisay silancam lhip. Moyinyovejec sat mataa lhip visqui ingac acvaycmo sicmatnam — nic nat aptomjac Itai.
22 —Tasi, itne sat aplhalhma lhip — nic nat aptomjac apvisqui David.
Aplhalhma ilhnic nat Itai najan apyovoclhojo apnaymacoc. 23 Apyapcalhquic nic nat lhalhma anco. Apquilmilanquic nic nat alvata Cedrón. Najan maa apvisqui rey. Apquilmiyaclhec nic nat apyovoclhojo enlhitaoc amay yoclhilhma actamopeycaoc. 24 Apnec nic nat sacerdote Sadoc najan apyovoclhojo levitas apquilsoycam yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. Apquilpiquinquic nic nat apnaclha Abiatar. Apsovjacpoc nic nat enlhitaoc apquilantiyapma tingma apvanyam.
25 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Sadoc: —Eltajicsojo sat mocjam yamit aysicsic. Apquiltamjoc sat ancoc Dios ovotac sat mocjam. Otac sat mocjam tingma apponquinomap acyitnamaclha yamit aysicsic. 26 Am sat ancoc colcac apvalhoc Dios, jeyanic sat yavamlha otnejic — nic nat aptomjac apvisqui.
27 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya sacerdote Sadoc: —Quip ilanojo. Itajojo sat lhip tingma apvanyam najan Abiatar najan apcanit apquitquic. Lhip aplhalhma apquitca Ahimaas, najan Abiatar aplhalhma apquitca Jonatán. 28 Olhic sat mocjam coo nalhit yoclhilhma actamopeycaoc, olaylhic sat amyaa ayinyema quellhip — nic nat aptomjac apvisqui.
29 Apquilsaclhec nic nat yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam tingma Jerusalén. Apquillhalhma alhta sacerdote Sadoc najan Abiatar, elhnam sat maa. 30 Apquinamtec nic nat apvisqui David inquilhe Olivos. Mepqui ilhnic nat tiyayipeoc, apquiliclhangvec nic nat naysicsa aplhingam. Apcalasquic nic nat apcatic ayinyema acmayovsa apvalhoc. Najan apyovoclhojo apquillhalhmaa apquilalasa apcatic naysicsa apyapcalhem. 31 Aplingac nic nat David aptemaclha apquilvatescama Ahitofel. Appalhavocmec nic nat apquillhalhmaa Absalón. Aptomjac nic nat apquilmalhnancama David: Dios Apyimtalhnamo, ingyinmelham sat lhip aptemaclha apanco Ahitofel — nic nat aptomjac David.
32 Apmiyaclhec nic nat netin inquilhe David, payjoc apquilmalhnancamaclha Dios. Apvitac nic nat apquilamyilhamco Husai, apquilmolhama arquitas. Apava apyaptomap nic nat Husai najan lhopactic apyitsicsic.
33 Aptomjac nic nat David apcanya Husai: —Aptimec sat ancoc lhip siclhalhma coo, coyimtilhojoc sat sictiyascam. 34 Itajojo sat tingma Jerusalén. Itne sat ingyanic Absalón: Lhip visqui ingac. Sicvisay silancam lhip, acno siclhoc alhta silancam apnaclha apyap David — sat itne ingyanic. Etnejic sat lhip apquinmelhaycam Ahitofel, aptomjayclho cotnaja ingmoc. 35 Apnec maa sacerdote Sadoc najan Abiatar. Iltimnasiclha maa moclhama amyaa aplingay lhip apvisqui rey tingma pac. 36 Apnam maa apquitquic Ahimaas najan Jonatán. Jeltimnasquitac sat mataa amyaa, aclingalhco inlhojo natingma.
37 Apmiyaclhec nic nat tingma Jerusalén Husai, David aptimem poc. Apvitac nic nat maa apquilhyam apvisqui Absalón najan apyovoclhojo apquillhalhmaa.
Absalón se subleva contra David
1 Aconteció después de esto, que Absalón se hizo de carros y caballos, y cincuenta hombres que corriesen delante de él. 2 Y se levantaba Absalón de mañana, y se ponía a un lado del camino junto a la puerta; y a cualquiera que tenía pleito y venía al rey a juicio, Absalón le llamaba y le decía: ¿De qué ciudad eres? Y él respondía: Tu siervo es de una de las tribus de Israel. 3 Entonces Absalón le decía: Mira, tus palabras son buenas y justas; mas no tienes quien te oiga de parte del rey. 4 Y decía Absalón: ¡Quién me pusiera por juez en la tierra, para que viniesen a mí todos los que tienen pleito o negocio, que yo les haría justicia! 5 Y acontecía que cuando alguno se acercaba para inclinarse a él, él extendía la mano y lo tomaba, y lo besaba. 6 De esta manera hacía con todos los israelitas que venían al rey a juicio; y así robaba Absalón el corazón de los de Israel.
7 Al cabo de cuatro años, aconteció que Absalón dijo al rey: Yo te ruego me permitas que vaya a Hebrón, a pagar mi voto que he prometido a Jehová. 8 Porque tu siervo hizo voto cuando estaba en Gesur en Siria, diciendo: Si Jehová me hiciere volver a Jerusalén, yo serviré a Jehová. 9 Y el rey le dijo: Ve en paz. Y él se levantó, y fue a Hebrón. 10 Entonces envió Absalón mensajeros por todas las tribus de Israel, diciendo: Cuando oigáis el sonido de la trompeta diréis: Absalón reina en Hebrón. 11 Y fueron con Absalón doscientos hombres de Jerusalén convidados por él, los cuales iban en su sencillez, sin saber nada. 12 Y mientras Absalón ofrecía los sacrificios, llamó a Ahitofel gilonita, consejero de David, de su ciudad de Gilo. Y la conspiración se hizo poderosa, y aumentaba el pueblo que seguía a Absalón.
13 Y un mensajero vino a David, diciendo: El corazón de todo Israel se va tras Absalón. 14 Entonces David dijo a todos sus siervos que estaban con él en Jerusalén: Levantaos y huyamos, porque no podremos escapar delante de Absalón; daos prisa a partir, no sea que apresurándose él nos alcance, y arroje el mal sobre nosotros, y hiera la ciudad a filo de espada. 15 Y los siervos del rey dijeron al rey: He aquí, tus siervos están listos a todo lo que nuestro señor el rey decida. 16 El rey entonces salió, con toda su familia en pos de él. Y dejó el rey diez mujeres concubinas, para que guardasen la casa. 17 Salió, pues, el rey con todo el pueblo que le seguía, y se detuvieron en un lugar distante. 18 Y todos sus siervos pasaban a su lado, con todos los cereteos y peleteos; y todos los geteos, seiscientos hombres que habían venido a pie desde Gat, iban delante del rey.
19 Y dijo el rey a Itai geteo: ¿Para qué vienes tú también con nosotros? Vuélvete y quédate con el rey; porque tú eres extranjero, y desterrado también de tu lugar. 20 Ayer viniste, ¿y he de hacer hoy que te muevas para ir con nosotros? En cuanto a mí, yo iré a donde pueda ir; tú vuélvete, y haz volver a tus hermanos; y Jehová te muestre amor permanente y fidelidad. 21 Y respondió Itai al rey, diciendo: Vive Dios, y vive mi señor el rey, que o para muerte o para vida, donde mi señor el rey estuviere, allí estará también tu siervo. 22 Entonces David dijo a Itai: Ven, pues, y pasa. Y pasó Itai geteo, y todos sus hombres, y toda su familia. 23 Y todo el país lloró en alta voz; pasó luego toda la gente el torrente de Cedrón; asimismo pasó el rey, y todo el pueblo pasó al camino que va al desierto.
24 Y he aquí, también iba Sadoc, y con él todos los levitas que llevaban el arca del pacto de Dios; y asentaron el arca del pacto de Dios. Y subió Abiatar después que todo el pueblo hubo acabado de salir de la ciudad. 25 Pero dijo el rey a Sadoc: Vuelve el arca de Dios a la ciudad. Si yo hallare gracia ante los ojos de Jehová, él hará que vuelva, y me dejará verla y a su tabernáculo. 26 Y si dijere: No me complazco en ti; aquí estoy, haga de mí lo que bien le pareciere. 27 Dijo además el rey al sacerdote Sadoc: ¿No eres tú el vidente? Vuelve en paz a la ciudad, y con vosotros vuestros dos hijos; Ahimaas tu hijo, y Jonatán hijo de Abiatar. 28 Mirad, yo me detendré en los vados del desierto, hasta que venga respuesta de vosotros que me dé aviso. 29 Entonces Sadoc y Abiatar volvieron el arca de Dios a Jerusalén, y se quedaron allá.
30 Y David subió la cuesta de los Olivos; y la subió llorando, llevando la cabeza cubierta y los pies descalzos. También todo el pueblo que tenía consigo cubrió cada uno su cabeza, e iban llorando mientras subían. 31 Y dieron aviso a David, diciendo: Ahitofel está entre los que conspiraron con Absalón. Entonces dijo David: Entorpece ahora, oh Jehová, el consejo de Ahitofel.
32 Cuando David llegó a la cumbre del monte para adorar allí a Dios, he aquí Husai arquita que le salió al encuentro, rasgados sus vestidos, y tierra sobre su cabeza. 33 Y le dijo David: Si pasares conmigo, me serás carga. 34 Mas si volvieres a la ciudad, y dijeres a Absalón: Rey, yo seré tu siervo; como hasta aquí he sido siervo de tu padre, así seré ahora siervo tuyo; entonces tú harás nulo el consejo de Ahitofel. 35 ¿No estarán allí contigo los sacerdotes Sadoc y Abiatar? Por tanto, todo lo que oyeres en la casa del rey, se lo comunicarás a los sacerdotes Sadoc y Abiatar. 36 Y he aquí que están con ellos sus dos hijos, Ahimaas el de Sadoc, y Jonatán el de Abiatar; por medio de ellos me enviaréis aviso de todo lo que oyereis. 37 Así vino Husai amigo de David a la ciudad; y Absalón entró en Jerusalén.