Profeta Elías apnaclha apvisqui Acab
1 Acvoncaclhojo ilhnic nat intomjac. Tres años nic nat intomjac mepqui yingmin. Aplingac nic nat Dios appayvam profeta Elías. Aptomjac nic nat apcanya: —Iyas sat mocjam apnaclha apvisqui Acab. Pac ongvanic coo comamiclha as nalhpop — nic nat aptomjac.
2 Aplhinquic nic nat profeta Elías apmiyaclho apnaclha apvisqui Acab. Avanjec nic nat mayic ataoc yoclhilhma Samaria. 3 Apcapajasquic nic nat apvisqui Acab eltimnasquiclha mayordomo Abdías. Apcayo Dios nic nat Abdías. 4 Innec nic nat alminlhinamcaa profetas Dios apquillingascama ayinyema apvisqui aptava Jezabel. Abdías aptomja ilhnic nat apquilvomquiscama tap cien profetas Dios apquillingascama. Apquilyilhanimcasquic nic nat cincuenta najan moc cincuenta avalhoc mataymong. Apsantimcasquic nic nat aptoycaoc najan yingmin apyinaycaoc.
5 Aptomjac nic nat apvisqui Acab apcanya mayordomo: —Noc, ongilyacsic sat lhalhma anco, ontingyac sat acyitnamaclha yingmin alvata najan yamilquit. Ongvitac sat lhaja nolhing aptom paat najan yeyjaycoc actom. Melitsepejec sat ninatoscama — nic nat aptomjac.
6 Apquilhpanec nic nat apquilyasa lhalhma anco. Moc amay nic nat apyasac apvisqui Acab. Moc amay nic nat najan apyasac mayordomo Abdías.
7 Aplhinquic nic nat Abdías. Pilapcasquic nic nat aptajanyaa profeta Elías, apyicpilcoc nic nat. Apquilpolintac nic nat mayordomo. Aptomjac nic nat apcanya: —Lhip nac Elías, visqui ajac — nic nat aptomjac.
8 Apcatingmavoc nic nat profeta: —Eje coo. Iltimnasquiclha sat apvisqui, — apvocta nac Elías — itne sat ingyanic — nic nat aptomjac.
9 Apcatingmavoc nic nat mayordomo: —¿So actema moyascalhma coo? ¿Apquiltamjo ya lhquip jeyapajacsic apnaclha apvisqui Acab yoyam jeyajic? 10 Aplingac sicpayvam Dios apquilmilaneycaoc. Apquitamacpec alhta lhip nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Apsovjongveclhoc alhta yoclhilhma apquitamsama apvisqui ajac. Aplingangvocmec nic nat mataa amyaa apvisqui: — Paj elhnac profeta Elías — alhta intomjac mataa amyaa. Apcanayquic alhta mataa apvisqui ellhenic actomja nasoc anco melvitay profeta, yoyam colhejec acyascacmo. 11 ¿Coo ya apquiltamjoc lhip jeyapajacsic apnaclha apvisqui yoyam oltimnacsic apvactamo lhip profeta Elías? 12 Evonquepoc sat lhip naysicsa siltimnascayclha amyaa. Dios Espíritu apanco sat eyantamac. Am sat ancoc ectamacpoc lhip, jeyajic sat apvisqui. Coo sictomja siyayo Dios Apyimtalhnamo ayenmo sictemaclha eyitcoc. 13 ¿Am ya elngac lhip amyaa actemaclha alhta apvisqui aptava Jezabel alnapma profetas Dios apquillingascama? Alyilhanimcasquic alhta cien profetas Dios apquillingascama. Cincuenta najan moc cincuenta avalhoc mataymong. Acsantimcasquic alhta mataa aptoycaoc najan yingmin apyinaycaoc. 14 ¿Coo ya apquiltamjoc jeyapajacsic lhip apnaclha apvisqui yoyam oltimnacsic apvactamo profeta Elías? ¿Apquiltamjo ya lhquip yoyam omatong maa? — nic nat aptomjac mayordomo.
15 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya: —Aplingac sicpayvam Dios Apvisqui apyimtalhnamo. Coo sictomja apquilancam. Oyacsic sat quilhvo acnim nac jay apnaclha apvisqui Acab — nic nat aptomjac.
16 Yejemoc nic nat apyasa mayordomo apnaclha apvisqui Acab. Apquiltimnasquiclhec nic nat amyaa. Apmiyantac nic nat apvisqui apquilamyilhantamo profeta Elías.
17 Apvitac nic nat profeta. Aptomjac nic nat apvisqui apcanya profeta: —¿Lhip ya aptomja apquilsilhnanoncama enlhitaoc Israel? — nic nat aptomjac.
18 Apcatingmavoc nic nat profeta: —Jave coo. Lhip actomja apquilsilhnanoncama enlhitaoc najan apmolhama. Apyinyovquic lhip Dios najan apmolhama. Apquilpayasoc mataa quilaycmasquiscama acvisay Baal. 19 Ingyapajas sat amyaa nipyesicsa enlhitaoc Israel, ingyansiclhac sat netin inquilhe Carmelo. Elpasmoc sat maa cuatrocientos cincuenta profetas apquilpayescamo quilaycmasquiscama Baal. Elpasmoc sat mocjam cuatrocientos profetas apquilpayescamo quilaycmasquiscama Asera. Lhip aptava Jezabel actomja alhta mataa acmescama aptoycaoc — nic nat aptomjac Elías.
Profetas apquilpayescamo quilaycmasquiscama
20 Apcapajasquic nic nat amyaa apvisqui Acab lhalhma anco. Apcansaclhec nic nat profetas apquilpayescamo quilaycmasquiscama netin inquilhe acvisay Carmelo.
21 Apquinmam nic nat profeta Elías napatavo enlhitaoc apcanayclha. Apyimnatasquic nic nat appayvam apquilanya: —Apquilaycmascam nac quellhip apquiltomja anit apquilvalhoc. Nasoc sat ancoc aptomja Visqui ingac Dios, elyiplovcasojo sat quellhip. Nasoc sat ancoc actomja Visqui ingac quilaycmasquiscama Baal, elyiplovcasojo sat maa. Elyacyes sat lhama quilhvo nac jay — nic nat aptomjac profeta.
Am nic nat elatingmavoc enlhitaoc.
22 Aptomjac nic nat mocjam Elías apquilanya enlhitaoc: —Sicvamlha elhapco coo profeta Dios aplingascama. Apnam aso cuatrocientos cincuenta profetas apquilpayescamo quilaycmasquiscama acvisay Baal. 23 Elyantavoclha sat anit vayqui yamquilvana. Elaa sat lhama vayqui. Elyatemeniclha sat acyovoclhojo. Elninquin sat apitic netin alhpongja. Noelvit siclho talha. Ongvajic siclho moc vayqui. Onincanvotac sat apitic moc mayicjescama alhpongja. Molvitejec sat coo talha. 24 Elevam sat quellhip quilaycmasquiscama Baal actomja visqui apancaoc. Coo eyca ongvevam Visqui ajac Dios. Ongvitac sat nincoo actomja actipquiscama talha. Natamin ongilyasamcojoc sat aptomja Visqui ingac— nic nat aptomjac.
Apquilatingmavoc nic nat enlhitaoc: —Tasic aptomjaclha — nic nat apquiltomjac.
25 Aptomjac nic nat Elías apquilanya: —Elyacyes sat quellhip lhama vayqui yamquilvana, ayinyemaclha aplhamo quellhip. Elaa sat vayqui. Elevam sat quilaycmasquiscama Baal. Noelvit siclho talha — nic nat aptomjac Elías.
26 Apquilyantavoclhec nic nat lhama vayqui yamquilvana. Apquilajac nic nat. Yejemoc nic nat apquilevamcaa quilaycmasquiscama Baal, ayenmo alhtoo acvocmo actalhnam. Apquililpalhamam nic nat aplhamoclhojo: ¡Baal, jingilpasim nincoo! — nic nat apquiltomjac. Am nic nat ellingac acpayvam. Am nic nat catingmavoc quilaycmasquiscama. Apquililtam nic nat niyava apquilvatnamaclha.
27 Ingyitsicso acnim nic nat intomjac. Apcasmasquic nic nat profeta Elías. Aptomjac nic nat apquilanya: —Elilpalhamam mocjam. Naso nac actomja Visqui ingac quilaycmasquiscama. Avanjec lhaja alquitamsama avalhoc. Inlhinquic lhaja. Intinquic lhaja. Colhaticjac sat lhaja — nic nat aptomjac Elías.
28 Am nic nat elasac apquililpalhamamcaa. Apquilpilhyicjasquic nic nat apyimpeoc sovo najan nav'a sovjeva apancaoc, acno apquiltemaclha mataa. Insipquinquic nic nat ema apancaoc. 29 Inyitnocjac nic nat acnim. Inyangvocmec nic nat apquililpalhamaycam. Invocmec nic nat acvamlha hora ningmescamaclha Dios. Am nic nat elingac acpayvam, am nic nat catingmavoc quilaycmasquiscama.
30 Aptomjac nic nat Elías apquilanya aplhamoclhojo: —Ellhingma jilip — nic nat aptomjac.
Apquillhingacmec nic nat enlhitaoc apquinmamcaclha Elías. Apquilaneclhec nic nat apquilvatnamaclha actovasomalhca. 31 Apquilansaclhec nic nat doce mataymong Elías, acno apquilvamlha ilhnic nat Jacob apmolhama. Ayinyema ilhnic nat Dios aptimesquiscama Jacob apvisay Israel. 32 Apquicjesquic nic nat mataymong Elías naysicsa aplhanma apvisay Dios. Apmetmec nic nat yingmin atamnic niyava mataymong apvatnamaclha. Acyivey nic nat apmetam, malha anit amay ninginayclha actic. 33 Apquicjesquic nic nat alhpongja netin mataymong. Apquilyatemenaclhec nic nat vayqui yamquilvana. Apninquinquic nic nat netin alhpongja.
34 Aptomjac nic nat profeta Elías apquilanya: —Elyajangvom sat cuatro yatingvalhva. Elyanquincaja sat netin alhpongja acyitnaclha apitic — nic nat aptomjac.
Apcapajasquic nic nat mocjam elyajangvomoc. Apquilyanquingvoctac nic nat mocjam. Invocmec nic nat natqui apquilapajascama. Apquilyanquingvoctac nic nat mocjam. 35 Impayjeclhec nic nat yingmin niyava apquilvatnamaclha. Inlanoc nic nat yingmin apmetam yingmin atamnic.
36 Invocmec nic nat acvamlha hora ningmescamaclha asoc Dios. Aptomjac nic nat apquilmalhnancama profeta Elías: —Lhip Dios Apyimtalhnamo, aptomja lhip Abraham apvisqui pac najan Isaac apvisqui pac najan Israel apvisqui apancaoc. Jingillhicmos quilhvo nac jay, lhip aptomja Apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Coo sictomja silancam. Lhip ayinyema seyanem ollanac as asoc. 37 Lhip Visqui ingac, ingyeylhojo sicpayvam. Yoyam elyasingvomoc as enlhitaoc, lhip aptomja nasoc anco Visqui ingac Dios. Lhip aptomja apquilyanmonquisquiscama apquilvalhoc as enlhitaoc — nic nat aptomjac.
38 Pilapcasquic nic nat acpalentamo talha ayinyema Dios. Insovjoc nic nat talha apitic najan alhpongja najan mataymong najan lhopactic najan acyitnaclha yingmin niyava mataymong.
39 Pilapcasquic nic nat enlhitaoc apquilvita. Apquilpolintac nic nat nalhpop apquilpalhamamcaa:
—¡Dios aptomja Visqui ingac! ¡Dios aptomja Visqui ingac! — nic nat apquiltomjac.
40 Aptomjac nic nat Elías apquilanya: —Elpatjit sat profetas apquilpaysacmo quilaycmasquiscama Baal. Copvanquejec ingyinyejic lhama — nic nat aptomjac.
Innec nic nat alpatjita. Innec nic nat acnalaclho alvata acvisay Cisón. Apticyovquic nic nat aplhamoclhojo.
Acmamay ayinyema profeta Elías
41 Aptomjac nic nat Elías apcanya apvisqui Acab: —Iyas maa tap, itov sat, iyin sat mocjam. Aclingac coo acyivey acmamay — nic nat aptomjac.
42 Aplhinquic nic nat apvisqui Acab yoyam etoc najan eynic. Apquinamtec nic nat Elías ayitsicsic inquilhe Carmelo. Apquilticlhiquic nic nat aptapnaoc nalhpop, apjalhec nic nat.
43 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya apquilancam: —Ingyinamit siclho. Ingyinmelhojo sat. Ingyinmelhojo sat acyitnamaclha yingmin acvanyam — nic nat aptomjac.
Aplhinquic nic nat apquilancam apquilyajamcaa. Aptomjac nic nat apcanya: —Paj coo otac lhama asoc — nic nat aptomjac.
Innec nic nat ayapajasa mocjam. Aplhinquic nic nat mocjam apquilancam. Invocmec nic nat siete aptajemo.
44 Pilapcasquic nic nat apvita yipjopay ayitcoc, malha ingmic nic nat intomjac tacjalhit acyitnamaclha yingmin. Apquiltimnascactac nic nat profeta Elías. Aptomjac nic nat profeta apcanya: —Iltimnasquiclha sat apvisqui Acab. Itne sat ingyanic: Ingyinamit sat carro pac. Imyaclha sat coning inquilhe. Ilyintamap etajiclha, quilhvoc comamac sat — itne ingyanic — nic nat aptomjac.
45 Inpaysacmec nic nat yipjopay netin. Inquilhcajacmec nic nat. Inmamecac nic nat acyivey. Aplhinquic nic nat carro pac apvisqui Acab. Yoclhilhma Jesreel nic nat apyasac. 46 Appasmec nic nat Dios profeta Elías. Apteticlhec nic nat niplhit Elías. Apquinincamquic nic nat apmamyi. Apyiplaclhec nic nat carro pac apvisqui Acab. Apquilvocmec nic nat yoclhilhma Jesreel.
Elías regresa a ver a Acab
1 Pasados muchos días, vino palabra de Jehová a Elías en el tercer año, diciendo: Ve, muéstrate a Acab, y yo haré llover sobre la faz de la tierra. 2 Fue, pues, Elías a mostrarse a Acab. Y el hambre era grave en Samaria. 3 Y Acab llamó a Abdías su mayordomo. Abdías era en gran manera temeroso de Jehová. 4 Porque cuando Jezabel destruía a los profetas de Jehová, Abdías tomó a cien profetas y los escondió de cincuenta en cincuenta en cuevas, y los sustentó con pan y agua. 5 Dijo, pues, Acab a Abdías: Ve por el país a todas las fuentes de aguas, y a todos los arroyos, a ver si acaso hallaremos hierba con que conservemos la vida a los caballos y a las mulas, para que no nos quedemos sin bestias. 6 Y dividieron entre sí el país para recorrerlo; Acab fue por un camino, y Abdías fue separadamente por otro.
7 Y yendo Abdías por el camino, se encontró con Elías; y cuando lo reconoció, se postró sobre su rostro y dijo: ¿No eres tú mi señor Elías? 8 Y él respondió: Yo soy; ve, di a tu amo: Aquí está Elías. 9 Pero él dijo: ¿En qué he pecado, para que entregues a tu siervo en mano de Acab para que me mate? 10 Vive Jehová tu Dios, que no ha habido nación ni reino adonde mi señor no haya enviado a buscarte, y todos han respondido: No está aquí; y a reinos y a naciones él ha hecho jurar que no te han hallado. 11 ¿Y ahora tú dices: Ve, di a tu amo: Aquí está Elías? 12 Acontecerá que luego que yo me haya ido, el Espíritu de Jehová te llevará adonde yo no sepa, y al venir yo y dar las nuevas a Acab, al no hallarte él, me matará; y tu siervo teme a Jehová desde su juventud. 13 ¿No ha sido dicho a mi señor lo que hice, cuando Jezabel mataba a los profetas de Jehová; que escondí a cien varones de los profetas de Jehová de cincuenta en cincuenta en cuevas, y los mantuve con pan y agua? 14 ¿Y ahora dices tú: Ve, di a tu amo: Aquí está Elías; para que él me mate? 15 Y le dijo Elías: Vive Jehová de los ejércitos, en cuya presencia estoy, que hoy me mostraré a él. 16 Entonces Abdías fue a encontrarse con Acab, y le dio el aviso; y Acab vino a encontrarse con Elías.
17 Cuando Acab vio a Elías, le dijo: ¿Eres tú el que turbas a Israel? 18 Y él respondió: Yo no he turbado a Israel, sino tú y la casa de tu padre, dejando los mandamientos de Jehová, y siguiendo a los baales. 19 Envía, pues, ahora y congrégame a todo Israel en el monte Carmelo, y los cuatrocientos cincuenta profetas de Baal, y los cuatrocientos profetas de Asera, que comen de la mesa de Jezabel.
Elías y los profetas de Baal
20 Entonces Acab convocó a todos los hijos de Israel, y reunió a los profetas en el monte Carmelo. 21 Y acercándose Elías a todo el pueblo, dijo: ¿Hasta cuándo claudicaréis vosotros entre dos pensamientos? Si Jehová es Dios, seguidle; y si Baal, id en pos de él. Y el pueblo no respondió palabra. 22 Y Elías volvió a decir al pueblo: Sólo yo he quedado profeta de Jehová; mas de los profetas de Baal hay cuatrocientos cincuenta hombres. 23 Dénsenos, pues, dos bueyes, y escojan ellos uno, y córtenlo en pedazos, y pónganlo sobre leña, pero no pongan fuego debajo; y yo prepararé el otro buey, y lo pondré sobre leña, y ningún fuego pondré debajo. 24 Invocad luego vosotros el nombre de vuestros dioses, y yo invocaré el nombre de Jehová; y el Dios que respondiere por medio de fuego, ese sea Dios. Y todo el pueblo respondió, diciendo: Bien dicho. 25 Entonces Elías dijo a los profetas de Baal: Escogeos un buey, y preparadlo vosotros primero, pues que sois los más; e invocad el nombre de vuestros dioses, mas no pongáis fuego debajo. 26 Y ellos tomaron el buey que les fue dado y lo prepararon, e invocaron el nombre de Baal desde la mañana hasta el mediodía, diciendo: ¡Baal, respóndenos! Pero no había voz, ni quien respondiese; entre tanto, ellos andaban saltando cerca del altar que habían hecho. 27 Y aconteció al mediodía, que Elías se burlaba de ellos, diciendo: Gritad en alta voz, porque dios es; quizá está meditando, o tiene algún trabajo, o va de camino; tal vez duerme, y hay que despertarle. 28 Y ellos clamaban a grandes voces, y se sajaban con cuchillos y con lancetas conforme a su costumbre, hasta chorrear la sangre sobre ellos. 29 Pasó el mediodía, y ellos siguieron gritando frenéticamente hasta la hora de ofrecerse el sacrificio, pero no hubo ninguna voz, ni quien respondiese ni escuchase.
30 Entonces dijo Elías a todo el pueblo: Acercaos a mí. Y todo el pueblo se le acercó; y él arregló el altar de Jehová que estaba arruinado. 31 Y tomando Elías doce piedras, conforme al número de las tribus de los hijos de Jacob, al cual había sido dada palabra de Jehová diciendo, Israel será tu nombre, 32 edificó con las piedras un altar en el nombre de Jehová; después hizo una zanja alrededor del altar, en que cupieran dos medidas de grano. 33 Preparó luego la leña, y cortó el buey en pedazos, y lo puso sobre la leña. 34 Y dijo: Llenad cuatro cántaros de agua, y derramadla sobre el holocausto y sobre la leña. Y dijo: Hacedlo otra vez; y otra vez lo hicieron. Dijo aún: Hacedlo la tercera vez; y lo hicieron la tercera vez, 35 de manera que el agua corría alrededor del altar, y también se había llenado de agua la zanja.
36 Cuando llegó la hora de ofrecerse el holocausto, se acercó el profeta Elías y dijo: Jehová Dios de Abraham, de Isaac y de Israel, sea hoy manifiesto que tú eres Dios en Israel, y que yo soy tu siervo, y que por mandato tuyo he hecho todas estas cosas. 37 Respóndeme, Jehová, respóndeme, para que conozca este pueblo que tú, oh Jehová, eres el Dios, y que tú vuelves a ti el corazón de ellos. 38 Entonces cayó fuego de Jehová, y consumió el holocausto, la leña, las piedras y el polvo, y aun lamió el agua que estaba en la zanja. 39 Viéndolo todo el pueblo, se postraron y dijeron: ¡Jehová es el Dios, Jehová es el Dios! 40 Entonces Elías les dijo: Prended a los profetas de Baal, para que no escape ninguno. Y ellos los prendieron; y los llevó Elías al arroyo de Cisón, y allí los degolló.
Elías ora por lluvia
41 Entonces Elías dijo a Acab: Sube, come y bebe; porque una lluvia grande se oye. 42 Acab subió a comer y a beber. Y Elías subió a la cumbre del Carmelo, y postrándose en tierra, puso su rostro entre las rodillas. 43 Y dijo a su criado: Sube ahora, y mira hacia el mar. Y él subió, y miró, y dijo: No hay nada. Y él le volvió a decir: Vuelve siete veces. 44 A la séptima vez dijo: Yo veo una pequeña nube como la palma de la mano de un hombre, que sube del mar. Y él dijo: Ve, y di a Acab: Unce tu carro y desciende, para que la lluvia no te ataje. 45 Y aconteció, estando en esto, que los cielos se oscurecieron con nubes y viento, y hubo una gran lluvia. Y subiendo Acab, vino a Jezreel. 46 Y la mano de Jehová estuvo sobre Elías, el cual ciñó sus lomos, y corrió delante de Acab hasta llegar a Jezreel.