Pedro najan Juan napatavo apquilyimtalhnamo
1 Apquiltimnam alhta mocjam Pedro najan Juan. Yejemoc alhta apquilvaa sacerdotes najan apvisqui apquiltamilquiscama tingma apponquinomap najan saduceos. 2 Apquillovquic alhta apquilvita actemaclha apquillhicmoscama Pedro najan Juan. Apquillhicmosquic alhta actemaclha apnalhaticjangviyam apquilmasquingvaycmo acno aplhaticjangviyam alhta Jesús. 3 Yejemoc alhta apquilmacpo Pedro najan Juan. Apquilnescacmec alhta singilpilhtetomaclha acvocmo ayitsaca, ayinyemaclha intalhnacmoc alhta. 4 Am alhta elyascacmoc apquillinga tasic amyaa. Apvocmec alhta cinco mil enlhitaoc aptimem melyasquiyam.
5 Alhtooc alhta apcaneclho tingma Jerusalén apquilviscaa najan apquilvanyam najan apquilyascamco apquiltemaclha. 6 Anás alhta najan aptomja apquimja apmamyi sacerdote najan Caifás najan Juan najan Alejandro najan apquilanacpo apmolhama apquimja apmamyi sacerdote. 7 Yejemoc alhta apquiltimnasacpo Pedro najan Juan. Apquilnesquic alhta nipyesicsa apquilmalhnamcaa:
—¿Soc ayinyema acmovan apquillanay as asoc? ¿Soc acvisay apquillhanma quellhip? —alhta apquiltomjac.
8 Inlanoc alhta apvalhoc Espíritu Santo Pedro. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quellhip apquilviscaa najan apquilvanyam Israel. 9 Ningillhenalhqui inyicje ningiltamilquisquiyam enlhit meyimnatem. Apquililtamjoc elyasamcojo ayinyemaclha actemaclha aptamalviyam as enlhit. 10 Elyasamcojo anco quellhip najan aplhamoclhojo Israel. Ayinyema apmopvan apanco Jesucristo co Nazaret. Apquilyipitquiscama alhta quellhip asoc timyescama. Dios Ingyapam alhta aplhaticjascacmoc nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Eyca maa ayinyema apvisay aptamalviyam as enlhit apquinmamcaa nac lha. 11 Eyca as Jesús aptomja mataymong apquilyamasma alhta quellhip apquillaneycaoc tingma. Inpiquenalhquic alhta tingma apvojac actajescamaclha. 12 Paj poc singvomquiscama tap. Paj najan moc apvisay ninlhanma as nalhpop nipyesicsa enlhitaoc actemaclha singvomquiscama tap.
13 Pilapcasquic alhta apquilyimtalhnamo apquillinga apquiltimnaycam Pedro najan Juan. Apyicpilcangvocmec alhta mesovjongvaycmo actemaclha aptalhesaycaoc enlhitaoc. Apyicpilcangvocmec alhta aptema alhta mataa apquillhalhmaa Jesús. 14 Apquilvitamcoc alhta aptamalvocmo aptomja apquinmaycamo lhama. Am alhta elatingmavo. 15 Lhama alhta apquilapajasa elanteypoc apcaneyquiclhilha. Apquililtamjoc alhta elpamejitsacpoc siclho. 16 Apquiltomjac alhta:
—¿Co sat ontimesquisic as enlhitaoc? —alhta apquiltomjac. Apquilyasamcoc najan aplhamoclhojo enlhitaoc co Jerusalén actemaclha apquillanay asoc monquinatquiscama. Mongvanquejec ongyilhasquisojo. 17 Pac ongilanic elvatsamcoc apquillhanma apvisay Jesús nipyesicsa enlhitaoc. Yoyam copayjingvomeje mocjam as amyaa nipyesicsa enlhitaoc —alhta apquiltomjac apquilpamesma.
18 Yejemoc alhta acna altimnasqueclho mocjam Pedro najan Juan. Apcasacpec alhta esovam mocjam apvisay Jesús actemaclha mataa apquiltimnascama najan apquillhicmoscama. 19 Yejemoc alhta apcatingmavoc Pedro najan Juan:
—¿Soc lha asoc actomja acpeyvomo napato Dios? ¿Pa ya ongilaylhojo quellhip, inlhoyqui laa ongilaylhojo Dios Ingyapam? Elyicpilcojo sat quellhip lha. 20 Mongvanquejec nincoo ongilvatsamcoc ongiltimnam asoc ningvitay najan ninlingay —alhta apquiltomjac.
21 Apquilasacpec alhta mocjam Pedro najan Juan eliltimnam amyaa. Yejemoc alhta apquilapajasacpo. Am alhta elvitac apquilyimtalhnamo aptemaclha acmasom, yoyam elyanmongsiclha. Apnaymacoc alhta ayinyemaclha. Apquilacoc alhta mataa apmopvan aptamjaycam Dios. 22 Apyeycaac alhta cuarenta años enlhit aptamalviyam actema aptamjaycam sinpilapquiscama.
Cristianos apquililmalhnancama
23 Lhama alhta apquilapajasacpo Pedro najan Juan, yoyam eltajiclha. Apquilyoclhec alhta apnaymacoc. Apquililtimnasam alhta actemaclha apquillhanma apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilvanyam. 24 Lhama alhta aclingalhco apquiltimnascama. Apnasoc alhta moc actomjaclha apquilpamejitquiscama Dios Ingyapam:
—Dios Ingyapam Visqui ingac. Lhip aptomja apquillanay netin najan nalhpop najan yingmin acvanyam najan aclhamoclhojo asoc acnamco maa. 25 Apnec nic nat lhip apquilancam David. Apquiltimnam nic nat actemaclha lhip appayvam ayinyema Espíritu Santo:
¿So actema apquilloma nac enlhitaoc lhalhma anco?
¿So actema ayajemo alquitamsama apquilvalhoc asoc?
26 Apcanaycamo lhama apquilviscaa as nalhpop actemaclha alinmelhaycam apquilvalhoc.
Apcaneclhec najan yatapquilviscaa.
Apquilinmelhma Visqui ingac najan Visqui Apponquinomap.
27 Naso, apquicjingvactamo alhta as tingma Herodes, najan Poncio Pilato, najan enlhit lhalhma anco najan enlhitaoc Israel. Apquilinmelham alhta lhip Apquitca apponquinomap Jesús. 28 Alhta apquiltomjac as enlhitaoc actemaclha aclhanma apvalhoc lhip nano yoyam cotnejic. 29 Visqui ingac, quip ilanojo apquiltemaclha singilyamneycam. Iyimnaticsojo ingilvalhoc ningiltomja lhip apquilancam. Yoyam onlingacsic lhip appayvam mepqui ningay. 30 Ipayes sat lhip apmic. Apmopvan yoyam eltamalvocmoc acmasca apyimpeoc. Ingyane sat cotnejic asoc monquinatquiscama najan tamjaycam sinpilapquiscama ayinyema apvisay Jesús, lhip Apquitca apponquinomap —alhta intomjac apquilmalhnancama.
31 Lhama alhta apquilpenesa apquililmalhnancama. Apyovjam alhta tingma apcaneyquiclhilha. Apnangvocmec alhta apquilvalhoc Espíritu Santo apquilanomacpo. Apquililtimnam alhta Dios appayvam mepqui apquilay.
Apquilpasmeycam apquilnatam cristianos
32 Am alhta coyeycajalhcac moc apquilvalhoc aplhamoclhojo enlhit aptimem melyasquiyam (tasic amyaa). Am alhta eltamjoc etnejic lhapcoc apanco apquilnatam, eyca apquilpasmeycam aclhamoclhojo asoc. 33 Yiplovcoc alhta apquilmopvan apóstoles apquilapajasomap naysicsa apquillingascama actemaclha aplhaticjangviyam Visqui Jesús. Appasmec alhta aplhamoclhojo Dios Ingyapam. 34 Am alhta etacpoc enlhit ayaymomalhca lhama asoc. Apquilhaquic alhta moclhama apquilcaycaoc najan tingma apancaoc. Apquilsantac alhta mataa solyayem acyanmongam asoc apquilhacjam. 35 Apquilmasquic alhta mataa solyayem apóstoles apquilapajasomap. Moclhama alhta apquillhovamcoc actomja ayaymomalhca asoc. 36 Apnec alhta lhama enlhit apvisay José. Levita alhta co Chipre acyayem inquilhe. Apquiltomjacpec alhta nipyesicsa apóstoles apquilapajasomap apvisay Bernabé, ningiltimem Aptamilquisquiyam Ingvalhoc. 37 Apyinyovquic alhta apquilcacjam as enlhit. Apsantac alhta solyayem acyanmongam. Apquilmasquic alhta solyayem apóstoles apquilapajasomap.
Pedro y Juan ante el concilio
1 Hablando ellos al pueblo, vinieron sobre ellos los sacerdotes con el jefe de la guardia del templo, y los saduceos, 2 resentidos de que enseñasen al pueblo, y anunciasen en Jesús la resurrección de entre los muertos. 3 Y les echaron mano, y los pusieron en la cárcel hasta el día siguiente, porque era ya tarde. 4 Pero muchos de los que habían oído la palabra, creyeron; y el número de los varones era como cinco mil.
5 Aconteció al día siguiente, que se reunieron en Jerusalén los gobernantes, los ancianos y los escribas, 6 y el sumo sacerdote Anás, y Caifás y Juan y Alejandro, y todos los que eran de la familia de los sumos sacerdotes; 7 y poniéndoles en medio, les preguntaron: ¿Con qué potestad, o en qué nombre, habéis hecho vosotros esto? 8 Entonces Pedro, lleno del Espíritu Santo, les dijo: Gobernantes del pueblo, y ancianos de Israel: 9 Puesto que hoy se nos interroga acerca del beneficio hecho a un hombre enfermo, de qué manera este haya sido sanado, 10 sea notorio a todos vosotros, y a todo el pueblo de Israel, que en el nombre de Jesucristo de Nazaret, a quien vosotros crucificasteis y a quien Dios resucitó de los muertos, por él este hombre está en vuestra presencia sano. 11 Este Jesús es la piedra reprobada por vosotros los edificadores, la cual ha venido a ser cabeza del ángulo. 12 Y en ningún otro hay salvación; porque no hay otro nombre bajo el cielo, dado a los hombres, en que podamos ser salvos.
13 Entonces viendo el denuedo de Pedro y de Juan, y sabiendo que eran hombres sin letras y del vulgo, se maravillaban; y les reconocían que habían estado con Jesús. 14 Y viendo al hombre que había sido sanado, que estaba en pie con ellos, no podían decir nada en contra. 15 Entonces les ordenaron que saliesen del concilio; y conferenciaban entre sí, 16 diciendo: ¿Qué haremos con estos hombres? Porque de cierto, señal manifiesta ha sido hecha por ellos, notoria a todos los que moran en Jerusalén, y no lo podemos negar. 17 Sin embargo, para que no se divulgue más entre el pueblo, amenacémosles para que no hablen de aquí en adelante a hombre alguno en este nombre. 18 Y llamándolos, les intimaron que en ninguna manera hablasen ni enseñasen en el nombre de Jesús. 19 Mas Pedro y Juan respondieron diciéndoles: Juzgad si es justo delante de Dios obedecer a vosotros antes que a Dios; 20 porque no podemos dejar de decir lo que hemos visto y oído. 21 Ellos entonces les amenazaron y les soltaron, no hallando ningún modo de castigarles, por causa del pueblo; porque todos glorificaban a Dios por lo que se había hecho, 22 ya que el hombre en quien se había hecho este milagro de sanidad, tenía más de cuarenta años.
Los creyentes piden confianza y valor
23 Y puestos en libertad, vinieron a los suyos y contaron todo lo que los principales sacerdotes y los ancianos les habían dicho. 24 Y ellos, habiéndolo oído, alzaron unánimes la voz a Dios, y dijeron: Soberano Señor, tú eres el Dios que hiciste el cielo y la tierra, el mar y todo lo que en ellos hay; 25 que por boca de David tu siervo dijiste:
¿Por qué se amotinan las gentes,
Y los pueblos piensan cosas vanas?
26 Se reunieron los reyes de la tierra,
Y los príncipes se juntaron en uno
Contra el Señor, y contra su Cristo.
27 Porque verdaderamente se unieron en esta ciudad contra tu santo Hijo Jesús, a quien ungiste, Herodes y Poncio Pilato, con los gentiles y el pueblo de Israel, 28 para hacer cuanto tu mano y tu consejo habían antes determinado que sucediera. 29 Y ahora, Señor, mira sus amenazas, y concede a tus siervos que con todo denuedo hablen tu palabra, 30 mientras extiendes tu mano para que se hagan sanidades y señales y prodigios mediante el nombre de tu santo Hijo Jesús. 31 Cuando hubieron orado, el lugar en que estaban congregados tembló; y todos fueron llenos del Espíritu Santo, y hablaban con denuedo la palabra de Dios.
Todas las cosas en común
32 Y la multitud de los que habían creído era de un corazón y un alma; y ninguno decía ser suyo propio nada de lo que poseía, sino que tenían todas las cosas en común. 33 Y con gran poder los apóstoles daban testimonio de la resurrección del Señor Jesús, y abundante gracia era sobre todos ellos. 34 Así que no había entre ellos ningún necesitado; porque todos los que poseían heredades o casas, las vendían, y traían el precio de lo vendido, 35 y lo ponían a los pies de los apóstoles; y se repartía a cada uno según su necesidad. 36 Entonces José, a quien los apóstoles pusieron por sobrenombre Bernabé (que traducido es, Hijo de consolación), levita, natural de Chipre, 37 como tenía una heredad, la vendió y trajo el precio y lo puso a los pies de los apóstoles.