Segunda colección singiltamsoycaoc Salomón
(Caps 25.1—29.27)1 Mocjam singiltamsoycaoc apnatalhescama nic nat apvisqui Salomón. Apquilansaclhec nic nat apquiltimesaycam apnaclha Ezequías, apvisqui co Judá:
2 Innec mataa ayaco Dios Visqui ingac, allhenamalhca asoc alyilhamalhca. Innec mataa ayaco apvisqui rey, aptomja appiquinayclha ayalhnaclhojo asoc acyilhamalhca.
3 Mongvanquejec ongilyasamcojo actemaclha apquilvalhoc apquilviscaa, paj najan acvamlha nitno netin, paj najan acvamlha congno nalhpop co congne.
4 Onlicoc siclho asoc apac naysicsa plata acpayjayclha, natamin ellanac sat ingjaycoc ningilmaycam, enlhit apvisay platero.
5 Ongilantipsic sat enlhit apquilmapsomcaa apquiltimesaycam apvisqui rey, ongvitac sat aptemaclha appeyvomo apvisqui cotmongvoycamlha nelha.
6 Incaymalhquic ontimjic mepqui ningyimtalhnamo napato apvisqui rey, mongilpalhavomejec sat mataa nipyesicsa enlhit apquilyimtalhnamo.
7 Intasi inyicje jingilanic ongilpalhavomoc nipyesicsa apquilyimtalhnamo. Somco inyicje jingilapajacsic, ongyinyoc enlhit apquilyimtalhnamo.
8 Mongvanquejec ongiltimnasiclhac quilhvoc anco singyicpilquemo, ningvita inlhojo asoc acmasom. Poc sat epeyvescasiclha amyaa, cotnejic ningmovan amyaa, ongilmancangvomoc sat nincoo.
9 Yitnec sat ancoc ningilatingmomalhca poc, mongvanquejec onlhenic apvisay ingmoc, 10 aptomja singiltimnascama asoc acyilhamalhca, colhic sat singilmanquesa. Cotipsalhcac sat ningilvisay lhalhma anco.
11 Yitnec sat ancoc ninlhanma nimpayvam acpayjoclha momento, cotnejic acyitsomalhca acyilhna manzana de oro avalhoc asoc payjem de plata.
12 Malha ningilnatanma anillo najan collar de oro, cotnejic acyitsomalhca singiltamescama actamila, yoyam ongyiplovcasojo.
13 Payjeclhec apvalhoc apvisqui, apvita inlhojo ningiltimesaycam ningvascapma malha ninsoycam amyaa ningilpeyvomo. Colhojoc sat ningyam acmalhalhama naysicsa acmajat.
14 Ningyeycajasquic sat ancoc ninlhanma, onlhojoc sat yipjopay najan alhcajayam mepqui acmamay.
15 Actamilaycam ingvalhoc actomja acmascoscama aplom enlhit. Altamila nimpayvam ninlhanma actomja acmascoscama singinmelhaycam.
16 Montovejec sat yamyovjene acvaycmo singastingam, ongilyiclhic sat nintova apyivey yamyovjene.
17 Montimjic mataa maycaa ingmoc tingma pac acvaycmo ayastingam ingmoc, ongiltanovalhcac sat maa.
18 Yitnec sat ancoc ningmovan amyaa napato singyicpilquemo, ninlhanma apvisay ingmoc, colhojoc sat ningilmaycam martillo, najan sovo, najan yanca.
19 Ningiltamjoc sat ancoc jingilpasmoc enlhit apmapsom, colhojoc sat ninlhingam acmasca ingminic, najan nintom acmasca ingmaoc.
20 Ningminaycmascama napato enlhit cotamilaycam apvalhoc, colhojoc sat asoc acmasca ningiltilhnama ningyimsem, colhojoc sat ningyamasma apava ningalomalhca nipyesicsa piyam.
21 Ongilmecsic sat aptom cotnaja ingmoc, ningvita inlhojo mayic ayajem. Ongilmecsic sat apyam cotnaja ingmoc, ningvita inlhojo acnim ayajem.
22 Emancangvomoc sat cotnaja ingmoc, apvita inlhojo nintemaclha ningamliyam. Colhic sat singaco napato Visqui ingac.
23 Ongvitac sat acmamay, apquilhcajacmo inlhojo piyam. Ongvitac sat aclom apquilvalhoc ingnaymacoc, ningilantipquisa inlhojo apquilvisay.
24 Tasi inyicje onlhic tingma aplhancoc ayitcoc, am colhno nimpasmeyquiclha tingma apyivey, acmaclha quilvana acmasom.
25 Amyaa actamila ayinyema mocjay, colhojoc sat ningyam acmalhquem naysicsa acnim singajem.
26 Ningilsilhnanalhquic sat ancoc ayinyema enlhit apmapsom, onlhojoc sat yingmin acmasom najan yamilquit acmasom, comopvan eynic ingmoc.
27 Somco inyicje ontoc acyivey yamyovjene, somcoc najan acyivey singayo.
28 Am sat ancoc ongiltamilcasalhcac inganco, onlhojoc sat tingma apjalhtam acyityepma, najan malha mepqui apjalhtam.
Comparaciones y lecciones morales
1 También estos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezequías, rey de Judá:
2 Gloria de Dios es encubrir un asunto;
Pero honra del rey es escudriñarlo.
3 Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra,
Y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
4 Quita las escorias de la plata,
Y saldrá alhaja al fundidor.
5 Aparta al impío de la presencia del rey,
Y su trono se afirmará en justicia.
6 No te alabes delante del rey,
Ni estés en el lugar de los grandes;
7 Porque mejor es que se te diga: Sube acá,
Y no que seas humillado delante del príncipe
A quien han mirado tus ojos.
8 No entres apresuradamente en pleito,
No sea que no sepas qué hacer al fin,
Después que tu prójimo te haya avergonzado.
9 Trata tu causa con tu compañero,
Y no descubras el secreto a otro,
10 No sea que te deshonre el que lo oyere,
Y tu infamia no pueda repararse.
11 Manzana de oro con figuras de plata
Es la palabra dicha como conviene.
12 Como zarcillo de oro y joyel de oro fino
Es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
13 Como frío de nieve en tiempo de la siega,
Así es el mensajero fiel a los que lo envían,
Pues al alma de su señor da refrigerio.
14 Como nubes y vientos sin lluvia,
Así es el hombre que se jacta de falsa liberalidad.
15 Con larga paciencia se aplaca el príncipe,
Y la lengua blanda quebranta los huesos.
16 ¿Hallaste miel? Come lo que te basta,
No sea que hastiado de ella la vomites.
17 Detén tu pie de la casa de tu vecino,
No sea que hastiado de ti te aborrezca.
18 Martillo y cuchillo y saeta aguda
Es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.
19 Como diente roto y pie descoyuntado
Es la confianza en el prevaricador en tiempo de angustia.
20 El que canta canciones al corazón afligido
Es como el que quita la ropa en tiempo de frío, o el que sobre el jabón echa vinagre.
21 Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan,
Y si tuviere sed, dale de beber agua;
22 Porque ascuas amontonarás sobre su cabeza,
Y Jehová te lo pagará.
23 El viento del norte ahuyenta la lluvia,
Y el rostro airado la lengua detractora.
24 Mejor es estar en un rincón del terrado,
Que con mujer rencillosa en casa espaciosa.
25 Como el agua fría al alma sedienta,
Así son las buenas nuevas de lejanas tierras.
26 Como fuente turbia y manantial corrompido,
Es el justo que cae delante del impío.
27 Comer mucha miel no es bueno,
Ni el buscar la propia gloria es gloria.
28 Como ciudad derribada y sin muro
Es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.