1 Apmiyaclhec alhta Jesús inquilhe acvisay Olivos.
2 Inquitsacac alhta, alhtooc anco aptalhningvactamo mocjam tingma apponquinomap. Apquilyavectac alhta aplhamoclhojo enlhit. Apnaclhec alhta Jesús. Apquillhicmosquic alhta enlhitaoc. 3 Apquilvaac alhta apquilyascamco apquiltemaclha najan fariseos. Apquilyantamentac alhta quilvana alanatama. Invitalhquic alhta naysicsa acpatjeteycam. Apquilnesquic alhta naysicsa. 4 Apquiltomjac alhta fariseos apquilanya Jesús:
—Visqui, inmalhquic lhac as quilvana naysicsa acpatjeteycam enlhit. 5 Yitnec nincoo singanamaclha Moisés. Aptomjac singilanya Moisés: Elyicna sat mataymong quilvana actema nac lha —ilhnic nat aptomjac. ¿Jalhco aptomja lhip? —alhta apquiltomjac.
6 Apquililtamjoc alhta elyipconic Jesús, yoyam eltipsic apvisay. Yejemoc alhta apjalhingvocmo Jesús. Apopejic alhta aptalhesamcoc lhopactic. 7 Apquilinlhanacmec alhta fariseos apquilmalhnaycam. Yejemoc alhta appeyveclho Jesús. Aptomjac alhta apquilanya:
—Apnec sat ancoc lhama nipyesicsa quellhip mepqui meyascalhma, ima sat apmamyi mataymong. Iyicna sat as quilvana —alhta aptomjac.
8 Apjalhingvoclhec alhta mocjam Jesús. Aptalhesquic alhta mocjam nalhpop. 9 Lhama alhta apquillinga appayvam. Apquilantipquic alhta moclhama. Apquilmamyi alhta apquilantiyapma apquilvanyam. Apsovjacpo alhta apquilantepa. Lhapcoc alhta aptamopamcoc Jesús najan quilvana ayinmamcaa lhapco. 10 Yejemoc alhta appeyveclho Jesús. Aptomjac alhta Jesús apcanya quilvana:
—Lhiya, ¿jalhco apquilyasa enlhitaoc? ¿Paj ya lhama enlhit aptimesquiscama acmasom? —alhta aptomjac.
11 Incatingmavoc alhta quilvana:
—Visqui, paj lhama enlhit —alhta intomjac.
Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Motnesquiseje coo lha acmasom. Colhing maa, colvates sat coyascalhma lhiya —alhta aptomjac.
Jesús aptomja ayitsayolhma lhalhma anco
12 Yejemoc alhta apquiltimnasamcaa mocjam Jesús:
—Coo sictimem siyitsasquiscamalhma enlhit lhalhma anco. Seyiploycam sat ancoc enlhit, colhic sat ayitsayolhma. Colhic sat acyimnatem apnenyic ayinyema ayitsayolhma. Metyisamejec sat mataa acyinatesaclhilhma.
13 Apquilatingmavoc alhta fariseos:
—Lhip aptomja aplingascama apvisay apanco, aptimec apanco —alhta apquiltomjac.
14 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Aclingasqui inyicje sicvisay ajanco. Nasoc anco actomja siclingascama. Acyasamcoc coo siyinyemayaclha, acyasamcoc najan sicyasaclha. Am elyasamcoc quellhip siyinyemayaclha najan sicyasaclha. 15 Quellhip jellhenquic sicmasom acno apquiltemaclha enlhit lhalhma anco. Coo eyca motnesquisic apmapsom enlhit. 16 Inpeyvoc mataa sicyicpilquemo apquiltemaclha enlhit. Jave sicyicpilquemo elhapco. Acyicpilcoc coo lhama Tata (incanit) aptomja seyapajascama, ongilyicpilcojo apquiltemaclha enlhit. 17 Yitnec quellhip singanamaclha actalhesomalhca: Am sat ancoc coyeycac moc apquillhanma apcanit enlhit apquiltomja apquilvitaycamco, mongilyascamejec sat. 18 Incanit nincoo ninlhanma sicvisay. Aclingasquic coo sicvisay ajanco. Aplingasquic sicvisay coo Tata aptomja seyapajascama —alhta aptomjac.
19 Apquiltomjac alhta fariseos apquilanya Jesús:
—¿Jalhco apnaclha Apyap? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Am jelyicpilcac quellhip coo. Am najan elyicpilcac quellhip coo Tata. Elyicpilcoc ancoc coo, elyicpilcojoc sat najan coo Tata —alhta aptomjac.
20 Apquiltimnasamcaa alhta Jesús as amyaa congne tingma apponquinomap. Apquinmam alhta Jesús nicja yamit aysicsic acninquinomalhquilha solyayem. Am alhta emacpoc Jesús. Ayinyemaclha am alhta covocmoc acnim, yoyam emacpoc.
Melvomejec sat quellhip yavamlha oyacsic
21 Aptomjac alhta mocjam Jesús apquilanya judíos:
—Pac olhong sat coo. Jelquitmoc sat quellhip. Elmasquingvomoc sat quellhip acyiplomo melyascalhma apancaoc. Melvomejec sat quellhip yavamlha oyacsic —alhta aptomjac.
22 Apquilatingmavoc alhta judíos:
—¿Pa ya ingyajacpoc apanco? Ayinyemaclha aplhena nac: Melvomejec sat quellhip yavamlha oyacsic —alhta apquiltomjac.
23 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Am elinyemayac netin quellhip. Coo eyca siyinyemay maa netin. Quellhip apquilinyemaclha apanco as nalhpop. Am ongvinyemac coo as nalhpop —alhta aptomjac. 24 Eycaso ayinyema sictomja lhac silanya quellhip: Elmasquingvomoc sat quellhip acyiplomo melyascalhma apancaoc. Apquilyascacmec sat ancoc quellhip sictomja Cristo, elmasquingvomoc sat quellhip acyiplomo melyascalhma.
25 Apquiltomjac alhta judíos apquilanya Jesús:
—¿Soc enlhit lhip qui? —alhta apquiltomjac.
Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Coo nac Cristo, acno siltimnascama alhta siclho quellhip. 26 Acyasamcoc coo aclhamoclhojo apquiltemaclha apancaoc quellhip. Aclingasquic coo amyaa lhalhma anco acvamlha siclingay ayinyema coo Tata aptomja nasoc anco —alhta aptomjac.
27 Am alhta elyasamcoc judíos actemaclha aplhenamap Ingyapam netin.
28 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Jelmiyasiclhac sat netin coo. Natamin jelyicpilcangvomoc sat quellhip sictomja Cristo. Melquinatsejec sat quellhip cotnaja siclingascama ajanco. Aclingasquic mataa amyaa aptomja selhicmoscama coo Tata. 29 Epasmec mataa coo Tata aptomja seyapajascama. Mejeyinyovejec sat coo Tata —alhta aptomjac.
30 Lhama alhta apquillinga Jesús appayvam. Yiplovcoc alhta apquiltimem melyasquiyam aplhamoclhojo enlhit.
Apquillhenamap Dios apquitquic najan enlhit almam melyascalhma
31 Aptomjac alhta Jesús apquilanya judíos quilhva apquiltimem melyasquiyam:
—Apquilyiplovcasquic sat ancoc quellhip sicpayvam, eltimjic sat siltamsoycaoc. 32 Elyasingvomoc sat quellhip actomja nasoc anco. Actomja nasoc anco ayinyema ningmiyovmalhquilha —alhta aptomjac.
33 Apquilatingmavoc alhta:
—Abraham aptovana niptamin nincoo. Am ongilmomalhcac mataa nincoo. ¿Soctomja aptomja nac singilanya, yoyam ongilmiyovalhca? —alhta apquiltomjac.
34 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Actomjac coo silanya quellhip: Naso, moclhama enlhit apquillanay melyascalhma aptomja apmomap, mongilyascalhma acmam. 35 Enlhit apmomap metnejec mataa apvisqui apmolhama. Apvisqui apquitca aptomja eyca mataa apmolhama. 36 Nasoc sat cotnejic apquilmiyovmap quellhip ayinyema apquilmasma Visqui Apquitca. 37 Acyasamcoc coo, quellhip jelajic, ayinyemaclha am colmac apquilvalhoc coo sicpayvam. 38 Aclingasquic coo mataa amyaa, aptomja selhicmoscama coo Tata. Apquillanac mataa asoc quellhip ayinyema apquilyap apquiltimnascaoc —alhta aptomjac.
39 Apquilatingmavoc alhta judíos:
—Abraham nincoo ningilyeyjamcaa —alhta apquiltomjac.
Apquiltomjac alhta apquiltamsoycaoc apquilanya Jesús:
—Nasoc sat ancoc quellhip apquiltomja Abraham aptovana niptamin, elvajanamcoc sat actemaclha aptamjaycam. 40 Naso, apquililtamjoc quellhip jelajic, ayinyemaclha altimnasquic quellhip amyaa actomja nasoc anco, ayinyema coo Tata Dios. Am nic nat etnemac mataa Abraham apquiltomjaclha nac quellhip. 41 Apquilyiplovcasquic quellhip apquiltemaclha apquilyap —alhta aptomjac.
Apquilatingmavoc alhta judíos:
—Jave ningilvisay quipyap. Apnec nincoo Ingyapam Dios apvamlha pac lhama —alhta apquiltomjac.
42 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Nasoc sat ancoc quellhip apquiltomja apquilyap Dios, jelasicjojoc sat coo lha. Ayinyemaclha acvaac coo, siyinyema Dios Ingyapam. Jave sicvoy ajanco, Dios apvamlha pac lhama aptomja seyapajascama. 43 ¿Soctomja melyasamco nac quellhip coo sicpayvam? Am colyacmoc quellhip elaylhojo coo sicpayvam. 44 Innec quellhip apquilyap acvisay yavey diablo. Quellhip apquiltomja ayitquic. Apquililtamjoc mataa elvajanamcoc quellhip actemaclha ayitsepma inquenyic apquilyap. Siclhoc anco nic nat acvocmo quilhvo nac jay actomja ticyovam inyap. Am coyitnac mataa actimem nasoc anco. Jave nasoc anco actemaclha. Intimec mataa acmovan amyaa, ayinyemaclha yavey diablo acvisay acmovan amyaa inyap. Actemaclha anco acmovan amyaa. 45 Altimnasquic coo mataa quellhip amyaa actomja nasoc anco. Eyca elyascacmec mataa quellhip. 46 ¿Soc enlhit apvita lhama moyascalhma ajanco? Altimnasquic sat ancoc amyaa actomja nasoc anco, ¿soctomja selyascacmo nac quellhip? 47 Apjalhnoc mataa Dios appayvam enlhit aptomja Dios apquitca. Am eliltamjoc quellhip elaylhojo Dios appayvam. Ayinyemaclha meltomja quellhip Dios apquitquic —alhta aptomjac.
Cristo aptiyascam nic nat netin metyaycamlha nic nat Abraham
48 Apquilatingmavoc alhta judíos:
—Naso nac ningillhena alhta nincoo: Lhip nac co Samaria. Meyascamcolhma nac lhip —alhta apquiltomjac.
49 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Jave coo moyascamcolhma. Ayacoc coo Tata. Quellhip eyca am jelaco. 50 Am otnajac coo siyajamalhco ajanco. Apnec coo Tata aptomja seyayo, aptomja seyicpilquemo. 51 Actomjac coo silanya quellhip: Naso, apyiplovcasquic sat ancoc enlhit coo sicpayvam, mengyitsepejec sat mataa cotmongvoycamlha nelha —alhta aptomjac.
52 Apquilatingmavoc alhta judíos:
—Quilhvoc ningyasamcoc nincoo, meyascamcolhma nac lhip. Apquitsepmec nic nat Abraham. Apquilitsepmec nic nat profetas Dios apquillingascama. Lhip eyca aptomja singilanya: Apyiplovcasquic sat ancoc enlhit sicpayvam, mengyitsepejec sat cotmongvoycamlha nelha. 53 ¿Apyimtalhnamo ya lhquip, am ya elhno ningilyeyjamcaa Abraham? Apquitsepmec nic nat Abraham. Apquilitsepmec nic nat profetas Dios apquillingascama. ¿Soc enlhit lhip qui aplhenacpo apanco? —alhta apquiltomjac.
54 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Ayajemo sat cotnejic siyajamalhco ajanco. Coo Tata eyca aptomja seyayo. Apquiltimem inyicje quellhip apquilyap coo Tata. 55 Am elyicpilcac quellhip Dios Ingyapam. Coo eyca acyicpilcoc. Actomjac sat ancoc ongvanic quellhip: Am oyicpilcac Dios Ingyapam, sicmovan amyaa sat otnejic. Olhojoc sat quellhip apquilmopvan amyaa. Nasoc anco, acyicpilcoc coo Dios Ingyapam. Acyiplovcasquic mataa appayvam. 56 Apquitsovasoc nic nat apquilyeyjamcaa Abraham. Apquiltamjoc nic nat etamcojo acnim, yoyam ovac as nalhpop. Apvitac nic nat as acnim. Payjeclhec nic nat apvalhoc Abraham —alhta aptomjac.
57 Apquilatingmavoc alhta judíos:
—Am evocmoc mocjam lhip cincuenta años. ¿Apvitayo ya lhquip Abraham ningilyeyjamcaa nic nat? —alhta apquiltomjac.
58 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Actomjac coo silanya quellhip: Naso, sictiyascam nat coo, metyaycamlha nic nat Abraham —alhta aptomjac.
59 Yejemoc alhta apquilma mataymong judíos. Apquililtamjoc alhta elajic Jesús. Apyilhacpoc alhta aptepa tingma apponquinomap Jesús.
1 y Jesús se fue al monte de los Olivos. 2 Y por la mañana volvió al templo, y todo el pueblo vino a él; y sentado él, les enseñaba. 3 Entonces los escribas y los fariseos le trajeron una mujer sorprendida en adulterio; y poniéndola en medio, 4 le dijeron: Maestro, esta mujer ha sido sorprendida en el acto mismo de adulterio. 5 Y en la ley nos mandó Moisés apedrear a tales mujeres. Tú, pues, ¿qué dices? 6 Mas esto decían tentándole, para poder acusarle. Pero Jesús, inclinado hacia el suelo, escribía en tierra con el dedo. 7 Y como insistieran en preguntarle, se enderezó y les dijo: El que de vosotros esté sin pecado sea el primero en arrojar la piedra contra ella. 8 E inclinándose de nuevo hacia el suelo, siguió escribiendo en tierra. 9 Pero ellos, al oír esto, acusados por su conciencia, salían uno a uno, comenzando desde los más viejos hasta los postreros; y quedó solo Jesús, y la mujer que estaba en medio. 10 Enderezándose Jesús, y no viendo a nadie sino a la mujer, le dijo: Mujer, ¿dónde están los que te acusaban? ¿Ninguno te condenó? 11 Ella dijo: Ninguno, Señor. Entonces Jesús le dijo: Ni yo te condeno; vete, y no peques más.
Jesús, la luz del mundo
12 Otra vez Jesús les habló, diciendo: Yo soy la luz del mundo; el que me sigue, no andará en tinieblas, sino que tendrá la luz de la vida. 13 Entonces los fariseos le dijeron: Tú das testimonio acerca de ti mismo; tu testimonio no es verdadero. 14 Respondió Jesús y les dijo: Aunque yo doy testimonio acerca de mí mismo, mi testimonio es verdadero, porque sé de dónde he venido y a dónde voy; pero vosotros no sabéis de dónde vengo, ni a dónde voy. 15 Vosotros juzgáis según la carne; yo no juzgo a nadie. 16 Y si yo juzgo, mi juicio es verdadero; porque no soy yo solo, sino yo y el que me envió, el Padre. 17 Y en vuestra ley está escrito que el testimonio de dos hombres es verdadero. 18 Yo soy el que doy testimonio de mí mismo, y el Padre que me envió da testimonio de mí. 19 Ellos le dijeron: ¿Dónde está tu Padre? Respondió Jesús: Ni a mí me conocéis, ni a mi Padre; si a mí me conocieseis, también a mi Padre conoceríais. 20 Estas palabras habló Jesús en el lugar de las ofrendas, enseñando en el templo; y nadie le prendió, porque aún no había llegado su hora.
A donde yo voy, vosotros no podéis venir
21 Otra vez les dijo Jesús: Yo me voy, y me buscaréis, pero en vuestro pecado moriréis; a donde yo voy, vosotros no podéis venir. 22 Decían entonces los judíos: ¿Acaso se matará a sí mismo, que dice: A donde yo voy, vosotros no podéis venir? 23 Y les dijo: Vosotros sois de abajo, yo soy de arriba; vosotros sois de este mundo, yo no soy de este mundo. 24 Por eso os dije que moriréis en vuestros pecados; porque si no creéis que yo soy, en vuestros pecados moriréis. 25 Entonces le dijeron: ¿Tú quién eres? Entonces Jesús les dijo: Lo que desde el principio os he dicho. 26 Muchas cosas tengo que decir y juzgar de vosotros; pero el que me envió es verdadero; y yo, lo que he oído de él, esto hablo al mundo. 27 Pero no entendieron que les hablaba del Padre. 28 Les dijo, pues, Jesús: Cuando hayáis levantado al Hijo del Hombre, entonces conoceréis que yo soy, y que nada hago por mí mismo, sino que según me enseñó el Padre, así hablo. 29 Porque el que me envió, conmigo está; no me ha dejado solo el Padre, porque yo hago siempre lo que le agrada. 30 Hablando él estas cosas, muchos creyeron en él.
La verdad os hará libres
31 Dijo entonces Jesús a los judíos que habían creído en él: Si vosotros permaneciereis en mi palabra, seréis verdaderamente mis discípulos; 32 y conoceréis la verdad, y la verdad os hará libres. 33 Le respondieron: Linaje de Abraham somos, y jamás hemos sido esclavos de nadie. ¿Cómo dices tú: Seréis libres?
34 Jesús les respondió: De cierto, de cierto os digo, que todo aquel que hace pecado, esclavo es del pecado. 35 Y el esclavo no queda en la casa para siempre; el hijo sí queda para siempre. 36 Así que, si el Hijo os libertare, seréis verdaderamente libres. 37 Sé que sois descendientes de Abraham; pero procuráis matarme, porque mi palabra no halla cabida en vosotros. 38 Yo hablo lo que he visto cerca del Padre; y vosotros hacéis lo que habéis oído cerca de vuestro padre.
Sois de vuestro padre el diablo
39 Respondieron y le dijeron: Nuestro padre es Abraham. Jesús les dijo: Si fueseis hijos de Abraham, las obras de Abraham haríais. 40 Pero ahora procuráis matarme a mí, hombre que os he hablado la verdad, la cual he oído de Dios; no hizo esto Abraham. 41 Vosotros hacéis las obras de vuestro padre. Entonces le dijeron: Nosotros no somos nacidos de fornicación; un padre tenemos, que es Dios. 42 Jesús entonces les dijo: Si vuestro padre fuese Dios, ciertamente me amaríais; porque yo de Dios he salido, y he venido; pues no he venido de mí mismo, sino que él me envió. 43 ¿Por qué no entendéis mi lenguaje? Porque no podéis escuchar mi palabra. 44 Vosotros sois de vuestro padre el diablo, y los deseos de vuestro padre queréis hacer. Él ha sido homicida desde el principio, y no ha permanecido en la verdad, porque no hay verdad en él. Cuando habla mentira, de suyo habla; porque es mentiroso, y padre de mentira. 45 Y a mí, porque digo la verdad, no me creéis. 46 ¿Quién de vosotros me redarguye de pecado? Pues si digo la verdad, ¿por qué vosotros no me creéis? 47 El que es de Dios, las palabras de Dios oye; por esto no las oís vosotros, porque no sois de Dios.
La preexistencia de Cristo
48 Respondieron entonces los judíos, y le dijeron: ¿No decimos bien nosotros, que tú eres samaritano, y que tienes demonio? 49 Respondió Jesús: Yo no tengo demonio, antes honro a mi Padre; y vosotros me deshonráis. 50 Pero yo no busco mi gloria; hay quien la busca, y juzga. 51 De cierto, de cierto os digo, que el que guarda mi palabra, nunca verá muerte. 52 Entonces los judíos le dijeron: Ahora conocemos que tienes demonio. Abraham murió, y los profetas; y tú dices: El que guarda mi palabra, nunca sufrirá muerte. 53 ¿Eres tú acaso mayor que nuestro padre Abraham, el cual murió? ¡Y los profetas murieron! ¿Quién te haces a ti mismo? 54 Respondió Jesús: Si yo me glorifico a mí mismo, mi gloria nada es; mi Padre es el que me glorifica, el que vosotros decís que es vuestro Dios. 55 Pero vosotros no le conocéis; mas yo le conozco, y si dijere que no le conozco, sería mentiroso como vosotros; pero le conozco, y guardo su palabra. 56 Abraham vuestro padre se gozó de que había de ver mi día; y lo vio, y se gozó. 57 Entonces le dijeron los judíos: Aún no tienes cincuenta años, ¿y has visto a Abraham? 58 Jesús les dijo: De cierto, de cierto os digo: Antes que Abraham fuese, yo soy. 59 Tomaron entonces piedras para arrojárselas; pero Jesús se escondió y salió del templo; y atravesando por en medio de ellos, se fue.