Apquiltimnaycam Jeremías
1 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo apcanya profeta Jeremías: 2 Itningvomjo apatong tingma apponquinomap, ilngas sat amyaa nac jay: Quellhip apquilmolhama Judá apyovoclhojo. Apquilantalhnec quellhip as tingma apatong, yoyam eltimjic apquilayo Dios Apyimtalhnamo. Elaylhojo as amyaa 3 ayinyema Dios apyimtalhnamo, Apvisqui apancaoc enlhitaoc Israel: ¡Ellaniclha apquilvalhoc quellhip, elvatsaoc apquiltemaclha apancaoc! Olmeyvoc sat mocjam apquileyvomaclha quellhip. 4 Noelyiplovquis nasa apquilyinimquiscama apquilpayvam: ¡Quip aso Dios tingma pac apponquinomap! ¡Quip aso Dios tingma pac apponquinomap! — apquiltomjac mataa apquilyinimquiscama.
5 ¡Ellaniclha apquilvalhoc quellhip, najan apquiltemaclha apancaoc! Elyiplovcasojo nintemaclha acpeyvomo nipyesicsa quellhip. 6 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama enlhit metnaja apquiltemolhama, najan apquilyeyjeycam, najan lhintampaa. Noelnajap nasa mepqui acvisay ingmoc. Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, actomja ayasomquiscama quellhip. 7 Olmeyvoc sat quellhip apquileyvomaclha as yoclhilhma, sicmescama nanoc nat apquilyeyjamcaa quellhip, elhnam sat cotmongvoycamlha nelha.
8 Apquilyiplovcasquic mataa quellhip apquilpayvam enlhit apquilyinimquiscama. 9 Quellhip apquiltemaclha: apquilminyilhma, najan apquilajem poc, apquilyoyam quilvana cotnaja aptava, apquilyeycajascaoc quellhip apquilpayvam, apquilmescama asoc quilaycmasquiscama Baal, apquilayo quellhip quilaycmasquiscama mepqui acmovan. 10 Apquilantalhningvoctac quellhip as tingma ajac apponquinomap, jeltimjic selayo coo. Apquilanayquic quellhip elmiyovacpoc congne as tingma. Natamin elyiplovcasojoc sat mocjam apquiltemaclha apancaoc sictanoncama coo. 11 ¿Apquilanayqui ya quellhip as tingma ajac apponquinomap apvisay apquilyilhanmomaclha apquilminyilhma? Acvitac coo apquiltemaclha apancaoc quellhip. Nasoc sicpayvam sicvisay Dios Visqui apancaoc. 12 Elyas sat quellhip tingma Silo. Elanojo sat sictomjaclha tingma ajac apponquinomap, siclhoc nat sicmaclha coo. Elvitac sat quellhip mactovascama, ayinyema apquiltemaclha apancaoc Israel. 13 Acno apquiltemaclha apancaoc quellhip. Am alhta jelyajaclhoc quellhip, siltimnascama lhama najan siltimnascama mocjam mataa. Am alhta jelatingmavoc quellhip. Nasoc sicpayvam siclhanma coo Dios Visqui apancaoc. 14 Acno sictovascama alhta tingma ajac apponquinomap tingma Silo, colhojoc sat sictovascama as tingma ajac apponquinomap sicmescama siclhoc nat apquilyeyjamcaa quellhip. Mepqui alhta mataa apquilyasquiyam quellhip. 15 Onatovacsic sat quellhip sicnaclha coo, acno sicnatovascama nanoc alhta apquilmolhama quellhip Efraín aptovana niptamin — alhta aptomjac Dios.
Apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc
16 Lhip Jeremías, nolmalhnesquis nasa lhip as enlhitaoc, nojelmalhnesquis nasa coo. Nolinlhanmojo nasa lhip selmalhnaycam coo, mongvajalhnoc sat coo. 17 ¿Apvita ya lhquip apquiltemaclha apancaoc apquilmolhama Judá, apnaycam tingma apquilvanyam najan natingma Jerusalén? 18 Apquilyintilhvocmec mataa enlhit apquitquic. Apquilvatnec mataa talha apyapmayc. Inquillanac mataa nilpayescama incanayc, yoyam colhic acmesa as actom quilaycmasquiscama acvisay Avisqui Netin. Invennalhquic evalhoc sicvita uva ayingmenic macmescama quilaycmasquiscama, ayinyema metnaja nintemolhama. 19 Apquiltemaclha maa sevenneycam coo, najan apquilvennacpo apanco, actemaclha apquilmancactama. Naso coo sicpayvam sicvisay Dios Visqui apancaoc. 20 Coo sicvisay Dios Visqui apancaoc, olinmelham sat as enlhitaoc naysicsa siclom, olinmelham sat natingma, olinmelham sat apnatoscama, olinmelham sat yamtaa najan ayimjaclha ninganma. Colhojoc sat talha casponeyaclha, ayinyema sicyanmongsayclha apquiltemaclha apancaoc — alhta aptomjac Dios.
21 Aptomjac alhta mocjam Dios Apvisqui apancaoc Israel, apquilanya enlhitaoc: Elnajap sat apnatoscama macmescama Dios acyanmongam melyascalhma. Ellana sat moc asoc macmescama Dios. Eltovaoc sat apitic actemaclha apquilayo Dios. Acyinyovcasquic nat yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa. 22 Am nat otnajac siyanama apquilyeyjamcaa quellhip, yoyam jelmecsic apnatoscama acticyovam acyanmongam melyascalhma, paj najan moc asoc. 23 Actomjac nat silanya apquilyeyjamcaa, yoyam elyiplovcasojo siyanamaclha. Otnejic sat enlhit ajancaoc, sictimem coo sicmasma enlhitaoc. Altimnasquic nat siyanama, yoyam eltamilsacpojo apanco, colhic sat actamilaycam apquilvalhoc. 24 Am nat elyiplovcasac siyanamaclha, am nat eljalhnoc sicpayvam naysicsa apquiltemaclha apancaoc. Am nat jelyotac yoyam elyanmongsic moc apquilvalhoc, elyinyovquic nat coo. 25 Siclhoc nat apquilantiyapma Egipto apquilyeyjamcaa quellhip, acvaycmo as ningvamlha nac jay. Alapajasquic mataa nipyesicsa quellhip aplhamoclhojo profetas apquillingascama sicvisay. 26 Am alhta elyiplovcasac siyanamaclha, am alhta eljalhnoc sicpayvam quellhip. Ingyangvocmec alhta mataa apquiltemaclha apancaoc, am nat colhno apquilyeyjamcaa — alhta aptomjac Dios.
27 Aptomjac alhta seyanya Dios Apyimtalhnamo: Lhip Jeremías, ilngas sat lhip acyovoclhojo sicpayvam, apvita inlhojo mepqui apquilyiplovquiscama enlhitaoc. Iyimnaticsojo lhip appayvam, apvita inlhojo lhip mepqui apquilatingmaycam enlhitaoc. 28 Iltimnas sat amyaa: Mepqui apquilyajayquiclho quellhip Dios Apyimtalhnamo, mepqui mocjam apquiltamilcasomacpo apanco — alhta aptomjac Dios.
Covac sat acyimtalhnama
29 ¡Quellhip co Jerusalén, eltingyasquis apquilyesem, etlhaoc sat apva! Elminaycmas actemaclha acmayovsa apquilvalhoc netin inquilhe. Aplovquic alhta Dios Apyimtalhnamo, aptomja apquilyamasma enlhitaoc macnatovascama — alhta aptomjac.

30 Aptomjac alhta mocjam Dios Apyimtalhnamo: Yitnec apquiltemaclha apancaoc moyisponcama coo apquilmolhama Judá. Apninquinquic alhta congne tingma ajac apponquinomap quilaycmasquiscama apancaoc, acvisay apquilvenneycam tingma ajac apponquinomap. 31 Apquillanac alhta alvata Ben-hinom lhama altar apquilvatnamaclha asoc macmescama quilaycmasquiscama acvisay Tofet. Apquilnapquic alhta apquitquic, yoyam elvitic talha macmescama quilaycmasquiscama. Jave alhta ayinyema coo, jave alhta aclhanma evalhoc actema nac jay. 32 Actomjac coo sicpayvam sicvisay Dios: Covac sat acnim, yoyam comascoc sat acvisay Tofet, comascoc sat acvisay alvata Ben-hinom. Eltimjic sat acvisay Alvata Apticyovamaclha. Elatoynacpoc sat apquilitsepma payjoc Tofet, ayinyema melvitay moc amyip. 33 Eltovcacpoc sat apjapaoc, alpasmayclha nata navjac najan asoc navjac, mepqui aptamilquiscama lhama enlhit. 34 Omascocsic sat apquilminaycmascama najan apquilitsovascama nipyesicsa tingma apquilvanyam Judá apquilmolhama najan natingma Jerusalén. Colngalhquejec sat mocjam apquilminaycmascama alyimjapma. Elhojoc sat aptamopeycaoc tingma aptovasomap najan maa yoclhilhma — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta.
Mejorad vuestros caminos y vuestras obras
1 Palabra de Jehová que vino a Jeremías, diciendo: 2 Ponte a la puerta de la casa de Jehová, y proclama allí esta palabra, y di: Oíd palabra de Jehová, todo Judá, los que entráis por estas puertas para adorar a Jehová. 3 Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: Mejorad vuestros caminos y vuestras obras, y os haré morar en este lugar. 4 No fiéis en palabras de mentira, diciendo: Templo de Jehová, templo de Jehová, templo de Jehová es este.
5 Pero si mejorareis cumplidamente vuestros caminos y vuestras obras; si con verdad hiciereis justicia entre el hombre y su prójimo, 6 y no oprimiereis al extranjero, al huérfano y a la viuda, ni en este lugar derramareis la sangre inocente, ni anduviereis en pos de dioses ajenos para mal vuestro, 7 os haré morar en este lugar, en la tierra que di a vuestros padres para siempre.
8 He aquí, vosotros confiáis en palabras de mentira, que no aprovechan. 9 Hurtando, matando, adulterando, jurando en falso, e incensando a Baal, y andando tras dioses extraños que no conocisteis, 10 ¿vendréis y os pondréis delante de mí en esta casa sobre la cual es invocado mi nombre, y diréis: Librados somos; para seguir haciendo todas estas abominaciones? 11 ¿Es cueva de ladrones delante de vuestros ojos esta casa sobre la cual es invocado mi nombre? He aquí que también yo lo veo, dice Jehová. 12 Andad ahora a mi lugar en Silo, donde hice morar mi nombre al principio, y ved lo que le hice por la maldad de mi pueblo Israel. 13 Ahora, pues, por cuanto vosotros habéis hecho todas estas obras, dice Jehová, y aunque os hablé desde temprano y sin cesar, no oísteis, y os llamé, y no respondisteis; 14 haré también a esta casa sobre la cual es invocado mi nombre, en la que vosotros confiáis, y a este lugar que di a vosotros y a vuestros padres, como hice a Silo. 15 Os echaré de mi presencia, como eché a todos vuestros hermanos, a toda la generación de Efraín.
16 Tú, pues, no ores por este pueblo, ni levantes por ellos clamor ni oración, ni me ruegues; porque no te oiré. 17 ¿No ves lo que estos hacen en las ciudades de Judá y en las calles de Jerusalén? 18 Los hijos recogen la leña, los padres encienden el fuego, y las mujeres amasan la masa, para hacer tortas a la reina del cielo y para hacer ofrendas a dioses ajenos, para provocarme a ira. 19 ¿Me provocarán ellos a ira? dice Jehová. ¿No obran más bien ellos mismos su propia confusión? 20 Por tanto, así ha dicho Jehová el Señor: He aquí que mi furor y mi ira se derramarán sobre este lugar, sobre los hombres, sobre los animales, sobre los árboles del campo y sobre los frutos de la tierra; se encenderán, y no se apagarán.
Castigo de la rebelión de Judá
21 Así ha dicho Jehová de los ejércitos, Dios de Israel: Añadid vuestros holocaustos sobre vuestros sacrificios, y comed la carne. 22 Porque no hablé yo con vuestros padres, ni nada les mandé acerca de holocaustos y de víctimas el día que los saqué de la tierra de Egipto. 23 Mas esto les mandé, diciendo: Escuchad mi voz, y seré a vosotros por Dios, y vosotros me seréis por pueblo; y andad en todo camino que os mande, para que os vaya bien. 24 Y no oyeron ni inclinaron su oído; antes caminaron en sus propios consejos, en la dureza de su corazón malvado, y fueron hacia atrás y no hacia adelante, 25 desde el día que vuestros padres salieron de la tierra de Egipto hasta hoy. Y os envié todos los profetas mis siervos, enviándolos desde temprano y sin cesar; 26 pero no me oyeron ni inclinaron su oído, sino que endurecieron su cerviz, e hicieron peor que sus padres.
27 Tú, pues, les dirás todas estas palabras, pero no te oirán; los llamarás, y no te responderán. 28 Les dirás, por tanto: Esta es la nación que no escuchó la voz de Jehová su Dios, ni admitió corrección; pereció la verdad, y de la boca de ellos fue cortada.
29 Corta tu cabello, y arrójalo, y levanta llanto sobre las alturas; porque Jehová ha aborrecido y dejado la generación objeto de su ira.
30 Porque los hijos de Judá han hecho lo malo ante mis ojos, dice Jehová; pusieron sus abominaciones en la casa sobre la cual fue invocado mi nombre, amancillándola. 31 Y han edificado los lugares altos de Tofet, que está en el valle del hijo de Hinom, para quemar al fuego a sus hijos y a sus hijas, cosa que yo no les mandé, ni subió en mi corazón. 32 Por tanto, he aquí vendrán días, ha dicho Jehová, en que no se diga más, Tofet, ni valle del hijo de Hinom, sino Valle de la Matanza; y serán enterrados en Tofet, por no haber lugar. 33 Y serán los cuerpos muertos de este pueblo para comida de las aves del cielo y de las bestias de la tierra; y no habrá quien las espante. 34 Y haré cesar de las ciudades de Judá, y de las calles de Jerusalén, la voz de gozo y la voz de alegría, la voz del esposo y la voz de la esposa; porque la tierra será desolada.