1 Aptajaclhec nic nat José. Apquiltimnascaclhec nic nat amyaa apvisqui faraón.
Aptomjac nic nat José apcanya: —Apvaac lhac tata coo najan elyipmaa. Apquilpacjentac apnatoscama nipquesic najan vayqui najan aclhamoclhojo asoc. Yoclhilhma Canaán apquilinyemac. Apquilvaac lhac yoclhilhma Gosén— nic nat aptomjac. 2 Apquilyacyesquic nic nat siclho José 5 apquilpipma. Apnalaclhec nic nat apnaclha apvisqui faraón yoyam elpamejitsic.
3 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apquilanya apquilpipma: —¿Jalhco actemaclha apquiltamjaycam quellhip?— nic nat aptomjac.
Apquilatingmavoc nic nat: —Visqui ingac. Apquilyancac nincoo ninatoscama nipquesic. Ningilvajanamquic nincoo apquiltemaclha ningilyeyjamcaa. 4 Ningilvaac nincoo yoyam ongnam as yoclhilhma. Ayinyemaclha mepqui nintom ningaoclha Canaán. Mepqui najan aptoycaoc ninatoscama. ¿Ingvanqui ya nincoo ongnam yoclhilhma Gosén?— nic nat apquiltomjac.
5 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya José: —Lhip lhac apquilyoctac apquilpipma najan apyap. 6 Lhip sat ilyacyes actamilaclho yoclhilhma. Ingyane sat elhnam yoclhilhma actamila anco acvisay Gosén. ¿Apnam ya nipyesicsa apquilpipma apmopvan eltamilsic sicnatoscama? Iltimesquis sat apquilimja apmamyi eltamilsic sicnatoscama— nic nat aptomjac.
7 Apyantementac nic nat apyap José. Apquiltamjoc nic nat etac apvisqui faraón. Avanjec nic nat apcayo Jacob apvisqui faraón.
8 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya Jacob: —¿Jalhco acvamlha año pac lhip?— nic nat aptomjac.
9 Apcatingmavoc nic nat Jacob: —Invocmec 130 años sictiyascam. Acyavataclhojo intomjac najan acyimtalhnama. Ajolhec nic nat apquiltiyascam sicyeyjamcaa, am olhnoc coo— nic nat aptomjac.
10 Appayvasquic nic nat Jacob naysicsa apcayo apvisqui. Aptajaclhec nic nat mocjam. 11 Apmasquic nic nat José actamilaclha anco yoclhilhma yoyam elhnam apyap najan apquilpipma. Actemaclha ilhnic nat apcanama apvisqui faraón. Apquilvitac nic nat amyip apancaoc yoclhilhma Ramesés. 12 Apquilmasquic nic nat José aptoycaoc apquilpipma najan apquilyap najan aplhamoclhojo apmolhama.
13 Mepqui nintom nic nat lhalhma anco. Inyangvocmec nic nat mayic ataoc lhalhma anco. Mayic nic nat inquilnapac enlhitaoc yoclhilhma Egipto najan Canaán. 14 Apcansaclhec nic nat solyayem José ayinyema apquilmam motajap apactic co Canaán najan co Egipto. Aptamilcasquic nic nat apvisqui faraón tingma pac. 15 Insovjalhquic nic nat solyayem yoclhilhma Egipto najan Canaán. Apquilyoclhec nic nat egipcios apnaclha José.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Jingilmes nintom. Insovjalhquic nincoo solyayem. Pac ongilitsapoc apnaclha lhip— nic nat apquiltomjac.
16 Apcatingmavoc nic nat José: —Insovjalhquic sat ancoc solyayem apancaoc, enalanta sat apnatoscama vayqui yoyam elyanmongsic nintom— nic nat aptomjac.
17 Apnalantac nic nat co Egipto apnaclha José apnatoscama nolhing najan vayqui najan nipquesic najan yamelyeyjaycoc. Apquilmec nic nat aptoycaoc acyanmongam apnatoscama acvaycmo lhama año. 18 Inyeycac nic nat lhama año. Invocmec nic nat moc años. Apquilmeyaclhec nic nat apnaclha.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Visqui, nasoc anco ninlhanma nincoo. Am coyitnac nincoo solyayem. Insovjalhquic najan ninatoscama, lhip alhta apquilmam. Yitnec mocjam amyip ingancaoc najan enlhitaoc mepqui asoc apancaoc. Pac ongilitsapoc apnaclha lhip ningilyipitcayclho amyip ingancaoc. 19 Jingiltime sat ningiltimesaycam acyanmongam nintom ningilyipitcayclho amyip ingancaoc. Ongiltimjic sat nincoo ningiltimesaycam contningvoyam nelha. Ongiltimesam sat amyip apancaoc yoyam comasquejec sat amyip. Mongilmasquingvomejec sat nincoo lha— nic nat apquiltomjac.
20 Apquilyinyovquic nic nat amyip apancaoc co Egipto ayinyema mayic alnapma. José ilhnic nat apyanmonquiscama amyip yoyam etnejic apancaoc apvisqui faraón. 21 Apquiltimesaycam nic nat apquiltomjac aplhamoclhojo enlhitaoc yoclhilhma Egipto. 22 Am nic nat elmac José amyip apancaoc sacerdotes. Am nic nat elyinyavac amyip apancaoc. Ayinyemaclha yitnec nic nat mataa aptoycaoc ayinyema apvisqui faraón.
23 Aptomjac nic nat José apquilanya enlhitaoc: — Quilhvoc apquiltomja quellhip apquiltimesaycam apvisqui faraón acyipitcayclho amyip apancaoc. Coo alhta sicyanmonquiscama. Yitnec actic aso, elquiniclha sat actic aclhamoclhojo amyip. 24 Elvitac sat quellhip acyilhna. Elmesaoc sat apvisqui faraón lhama nicja acyilhna acyitna inlhojo cinco. Cuatro nicja acyilhna eltimjic sat quellhip apancaoc. Ecnamcoc sat mocjam apquilcaycaoc. Eltovamcoc sat mocjam quellhip najan apquitquic najan aplhamoclhojo apmolhama— nic nat aptomjac.
25 Apquilatingmavoc nic nat egipcios: —Ingilvomcasquic tap nincoo lhip. Aptasi nac lhip. Nincoo ningiltomja ningiltimesaycam apvisqui faraón cotningvoyam nelha— nic nat apquiltomjac.
26 Apcapajasquic nic nat amyaa José apcanama: —Quellhip co Egipto. Elmesaoc sat moclhama quellhip lhama nicja acyilhna acyitna inlhojo cinco. Apvisqui faraón sat etnejic apanco— nic nat aptomjac. Am nic nat comascac apcanamaclha acvocmo as ningvamlha nac jay. Am nic nat elanyacpoc sacerdotes elmesiclha acyilhna. Ayinyemaclha cotnaja amyip apancaoc apvisqui faraón.
27 Apnam nic nat yoclhilhma Egipto enlhitaoc israelitas. Apquileyvomoclha ilhnic nat acvisay Gosén. Aplhameclhec nic nat enlhitaoc israelitas. 28 Diecisiete años nic nat aptiyascam Jacob yoclhilhma Egipto. Invocmec nic nat aptiyascam Jacob 147 años.
29 Camquitvaac nic nat nelha acnim aptiyascam Jacob, moc apvisay Israel. Apcanyam nic nat apquitca apvisay José.
Aptomjac nic nat apyap apcanya: —Altamjoc coo elyejiclhojo coo sicpayvam. Ipquin sat lhip apmic avjac eyvoc yoyam colhejec acyascacmo actemaclha aplhanma. Nongyane nasa ongvatoynalhca as yoclhilhma Egipto. 30 Ayitsepquic sat ancoc coo, jeyinyovquis sat yoclhilhma Egipto. Jeyatoynvoclha sat siyinyemaclha yoyam opalhavoclha sicyeyjamcaa— nic nat aptomjac Jacob.
Apcatingmavoc nic nat José: —Olyejiclhojoc sat lhip appayvam— nic nat aptomjac.
31 Aptomjac nic nat apyap apcanya: —Ilhen sat lhip yoyam colhejec acyascacmo— nic nat aptomjac. Aplhenquic nic nat José actemaclha yoyam colhejec acyascacmo. Apjalhec nic nat Israel apyitnamaclha yoyam epamejitsic Dios Apyimtalhnamo.
1 Vino José y lo hizo saber a Faraón, y dijo: Mi padre y mis hermanos, y sus ovejas y sus vacas, con todo lo que tienen, han venido de la tierra de Canaán, y he aquí están en la tierra de Gosén. 2 Y de los postreros de sus hermanos tomó cinco varones, y los presentó delante de Faraón. 3 Y Faraón dijo a sus hermanos: ¿Cuál es vuestro oficio? Y ellos respondieron a Faraón: Pastores de ovejas son tus siervos, así nosotros como nuestros padres. 4 Dijeron además a Faraón: Para morar en esta tierra hemos venido; porque no hay pasto para las ovejas de tus siervos, pues el hambre es grave en la tierra de Canaán; por tanto, te rogamos ahora que permitas que habiten tus siervos en la tierra de Gosén. 5 Entonces Faraón habló a José, diciendo: Tu padre y tus hermanos han venido a ti. 6 La tierra de Egipto delante de ti está; en lo mejor de la tierra haz habitar a tu padre y a tus hermanos; habiten en la tierra de Gosén; y si entiendes que hay entre ellos hombres capaces, ponlos por mayorales del ganado mío.
7 También José introdujo a Jacob su padre, y lo presentó delante de Faraón; y Jacob bendijo a Faraón. 8 Y dijo Faraón a Jacob: ¿Cuántos son los días de los años de tu vida? 9 Y Jacob respondió a Faraón: Los días de los años de mi peregrinación son ciento treinta años; pocos y malos han sido los días de los años de mi vida, y no han llegado a los días de los años de la vida de mis padres en los días de su peregrinación. 10 Y Jacob bendijo a Faraón, y salió de la presencia de Faraón. 11 Así José hizo habitar a su padre y a sus hermanos, y les dio posesión en la tierra de Egipto, en lo mejor de la tierra, en la tierra de Ramesés, como mandó Faraón. 12 Y alimentaba José a su padre y a sus hermanos, y a toda la casa de su padre, con pan, según el número de los hijos.
13 No había pan en toda la tierra, y el hambre era muy grave, por lo que desfalleció de hambre la tierra de Egipto y la tierra de Canaán. 14 Y recogió José todo el dinero que había en la tierra de Egipto y en la tierra de Canaán, por los alimentos que de él compraban; y metió José el dinero en casa de Faraón. 15 Acabado el dinero de la tierra de Egipto y de la tierra de Canaán, vino todo Egipto a José, diciendo: Danos pan; ¿por qué moriremos delante de ti, por haberse acabado el dinero? 16 Y José dijo: Dad vuestros ganados y yo os daré por vuestros ganados, si se ha acabado el dinero. 17 Y ellos trajeron sus ganados a José, y José les dio alimentos por caballos, y por el ganado de las ovejas, y por el ganado de las vacas, y por asnos; y les sustentó de pan por todos sus ganados aquel año. 18 Acabado aquel año, vinieron a él el segundo año, y le dijeron: No encubrimos a nuestro señor que el dinero ciertamente se ha acabado; también el ganado es ya de nuestro señor; nada ha quedado delante de nuestro señor sino nuestros cuerpos y nuestra tierra. 19 ¿Por qué moriremos delante de tus ojos, así nosotros como nuestra tierra? Cómpranos a nosotros y a nuestra tierra por pan, y seremos nosotros y nuestra tierra siervos de Faraón; y danos semilla para que vivamos y no muramos, y no sea asolada la tierra.
20 Entonces compró José toda la tierra de Egipto para Faraón; pues los egipcios vendieron cada uno sus tierras, porque se agravó el hambre sobre ellos; y la tierra vino a ser de Faraón. 21 Y al pueblo lo hizo pasar a las ciudades, desde un extremo al otro del territorio de Egipto. 22 Solamente la tierra de los sacerdotes no compró, por cuanto los sacerdotes tenían ración de Faraón, y ellos comían la ración que Faraón les daba; por eso no vendieron su tierra. 23 Y José dijo al pueblo: He aquí os he comprado hoy, a vosotros y a vuestra tierra, para Faraón; ved aquí semilla, y sembraréis la tierra. 24 De los frutos daréis el quinto a Faraón, y las cuatro partes serán vuestras para sembrar las tierras, y para vuestro mantenimiento, y de los que están en vuestras casas, y para que coman vuestros niños. 25 Y ellos respondieron: La vida nos has dado; hallemos gracia en ojos de nuestro señor, y seamos siervos de Faraón. 26 Entonces José lo puso por ley hasta hoy sobre la tierra de Egipto, señalando para Faraón el quinto, excepto solo la tierra de los sacerdotes, que no fue de Faraón.
27 Así habitó Israel en la tierra de Egipto, en la tierra de Gosén; y tomaron posesión de ella, y se aumentaron, y se multiplicaron en gran manera. 28 Y vivió Jacob en la tierra de Egipto diecisiete años; y fueron los días de Jacob, los años de su vida, ciento cuarenta y siete años. 29 Y llegaron los días de Israel para morir, y llamó a José su hijo, y le dijo: Si he hallado ahora gracia en tus ojos, te ruego que pongas tu mano debajo de mi muslo, y harás conmigo misericordia y verdad. Te ruego que no me entierres en Egipto. 30 Mas cuando duerma con mis padres, me llevarás de Egipto y me sepultarás en el sepulcro de ellos. Y José respondió: Haré como tú dices. 31 E Israel dijo: Júramelo. Y José le juró. Entonces Israel se inclinó sobre la cabecera de la cama.