Aclhanma apvalhoc Abraham elyimjapquisic Isaac
1 Apvanacmec nic nat Abraham. Appasmec nic nat mataa Dios Apyimtalhnamo. 2 Apquevam nic nat Abraham apquilancam metnaja apquitcoc. Apquimja apmamyi ilhnic nat apquilancam.
Aptomjac nic nat Abraham apcanya apquilancam: —Ipatningvojo sat eyvoc. 3 Ilhen sat lhip apvisay Dios Apyimtalhnamo netin najan Visqui as nalhpop, yoyam colhejec acyascacmo. Notingyasquis nasa aptava sictamongvoyam Isaac ayinyema as yoclhilhma Canaán, sictiyascamcaclha coo. 4 Iyas sat lhip coo siyaoclha. Itingyasquis sat aptava Isaac nipyesicsa enaymacoc— nic nat aptomjac.
5 Apcatingmavoc nic nat apquilancam: —Am sat ancoc coyacmoc quilvana jeyiplanta coo, ¿jalhco sat otnejic? ¿Evanqui ya oyantemiclha apquitca Isaac yoclhilhma apquinyemayaclha lhip?— nic nat aptomjac.
6 Aptomjac nic nat Abraham apcanya: —Paj. Copvanquejec lhip eyantemiclha sictamongvoyam. Dios Apyimtalhnamo ingyapajacsic sat lhama ángel yoyam etnejic aplhalhma. 7 Lhip sat eyantementac quilvana yoyam etnejic aptava Isaac. Dios Apyimtalhnamo netin aptomja seyinyovquiscama tata tingma pac najan siyaoclha. Aptomja aplhanma actomja nasoc anco yoyam ellhocac as yoclhilhma etovana aplhamoclhojo. 8 Am sat ancoc coyacmoc coyiplanta quilvana, cotnaja aptovascama lhip aplhanma actomja nasoc anco. Copvanquejec lhip eyantemiclha sictamongvoyam— nic nat aptomjac Abraham.
9 Yejemoc nic nat appatningvocmo apquilancam Abraham apyoc. Aplhenquic nic nat apquilancam actomja nasoc anco, yoyam elyejiclhojo actomjaclha appayvam Abraham. 10 Apquilyacyesquic nic nat asoc altamila anco Abraham yoyam elmecsic. Apnalaclhec nic nat diez apnatoscama voncayispoc. Apmiyaclhec nic nat apquilancam yoclhilhma Mesopotamia, tingma pac apvisay Nacor. 11 Intalhnacmec nic nat apcamquitveclho apquilancam tingma. Inquilvoctac nic nat quilvanaa alyajayam. Nicja yamilquit nic nat apquilyinacasac apnatoscama voncayispoc.
12 Apquilmalhnaquic nic nat apquilancam: —Dios Apyimtalhnamo, lhip nac Visqui pac Abraham. Jepasim sat acnim nac jay. Ingyimliclhojo sat mocjam Abraham. 13 Pac olhic sat coo nicja yamilquit naysicsa alvoycta quilvanaa alyajayam. 14 Ingyane sat oyasamcojo lhama quilvana aptomja apyacyescama lhip. Pac otnejic sat ongvanic lhama quilvana ayitcoc: Coyitnocjas sat yatingvalhva, pac oynic yingmin — sat otnejic ongvanic. Jeyatingmojoc sat quilvana ayitcoc: Iyin. Pac oyacvesic sat najan acyinaycaoc apnatoscama voncayispoc — sat cotnejic. Motnatsejec sat coo quilvana ayitcoc lhip apyacyescama, yoyam etnejic aptava Isaac. Motnatsejec sat lhip aptomja apquimlaycmo visqui ajac Abraham— nic nat aptomjac apquilmalhnancama.
15 Am nic nat epenesac apquilmalhnancama. Pilapcasquic nic nat apvita quilvana ayitcoc acvisay Rebeca. Betuel apquitca ilhnic nat Rebeca. Insantac nic nat yatingvalhva. Betuel inquin nic nat acvisay Milca. Apyap nic nat apvisay Nacor. Apipma nic nat apvisay Abraham. 16 Actamila ilhnic nat quilvana ayitcoc mepqui atava. Am nic nat coltamecac mocjam acpatjetaycaoc apquinavo. Intalhningvoctac nic nat acyitnaclha yingmin. Inyatmec nic nat yingmin yatingvalhva. Intajavoc nic nat. 17 Apquinincamquic nic nat apquilancam apquimjaoclho.
Aptomjac nic nat apcanya quilvana ayitcoc: —Lhiya, pac oynic siclho yingmin ac— nic nat aptomjac.
18 Incatingmavoc nic nat quilvana: —Jey, iyin sat— nic nat intomjac.
Yejemoc nic nat aclica yatingvalhva ac. Inyitnocjasquic nic nat yoyam eynic. 19 Apyinquic nic nat yingmin.
Intomjac nic nat ayanya apquilancam: —Pac olyacvesic yingmin acyinaycaoc apnatoscama voncayispoc— nic nat intomjac.
20 Yejemoc nic nat acyatma yingmin malhic acyamaclha apnatoscama. Inpecjesam nic nat alyatimquisa yingmin apnatoscama. Inquilyinamquic nic nat aclhamoclhojo. 21 Apvanmaquic nic nat apquilancam apquilanamcaa. Apquiltamjoc nic nat metnatsejec aptomjaclha Dios. 22 Inpenasquic nic nat acyinaycaoc yingmin apnatoscama. Yejemoc nic nat aplica oro asoc alyinmom. Seis gramos nic nat invocmoc lhama asoc alyinmom. Apyipitcasquic nic nat avajic quilvana ayitcoc. Cien gramos nic nat invocmoc anit asoc alyinmom ningatquiscama ingmic. Apmasquic nic nat quilvana ayitcoc.
23 Aptomjac nic nat apcanya: —Lhiya, ¿soc enlhit apquitca lhiya? ¿Avanje ya ilhma inyap tingma pac? ¿Ingvanqui ya ongnam siclho?— nic nat aptomjac apquilancam.
24 Incatingmavoc nic nat quilvana ayitcoc: —Betuel apvisay coo tata. Inquin eyca acvisay Milca, apyap apvisay Nacor. 25 Avanje ilhma tingma ingac nincoo yoyam elhnam quellhip. Yitnec najan actoycaoc apnatoscama— nic nat intomjac.
26 Inquilticlhiquic nic nat aptapnaoc apquilancam appamejitsa Dios Apyimtalhnamo.
27 Aptomjac nic nat apquilmalhnancama: —Aptasi nac Dios Visqui pac Abraham. Nasoc anco actomja appayvam. Apquimlaycmo mataa Abraham. Elhicmosquic alhta amay yoyam ovoclha tingma apancaoc Abraham apmolhama— nic nat aptomjac apquilmalhnancama.
28 Inquinincaclhec nic nat quilvana ayitcoc inquin tingma ac. Inquiltimnasquiclhec nic nat actemaclha aplhanma maycaa. 29 Inyalhing nic nat apnac apvisay Labán. Apquinincaclhec nic nat yamilquit yoyam eyantavoclha maycaa. 30 Pilapcasquic nic nat apvita asoc alyinmom avajic apyalho. Najan asoc alyinmom alatquiscama ameoc. Aplingac nic nat altimnaycam apyalho actemaclha aplhanma maycaa. Apyocmec nic nat maycaa Labán. Apnam nic nat mocjam nicja yamilquit najan apnatoscama.
31 Aptomjac nic nat Labán apcanya maycaa: —Lhip aptomja aplhalhma Dios Apyimtalhnama. ¿So actomja apna nac mocjam aso? Noc. Nimpenasquic lhac apnaycamcaclha najan acyinatamaclha apnatoscama— nic nat aptomjac.
32 Apyasquic nic nat tingma apquilancam. Apquiljalhyovascasquic nic nat tama voncayispoc Labán. Apcamquic nic nat actoycaoc voncayispoc. Apsantimcasquic nic nat yingmin yoyam elcamcoc apmancoc apquilancam najan apquillhalhmaa.
33 Apsantimcasquic nic nat aptom. Aptomjac nic nat maycaa apcanya: —Motvejec sat siclho. Pac oltimnacsic siclho amyaa siyanyomalhca oltimnacsic— nic nat aptomjac.
Appcatingmavoc nic nat Labán: —Jeltimnas siclho— nic nat aptomjac.
34 Aptomjac nic nat apquiltimnaycam maycaa: —Coo nac Abraham apquilancam. 35 Dios Apyimtalhnamo aptomja mataa appasmom Abraham. Cascama apquilnatam apcaycaoc Dios: apnatoscama nipquesic najan vayqui; plata najan oro asoc alyinmom; aplhamoc apquilancam najan quilvanaa alancam; inlhamoc apnatoscama voncayispoc najan yamelyeyjaycoc. 36 Aptava alhta Sara. Aptiyacmec alhta ayitca actomjaclhojo acvanyam. Apquilmesaclhec apquitca aclhamoclhojo asoc apancaoc Abraham. 37 Aptomjac alhta Abraham seyanya yoyam olyejiclhojo appayvam, yoyam otnejic nasoc anco sicpayvam: Notingyasquis nasa aptava sictamongvoyam ayinyema as yoclhilhma Canaán, sictiyascamcaclha coo. 38 Itingyasquis sat aptava sictamongvoyam ayinyema tata apmolhama, ayinyema nipyesicsa enaymacoc — alhta aptomjac seyanya. 39 Ayatingmavoc alhta coo: Visqui Abraham, ¿am sat ancoc coyacmoc jeyiplanta quilvana — alhta actomjac coo. 40 Eyatingmavoc alhta Abraham: Acyiplovcasquic coo mataa singanamaclha Dios Apyimtalhnamo. Ingyapajacsic sat ángel apcasinancama yoyam etnejic aplhalhma lhip. Etamilsic sat nalhit amay. Itingyasquis sat aptava sictamongvoyam ayinyema nipyesicsa enaymacoc, ayinyema tata apmolhama. 41 Apquilmiyovquic sat ancoc quilvana ayitcoc apvoclho sat nipyesicsa maa, cotnaja aptovascama lhip aplhanma actomja nasoc anco — alhta aptomjac seyanya. 42 Acvaac lhac coo acyitnaclha yamilquit. Acpametjitcasquic lhac maa Dios visqui pac Abraham. Actomjac coo silmalhnancama: Nasoc anco lhip aptomja sepasmom naysicsa siclhingam. 43 Acnec coo aso nicja yamilquit. Altamjoc otac quilvana ayitcoc yoyam etnejic aptava Abraham apquitca. Invoctac sat ancoc quilvana ayitcoc acyajayam, otnejic sat ongvanic: —Lhiya, pac oynic siclho yingmin ac— sat otnejic. 44 Jeyatingmojoc sat: —Jey, iyin sat. Olyatimsic sat acyinaycaoc apnatoscama voncayispoc— sat cotnejic. Eyca as quilvana ayitcoc cotnejic sat lhip apyacyescama. Etnejic sat aptava Abraham apquitca— lhac actomjac silmalhnancama. 45 Am lhac openesac silmalhnancama. Pilapcasquic lhac acvactamo Rebeca. Insantac lhac yatingvalhva. Intalhningvoctac lhac acyitnaclha yingmin acyatma yingmin yatingvalhva. Actomjac lhac siyanya: Pac oynic siclho yingmin ac— lhac actomjac coo. 46 Yejemoc lhac aclica yatingvalhva ac. Intomjac lhac seyanya: Iyin. Pac olyacvesic yingmin acyinaycaoc apnatoscama voncayispoc— lhac intomjac. Acyinquic lhac yingmin. Inquilyinamquic lhac sicnatoscama voncayispoc. 47 Actomjac lhac siyanya: —¿Soc enlhit apquitca lhiya? Eyatingmavoc lhac: Betuel apvisay tata coo. Inquin eyca acvisay Milca, apyap apvisay Nacor— lhac intomjac. Acyipitcasquic lhac avajic asoc alyinmom. Acmasquic lhac anit asoc alyinmom ningatquiscama ingmic. 48 Alticlhiquic lhac etapnaoc nalhpop. Gracias lhac actomjac Dios Visqui pac Abraham. Elhicmosquic lhac amay acpeyvomo yoyam otac quilvana ayitcoc ayinyema Abraham apmolhama. Etnejic sat aptava Abraham apquitca. 49 ¿Apquilasicjavo ya quellhip aptomjaclha Abraham? Jeltimnas sat siclho. Am sat ancoc colcac apquilvalhoc, jeltimnas sat najan. Altamjoc oyasamcojo apquiltomjaclha quellhip— nic nat aptomjac maycaa.
50 Apcatingmavoc nic nat Labán najan Betuel: —Eycaso ayinyema Dios Apyimtalhnamo. Mongvanquejec nincoo ongmeyvoc lhama asoc. 51 Quip ilanojo. Innec aso Rebeca. Iyantemiclha quilhvo. Etnejic sat aptava Abraham apquitca, acno apcanama Dios Apyimtalhnamo— nic nat apquiltomjac.
52 Natamin aplingay appayvam maycaa, apticlhiquic nic nat nalhpop napaat. 53 Apliquic nic nat mocjam plata najan oro asoc alyinmom najan apava. Apmasquic nic nat quilvana ayitcoc Rebeca. Apquilmasquic nic nat moc asoc quilvana inyalhing najan inquin. 54 Yejemoc nic nat aptovcamco maycaa najan apquillhalhmaa. Apquilyinamquic nic nat. Apnatinquic nic nat alhtaa. Alhtooc nic nat apnalhaticjac.
Aptomjac nic nat maycaa apcanya: —Pac otajojoc sat mocjam Abraham tingma pac— nic nat aptomjac.
55 Apcatingmavoc nic nat Rebeca inyalhing najan inquin: —Intasic colhic sat Rebeca acvocmo 10 acnim. Natamin eyantemiclhac sat lhip— nic nat aptomjac.
56 Apcatingmavoc nic nat maycaa: —Nojemyov nasa otajojoc mocjam. Dios alhta aptomja sepasmom nalhit amay. Altamjoc quilhvo otajojoc mocjam Abraham tingma pac— nic nat aptomjac.
57 Apcatingmavoc nic nat: —Ongilmalhnac sat siclho quilvana ayitcoc. Ongilyasamcojo actomjaclha— nic nat aptomjac.
58 Innec nic nat altimnasa Rebeca: —¿Pa ya coyiplaclha as enlhit?— nic nat aptomjac.
Incatingmavoc nic nat: —Eje, pac oyiplaclha— nic nat intomjac.
59 Am nic nat elmiyavac. Inquiltamjoc nic nat colhong Rebeca najan actomja actamilquiscama, najan maycaa Abraham apquilancam najan apquillhalhmaa. 60 Intasic nic nat apquilpayvam naato Rebeca:
Lhiya ingyalhing.
Elhamongvomoc sat lhiya atovana.
Apquilyimnatem sat eltimjic atovana.
Elvocjingvomoc sat cotnaja ingmoc—
nic nat intomjac apquilpayvam.
61 Inquiltajanseclhec nic nat voncayispoc Rebeca najan alancam. Inquilyiplaclhec nic nat Abraham apquilancam. Apquillhinquic nic nat. Apyantamaclhec nic nat Rebeca Abraham apquilancam.
62 Aptalhningvoclhec nic nat Isaac yamilquit acvisay “Setayo Dios Apyimtalhnamo”. Ayinyemaclha tingma pac nic nat Néguev. 63 Aptiyasam nic nat apanco Isaac. Intalhnacmec nic nat. Pilapcasquic nic nat apvita voncayispoc alilhyam. 64 Pilapcasquic nic nat Rebeca acvita Isaac. Yejemoc nic nat actepa.
65 Intomjac nic nat Rebeca ayanya Abraham apquilancam: —¿Soc enlhit lha aplhingacmo nac?— nic nat intomjac.
Apcatingmavoc nic nat apquilancam: —Visqui ajac Abraham apquitca— nic nat aptomjac.
Yejemoc nic nat aclica apava ayajapquiscama naat. Actemaclha ilhnic nat mataa quilvanaa.
66 Aptajanyac nic nat Isaac. Apquiltimnasam nic nat Abraham apquilancam actemaclha apquinyictamlha. 67 Apyantamaclhec nic nat Isaac quilvana ayitcoc tingma carpa appaclhanma. Inquin ayitsepma ilhnic nat tingma ac. Inquilyimjapquic nic nat. Avanjec nic nat apcasicjayo Isaac. Inmasquec nic nat acyitnocjayo apvalhoc, ayinyema ayitsepma inquin.
Abraham busca esposa para Isaac
1 Era Abraham ya viejo, y bien avanzado en años; y Jehová había bendecido a Abraham en todo. 2 Y dijo Abraham a un criado suyo, el más viejo de su casa, que era el que gobernaba en todo lo que tenía: Pon ahora tu mano debajo de mi muslo, 3 y te juramentaré por Jehová, Dios de los cielos y Dios de la tierra, que no tomarás para mi hijo mujer de las hijas de los cananeos, entre los cuales yo habito; 4 sino que irás a mi tierra y a mi parentela, y tomarás mujer para mi hijo Isaac. 5 El criado le respondió: Quizá la mujer no querrá venir en pos de mí a esta tierra. ¿Volveré, pues, tu hijo a la tierra de donde saliste? 6 Y Abraham le dijo: Guárdate que no vuelvas a mi hijo allá. 7 Jehová, Dios de los cielos, que me tomó de la casa de mi padre y de la tierra de mi parentela, y me habló y me juró, diciendo: A tu descendencia daré esta tierra; él enviará su ángel delante de ti, y tú traerás de allá mujer para mi hijo. 8 Y si la mujer no quisiere venir en pos de ti, serás libre de este mi juramento; solamente que no vuelvas allá a mi hijo. 9 Entonces el criado puso su mano debajo del muslo de Abraham su señor, y le juró sobre este negocio.
10 Y el criado tomó diez camellos de los camellos de su señor, y se fue, tomando toda clase de regalos escogidos de su señor; y puesto en camino, llegó a Mesopotamia, a la ciudad de Nacor. 11 E hizo arrodillar los camellos fuera de la ciudad, junto a un pozo de agua, a la hora de la tarde, la hora en que salen las doncellas por agua. 12 Y dijo: Oh Jehová, Dios de mi señor Abraham, dame, te ruego, el tener hoy buen encuentro, y haz misericordia con mi señor Abraham. 13 He aquí yo estoy junto a la fuente de agua, y las hijas de los varones de esta ciudad salen por agua. 14 Sea, pues, que la doncella a quien yo dijere: Baja tu cántaro, te ruego, para que yo beba, y ella respondiere: Bebe, y también daré de beber a tus camellos; que sea esta la que tú has destinado para tu siervo Isaac; y en esto conoceré que habrás hecho misericordia con mi señor.
15 Y aconteció que antes que él acabase de hablar, he aquí Rebeca, que había nacido a Betuel, hijo de Milca mujer de Nacor hermano de Abraham, la cual salía con su cántaro sobre su hombro. 16 Y la doncella era de aspecto muy hermoso, virgen, a la que varón no había conocido; la cual descendió a la fuente, y llenó su cántaro, y se volvía. 17 Entonces el criado corrió hacia ella, y dijo: Te ruego que me des a beber un poco de agua de tu cántaro. 18 Ella respondió: Bebe, señor mío; y se dio prisa a bajar su cántaro sobre su mano, y le dio a beber. 19 Y cuando acabó de darle de beber, dijo: También para tus camellos sacaré agua, hasta que acaben de beber. 20 Y se dio prisa, y vació su cántaro en la pila, y corrió otra vez al pozo para sacar agua, y sacó para todos sus camellos. 21 Y el hombre estaba maravillado de ella, callando, para saber si Jehová había prosperado su viaje, o no. 22 Y cuando los camellos acabaron de beber, le dio el hombre un pendiente de oro que pesaba medio siclo, y dos brazaletes que pesaban diez, 23 y dijo: ¿De quién eres hija? Te ruego que me digas: ¿hay en casa de tu padre lugar donde posemos? 24 Y ella respondió: Soy hija de Betuel hijo de Milca, el cual ella dio a luz a Nacor. 25 Y añadió: También hay en nuestra casa paja y mucho forraje, y lugar para posar. 26 El hombre entonces se inclinó, y adoró a Jehová, 27 y dijo: Bendito sea Jehová, Dios de mi amo Abraham, que no apartó de mi amo su misericordia y su verdad, guiándome Jehová en el camino a casa de los hermanos de mi amo. 28 Y la doncella corrió, e hizo saber en casa de su madre estas cosas.
29 Y Rebeca tenía un hermano que se llamaba Labán, el cual corrió afuera hacia el hombre, a la fuente. 30 Y cuando vio el pendiente y los brazaletes en las manos de su hermana, que decía: Así me habló aquel hombre, vino a él; y he aquí que estaba con los camellos junto a la fuente. 31 Y le dijo: Ven, bendito de Jehová; ¿por qué estás fuera? He preparado la casa, y el lugar para los camellos.
32 Entonces el hombre vino a casa, y Labán desató los camellos; y les dio paja y forraje, y agua para lavar los pies de él, y los pies de los hombres que con él venían. 33 Y le pusieron delante qué comer; mas él dijo: No comeré hasta que haya dicho mi mensaje. Y él le dijo: Habla. 34 Entonces dijo: Yo soy criado de Abraham. 35 Y Jehová ha bendecido mucho a mi amo, y él se ha engrandecido; y le ha dado ovejas y vacas, plata y oro, siervos y siervas, camellos y asnos. 36 Y Sara, mujer de mi amo, dio a luz en su vejez un hijo a mi señor, quien le ha dado a él todo cuanto tiene. 37 Y mi amo me hizo jurar, diciendo: No tomarás para mi hijo mujer de las hijas de los cananeos, en cuya tierra habito; 38 sino que irás a la casa de mi padre y a mi parentela, y tomarás mujer para mi hijo. 39 Y yo dije: Quizá la mujer no querrá seguirme. 40 Entonces él me respondió: Jehová, en cuya presencia he andado, enviará su ángel contigo, y prosperará tu camino; y tomarás para mi hijo mujer de mi familia y de la casa de mi padre. 41 Entonces serás libre de mi juramento, cuando hayas llegado a mi familia; y si no te la dieren, serás libre de mi juramento. 42 Llegué, pues, hoy a la fuente, y dije: Jehová, Dios de mi señor Abraham, si tú prosperas ahora mi camino por el cual ando, 43 he aquí yo estoy junto a la fuente de agua; sea, pues, que la doncella que saliere por agua, a la cual dijere: Dame de beber, te ruego, un poco de agua de tu cántaro, 44 y ella me respondiere: Bebe tú, y también para tus camellos sacaré agua; sea esta la mujer que destinó Jehová para el hijo de mi señor. 45 Antes que acabase de hablar en mi corazón, he aquí Rebeca, que salía con su cántaro sobre su hombro; y descendió a la fuente, y sacó agua; y le dije: Te ruego que me des de beber. 46 Y bajó prontamente su cántaro de encima de sí, y dijo: Bebe, y también a tus camellos daré de beber. Y bebí, y dio también de beber a mis camellos. 47 Entonces le pregunté, y dije: ¿De quién eres hija? Y ella respondió: Hija de Betuel hijo de Nacor, que le dio a luz Milca. Entonces le puse un pendiente en su nariz, y brazaletes en sus brazos; 48 y me incliné y adoré a Jehová, y bendije a Jehová Dios de mi señor Abraham, que me había guiado por camino de verdad para tomar la hija del hermano de mi señor para su hijo. 49 Ahora, pues, si vosotros hacéis misericordia y verdad con mi señor, declarádmelo; y si no, declarádmelo; y me iré a la diestra o a la siniestra. 50 Entonces Labán y Betuel respondieron y dijeron: De Jehová ha salido esto; no podemos hablarte malo ni bueno. 51 He ahí Rebeca delante de ti; tómala y vete, y sea mujer del hijo de tu señor, como lo ha dicho Jehová. 52 Cuando el criado de Abraham oyó sus palabras, se inclinó en tierra ante Jehová. 53 Y sacó el criado alhajas de plata y alhajas de oro, y vestidos, y dio a Rebeca; también dio cosas preciosas a su hermano y a su madre. 54 Y comieron y bebieron él y los varones que venían con él, y durmieron; y levantándose de mañana, dijo: Enviadme a mi señor. 55 Entonces respondieron su hermano y su madre: Espere la doncella con nosotros a lo menos diez días, y después irá. 56 Y él les dijo: No me detengáis, ya que Jehová ha prosperado mi camino; despachadme para que me vaya a mi señor. 57 Ellos respondieron entonces: Llamemos a la doncella y preguntémosle. 58 Y llamaron a Rebeca, y le dijeron: ¿Irás tú con este varón? Y ella respondió: Sí, iré. 59 Entonces dejaron ir a Rebeca su hermana, y a su nodriza, y al criado de Abraham y a sus hombres. 60 Y bendijeron a Rebeca, y le dijeron: Hermana nuestra, sé madre de millares de millares, y posean tus descendientes la puerta de sus enemigos. 61 Entonces se levantó Rebeca y sus doncellas, y montaron en los camellos, y siguieron al hombre; y el criado tomó a Rebeca, y se fue.
62 Y venía Isaac del pozo del Viviente-que-me-ve; porque él habitaba en el Neguev. 63 Y había salido Isaac a meditar al campo, a la hora de la tarde; y alzando sus ojos miró, y he aquí los camellos que venían. 64 Rebeca también alzó sus ojos, y vio a Isaac, y descendió del camello; 65 porque había preguntado al criado: ¿Quién es este varón que viene por el campo hacia nosotros? Y el criado había respondido: Este es mi señor. Ella entonces tomó el velo, y se cubrió. 66 Entonces el criado contó a Isaac todo lo que había hecho. 67 Y la trajo Isaac a la tienda de su madre Sara, y tomó a Rebeca por mujer, y la amó; y se consoló Isaac después de la muerte de su madre.