Actemaclha ningileyvam najan ningitsepma
1 Acyasingvocmec alhta actema nac jay: Dios ayinyema apquiltemaclha enlhit apquilpeyvomo najan enlhit apquilyascamco. Paj copvanac mataa ingyasicjojo apanco enlhit, paj copvanac etanovac apanco. 2 Acno moc mataa actamongvamlha nelha: apquiltemaclha enlhit apquilpeyvomo najan mepqui apquilpeyvomo, najan enlhit apquiltamila najan apquilmapsomcaa, najan enlhit apcasicjamap najan aptanovmap napato Dios, najan apquiltingyey macmescama Dios najan mepqui asoc macmescama Dios, najan enlhit apsilhnanomap apanco najan mepqui apsilhnanomap apanco, najan aptomja aplhanma mepqui apyeycajascaoc najan aptomja apyeycajascaoc aplhanma.
3 Acno moc mataa actamongvamlha nelha, actomja coliclama ingvalhoc. Inyangvocmec mataa apquiltemaclha apancaoc enlhit apquilmapsomcaa. Nelha sat cotnejic ningitsepma.
4 Yitnec mataa mongyasquiyam naysicsa ningileyvam. Intasi inyicje ningvita simjing mepqui ayitsepma, am colhno ningvitay yamacmeyva ayitsepma. 5 Ningileyvec mocjam nincoo, ningyasamcoc nincoo nelha nintiyascam, yoyam ongitsapoc. Am elyasamcoc mataa apquilmasquingvaycmo nano, alvoncacmo inyicje apquilvisay. 6 Inmasquec nipyesicsa apquilmasquingvaycmo apquiltemaclha apquilasicjayo, najan apquiltemaclha apquillom, najan moc apquiltemaclha apancaoc. Mejingilpasmejec sat mataa naysicsa ningileyvam as nalhpop, ayinyema apquilmasquingvoyam nano.
7 ¡Ingva! Pac ontovamcoc pan naysicsa acpayjayclha ingilvalhoc, najan ongyinamcoc uva ayingmenic. Apyispaquic Dios Visqui ingac nintemaclha nincoo. 8 Pac ontingyac apava aptamila apmopoy, pac ongatsisic impatic asoc acmasis. 9 Pac ongilasicjojoc mataa intava naysicsa ningileyvam acyavatem ayinyema Dios. Actomja malha acyanmongam ningilvascapma ningiltamjaycam as nalhpop. 10 Pac ongilvascapoc mocjam ningillanay asoc ningilanyomalhca ongillana. Ningatoynalhquic sat ancoc actomjaclha nelha acnim, comascoc sat ningiltamjaycam, najan aclhanma ingilvalhoc, najan acyascamco ingvalhoc, najan ningyicpilquemo.
Alhto inyicje nintemaclha
11 Acvitac coo mocjam as nalhpop: Jave apquilvoyam apquilmamyi apquiltimesquiscama carrera. Jave apquilyimnatem apquiltimesquiscama apquilimpocjay. Jave enlhit apquilyascamco acyitnama aptoycaoc. Jave enlhit mayayo acma apquilnatam. Jave enlhit apquilmopvancaa, yoyam elmacpoc tacja. Cotlapsic sat mataa, acvaa inlhojo apquillingaycamco acyimtalhnama. 12 Paj ongilyasamcoc nincoo actomjaclha nelha ningileyvam: Ongmalhcac sat nalhit acnim, acno quilasma almomalhca yamyamayin, najan asoc navjac almomalhca trampa. Ongmalhcac sat nincoo naysicsa mepqui ningay asoc acmasom.
13 Acyasingvocmec coo mocjam acvisay nintemaclha ningyascamco: 14 Apquillanac nic nat apquilimpocjay apvisqui apyimnatem najan apnaymacoc, nipyesicsa tingma apquitcoc, apcanito enlhit. 15 Apnec nic nat natingma enlhit apyascamco mepqui apquilnatam. Apvanqui inyicje elvomsic tap apnaymacoc ayinyema aptemaclha apyascamco, am eyca colhenac apquilvalhoc apnaymacoc apvisay apanco apyascamco.
16 Naso coo sicpayvam, tasic anco nintemaclha ningyascamco, am colhno nintemaclha ningyimnatem. Am eyca ongiljalhnoc mataa appayvam enlhit apyascamco ningvita inlhojo mepqui apquilnatam, evenacpoc sat maa.
17 Intasi nac ongilaylhojo appayvam enlhit apyascamco, am colhno appayvam acyeyjamelhma apanco, aptomja ayanem.
18 Intasi nac nintemaclha ningyascamco, am colhno eyca ningilmaycam, yoyam ongilnapoc.
Lhama nimpayvam aclhinganyam, avanquic cotvacsic acyovoclhojo asoc.
1 Ciertamente he dado mi corazón a todas estas cosas, para declarar todo esto: que los justos y los sabios, y sus obras, están en la mano de Dios; que sea amor o que sea odio, no lo saben los hombres; todo está delante de ellos. 2 Todo acontece de la misma manera a todos; un mismo suceso ocurre al justo y al impío; al bueno, al limpio y al no limpio; al que sacrifica, y al que no sacrifica; como al bueno, así al que peca; al que jura, como al que teme el juramento. 3 Este mal hay entre todo lo que se hace debajo del sol, que un mismo suceso acontece a todos, y también que el corazón de los hijos de los hombres está lleno de mal y de insensatez en su corazón durante su vida; y después de esto se van a los muertos. 4 Aún hay esperanza para todo aquel que está entre los vivos; porque mejor es perro vivo que león muerto. 5 Porque los que viven saben que han de morir; pero los muertos nada saben, ni tienen más paga; porque su memoria es puesta en olvido. 6 También su amor y su odio y su envidia fenecieron ya; y nunca más tendrán parte en todo lo que se hace debajo del sol.
7 Anda, y come tu pan con gozo, y bebe tu vino con alegre corazón; porque tus obras ya son agradables a Dios.
8 En todo tiempo sean blancos tus vestidos, y nunca falte ungüento sobre tu cabeza.
9 Goza de la vida con la mujer que amas, todos los días de la vida de tu vanidad que te son dados debajo del sol, todos los días de tu vanidad; porque esta es tu parte en la vida, y en tu trabajo con que te afanas debajo del sol. 10 Todo lo que te viniere a la mano para hacer, hazlo según tus fuerzas; porque en el Seol, adonde vas, no hay obra, ni trabajo, ni ciencia, ni sabiduría.
11 Me volví y vi debajo del sol, que ni es de los ligeros la carrera, ni la guerra de los fuertes, ni aun de los sabios el pan, ni de los prudentes las riquezas, ni de los elocuentes el favor; sino que tiempo y ocasión acontecen a todos. 12 Porque el hombre tampoco conoce su tiempo; como los peces que son presos en la mala red, y como las aves que se enredan en lazo, así son enlazados los hijos de los hombres en el tiempo malo, cuando cae de repente sobre ellos.
13 También vi esta sabiduría debajo del sol, la cual me parece grande: 14 una pequeña ciudad, y pocos hombres en ella; y viene contra ella un gran rey, y la asedia y levanta contra ella grandes baluartes; 15 y se halla en ella un hombre pobre, sabio, el cual libra a la ciudad con su sabiduría; y nadie se acordaba de aquel hombre pobre. 16 Entonces dije yo: Mejor es la sabiduría que la fuerza, aunque la ciencia del pobre sea menospreciada, y no sean escuchadas sus palabras.
17 Las palabras del sabio escuchadas en quietud, son mejores que el clamor del señor entre los necios. 18 Mejor es la sabiduría que las armas de guerra; pero un pecador destruye mucho bien.