Cotnaja ingmoc co Moab najan co Amón
1 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquilpasmeclhec nic nat moabitas najan amonitas, najan meunitas, yoyam elimpocjac co Judá, apvisqui Josafat. 2 Innec nic nat altimnasa apvisqui: —¡Cotnaja ingmoc co Edom! ¡Payjoc yingmin acvanyam tap apquililhyacmoc, acvisay Mar Muerto! ¡Appintalhnama cotnaja ingmoc apquilvoy tingma Hazezón-tamar! (moc apvisay En-gadi).
3 Intiyacmec nic nat apvalhoc Josafat aplinga amyaa. Inlhenquic nic nat apvalhoc etingya Visqui ingac. Apquilanyacpec nic nat apyovoclhojo co Judá, eltimjic apquililmalhnancama, mepqui aptingyeycaoc nintom. 4 Apcaneclhec nic nat co Judá, eltimjic apquililmalhnancama yoyam epasmoc Dios Visqui ingac. 5 Apquiningvocmec nic nat Josafat nipyesicsa apnaymacoc apquilvactama tingma Jerusalén, payjoc tingma apponquinomap atrio alhnancoc. 6 Aptomjac nic nat Josafat apyimnatesa appayvam: Lhip Dios, Visqui apancaoc ningilyeyjamcaa. ¡Lhip nac Dios Visqui netin, lhip nac Visqui apancaoc apyovoclhojo enlhitaoc! Lhip nac apyimnatem apanco acma apmopvan: ¡Paj lhama enlhit comopvan ingyinmelham lhip! 7 Dios Visqui ingac, apquilantipcasquic nat lhip actomja apquilaoclha as yoclhilhma napatavo enlhitaoc Israel. Apquillhocac nat aptovana niptamin Abraham, apvisay lhip aptimem poc, elhnam sat mataa cotmongvoycamlha nelha. 8 Apquilnaclhec nat ningilyeyjamcaa as yoclhilhma, apquillanac nat tingma apponquinomap, yoyam elhic lhip. Apquiltomjac nat apquilpayvam: 9 Ningvitac sat ancoc acmasom actomja acyanmongayclha nintemaclha inganco. Ningvitac sat ancoc singilimpocjay, najan ningmasquem ataoc, najan mayic ataoc. Ontingyac sat as tingma apponquinomap apmaclha lhip, yoyam ongilmalhnac lhip, jingilpasmoc sat naysicsa ningilay. Jingilyeylhojoc sat lhip, jingilvomsic sat tap nincoo — nat apquiltomjac. 10 Pilapcasquic ningvita cotnaja ingmoc amonitas, najan moabitas, najan apquilinyema inquilhe Seir. Colapvanquejec nic nat israelitas, apquilantiyapma siclho yoclhilhma Egipto, yoyam elmilanic apquileyvomaclha cotnaja ingmoc, ayinyema lhip nic nat apmasma. Am nic nat elnapacpoc israelitas, apquilyitnocjac nic nat maa. 11 Quilhvoc ningvita singilimpocjay cotnaja ingmoc as yoclhilhma, actomja lhip apanco, ningillhoy nincoo, lhip singmescama. 12 ¡Lhip Dios Visqui ingac, iyanmongsiclha sat apquiltemaclha apancaoc cotnaja ingmoc! Mepqui ningilyimnatem nincoo napatavo appintalhnama, yoyam jingilimpocjac nincoo. Paj ongilyasamcoc nincoo, yavamlha ontimjic. ¡Ningilanoc lhip quilhvo nac jay! — nic nat aptomjac Josafat.
13 Apquilinmam nic nat napato Dios apyovoclhojo co Judá, najan maa quilvanaa, najan apquitcavoc, najan sicaa. 14 Apnaclhec nic nat espíritu apanco Dios apvalhoc Jahaziel, Zacarías apquitca, Benaia aptavin. Apquilmolhama ilhnic nat levita Asaf. Apquilyeyjamcaa ilhnic nat Jeiel najan Matanías. 15 Aptomjac nic nat apquilanya: Quellhip co Judá najan co Jerusalén najan lhip apvisqui Josafat. Eycaso Dios Visqui ingac appayvam: Noncotyim nasa apquilvalhoc quellhip, noela nasa apquilvita cotnaja ingmoc appintalhnama. Jave quellhip yoyam elnapacpoc cotnaja ingmoc, coo eyca olnapoc sat sicvisay Dios. 16 Elimpocja sat quellhip secaseclha. Apquililhyacmec payjoc amay acyascama tingma Ziz, elvitac sat quellhip nelha alvata, payjoc yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Jeruel. 17 Jave quellhip yoyam elnapacpoc. Ellanam sat quellhip, elanojo sictemaclha silnapma cotnaja ingmoc, silvomquiscama tap quellhip. ¡Noncotyim nasa apquilvalhoc, noela nasa quellhip co Jerusalén najan apyovoclhojo co Judá! ¡Elamyilhaoc sat secaseclha, aplhalhma quellhip Dios Visqui ingac! — nic nat aptomjac Josafat.
18 Apticlhiquic nic nat aptapnaoc Josafat, apjalhec nic nat apticlhicvocmo nalhpop payjaclha napaat. Apquilnasoc nic nat apyovoclhojo co Juda najan co Jerusalén, apquilayo Dios Visqui ingac. 19 Apquilminaycmasquic nic nat actemaclha apquilayo Dios Visqui apancaoc Israel, apquilvisay levitas aptovana niptamin Coat najan aptovana niptamin Coré.
20 Secaseclha ilhnic nat intomjac. Apnalhaticjac nic nat alhtoo elmiyaclha sat yoclhilhma actamopeycaoc Tecoa. Yicpintama apquillhingam apquinmaclho netin Josafat, aptomja apquilanya: Quip elaylhojo quellhip co Jerusalén najan co Judá: noelyasquim nasa Dios Visqui ingac, melacyejec sat mataa. Noelyasquim nasa profetas apquilpayvam, elmiyovacpoc sat quellhip — nic nat aptomjac.
21 Appenasquic nic nat appamejitquiscama enlhitaoc Josafat. Apcapajasquic nic nat enlhit apquilminaycmascama acyiplomo apava apquilponquinomap, ellhong sat apquilmamyi, elyiplaclhac sat singilpilhtetemo. Apquiltimec nic nat apquilayo Visqui ingac naysicsa apquilminaycmascama acvisay: Eltime sat gracias Visqui ingac, aptomja singilasicjayo cotmongvoycamlha nelha — nic nat intomjac apquilminaycmascama.
22 Inlingalhquic nic nat apquilminaycmascama actemaclha apquilayo Dios, acyiplomo apquilitsovascama. Aplhinganimcasquic nic nat apquilvalhoc cotnaja ingmoc Dios Visqui ingac. Apticyovquic nic nat amonitas najan moabitas najan co Seir, apquilvoy siclho, yoyam elimpocjac nipyesicsa co Judá. 23 Apquilimpocjac nic nat amonitas najan moabitas nipyesicsa co Seir, apquilsovjoc nic nat apquilnapma. Yiplovcoc nic nat apquilnapomap nipyesicsa cotnaja ingmoc, apticyovquic nic nat amonitas, apticyovquic nic nat moabitas. 24 Apquilvoclhec nic nat co Judá yoclhilhma actamopeycaoc, pilapcasquic nic nat apquilvita apticyovam singilpilhtetemo cotnaja ingmoc, apnaycaoc nalhpop. ¡Am nic nat ingyinyajac lhama! 25 Apvitac nic nat Josafat najan apnaymacoc cotlaycaoc apquilnatam apquilyamasma cotnaja ingmoc: aplhamoc apnatoscama, najan apquilmaycam, najan apava, najan asoc acmamnave. Am nic nat elsovjac apquilpatmaoclha. Apquilpatmaoclhec nic nat asoc apquilvitay maa acvaycmo natqui acnim.
26 Invocmec nic nat cuarto acnim. Apcaneclhec nic nat alvata Beraca, eltimjic apquilayo Dios Visqui ingac. Apquiltimec nic nat acvisay alvata Ningayoclha Dios acvaycmo as acnim actalhesomalhca as vaycajac. 27 Apquiltajaclhec nic nat enlhitaoc co Judá najan co Jerusalén, apnalayclha apvisqui Josafat. Avanjec nic nat acpayjayclha apquilvalhoc apquilvoclho tingma Jerusalén, ayinyema Dios Visqui ingac apquilnapma cotnaja ingmoc naysicsa apquilmasma co Judá. 28 Apquilvoclhec nic nat tingma Jerusalén, apquilmiyaclho tingma apponquinomap, acyiplomo apquilpayvascama salterios, najan cítaras najan trompetas.
29 Inlingalhquic nic nat amyaa apticyovam cotnaja ingmoc ayinyema Dios Visqui ingac. Apquilangvocmec nic nat apyovoclhojo enlhit actomja apquilaoclha nipyava co Judá. 30 Mepqui ilhnic nat mocjam apquilimpocjay cotnaja ingmoc nipyava co Judá, naysicsa aptimem apvisqui Josafat.
Actomjaclha nelha apvisqui Josafat
(1~R 22.41-50)
31 Aptimec nic nat apvisqui nipyesicsa Judá apvisay Josafat. Invocmec nic nat treinta y cinco años aptiyascam Josafat aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo veinticinco años. Inquin nic nat acvisay Azuba, Silhi apquitca.
32 Impeyvoc nic nat aptemaclha Josafat, apno ilhnic nat apyap ninga Asa. Impeyvoc nic nat apquiltomjaclha napato Dios Visqui ingac. 33 Am nic nat conatovasalhcac quilaycmasquiscama najan acyitnamaclha quilaycmasquiscama. Am nic nat colhenac mataa apquilvalhoc enlhitaoc elyiplovcasojo Dios Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa. 34 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha apvisqui Josafat, acvisay vaycajac crónicas de Jehú, Hanani apquitca. Acyipitcayclho ilhnic nat as vaycajac acyitnamaclha apquilvisay apquilviscaa co Israel.
35 Nalhit acnim nic nat intomjac. Appasmeclhec nic nat Josafat apvisqui co Judá najan Ocozías apvisqui co Israel, cotnaja aptemaclha aptamila. 36 Aptomjac nic nat socio apquillanay barcos tiyascam nayingmin, colyacsic tingma Tarsis. Inquillanalhquic nic nat barcos tingma Ezión-geber. 37 Aptomjac nic nat malha profeta appayvam Eliazer de Maresa, Dodava apquitca, aptomja apcanya Josafat: Conatovasalhcac sat barcos apquillanay lhip, ayinyema appasmeyquiclha Ocozías — nic nat aptomjac. Nasoc nic nat aplhanma. Innatovasalhquic nic nat barcos, am nic nat colmiyaclha tingma Tarsis.
Victoria sobre Moab y Amón
1 Pasadas estas cosas, aconteció que los hijos de Moab y de Amón, y con ellos otros de los amonitas, vinieron contra Josafat a la guerra. 2 Y acudieron algunos y dieron aviso a Josafat, diciendo: Contra ti viene una gran multitud del otro lado del mar, y de Siria; y he aquí están en Hazezon-tamar, que es En-gadi. 3 Entonces él tuvo temor; y Josafat humilló su rostro para consultar a Jehová, e hizo pregonar ayuno a todo Judá. 4 Y se reunieron los de Judá para pedir socorro a Jehová; y también de todas las ciudades de Judá vinieron a pedir ayuda a Jehová.
5 Entonces Josafat se puso en pie en la asamblea de Judá y de Jerusalén, en la casa de Jehová, delante del atrio nuevo; 6 y dijo: Jehová Dios de nuestros padres, ¿no eres tú Dios en los cielos, y tienes dominio sobre todos los reinos de las naciones? ¿No está en tu mano tal fuerza y poder, que no hay quien te resista? 7 Dios nuestro, ¿no echaste tú los moradores de esta tierra delante de tu pueblo Israel, y la diste a la descendencia de Abraham tu amigo para siempre? 8 Y ellos han habitado en ella, y te han edificado en ella santuario a tu nombre, diciendo: 9 Si mal viniere sobre nosotros, o espada de castigo, o pestilencia, o hambre, nos presentaremos delante de esta casa, y delante de ti (porque tu nombre está en esta casa), y a causa de nuestras tribulaciones clamaremos a ti, y tú nos oirás y salvarás. 10 Ahora, pues, he aquí los hijos de Amón y de Moab, y los del monte de Seir, a cuya tierra no quisiste que pasase Israel cuando venía de la tierra de Egipto, sino que se apartase de ellos, y no los destruyese; 11 he aquí ellos nos dan el pago viniendo a arrojarnos de la heredad que tú nos diste en posesión. 12 ¡Oh Dios nuestro! ¿no los juzgarás tú? Porque en nosotros no hay fuerza contra tan grande multitud que viene contra nosotros; no sabemos qué hacer, y a ti volvemos nuestros ojos.
13 Y todo Judá estaba en pie delante de Jehová, con sus niños y sus mujeres y sus hijos. 14 Y estaba allí Jahaziel hijo de Zacarías, hijo de Benaía, hijo de Jeiel, hijo de Matanías, levita de los hijos de Asaf, sobre el cual vino el Espíritu de Jehová en medio de la reunión; 15 y dijo: Oíd, Judá todo, y vosotros moradores de Jerusalén, y tú, rey Josafat. Jehová os dice así: No temáis ni os amedrentéis delante de esta multitud tan grande, porque no es vuestra la guerra, sino de Dios. 16 Mañana descenderéis contra ellos; he aquí que ellos subirán por la cuesta de Sis, y los hallaréis junto al arroyo, antes del desierto de Jeruel. 17 No habrá para qué peleéis vosotros en este caso; paraos, estad quietos, y ved la salvación de Jehová con vosotros. Oh Judá y Jerusalén, no temáis ni desmayéis; salid mañana contra ellos, porque Jehová estará con vosotros.
18 Entonces Josafat se inclinó rostro a tierra, y asimismo todo Judá y los moradores de Jerusalén se postraron delante de Jehová, y adoraron a Jehová. 19 Y se levantaron los levitas de los hijos de Coat y de los hijos de Coré, para alabar a Jehová el Dios de Israel con fuerte y alta voz.
20 Y cuando se levantaron por la mañana, salieron al desierto de Tecoa. Y mientras ellos salían, Josafat, estando en pie, dijo: Oídme, Judá y moradores de Jerusalén. Creed en Jehová vuestro Dios, y estaréis seguros; creed a sus profetas, y seréis prosperados. 21 Y habido consejo con el pueblo, puso a algunos que cantasen y alabasen a Jehová, vestidos de ornamentos sagrados, mientras salía la gente armada, y que dijesen: Glorificad a Jehová, porque su misericordia es para siempre. 22 Y cuando comenzaron a entonar cantos de alabanza, Jehová puso contra los hijos de Amón, de Moab y del monte de Seir, las emboscadas de ellos mismos que venían contra Judá, y se mataron los unos a los otros. 23 Porque los hijos de Amón y Moab se levantaron contra los del monte de Seir para matarlos y destruirlos; y cuando hubieron acabado con los del monte de Seir, cada cual ayudó a la destrucción de su compañero.
24 Y luego que vino Judá a la torre del desierto, miraron hacia la multitud, y he aquí yacían ellos en tierra muertos, pues ninguno había escapado. 25 Viniendo entonces Josafat y su pueblo a despojarlos, hallaron entre los cadáveres muchas riquezas, así vestidos como alhajas preciosas, que tomaron para sí, tantos, que no los podían llevar; tres días estuvieron recogiendo el botín, porque era mucho. 26 Y al cuarto día se juntaron en el valle de Beraca; porque allí bendijeron a Jehová, y por esto llamaron el nombre de aquel paraje el valle de Beraca, hasta hoy. 27 Y todo Judá y los de Jerusalén, y Josafat a la cabeza de ellos, volvieron para regresar a Jerusalén gozosos, porque Jehová les había dado gozo librándolos de sus enemigos. 28 Y vinieron a Jerusalén con salterios, arpas y trompetas, a la casa de Jehová. 29 Y el pavor de Dios cayó sobre todos los reinos de aquella tierra, cuando oyeron que Jehová había peleado contra los enemigos de Israel. 30 Y el reino de Josafat tuvo paz, porque su Dios le dio paz por todas partes.
Resumen del reinado de Josafat
(1 R. 22.41-50)
31 Así reinó Josafat sobre Judá; de treinta y cinco años era cuando comenzó a reinar, y reinó veinticinco años en Jerusalén. El nombre de su madre fue Azuba, hija de Silhi. 32 Y anduvo en el camino de Asa su padre, sin apartarse de él, haciendo lo recto ante los ojos de Jehová. 33 Con todo eso, los lugares altos no fueron quitados; pues el pueblo aún no había enderezado su corazón al Dios de sus padres.
34 Los demás hechos de Josafat, primeros y postreros, he aquí están escritos en las palabras de Jehú hijo de Hanani, del cual se hace mención en el libro de los reyes de Israel.
35 Pasadas estas cosas, Josafat rey de Judá trabó amistad con Ocozías rey de Israel, el cual era dado a la impiedad, 36 e hizo con él compañía para construir naves que fuesen a Tarsis; y construyeron las naves en Ezión-geber. 37 Entonces Eliezer hijo de Dodava, de Maresa, profetizó contra Josafat, diciendo: Por cuanto has hecho compañía con Ocozías, Jehová destruirá tus obras. Y las naves se rompieron, y no pudieron ir a Tarsis.