Apquilhpaneycam enlhitaoc Israel
(2~Cr 10.1—11.4)
1 Tingma Siquem nic nat apyasac Roboam. Apcaneclhec nic nat maa enlhitaoc Israel yoyam eltimesquisic apvisqui Roboam. 2 Aplingac nic nat amyaa Jeroboam, Nabat apquitca. Apyinyovquic nic nat mocjam yoclhilhma Egipto yoyam etajiclha. Ayinyema apquinyem nic nat siclho apcay apvisqui Salomón. 3 Innec nic nat altimnasquiclho Jeroboam. Apvoctac nic nat Jeroboam apcaneyquiclhilha enlhitaoc Israel.
Apquiltomjac nic nat apquilanya apvisqui Roboam: 4 —Ingilajaclhec alhta mataa acyimtalhnama lhip apyap ninga Salomón. Itnescasiclha sat ayilhyevay ningiltamjaycam, malha alhta ningilpatam acyimtalhnama. Ongiltimjic sat lhip apquilancam — nic nat apquiltomjac.
5 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Roboam: —Eltajiclha siclho. Elvota sat mocjam acvocmo natqui acnim — nic nat aptomjac.
Apquiltajaclhec nic nat enlhitaoc.
6 Apcansaclhec nic nat apvisqui Roboam apquilayo apquilpamejitsomap alhta mengyitsepmaclha apyap ninga Salomón. Aptomjac alhta apquilanya: —¿Jalhco laa apquiltomja quellhip yoyam ongvatingmojo enlhitaoc? — nic nat aptomjac.
7 Apquilatingmavoc nic nat enlhit apquilpamejitsomap: —Ilyejiclhojo sat lhip apquiltamjoclha enlhitaoc. Itamilsojo sat mataa appayvam napatavo. Eltimjic sat mataa apquilancam as enlhitaoc — nic nat apquiltomjac.
8 Am nic nat ingyajalhnoc peyim apyipacyic. Apcansaclhec nic nat quilyimnanic aptomja apquictingaycamco lhama yoyam elpamejitsacpoc. Apquilancam nic nat apquiltomjac quilyimnanic.
9 Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya: —¿Jalhco laa apquiltomja quellhip ongvatingmojo enlhitaoc? Aclingac alhta apquilpayvam: Ingilajaclhec alhta mataa acyimtalhnama lhip apyeyjamcaa. Itnescasiclha sat ayilhyevay ningiltamjaycam, malha alhta ningilpatam acyimtalhnama — alhta apquiltomjac selanya — nic nat aptomjac apvisqui.
10 Apquilatingmavoc nic nat quilyimnanic aptomja apquictingaycamco lhama: —Ingyatingmojo sat lhip as enlhitaoc ayinyema apquilpayvam: Itnescasiclha sat ayilhyevay ningiltamjaycam, malha ningilpatam acyimtalhnama. Itne sat lhip elanic: Oyimtalhnicsojoc sat tap apquiltamjaycam quellhip, colhoyc sat aptemaclha apyimtalhnescama tata ninga Salomón. 11 Quip elaylhojo. Apquilajaclhec alhta mataa acyimtalhnama coo tata ninga. Oyimtalhnicsojoc sat tap apquiltamjaycam quellhip. Apquillingamcoc alhta quellhip quilyicpilhquitma tata ninga. Ellingamcojoc sat silyicpilhqueteycaoc quellhip, malha yitaja singmoctay sat cotnejic — sat itne elanic — nic nat apquiltomjac.
12 Invocmec nic nat natqui acnim. Apcansaclhec nic nat Jeroboam aplhamoclhojo enlhitaoc. Apquilmiyalhec nic nat apnaclha apvisqui Roboam. Eycaso actemaclha ilhnic nat apcanama sichlo: Elvota sat mocjam acvocmo natqui acnim — nic nat aptomjac.
13 Cayjec nic nat appayvam apvisqui apquilanya enlhitaoc. Am nic nat ingyasicjac apvisqui apquilpayvam apquilvanyam.
14 Apyiplovcasquic nic nat actemaclha apquilpayvam quilyimnanic. Aptomjac nic nat apquilanya enlhitaoc: —Apquilajaclhec alhta mataa acyimtalhnama coo tata ninga. Oyimtalhnicsojoc sat tap apquiltamjaycam quellhip. Apquillingamcoc alhta quellhip quilyicpilhquitma sicyeyjamcaa. Ellingamcoc sat silyicpilhquitma quellhip, malha yitaja singmoctay sat cotnejic — nic nat aptomjac apvisqui.
15 Am nic nat ingyajalhnoc apvisqui enlhitaoc apquilpayvam. Eycaso ayinyema ilhnic nat Dios, yoyam esovjongvomoc actemaclha aplhenacpo siclhoc nic nat napato profeta Ahías co Silo.
16 Apquillingac nic nat aplhamoclhojo enlhitaoc actemaclha melyajayquiclho apvisqui. Apquiltomjac nic nat enlhitaoc apquilanya:
Am ongiltamjoc lhip ontimjic visqui ingac David aptavin niptamin.
Ellanac sat David aptovana apquiltamjoclha ellana.
¡Quellhip enlhitaoc Israel, eltajiclha! — nic nat apquiltomjac enlhitaoc.
Apquiltajaclhec nic nat aplhamoclhojo enlhitaoc Israel. 17 Aptimec nic nat apvisqui Roboam nipyesicsa enlhitaoc apquilvamlha Judá apquilmolhama, apnaycam tingma apquilvanyam. 18 Yatapvisqui nic nat Adoram. Apcapajasacpec nic nat nipyesicsa enlhitaoc. Apvisqui Roboam nic nat apcapajascama. Apquillovquic nic nat enlhitaoc co nilhqueyja. Apquilyicnac nic nat mataymong. Apquitsepquic nic nat Adoram. Yejemoc nic nat apquinamta carro pac apvisqui Roboam. Tingma Jerusalén nic nat apyasac apquinyaja. 19 Inmasquec nic nat enlhitaoc Israel apquilvisay David apmolhama niptamin, acvocmo acnim actalhesomalhca as amyaa. (Apquiltingyac nic nat poc apvisqui.)
20 Inlingalhquic nic nat amyaa yamasma Egipto Jeroboam, etajiclhac nipyesicsa enlhitaoc Israel. Innec nic nat altimnasquiclha. Apvoclhec nic nat apcaneyquiclhilha. Innec nic nat actimesa apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Apquilvamlha Judá apmolhama apquiltomja ilhnic nat David apmolhama niptamin. 21 Apmiyaclhec nic nat apvisqui Roboam tingma Jerusalén. Apcansaclhec nic nat aplhamoclhojo Judá apmolhama najan Benjamín apmolhama. Ciento ochenta mil enlhitaoc acma apquilmaycam aptomja apquilyacyescama. Apquiltamjoc nic nat elnapacpoc enlhitaoc apnaycam nilhqueyja. Apquiltamjoc nic nat etniclha apvisqui apyimtalhnamo apvisay Salomón apquitca niptamin.
22 Aplingac nic nat Dios appayvam profeta Semaías aptomja Dios aplingascama: 23 —Ipamejitquis sat lhip Salomón apquitca Roboam aptomja apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Judá. Ipamejitquis sat enlhitaoc Judá apmolhama najan Benjamín apmolhama najan poc enlhitaoc. 24 Itne sat lhip elanic: Eycaso apcanama siclho Dios: Noelnapap nasa enlhitaoc Israel apquiltomja apquiltemolhama quellhip. Eltajiclha sat quellhip. Coo ayinyema sictimesquiscama as asoc, — sat itne — nic nat intomjac appayvam.
Apquiljalhnoc nic nat enlhitaoc Dios appayvam. Apquiltajaclhec nic nat. Apquilyajaclhoc nic nat apcanama siclho Dios.
Meyascalhma apvisqui Jeroboam
25 Apyaveclhec nic nat apvisqui Jeroboam tingma apvanyam apvisay Siquem. Apquillanac nic nat as tingma netin inquilhe acvisay Efraín. Apnacmec nic nat maa. Natamin apyaveclhec nic nat mocjam tingma apvisay Penuel. 26 Inlhenquic nic nat apvalhoc apvisqui Jeroboam: —Opalhacasiclhac sat mocjam enlhitaoc Israel apquilhpanma enlhitaoc Judá. Lhama sat eltimiclha David apmolhama niptamin. 27 Incacoc enquenyic elmiyaclhac sat enlhitaoc tingma Jerusalén. Elsaclhac sat asoc macmescama Dios tingma apponquinomap. Eltimiclhac sat mocjam apvisqui apancaoc Roboam, Judá apmolhama. Jelajic sat coo. Elvajaniclhojoc sat apvisqui apancaoc Roboam, Judá apmolhama — nic nat intomjac apvalhoc.
28 Eycaso ilhnic nat aclhanma apvalhoc apvisqui Jeroboam. Apcanayquic nic nat colhic allana anit vayqui inquilinava ayitcoc quilaycmasquiscama asoc alyinmom oro.
Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya enlhitaoc: —Vamlha sat ongiltimjic ningilyascama tingma Jerusalén. Quellhip enlhitaoc Israel: Quip elanojo vayqui ayitcoc quilaycmasquiscama actomja visqui ingac. Actomja alhta singilyinyovquiscama yoclhilhma Egipto — nic nat aptomjac apvisqui.
29 Appiquinquic nic nat lhama quilaycmasquiscama tingma Betel. Moc nic nat appiquenac tingma Dan, yoyam elpayicsojo mataa enlhitaoc.
30 Eycaso ayinyema ilhnic nat apquilsilhnanomap apancaoc enlhitaoc. Apquilpeyvoc nic nat apquilpatmaoclha quilaycmasquiscama tingma Dan. 31 Apquillanac nic nat apvisqui tingma netin inquilhe. Tingma apponquinomap acyitnaclha quilaycmasquiscama. Innec nic nat alyacyasa sacerdotes tingma netin inquilhe. Tingma apponquinomap acyitnaclha quilaycmasquiscama. Jave ilhnic nat Leví apmolhama sacerdotes apquiltamilquiscama quilaycmasquiscama. 32 Apquiltimec nic nat fiesta apvisqui Jeroboam acvocmo 15 acnim apvisay octavo piltin. Apnasoc nic nat moc apvamlha fiesta nipyesicsa enlhitaoc Judá apmolhama. Eycaso ilhnic nat Betel acyitnaclha quilaycmasquiscama aptomja apquillanay apanco. Apquilsantac nic nat asoc actemaclha apquilmescama quilaycmasquiscama. Apcanayquic nic nat apvisqui eltamilsic sacerdotes malyacyescama tingma quilaycmasquiscama apquillanomap netin inquilhe tingma Betel. 33 Apsaclhec nic nat apmescama apvisqui tingma Betel acyitnaclha quilaycmasquiscama. Apquillanay apanco ilhnic nat apquilvatnamaclha. Invocmec nic nat quince acnim apvisay octavo piltin. Apquilpasmec nic nat fiesta enlhitaoc Israel ayinyema aclhanma apvalhoc apanco apvisqui. Apquinamtec nic nat apvisqui netin apquilvatnamaclha yoyam elvitic asoc masis.
Rebelión de Israel
(2 Cr. 10.1—11.4)
1 Roboam fue a Siquem, porque todo Israel había venido a Siquem para hacerle rey. 2 Y aconteció que cuando lo oyó Jeroboam hijo de Nabat, que aún estaba en Egipto, adonde había huido de delante del rey Salomón, y habitaba en Egipto, 3 enviaron a llamarle. Vino, pues, Jeroboam, y toda la congregación de Israel, y hablaron a Roboam, diciendo: 4 Tu padre agravó nuestro yugo, mas ahora disminuye tú algo de la dura servidumbre de tu padre, y del yugo pesado que puso sobre nosotros, y te serviremos. 5 Y él les dijo: Idos, y de aquí a tres días volved a mí. Y el pueblo se fue.
6 Entonces el rey Roboam pidió consejo de los ancianos que habían estado delante de Salomón su padre cuando vivía, y dijo: ¿Cómo aconsejáis vosotros que responda a este pueblo? 7 Y ellos le hablaron diciendo: Si tú fueres hoy siervo de este pueblo y lo sirvieres, y respondiéndoles buenas palabras les hablares, ellos te servirán para siempre. 8 Pero él dejó el consejo que los ancianos le habían dado, y pidió consejo de los jóvenes que se habían criado con él, y estaban delante de él. 9 Y les dijo: ¿Cómo aconsejáis vosotros que respondamos a este pueblo, que me ha hablado diciendo: Disminuye algo del yugo que tu padre puso sobre nosotros? 10 Entonces los jóvenes que se habían criado con él le respondieron diciendo: Así hablarás a este pueblo que te ha dicho estas palabras: Tu padre agravó nuestro yugo, mas tú disminúyenos algo; así les hablarás: El menor dedo de los míos es más grueso que los lomos de mi padre. 11 Ahora, pues, mi padre os cargó de pesado yugo, mas yo añadiré a vuestro yugo; mi padre os castigó con azotes, mas yo os castigaré con escorpiones.
12 Al tercer día vino Jeroboam con todo el pueblo a Roboam, según el rey lo había mandado, diciendo: Volved a mí al tercer día. 13 Y el rey respondió al pueblo duramente, dejando el consejo que los ancianos le habían dado; 14 y les habló conforme al consejo de los jóvenes, diciendo: Mi padre agravó vuestro yugo, pero yo añadiré a vuestro yugo; mi padre os castigó con azotes, mas yo os castigaré con escorpiones. 15 Y no oyó el rey al pueblo; porque era designio de Jehová para confirmar la palabra que Jehová había hablado por medio de Ahías silonita a Jeroboam hijo de Nabat.
16 Cuando todo el pueblo vio que el rey no les había oído, le respondió estas palabras, diciendo: ¿Qué parte tenemos nosotros con David? No tenemos heredad en el hijo de Isaí. ¡Israel, a tus tiendas! ¡Provee ahora en tu casa, David! Entonces Israel se fue a sus tiendas. 17 Pero reinó Roboam sobre los hijos de Israel que moraban en las ciudades de Judá. 18 Y el rey Roboam envió a Adoram, que estaba sobre los tributos; pero lo apedreó todo Israel, y murió. Entonces el rey Roboam se apresuró a subirse en un carro y huir a Jerusalén. 19 Así se apartó Israel de la casa de David hasta hoy. 20 Y aconteció que oyendo todo Israel que Jeroboam había vuelto, enviaron a llamarle a la congregación, y le hicieron rey sobre todo Israel, sin quedar tribu alguna que siguiese la casa de David, sino solo la tribu de Judá.
21 Y cuando Roboam vino a Jerusalén, reunió a toda la casa de Judá y a la tribu de Benjamín, ciento ochenta mil hombres, guerreros escogidos, con el fin de hacer guerra a la casa de Israel, y hacer volver el reino a Roboam hijo de Salomón. 22 Pero vino palabra de Jehová a Semaías varón de Dios, diciendo: 23 Habla a Roboam hijo de Salomón, rey de Judá, y a toda la casa de Judá y de Benjamín, y a los demás del pueblo, diciendo: 24 Así ha dicho Jehová: No vayáis, ni peleéis contra vuestros hermanos los hijos de Israel; volveos cada uno a su casa, porque esto lo he hecho yo. Y ellos oyeron la palabra de Dios, y volvieron y se fueron, conforme a la palabra de Jehová.
El pecado de Jeroboam
25 Entonces reedificó Jeroboam a Siquem en el monte de Efraín, y habitó en ella; y saliendo de allí, reedificó a Penuel. 26 Y dijo Jeroboam en su corazón: Ahora se volverá el reino a la casa de David, 27 si este pueblo subiere a ofrecer sacrificios en la casa de Jehová en Jerusalén; porque el corazón de este pueblo se volverá a su señor Roboam rey de Judá, y me matarán a mí, y se volverán a Roboam rey de Judá. 28 Y habiendo tenido consejo, hizo el rey dos becerros de oro, y dijo al pueblo: Bastante habéis subido a Jerusalén; he aquí tus dioses, oh Israel, los cuales te hicieron subir de la tierra de Egipto. 29 Y puso uno en Bet-el, y el otro en Dan. 30 Y esto fue causa de pecado; porque el pueblo iba a adorar delante de uno hasta Dan. 31 Hizo también casas sobre los lugares altos, e hizo sacerdotes de entre el pueblo, que no eran de los hijos de Leví. 32 Entonces instituyó Jeroboam fiesta solemne en el mes octavo, a los quince días del mes, conforme a la fiesta solemne que se celebraba en Judá; y sacrificó sobre un altar. Así hizo en Bet-el, ofreciendo sacrificios a los becerros que había hecho. Ordenó también en Bet-el sacerdotes para los lugares altos que él había fabricado. 33 Sacrificó, pues, sobre el altar que él había hecho en Bet-el, a los quince días del mes octavo, el mes que él había inventado de su propio corazón; e hizo fiesta a los hijos de Israel, y subió al altar para quemar incienso.