Los mensajeros de Juan el Bautista
(Lc 7.18-35)1 Cuando Jesús terminó de dar instrucciones a sus doce discípulos, se fue de allí a enseñar y a predicar en otras ciudades.
2 Juan, que estaba en la cárcel, se enteró de los hechos de Cristo y envió a dos de sus discípulos
3 para que le preguntaran: «¿Eres tú aquel que había de venir, o esperaremos a otro?»
4 Jesús les respondió: «Vuelvan y cuéntenle a Juan las cosas que han visto y oído.
5 Los ciegos ven, los cojos andan, los leprosos son limpiados, los sordos oyen, los muertos son resucitados, y a los pobres se les anuncian las buenas noticias.
6 Bienaventurado el que no tropieza por causa de mí.»
7 Mientras ellos se iban, Jesús comenzó a decir a la gente acerca de Juan: «¿Qué fueron ustedes a ver al desierto? ¿Una caña sacudida por el viento?
8 ¿Qué fueron a ver? ¿A un hombre vestido con ropa elegante? Los que se visten con ropa elegante se encuentran en los palacios.
9 Pero ¿qué es lo que ustedes fueron a ver? ¿A un profeta? Yo les digo que sí, ¡y a alguien mayor que un profeta!
10 Porque este es de quien está escrito:
“Yo envío mi mensajero delante de ti,
El cual preparará tu camino.”
11 »De cierto les digo que, entre los que nacen de mujer, no ha surgido nadie mayor que Juan el Bautista. Aun así, el más pequeño en el reino de los cielos es mayor que él.
12 Desde los días de Juan el Bautista hasta ahora, el reino de los cielos sufre violencia, y los violentos lo arrebatan.
13 Y todos los profetas y la ley profetizaron hasta Juan.
14 Si quieren recibirlo, él es Elías, el que había de venir.
15 El que tenga oídos para oír, que oiga.
16 Pero ¿con qué compararé a esta generación? Se parece a los niños que se sientan en las plazas y les gritan a sus compañeros:
17 “Tocamos la flauta, y ustedes no bailaron; entonamos cantos fúnebres, y ustedes no lloraron.”
18 Porque vino Juan, que ni comía ni bebía, y dicen que tiene un demonio;
19 luego vino el Hijo del Hombre, que come y bebe, y lo califican de glotón y borracho, y de ser amigo de cobradores de impuestos y de pecadores. Pero a la sabiduría la reivindican sus hijos.»
Ayes sobre las ciudades impenitentes
(Lc 10.13-16)20 Jesús comenzó entonces a reprender a las ciudades donde había hecho muchos de sus milagros, porque no se habían arrepentido. Les decía:
21 «¡Ay de ti, Corazín! ¡Ay de ti, Betsaida! Porque si en Tiro y en Sidón se hubieran hecho los milagros que se han hecho en ustedes, hace tiempo que en cilicio y cubiertas de ceniza ellas habrían mostrado su arrepentimiento.
22 Por tanto les digo que, en el día del juicio, el castigo para Tiro y para Sidón será más tolerable que para ustedes.
23 Y tú, Cafarnaún, que te elevas hasta el cielo, hasta el Hades caerás abatida. Porque si en Sodoma se hubieran hecho los milagros que se han hecho en ti, hasta el día de hoy habría permanecido.
24 Por tanto les digo que, en el día del juicio, el castigo para Sodoma será más tolerable que para ti.»
Vengan a mí y descansen
(Lc 10.21-22)25 En ese momento, Jesús dijo: «Te alabo, Padre, Señor del cielo y de la tierra, porque estas cosas las escondiste de los sabios y de los entendidos, y las revelaste a los niños.
26 Sí, Padre, porque así te agradó.
27 El Padre me ha entregado todas las cosas, y nadie conoce al Hijo, sino el Padre, ni nadie conoce al Padre, sino el Hijo, y aquel a quien el Hijo lo quiera revelar.
28 Vengan a mí todos ustedes, los agotados de tanto trabajar, que yo los haré descansar.
29 Lleven mi yugo sobre ustedes, y aprendan de mí, que soy manso y humilde de corazón, y hallarán descanso para su alma;
30 porque mi yugo es fácil, y mi carga es liviana.»
Juan yapasquiscama yingmin inyap apquilapajascama apquiltamsoycaoc
(Lc 7.18-35)1 Lhama alhta apsovja Jesús apquillhicmoscama doce apquiltamsoycaoc. Aplhinquic alhta mocjam. Apquiltamjoc alhta elngacsic najan ellhicmocsic tasic amyaa moclhama tingma apvoclhilha.
2 Apnec alhta Juan singilpilhtetomaclha. Aplingac alhta amyaa actemaclha aptamjaycam Cristo. Yejemoc alhta apquilapajasa apquiltamsoycaoc, yoyam elilmalhnac Jesús. 3 Apquiltomjac alhta apquilanya Jesús:
—¿Lhip ya anco Cristo, yoyam eva? ¿Inlhoyqui laa ongilaylhic poc? —alhta apquiltomjac.
4 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Eltajojo sat quellhip. Eliltimnasquiclha sat Juan asoc apquilvitay najan apquillingay quellhip. 5 Innaclhec apataoc enlhit mepqui apataoc. Intamilaclhec apquillhingam enlhit apquilyateyaycam. Inquiltamilaclhec apyimpeoc actomjaycaoc lepra ningmasquem ningilyitapaycam. Apquillingaclhec amyaa mepqui apaycaoc. Apnalhaticjangvocmec apquilmasquingvaycmo alhta. Apquililtimnasacpec enlhit mepqui apquilnatam tasic amyaa.
6 Apquilinyejemoc anco enlhit aptomja mejeyasquiyam (menatjemo sictomjaclha) —alhta aptomjac.
7 Apquilvonquipquic alhta Juan apquilapajascama. Apquiltimnasam alhta amyaa Jesús enlhit aplhamoclhojo. Juan alhta aplhenacpoc:
—¿Soc alhta apquililtamjoc quellhip elvitangvomoc yoclhilhma actamopeycaoc? ¿Apquililtamjo ya elvitangvomoc yammamoc acyovjascama lhcajayam? 8 ¿Soc alhta asoc apquililtamjoc elvitac mocjam quellhip? ¿Apquililtamjo ya elvitangvomoc enlhit apma aptalhnama apyelcomap? Apquilyasamcoc quellhip enlhit apma apquilantalhnama apquilyelcomap. Apnaycam mataa as enlhitaoc apquilviscaa tingma pac. 9 ¿Soc asoc alhta apquililtamjoc elvitac mocjam quellhip? ¿Apquililtamjo ya elvita profeta Dios aplingascama? Actomjac coo silanya quellhip: Nasoc anco aptomja apyimtalhnamo, melhno profeta Dios aplingascama. 10 Juan alhta aplhenacpoc maa. Eycaso actomja ilhnic nat aclhanma Dios appayvam actalhesomalhca:
Quip elanojo. Ongvapajacsic sat soycam amyaa apmamyi lhip.
Yoyam elanecsic amay, yoyam eyacsic lhip
—nic nat intomjac.
11 Actomjac coo silanya quellhip: Naso, paj lhama enlhit lhalhma anco apyimtalhnamo apno Juan yapasquiscama yingmin inyap. Enlhit meyimtalhnamo Dios apquilnancascama, eyca as aptomja apyimtalhnamo, melhno Juan.
12 ‘Apquilinlhanacmec mataa enlhitaoc ayenmo siclhoc apvoy Juan yapasquiscama yingmin inyap acvocmo quilhvo nac jay. Apquililtamjoc elvascapoc, yoyam elnatamoc quilhvo Visqui netin apquilnancascama. Apquilnatamquic quilhvo enlhit apquilyimnatem. 13 Yitnec nic nat apcanamaclha Moisés najan apquillhicmoscama profetas Dios apquillingascama acvocmo apvoya Juan yapasquiscama yingmin inyap. Apquillingasquic nic nat Visqui netin apquilnancascama. 14 Apquililtamjoc sat ancoc melyascomoc amyaa quellhip. Juan apvisay profeta Elías aplhenamap, yoyam eva. 15 Apaycaoc innac quellhip, elaylhojo anco sicpayvam.
16 ‘¿Soc sat oyitsic enlhitaoc as ningvamlha nac jay? Apquilna inyicje quilyimnanic apnaycam napocja tingma. Apquilvineycam mataa apnaymacoc: 17 “Ninticponcasqui inyicje vaynca. Am alhta colyavocmoc eltam. Ningilinlhacme inyicje, yoyam elyipcalhic quellhip. Am alhta colyavocmoc elyipcalhic” —inyicje intomjac amyaa apquilanyacpo. 18 Apvoctac alhta Juan. Am alhta etavac quilpasmongam. Am alhta eynac uva yingmenic. Apquiltomjac alhta apquilanya quellhip: Meyascamco nac Juan malha somquic quilyicjamo. 19 Acvaac alhta coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Actovquic coo, acyinquic najan. Apquiltomja inyicje quellhip sellhena: Quip elanojo, enlhit mengyascama etovc aptom najan mengyascama eynic uva yingmenic. Aptomja apnaymacoc apquilmam tacja solyayem najan enlhit melyascalhma —inyicje apquiltomja sellhena. Inpeyvoc anco acyascamcolhma ayinyema Dios Ingyapam. Invitalhquic mataa apyascamcolhma actemaclha acpeyvomo —alhta aptomjac.
Enlhitaoc melilyajayquiclho layi
(Lc 10.13-15)20 Yejemoc alhta apyimnatesa appayvam Jesús apquillhena enlhitaoc apnaycam natingmaa. Apquilvitac alhta inyicje aptamjaycam sinpilapquiscama. Am alhta colyacmoc elyanmongsic apquilvalhoc. Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
21 —¡Quellhip layi co Corazín! ¡Quellhip layi co Betsaida! Invitalhquic nat ancoc as asoc sinpilapquiscama tingma Tiro najan Sidón, quilhvoc nat elyanmongsic apquilvalhoc. Quilhvoc nat elvitacpoc apma apquilantalhnama yamquintim ajac apnaycam naysicsa tajap. 22 Acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha coyimtilhojoc sat acyanmongayclha quellhip, am colhoyc acyanmongayclha co Tiro najan co Sidón. 23 Quellhip co Capernaum, ¿naso ya apquilyasomacpo alhta netin quellhip acvocmo netin? Colhic sat alvayvesantamo coning quellhip acvocmo alyascamaclha ingjangaoc. Invitalhquic nat ancoc as asoc sinpilapquiscama tingma Sodoma, metvasacpejec nat as tingma acvocmo acnim nac jay. 24 Acvocmo sat acnim ningyicpilcomalhcoclha, coyimtilhojoc sat acyanmongayclha quellhip, am colhoyc acyanmongayclha tingma Sodoma —alhta aptomjac.
Jelyotam, olovquisquisic sat apquilyampay
(Lc 10.21-22)25 Yejemoc alhta aptomja apquilmalhna Jesús:
—Ingyapam netin (coo Tata), lhip nac Visqui netin najan as nalhpop. Inlhenquic coo evalhoc lhip. Apyilhascasquic lhip as asoc enlhitaoc apquilyascamco lhalhma anco (najan enlhit acma apvalhoc). Am eyilhascasac lhip as asoc enlhit melyascamco malha sicaa. 26 Intasic anco Ingyapam. Actomja lhip apmayjayoclha apanco —alhta aptomjac.
27 ‘Aptomjac alhta Jesús apquilanya: Elmesquic coo Tata aclhamoclhojo asoc sicmovan. Paj lhama apyascamco sicvisay Apquitca. Apvamlha coo Tata apyasamco. Paj lhama apyascamco apvisay coo Tata. Acvamlha coo sicyascamco apvisay coo Tata. Najan maa apquilyasamcoc sictomja silyascasingviyam apvisay coo Tata. 28 Jelyotam quellhip apquiltomja apquilyampay ayinyema apquiltamjaycam najan apquilpatmeycam. Olovquisquisic sat apquilyampay. 29 Elpatmiclha sat yispaoc ajac sicmescama quellhip, yoyam elyinyovacsic. Elyasingvom sat sictemaclha ajanco. Actamilaycam evalhoc najan cajamalhco evalhoc coo. Comascoc sat alyajapmo apquilvalhoc. 30 Ayilhyevay nac yispaoc ajac sicmescama quellhip, yoyam elyinyovacsic. Cascocsejec mataa yispaoc ajac sicmescama quellhip —alhta aptomjac Jesús.