Pedro y Juan ante el concilio
1 Mientras hablaban así con el pueblo, se les vinieron encima los sacerdotes, el jefe de la guardia del templo, y los saduceos.
2 Estaban resentidos porque enseñaban y anunciaban la resurrección de entre los muertos en Jesús,
3 así que los aprehendieron y los echaron en la cárcel hasta el día siguiente, porque ya era tarde.
4 Pero muchos de los que habían oído sus palabras, creyeron; y contados solamente los varones eran como cinco mil.
5 Al día siguiente se reunieron en Jerusalén los gobernantes, los ancianos, los escribas,
6 el sumo sacerdote Anás, Caifás, Juan y Alejandro, y todos los familiares de los sumos sacerdotes.
7 Pusieron en medio de ellos a Pedro y Juan, y les preguntaron: «¿Con qué autoridad, o en nombre de quién hacen ustedes esto?»
8 Entonces Pedro, lleno del Espíritu Santo, les dijo: «Gobernantes y ancianos del pueblo:
9 Ya que hoy se nos interroga acerca del beneficio otorgado a un hombre enfermo, y de cómo fue sanado,
10 sepan todos ustedes, y todo el pueblo de Israel, que este hombre está sano en presencia de ustedes gracias al nombre de Jesucristo de Nazaret, a quien ustedes crucificaron y a quien Dios resucitó de los muertos.
11 Este Jesús es la piedra que ustedes, los edificadores, rechazaron, y que no obstante ha llegado a ser la piedra angular.
12 En ningún otro hay salvación, porque no se ha dado a la humanidad ningún otro nombre bajo el cielo mediante el cual podamos alcanzar la salvación.»
13 Al ver el valor de Pedro y de Juan, y como sabían que ellos eran gente del pueblo y sin mucha preparación, se maravillaban y les reconocían que habían estado con Jesús.
14 Y al ver junto a ellos al hombre que había sido sanado, no pudieron decir nada en su contra,
15 pero les ordenaron que salieran del concilio para poder dialogar entre sí.
16 Y se preguntaban: «¿Qué vamos a hacer con estos hombres? Tenemos que admitir que lo que han hecho es una señal innegable. Esto es evidente para todos los que viven en Jerusalén, y no lo podemos negar.
17 Sin embargo, para que esto no se divulgue más entre el pueblo, vamos a amenazarlos para que, desde hoy, no le hablen a nadie acerca de este nombre.»
18 Entonces los llamaron y les advirtieron que no debían volver a hablar ni enseñar acerca del nombre de Jesús.
19 Pero Pedro y Juan les respondieron: «Juzguen ustedes: ¿Es justo delante de Dios obedecerlos a ustedes antes que a él?
20 Porque nosotros no podemos dejar de hablar acerca de lo que hemos visto y oído.»
21 Entonces ellos los dejaron en libertad, no sin antes amenazarlos, pues no hallaron ningún modo de castigarlos. Y es que temían al pueblo, porque todos glorificaban a Dios por lo sucedido.
22 Y el hombre que había sido sanado milagrosamente tenía más de cuarenta años.
Los creyentes piden confianza y valor
23 Una vez que fueron puestos en libertad, ellos se fueron con los suyos y les contaron todo lo que los principales sacerdotes y los ancianos les habían dicho.
24 Al oírlos, todos juntos elevaron sus voces a Dios y dijeron: «Soberano Señor, tú creaste el cielo y la tierra, y el mar y todo lo que hay en ellos;
25 tú, Padre nuestro, por medio del Espíritu Santo dijiste en labios de tu siervo David:

»¿Por qué se amotinan las gentes,
y los pueblos piensan cosas vanas?
26 Los reyes de la tierra se reunieron,
y los príncipes se confabularon,
contra el Señor, y contra su Cristo.

27 »Es un hecho que Herodes y Poncio Pilato, junto con los no judíos y el pueblo de Israel, se reunieron en esta ciudad en contra de tu santo Hijo y ungido, Jesús,
28 para hacer todo lo que, por tu poder y voluntad, ya habías determinado que sucediera.
29 Ahora, Señor, mira sus amenazas, y concede a estos siervos tuyos proclamar tu palabra sin ningún temor.
30 Extiende también tu mano, y permite que se hagan sanidades y señales y prodigios en el nombre de tu santo Hijo Jesús.»
31 Cuando terminaron de orar, el lugar donde estaban congregados se sacudió, y todos fueron llenos del Espíritu Santo y proclamaban la palabra de Dios sin ningún temor.
La vida comunitaria
32 Todos los que habían creído eran de un mismo sentir y de un mismo pensar. Ninguno reclamaba como suyo nada de lo que poseía, sino que todas las cosas las tenían en común.
33 Y los apóstoles daban un testimonio poderoso de la resurrección del Señor Jesús, y la gracia de Dios sobreabundaba en todos ellos.
34 Y no había entre ellos ningún necesitado, porque todos los que poseían terrenos o casas, los vendían, y el dinero de lo vendido lo llevaban
35 y lo ponían en manos de los apóstoles, y este era repartido según las necesidades de cada uno.
36 Fue así como José, un levita de Chipre, a quien los apóstoles apodaban Bernabé (que significa, Hijo de consolación),
37 vendió un terreno de su propiedad y entregó a los apóstoles el dinero de la venta.
Pedro najan Juan napatavo apquilyimtalhnamo
1 Apquiltimnam alhta mocjam Pedro najan Juan. Yejemoc alhta apquilvaa sacerdotes najan apvisqui apquiltamilquiscama tingma apponquinomap najan saduceos. 2 Apquillovquic alhta apquilvita actemaclha apquillhicmoscama Pedro najan Juan. Apquillhicmosquic alhta actemaclha apnalhaticjangviyam apquilmasquingvaycmo acno aplhaticjangviyam alhta Jesús. 3 Yejemoc alhta apquilmacpo Pedro najan Juan. Apquilnescacmec alhta singilpilhtetomaclha acvocmo ayitsaca, ayinyemaclha intalhnacmoc alhta. 4 Am alhta elyascacmoc apquillinga tasic amyaa. Apvocmec alhta cinco mil enlhitaoc aptimem melyasquiyam.
5 Alhtooc alhta apcaneclho tingma Jerusalén apquilviscaa najan apquilvanyam najan apquilyascamco apquiltemaclha. 6 Anás alhta najan aptomja apquimja apmamyi sacerdote najan Caifás najan Juan najan Alejandro najan apquilanacpo apmolhama apquimja apmamyi sacerdote. 7 Yejemoc alhta apquiltimnasacpo Pedro najan Juan. Apquilnesquic alhta nipyesicsa apquilmalhnamcaa:
—¿Soc ayinyema acmovan apquillanay as asoc? ¿Soc acvisay apquillhanma quellhip? —alhta apquiltomjac.
8 Inlanoc alhta apvalhoc Espíritu Santo Pedro. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quellhip apquilviscaa najan apquilvanyam Israel. 9 Ningillhenalhqui inyicje ningiltamilquisquiyam enlhit meyimnatem. Apquililtamjoc elyasamcojo ayinyemaclha actemaclha aptamalviyam as enlhit. 10 Elyasamcojo anco quellhip najan aplhamoclhojo Israel. Ayinyema apmopvan apanco Jesucristo co Nazaret. Apquilyipitquiscama alhta quellhip asoc timyescama. Dios Ingyapam alhta aplhaticjascacmoc nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Eyca maa ayinyema apvisay aptamalviyam as enlhit apquinmamcaa nac lha. 11 Eyca as Jesús aptomja mataymong apquilyamasma alhta quellhip apquillaneycaoc tingma. Inpiquenalhquic alhta tingma apvojac actajescamaclha. 12 Paj poc singvomquiscama tap. Paj najan moc apvisay ninlhanma as nalhpop nipyesicsa enlhitaoc actemaclha singvomquiscama tap.
13 Pilapcasquic alhta apquilyimtalhnamo apquillinga apquiltimnaycam Pedro najan Juan. Apyicpilcangvocmec alhta mesovjongvaycmo actemaclha aptalhesaycaoc enlhitaoc. Apyicpilcangvocmec alhta aptema alhta mataa apquillhalhmaa Jesús. 14 Apquilvitamcoc alhta aptamalvocmo aptomja apquinmaycamo lhama. Am alhta elatingmavo. 15 Lhama alhta apquilapajasa elanteypoc apcaneyquiclhilha. Apquililtamjoc alhta elpamejitsacpoc siclho. 16 Apquiltomjac alhta:
—¿Co sat ontimesquisic as enlhitaoc? —alhta apquiltomjac. Apquilyasamcoc najan aplhamoclhojo enlhitaoc co Jerusalén actemaclha apquillanay asoc monquinatquiscama. Mongvanquejec ongyilhasquisojo. 17 Pac ongilanic elvatsamcoc apquillhanma apvisay Jesús nipyesicsa enlhitaoc. Yoyam copayjingvomeje mocjam as amyaa nipyesicsa enlhitaoc —alhta apquiltomjac apquilpamesma.
18 Yejemoc alhta acna altimnasqueclho mocjam Pedro najan Juan. Apcasacpec alhta esovam mocjam apvisay Jesús actemaclha mataa apquiltimnascama najan apquillhicmoscama. 19 Yejemoc alhta apcatingmavoc Pedro najan Juan:
—¿Soc lha asoc actomja acpeyvomo napato Dios? ¿Pa ya ongilaylhojo quellhip, inlhoyqui laa ongilaylhojo Dios Ingyapam? Elyicpilcojo sat quellhip lha. 20 Mongvanquejec nincoo ongilvatsamcoc ongiltimnam asoc ningvitay najan ninlingay —alhta apquiltomjac.
21 Apquilasacpec alhta mocjam Pedro najan Juan eliltimnam amyaa. Yejemoc alhta apquilapajasacpo. Am alhta elvitac apquilyimtalhnamo aptemaclha acmasom, yoyam elyanmongsiclha. Apnaymacoc alhta ayinyemaclha. Apquilacoc alhta mataa apmopvan aptamjaycam Dios. 22 Apyeycaac alhta cuarenta años enlhit aptamalviyam actema aptamjaycam sinpilapquiscama.
Cristianos apquililmalhnancama
23 Lhama alhta apquilapajasacpo Pedro najan Juan, yoyam eltajiclha. Apquilyoclhec alhta apnaymacoc. Apquililtimnasam alhta actemaclha apquillhanma apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilvanyam. 24 Lhama alhta aclingalhco apquiltimnascama. Apnasoc alhta moc actomjaclha apquilpamejitquiscama Dios Ingyapam:
—Dios Ingyapam Visqui ingac. Lhip aptomja apquillanay netin najan nalhpop najan yingmin acvanyam najan aclhamoclhojo asoc acnamco maa. 25 Apnec nic nat lhip apquilancam David. Apquiltimnam nic nat actemaclha lhip appayvam ayinyema Espíritu Santo:

¿So actema apquilloma nac enlhitaoc lhalhma anco?
¿So actema ayajemo alquitamsama apquilvalhoc asoc?
26 Apcanaycamo lhama apquilviscaa as nalhpop actemaclha alinmelhaycam apquilvalhoc.
Apcaneclhec najan yatapquilviscaa.
Apquilinmelhma Visqui ingac najan Visqui Apponquinomap.

27 Naso, apquicjingvactamo alhta as tingma Herodes, najan Poncio Pilato, najan enlhit lhalhma anco najan enlhitaoc Israel. Apquilinmelham alhta lhip Apquitca apponquinomap Jesús. 28 Alhta apquiltomjac as enlhitaoc actemaclha aclhanma apvalhoc lhip nano yoyam cotnejic. 29 Visqui ingac, quip ilanojo apquiltemaclha singilyamneycam. Iyimnaticsojo ingilvalhoc ningiltomja lhip apquilancam. Yoyam onlingacsic lhip appayvam mepqui ningay. 30 Ipayes sat lhip apmic. Apmopvan yoyam eltamalvocmoc acmasca apyimpeoc. Ingyane sat cotnejic asoc monquinatquiscama najan tamjaycam sinpilapquiscama ayinyema apvisay Jesús, lhip Apquitca apponquinomap —alhta intomjac apquilmalhnancama.
31 Lhama alhta apquilpenesa apquililmalhnancama. Apyovjam alhta tingma apcaneyquiclhilha. Apnangvocmec alhta apquilvalhoc Espíritu Santo apquilanomacpo. Apquililtimnam alhta Dios appayvam mepqui apquilay.
Apquilpasmeycam apquilnatam cristianos
32 Am alhta coyeycajalhcac moc apquilvalhoc aplhamoclhojo enlhit aptimem melyasquiyam (tasic amyaa). Am alhta eltamjoc etnejic lhapcoc apanco apquilnatam, eyca apquilpasmeycam aclhamoclhojo asoc. 33 Yiplovcoc alhta apquilmopvan apóstoles apquilapajasomap naysicsa apquillingascama actemaclha aplhaticjangviyam Visqui Jesús. Appasmec alhta aplhamoclhojo Dios Ingyapam. 34 Am alhta etacpoc enlhit ayaymomalhca lhama asoc. Apquilhaquic alhta moclhama apquilcaycaoc najan tingma apancaoc. Apquilsantac alhta mataa solyayem acyanmongam asoc apquilhacjam. 35 Apquilmasquic alhta mataa solyayem apóstoles apquilapajasomap. Moclhama alhta apquillhovamcoc actomja ayaymomalhca asoc. 36 Apnec alhta lhama enlhit apvisay José. Levita alhta co Chipre acyayem inquilhe. Apquiltomjacpec alhta nipyesicsa apóstoles apquilapajasomap apvisay Bernabé, ningiltimem Aptamilquisquiyam Ingvalhoc. 37 Apyinyovquic alhta apquilcacjam as enlhit. Apsantac alhta solyayem acyanmongam. Apquilmasquic alhta solyayem apóstoles apquilapajasomap.