Los años en el desierto
1 »De allí partimos en dirección al desierto, por el camino del Mar Rojo, tal y como el Señor me lo había dicho, y durante mucho tiempo rodeamos el monte de Seír.
2 Entonces el Señor habló conmigo, y me dijo:
3 “Ustedes ya han rodeado bastante este monte. Ahora diríjanse al norte.
4 Ordena al pueblo lo siguiente: ‘Cuando ustedes pasen por el territorio de sus hermanos, es decir, los hijos de Esaú, que habitan en Seír, ellos van a tener miedo de ustedes. Pero tengan mucho cuidado.
5 No se metan con ellos, porque yo no les voy a dar de su tierra ni siquiera lo que alcancen a cubrir con un pie. A Esaú le he dado en propiedad el monte de Seír.
6 Ustedes comprarán de ellos alimentos, y se los pagarán y comerán; y también comprarán de ellos agua, y beberán.’
7 El Señor tu Dios te ha bendecido en todo lo que haces, y él sabe que andas por este gran desierto. Estos cuarenta años el Señor tu Dios ha estado contigo, y nada te ha faltado.”
8 Entonces nos alejamos del territorio de nuestros hermanos, los hijos de Esaú, que habitaban en Seír. Tomamos el camino del Arabá, desde Elat y Ezión Guéber, y volvimos para tomar el camino del desierto de Moab.
9 »El Señor me dijo: “No molestes a Moab, ni trabes combate con ellos, porque no voy a darte posesión de su tierra. A los hijos de Lot les he dado Ar en propiedad.
10 »(Hace tiempo, esa tierra la habitaron los emitas, que eran gente grande y numerosa, y alta como los hijos de Anac.
11 También ellos eran considerados gigantes, como los hijos de Anac, aunque los moabitas los llaman emitas.
12 Seír estuvo habitada por los horeos, pero los hijos de Esaú los expulsaron de allí; los arrojaron de su presencia y ocuparon su lugar, como lo hizo Israel en la tierra que les dio el Señor por posesión.)
13 »”Y ahora, ¡levántense y pasen el arroyo de Zered!”
»Entonces pasamos el arroyo de Zered.
14 El tiempo transcurrido, desde que salimos de Cadés Barnea hasta que pasamos el arroyo de Zered, fue de treinta y ocho años. Para entonces, tal y como el Señor se lo había jurado, ya habían muerto todos los hombres en pie de guerra que había en el campamento,
15 pues la mano del Señor había venido sobre ellos para destruirlos en medio del campamento, hasta acabar con ellos.
16 »Después de que murieron todos los hombres de guerra que había entre el pueblo,
17 el Señor habló conmigo, y me dijo:
18 “Hoy vas a cruzar el territorio de Moab, para dirigirte a Ar.
19 ”Cuando ya estés cerca de los hijos de Amón, no los molestes ni trabes combate con ellos; porque no voy a darte en posesión su territorio. Esa tierra se la he dado en propiedad a los hijos de Lot.
20 »”(Esa región fue también considerada tierra de gigantes. En otro tiempo fue habitada por gigantes, a los cuales los amonitas llamaban zanzumitas.
21 ”Eran gente fuerte, alta y numerosa, como los hijos de Anac, a los cuales el Señor destruyó delante de los amonitas. Estos sucedieron a aquellos, y habitaron en su lugar,
22 ”como hizo el Señor con los hijos de Esaú que habitaban en Seír, delante de los cuales destruyó a los horeos. Ellos sucedieron a estos, y habitaron en su lugar hasta el día de hoy.
23 ”Los aveos, que habitaban en aldeas hasta Gaza, fueron destruidos por los caftoritas, que vinieron de Caftor y habitaron en su lugar.)
24 »”¡Vamos, levántense y pasen el arroyo de Arnón! Yo he puesto ya en tus manos a Sijón el amorreo, que es rey de Jesbón, y a su tierra. Comienza a tomar posesión de ella, y entra en combate contra él.
25 ”Este día comenzaré a sembrar ante ti el temor y el espanto entre los pueblos bajo el cielo. Ellos oirán hablar de ti, y ante ti temblarán y se llenarán de angustia.”
Israel derrota a Sijón
(Nm 21.21-30)26 »Desde el desierto de Cademot envié mensajeros a Sijón, rey de Jesbón, para que en son de paz le dijeran:
27 “Voy a pasar por tu tierra. Iré por el camino principal, sin apartarme ni a diestra ni a siniestra.
28 ”La comida que yo coma, me la venderás a cambio de dinero, y también me venderás el agua que yo beba. Solo pasaré a pie,
29 ”como me permitieron hacer los hijos de Esaú que habitan en Seír, y los moabitas que habitan en Ar. Tenemos que cruzar el Jordán y llegar a la tierra que el Señor nuestro Dios nos va a dar.”
30 »Pero Sijón, el rey de Jesbón, no nos dejó pasar por su territorio, y es que el Señor tu Dios había endurecido su espíritu, y cerrado su corazón, para entregarlo en tus manos, como hasta el día de hoy.
31 Entonces el Señor me dijo: “Mira, ya he comenzado a entregarte a Sijón y a su tierra. Comienza ya a tomar posesión de ella, porque es tu herencia.”
32 Y Sijón salió a nuestro encuentro, junto con todo su ejército, para pelear en Yahás.
33 Pero el Señor nuestro Dios lo entregó en nuestras manos, y lo derrotamos a él y a sus hijos, y a todo su pueblo.
34 Entonces nos apoderamos de todas sus ciudades, y las destruimos todas, y no dejamos con vida ni hombres, ni mujeres ni niños.
35 Solamente nos quedamos con los ganados y con los despojos de las ciudades que habíamos tomado.
36 Desde Aroer, que está junto a la ribera del arroyo de Arnón, y la ciudad que está en el valle, hasta Galaad, no hubo ciudad que se librara de nosotros; todas ellas las entregó el Señor nuestro Dios en nuestro poder.
37 A donde no llegamos fue a la tierra de los hijos de Amón, ni a todo lo que está a la orilla del arroyo de Jaboc, ni a las ciudades del monte, ni a ningún lugar que el Señor nuestro Dios nos había prohibido llegar.
Yoclhilhma actamopeycaoc
1 Eycaso ilhnic nat appayvam Moisés: —Ningimpaclhec alhta mocjam ningmiyaclho yoclhilhma actamopeycaoc, ningyiplaclho amay Yingmin Acyilhvasem Mar Rojo. Eycaso apcanama alhta Dios siyanyomaclha oltimnacsic quellhip. Ajolhec alhta ninlhingam ningatoc inquilhe Seir. 2 Aptomjac alhta Dios seyanya coo: 3 Ajolhec mataa apquileyvam quellhip as inquilhe. Elpeyvojo sat quellhip nilhqueyja — alhta aptomjac. 4 Iltimnas sat mocjam apnaymacoc coo sicpayvam: Elyipjongvomoc sat quellhip yoclhilhma apquileyvomaclha Esaú aptovana niptamin, apquilmolhama quellhip, apnaycam yoclhilhma Seir. Elangvomoc sat maa apquilvitacpo inlhojo quellhip. Eltamilsojo sat quellhip. 5 Noelnapap nasa quellhip. Mellhovamquejec sat quellhip as yoclhilhma, actomja apancaoc apquilmolhama Esaú, coo alhta sicmescama yoclhilhma inquilhe Seir — alhta aptomjac Dios. 6 Elilmalhna sat quellhip aptoycaoc maa acyanmongam solyayem najan yingmin, yoyam elyinamcoc quellhip. 7 Dios Apyimtalhnamo ayinyema alhta apquillhoy quellhip cotlaycaoc asoc altamila. Aptomjac alhta apquillhalhma quellhip cuarenta años, apquiltamilquiscama nalhit amay yoclhilhma actamopeycaoc. Am alhta coymalhcac quellhip lhama asoc — nic nat aptomjac Moisés.
8 Ningyinyovquic alhta amay yoclhilhma Arabá, amay ayinyema Elat najan Ezión-geber. Ningmilanquic alhta yoclhilhma actomja apancaoc ningmolhama Esaú aptovana niptamin, apnaycam yoclhilhma Seir. Ningyiplaclhec alhta yoclhilhma actamopeycaoc Moab. 9 Aptomjac alhta Dios seyanya coo: Noelnapap nasa moabitas, apquiltomja aptovana niptamin Lot. Mellhovamquejec sat yoclhilhma maa, ayinyema sicmescama coo. Sicmescama alhta coo yoclhilhma Ar — alhta aptomjac Dios. 10 (Apquileyvomaclha ilhnic nat emitas as yoclhilhma. Appintalhnama ilhnic nat enlhitaoc, apquilvinatem nic nat as enlhitaoc, apquilno ilhnic nat aptovana niptamin Anac. 11 Apquilanayquic nic nat apnaymacoc apquilvisay refaítas. Apquiltimec nic nat moabitas apquilvisay as enlhitaoc emitas. 12 Apquileyvomaclha ilhnic nat enlhitaoc horeos yoclhilhma Seir. Apquiltimec alhta apancaoc as yoclhilhma aptovana niptamin Esaú, acno ilhnic nat apquiltemaclha apquilmolhama Israel apquilnayclha yoclhilhma, ayinyema apcanama Dios.) 13 Aptomjac alhta mocjam Dios: Elimpiclha sat mocjam, elyas sat tap vatsam Zered — alhta aptomjac. Ningmilanquic alhta vatsam.
14 Invocmec alhta treinta y ocho años, ayenmo alhta ningyamasma Cades-barnea acvaycmo ningmilanem vatsam Zered. Apsovjoc alhta apquilitsepma ningilyeyjamcaa apquilnapomap, apnaycam alhta carpa tingma. Acno alhta aplhanma siclho Dios Apyimtalhnamo mepqui apyeycajascaoc. 15 Apmascosquic alhta Dios Apyimtalhnamo apquileyvam enlhitaoc.
16 Am alhta ingyaymacpoc lhama appasmom alhta apquilnapomacpilha. 17 Aptomjac alhta Dios seyanya coo: 18 Elyinyoc sat quellhip yoclhilhma Moab, elpeyvojoc sat yoclhilhma Ar. 19 Noelnapap nasa amonitas, apquiltomjac aptovana niptamin Lot. Mellhovamquejec sat quellhip as yoclhilhma, actomja apancaoc, coo alhta sicmescama. 20 (Yoclhilhma alhta apancaoc refaítas actomja apquileyvomaclha. Apquiltomjacpec nic nat apquilvisay zomzomeos, ayinyema apquilpayvam amonitas. 21 Appintalhnama ilhnic nat as enlhitaoc, apquilvinatem apanco, apquilno ilhnic nat aptovana niptamin Anac. Apticyovquic nic nat maa, ayinyema Dios Apyimtalhnamo, apquilnapma amonitas. Apquilnaclhec alhta maa yoclhilhma. 22 Acno ilhnic nat apquiltemaclha aptovana niptamin Esaú apnaycam Seir. Apticyovquic nic nat enlhitaoc horeos, apquilnaclhec nic nat amonitas as yoclhilhma. 23 Acno ilhnic nat enlhitaoc heveos, apnaycam lhalhma anco nipyava tingma Gaza. Apticyovquic nic nat ayinyema apquilnapma filisteos. Apquilinyemac nic nat filisteos acyayem inquilhe Creta, apquilnaclho maa.) 24 Aptomjac nic nat Dios apquilanya: —¡Noc, elmiyaclha sat tap vatsam Arnón! Elmoc sat cotnaja ingmoc apvisqui Sehón, tingma pac Hebrón, nipyesicsa amorreos. Ellingas sat amyaa apquilimpocjay quellhip. 25 Elangvomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc as nalhpop, apquillinga inlhojo apquilvisay quellhip. Coyangvomoc sat apquilay najan apquilpilhyinamam, apquillinga inlhojo amyaa ayinyema quellhip — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac Moisés.
Apmatnam apvisqui Sehón
(Nm 21.21-30)26 Aptomjac nic nat Moisés: —Acvisay alhta yoclhilhma actamopeycaoc Cademot. Ayapajasquic alhta apquilsoycam amyaa apnaclha apvisqui Sehón, tingma pac apvisay alhta Hesbón. Colhic altimnasa apvisqui: 27 ningiltasoc nincoo, ningilpecjam ongyiplaclha amay, ongilmilanic as yoclhilhma apcanamaclha lhip, mepqui ningilyitnocjay as amay. 28 Ongyinyoc sat acyanmongam ningmam nintom najan ningmam yingmin, yoyam ongyinamcoc. Lhip apvisqui, nomyov nasa lhip ongyiplaclha amay — sat ontimjic ongilanic. 29 Am alhta elmiyavac aptovana niptamin Esaú apquileyvomaclha Seir, najan enlhitaoc moabitas apquileyvomaclha Ar. Acvaycmo vatsam Jordán, yoyam ongmilanic, ongvitac sat yoclhilhma yoyam jingmecsic Dios — alhta apquiltomjac apquilsoycam amyaa.
30 Apmiyovquic alhta apvisqui Sehón ongyiplaclha amay as yoclhilhma. Intomjaclhec alhta acyeyjamelhma apvalhoc apvisqui Sehón, ayinyema Dios. Inlhenquic alhta apvalhoc Dios Apyimtalhnamo emacpoc sat apvisqui Sehón nipyesicsa quellhip, acno apquilvitay alhta quellhip.
31 Aptomjac alhta Dios Apyimtalhnamo seyanya coo: Quellhip sat elmoc apvisqui Sehón najan yoclhilhma apquileyvomaclha maa. Eltime sat apancaoc quellhip acyovoclhojo yoclhilhma.
32 Apquilamyilhamquic alhta apvisqui Sehón najan apyovoclhojo singilpilhtetemo. Appecjam alhta jingilnapoc yoclhilhma Jahaza. 33 Ingilyimnatasquic alhta Dios Apyimtalhnamo, yoyam ongilmoc apvisqui Sehón, najan apquitquic najan apyovoclhojo singilpilhtetemo. 34 Ningilmec alhta aplhamoclhojo tingma apquilvanyam, acyiplomo ningnatovascama tingma. Ningilnapquic alhta enlhit, najan quilvanaa najan ayitquic. Am alhta ingyaymacpoc lhama. 35 Am alhta ongilnapac apnatoscama. Am alhta ongnatovasac tingma apquiltamila apanco. 36 Ninsovjoc alhta ningilmam, ayenmo tingma Aroer nicja vatsam Arnón, najan tingma apvanyam nicja alvata, acvaycmo tingma Galaad. Colapvanquejec mataa jingilinmelham cotnaja ingmoc. Dios Apyimtalhnamo ayinyema singmescama acyovoclhojo yoclhilhma apquileyvomaclha maa. 37 Am alhta ongillanac ningilimpocjay apquileyvomaclha amonitas, najan yoclhilhma nicja vatsam Jaboc, najan tingma apquilvanyam nicja inquilhe, najan moclhama yoclhilhma apmasmaclha Dios. Mongvanquejec alhta ongilimpocjac maa — nic nat aptomjac Moisés.