Jetro visita a Moisés
1 Jetro, que era sacerdote de Madián y suegro de Moisés, se enteró de todo lo que Dios había hecho con Moisés y con su pueblo Israel, y que el Señor había sacado de Egipto a Israel.
2 Como Moisés había enviado a Séfora, su mujer, a la casa de Jetro, su suegro, este la tomó
3 junto con sus dos hijos. Uno de ellos se llamaba Guersón, porque Moisés dijo: «Soy un extraño en una tierra extraña»;
4 el otro se llamaba Eliezer, porque dijo: «El Dios de mi padre me ayudó y me libró de la espada del faraón.»
5 Acompañado de los hijos y la mujer de Moisés, el suegro de Moisés se fue al monte de Dios, en el desierto, que era donde Moisés estaba acampando.
6 Allí le dijo a Moisés:
«Yo soy Jetro, tu suegro, y vengo a verte con tu mujer. Sus dos hijos vienen con ella.»
7 Entonces Moisés salió a recibir a su suegro, y se inclinó y lo besó, y luego de preguntarse el uno al otro cómo estaban, entraron en la tienda.
8 Allí Moisés le contó a su suegro todo lo que el Señor había hecho por Israel y en contra del faraón y de los egipcios, así como todos los trabajos que habían pasado en el camino, y cómo el Señor los había librado.
9 Jetro se alegró de lo bien que el Señor había tratado a Israel, al librarlo de manos de los egipcios,
10 y dijo:
«Bendito sea el Señor, que los libró a ustedes de manos de los egipcios, y de manos del faraón. ¡El Señor libró al pueblo de manos de los egipcios!
11 Ahora sé que el Señor es más grande que todos los dioses, porque en este caso él los venció.»
12 Luego Jetro, el suegro de Moisés, ofreció holocaustos y sacrificios para Dios, y Aarón llegó con todos los ancianos de Israel para comer con el suegro de Moisés delante de Dios.
Nombramiento de jueces
(Dt 1.9-18)
13 Al día siguiente, sucedió que Moisés se sentó a juzgar al pueblo, y el pueblo estuvo delante de Moisés desde la mañana hasta la tarde.
14 Al ver el suegro de Moisés todo lo que este hacía con el pueblo, dijo:
«¿Qué es lo que estás haciendo con el pueblo? ¿Por qué te sientas tú solo, mientras todo el pueblo se queda delante de ti desde la mañana hasta la tarde?»
15 Moisés le respondió a su suegro:
«Es que el pueblo viene a mí para consultar a Dios.
16 Cuando tienen problemas, vienen a mí; entonces yo juzgo entre el uno y el otro, y les doy a conocer las ordenanzas y leyes de Dios.»
17 Pero el suegro de Moisés le dijo:
«Esto que haces no está bien,
18 pues te cansarás tú, y también se cansará este pueblo. Este trabajo es demasiado pesado para ti, y no vas a poder hacerlo tú solo.
19 Préstame atención, que voy a darte un consejo, y que Dios te acompañe. Preséntate ante Dios en lugar del pueblo, y somete a su juicio todos los problemas.
20 Enséñales a ellos las ordenanzas y las leyes, e indícales cómo deben conducirse, y qué deben hacer.
21 Además, escoge de entre el pueblo algunos hombres respetables y temerosos de Dios, confiables y nada ambiciosos, y ponlos al frente de grupos de mil, cien, cincuenta y diez personas.
22 Que se ocupen ellos de juzgar al pueblo en todo momento, que dicten sentencia en cuestiones menores, y que a ti te remitan todo asunto de gravedad. Así aligerarás tu carga, pues ellos la llevarán contigo.
23 Si haces esto, y Dios así te lo ordena, podrás resistir; además, todo el pueblo volverá tranquilo a su casa.»
24 Moisés atendió a la voz de su suegro, e hizo todo lo que le dijo,
25 pues de entre todo Israel escogió hombres respetables y los puso a cargo del pueblo como jefes de grupos de mil, cien, cincuenta y diez personas.
26 Ellos juzgaban al pueblo en todo momento y dictaban sentencia en todo asunto menor, y remitían a Moisés las cuestiones difíciles de resolver.
27 Después Moisés despidió a su suegro, y este volvió a su tierra.
Moisés apipyata
1 Moisés apipyata ilhnic nat apvisay Jetro. Sacerdote ilhnic nat Jetro yoclhilhma Madián. Aplingac nic nat amyaa simpilapquiscama ayinyema Dios Apyimtalhnamo nipyesicsa enlhitaoc Israel. Actemaclha apquilyinyovquiscama siclho yoclhilhma Egipto. 2 Moisés aptava ilhnic nat Séfora, actajaclho siclhoc nic nat inyap tingma pac, apnaclha Jetro. 3 Aclhalhma ilhnic nat apcanit ayitquic. Lhama ilhnic nat apvisay Gersón, ayinyema Moisés appayvam: —Malha maycaa coo cotnajaclha siyaoclha — nic nat aptomjac aplhenacpo apanco. 4 Poc nic nat apvisay Eliezer, ayinyema appayvam: —Sepasmom Dios najan sevomquiscama tap napato apvisqui faraón — nic nat aptomjac.
5 Apnec nic nat Moisés yoclhilhma actamopeycaoc nicja inquilhe acvisay Dios apanco (mataymong acvinatem). Aptiyaningvocmec nic nat Jetro. Aclhalhma ilhnic nat Moisés aptava najan dos apquitquic.
6 Aptomjac nic nat Jetro apcanya: —Lhip nac eyipjayim. Coo sicvisay Jetro, lhip apipyata. Acyantamentac lhac lhip aptava najan dos apquitquic — nic nat aptomjac Jetro.
7 Apmec nic nat tacja Moisés. Apjalhec nic nat appayvasa. Appitsisquic nic nat apmalhimpenic. Apquilantalhnec nic nat carpa appaclhanma. 8 Apquiltimnasquic nic nat Moisés amyaa aplhenacpo apvisqui faraón, najan apquillhalhmaa egipcios, najan apquillhenacpoc enlhitaoc Israel. Actemaclha ilhnic nat nalhit amay najan actemaclha apquilmasma Dios Apyimtalhnamo.
9 Payjeclhec nic nat apvalhoc Jetro aplinga amyaa apquilmasma Dios Apyimtalhnamo naysicsa apquilminlhinaycam cotnaja ingmoc co Egipto.
10 Aptomjac nic nat Jetro apcanya: —Aptasic apanco Dios Apyimtalhnamo apquilmasma enlhitaoc Israel napatavo co Egipto. Aptomja apquilmasma alhta napato apvisqui faraón. 11 Apyimtalhnamo apanco Dios Apyimtalhnamo, am colhno quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Apquilmasma alhta enlhitaoc apquillingaycamco acyimtalhnamo ayinyema alhta apquilyimtalhnesomap apanco (co Egipto) — nic nat aptomjac Jetro.
12 Appiquinquic nic nat talha asoc acmatnam macmescama Dios, yoyam comyetic. Najan moc asoc macmescama Dios. Apcaneclhec nic nat Aarón najan apyovoclhojo ningayo apquilvanyam Israel. Aptovcamquic nic nat napato Dios Apyimtalhnamo. Aptasacmec nic nat Moisés apipyata.
Apquillhalhma Moisés
(Dt 1.9-18)
13 Moc acnim nic nat intomjac. Apquilvoctac nic nat apnaymacoc acyimtalhnama apquilvalhoc. Appeyvescaseclhec nic nat Moisés. Apquilinlhanacmec nic nat mataa acyovoclhojo acnim. 14 Apvitac nic nat Moisés apipyata actemaclha apquilyamposcama apnaymacoc.
Aptomjac nic nat apipyata apcanya Moisés: —¿So actomja yi? Lhama apanco lhip apyicpilquemo. Apquilinlhanacmec apnaymacoc apquilyamposcama lhip acyovoclhojo acnim — nic nat aptomjac Jetro.
15 Apcatingmavoc nic nat Moisés: —Elyavectac mataa enlhit, yoyam olmalhnesquisic Dios Apyimtalhnamo etnejic appeyvescasquiclha. 16 Am elyasamcoc mataa enlhit aptomja apsilhnanomap apanco. Coo eyca sictomja sicyascasingvoyam enaymacoc Dios appayvam actemaclha singanamaclha — nic nat aptomjac Moisés.
17 Aptomjac nic nat apipyata apcanya: —Copayjo lhip aptomjaclha. 18 Apyampavoc mataa lhip, apquilyampavoc apnaymacoc apyovoclhojo. Copvanquejec lhip aplhapco esavojo apyicpilquemo. 19 Quip ingyeylhojo sicpayvam, yoyam ongvanic lhip. Dios Apyimtalhnamo epasmoc sat lhip: Itne sat lhip appeyvescasquiclha napato Dios Apyimtalhnamo. Ilmalhnesquis apnaymacoc napato Dios. 20 Ilyascasingvom sat apnaymacoc Dios appayvam actemaclha singanamaclha. Ilane sat elyiplovcasojo mataa naysicsa ningileyvam. 21 Ilyacyes sat nipyesicsa apnaymacoc enlhit apquilvascapma, apquiltomja apquilayo Dios Apyimtalhnamo. Apquiltomja apquilpeyvomo mepqui apquilyeycajascaoc apquillhanma. Itnimquis sat mataa apmamyi elapajacsic 1000 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 100 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 50 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 10 apnaymacoc. 22 Eltimjic sat apquilpeyvescasquiclha amyaa apnaymacoc acyovoclhojo acnim. Elyasamcojoc sat apanco asoc ayitcoc. Lhip sat ipeyvescasiclha asoc acyimtalhnama. Colhyevavojoc sat lhip aptamjaycam mepqui apyampay mocjam. 23 Apyiplovcasquic sat ancoc lhip acyiplomo appasmom Dios Apyimtalhnamo, colhic sat apmopvan lhip. Colpayjiclhac sat apquilvalhoc apnaymacoc apquiltajayclha — nic nat aptomjac apipyata.
24 Apquilyajaclhoc nic nat Moisés. Apyiplovcasquic nic nat apipyata appayvam. 25 Apquilyacyesquic nic nat apnaymacoc apquilvascapma. Apquinimcasquic nic nat mataa apmamyi elapajacsic 1000 apnaymacoc; poc mataa elapajacsic 100 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 50 apnaymacoc. Poc mataa 10 apnaymacoc. 26 Apquilpeyvescaseclhec nic nat amyaa apnaymacoc acyovoclhojo acnim. Moisés aptomja ilhnic nat appeyvescasquiclha amyaa acyimtalhnama. Apquimja apmamyi malyacyescama aptomja ilhnic nat appeyvescasquiclha amyaa ayitcoc. 27 Appecjam nic nat Moisés apipyata. Appayvasquic nic nat aptajaclho mocjam apcaoclha.