Saludo
1 Yo, Pablo, siervo de Jesucristo, llamado a ser apóstol y apartado para el evangelio de Dios,
2 que él ya había prometido por medio de sus profetas en las santas Escrituras,
3 les escribo acerca de su Hijo, nuestro Señor Jesucristo, que conforme a los hombres descendía de David,
4 pero que conforme al Espíritu de santidad fue declarado Hijo de Dios con poder, por su resurrección de entre los muertos.
5 Por medio de Jesucristo recibimos la gracia del apostolado, para que por su nombre llevemos a todas las naciones a obedecer a la fe.
6 Entre esas naciones están también ustedes, llamados a ser de Jesucristo.
7 A todos ustedes que están en Roma, los amados de Dios que fueron llamados a ser santos: Que la gracia y la paz de Dios nuestro Padre y del Señor Jesucristo sean con ustedes.
Deseo de Pablo de visitar Roma
8 En primer lugar, por medio de Jesucristo doy gracias a mi Dios por todos ustedes y porque su fe se difunde por todo el mundo.
9 Dios, a quien sirvo con todo mi corazón predicando el evangelio de su Hijo, es testigo de que los recuerdo siempre en mis oraciones,
10 y de que en ellas le ruego que, si es su voluntad, me conceda que por fin pueda ir a visitarlos.
11 Porque deseo verlos para impartirles algún don espiritual, a fin de que sean fortalecidos;
12 es decir, para que nos fortalezcamos unos a otros con esta fe que ustedes y yo compartimos.
13 Pero quiero que sepan, hermanos, que muchas veces me propuse ir a visitarlos para tener también entre ustedes algún fruto, como entre los otros hermanos no judíos, pero hasta ahora he encontrado obstáculos.
14 Estoy en deuda con todos, sean griegos o no griegos, sabios o no sabios.
15 Así que, por mi parte, estoy dispuesto a anunciarles el evangelio también a ustedes, los que están en Roma.
El poder del evangelio
16 No me avergüenzo del evangelio, porque es poder de Dios para la salvación de todo aquel que cree: en primer lugar, para los judíos, y también para los que no lo son.
17 Porque en el evangelio se revela la justicia de Dios, que de principio a fin es por medio de la fe, tal como está escrito: «El justo por la fe vivirá.»
La culpabilidad del hombre
18 La ira de Dios se revela desde el cielo contra toda impiedad y maldad de quienes injustamente retienen la verdad.
19 Para ellos, lo que de Dios se puede conocer es evidente, pues Dios se lo reveló;
20 porque lo invisible de Dios, es decir, su eterno poder y su naturaleza divina, se hacen claramente visibles desde la creación del mundo, y pueden comprenderse por medio de las cosas hechas, de modo que no tienen excusa.
21 Pues a pesar de haber conocido a Dios, no lo glorificaron como a Dios, ni le dieron gracias, sino que se envanecieron en sus razonamientos, y su necio corazón se llenó de oscuridad.
22 Aunque afirmaban que eran sabios, se hicieron necios,
23 y cambiaron la gloria del Dios inmortal por imágenes de hombres mortales, de aves, de cuadrúpedos y de reptiles.
24 Por eso Dios los entregó a los malos deseos de su corazón y a la impureza, de modo que degradaron entre sí sus propios cuerpos.
25 Cambiaron la verdad de Dios por la mentira, y honraron y dieron culto a las criaturas antes que al Creador, el cual es bendito por los siglos. Amén.
26 Por esto Dios los entregó a pasiones vergonzosas. Hasta sus mujeres cambiaron las relaciones naturales por las que van en contra de la naturaleza.
27 De la misma manera, los hombres dejaron las relaciones naturales con las mujeres y se encendieron en su lascivia unos con otros. Cometieron hechos vergonzosos hombres con hombres, y recibieron en sí mismos la retribución que merecía su perversión.
28 Y como ellos no quisieron tener en cuenta a Dios, Dios los entregó a una mente depravada, para hacer cosas que no convienen.
29 Están atiborrados de toda clase de injusticia, inmoralidad sexual, perversidad, avaricia, maldad; llenos de envidia, homicidios, contiendas, engaños y malignidades.
30 Son murmuradores, detractores, aborrecedores de Dios, injuriosos, soberbios, altivos, inventores de males, desobedientes a los padres,
31 necios, desleales, insensibles, implacables, inmisericordes.
32 Y aunque saben bien el juicio de Dios, en cuanto a que los que practican tales cosas son dignos de muerte, no solo las hacen, sino que también se regodean con los que las practican.
Aptalhesquiscama Pablo yoyam elyipsitic Jesucristo
apmolhama tingma Roma
1 Coo nac Pablo, sictimem silancam Jesucristo najan sictimem apóstol siyapajasomalhca ayinyema Dios. Eponquincasquic alhta Dios yoyam otnejic siclingascama tasic amyaa. 2-7 Actalhescasquic as vaycajac actemaclha aclhanma evalhoc aplhamoclhojo quellhip apnaycam tingma Roma. Apquiltomja Dios apquilyacyescama apquilasicjayo. Apquilponquincasquic alhta Dios, malha apquevoycam quellhip. Altamjoc coo yoyam ellhovac quellhip apcaycaoc najan altamilaycam apquilvalhoc ayinyema Dios Ingyapam najan Jesucristo Visqui ingac.
Aplhenquic nic nat Dios actomja nasoc anco yoyam jinglingacsic as tasic amyaa. Apnatalhesamquic nic nat profetas Dios apquillingascama as amyaa vaycajac acponquinomalhca. Aplhenacpec nic nat Dios Apquitca. Apvisqui David aptavin niptamin alhta Jesucristo. Espíritu apanco Dios alhta aplingascama aptomja Dios Apquitca apyimtalhnamo, ayinyema aplhaticjangviyam alhta nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Ningillhocac nincoo Dios apcaycaoc ayinyema Jesucristo. Ingilasinaquic alhta nincoo yoyam ongiltimjic apóstoles ningilapajasomalhca. Apquiltamjoc yoyam onlingacsic apvisay nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco, yoyam melyascamejec apvisay Jesucristo najan elilyejiclhojo appayvam. Quellhip najan apquillhenacpoc apquiltomja apquilanyomap ayinyema Jesucristo, malha apquevoycam.
Apquiltamjoc Pablo etnejic soycam amyaa tingma Roma
8 Gracias actomjac coo siclhoc anco Dios ayinyema Jesucristo Visqui ingac. Inlhenquic evalhoc apquiltemaclha quellhip aplhamoclhojo. Ayinyemaclha inlingalhquic lhalhma anco actemaclha melyasquiyam quellhip. 9 Alinlhanacmec coo silmalhnesquiscama quellhip. Dios aptomja setayo naysicsa silmalhnancama. Acyiplovcasquic evalhoc naysicsa silancam Dios. Aclingasquic coo mataa tasic amyaa actemaclha aplhenamap Apquitca. 10 Almalhnaquic coo mataa Dios. Apvanquic Dios ingyanic otnejic maycaa nipyesicsa quellhip yoyam copayjiclhac evalhoc coo. 11 Avanjec siltemo olvitac quellhip. Altamjoc olyimnatesquisic apquilvalhoc quellhip ayinyema Dios apcaycaoc. 12 Ongilitsovasalhcojoc sat lhama, ayinyemaclha acno moc mongilyasquiyam coo najan quellhip.
13 Quellhip elyalhinga. Pac oltimnacsic mocjam lhama: Altamjoc alhta mataa otnejic maycaa nipyesicsa quellhip. Am alhta ovanac oyacsic, moc asoc mataa selyascamalhma. Altamjoc oltimnacsic tasic amyaa nipyesicsa quellhip, malha siyinayclha actic yoyam ongvita acyilhna. Acno alhta mataa siltimnascama nipyesicsa enlhitaoc moc yoclhilhma. 14 Ayanyalhquic coo yoyam oltimnacsic tasic amyaa nipyesicsa metnaja nintemolhama najan nipyesicsa enlhitaoc nipvajac, nipyesicsa apquilyascamco najan nipyesicsa melyascamco. 15 Altamjo inyicje mataa ovoclhac nipyesicsa quellhip tingma Roma yoyam oltimnacsic tasic amyaa.
Acmovan innac tasic amyaa
16 Momancayc coo oltimnacsic tasic amyaa. Ayinyemaclha acmovan innac ayinyema Dios, yoyam colvomsic tap aplhamoclhojo apquiltomja melyasquiyam. Apquillhenacpec siclhoc anco judíos yoyam eltimnasacpoc. Najan maa aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco. 17 Ingillhicmosquic nincoo tasic amyaa actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo Dios ayinyema mongyasquiyam. Am colhenalhcac moc asoc, acvamlha lhama mongyasquiyam. Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Enlhit aptomja appeyvomo napato Dios colhic sat acyimnatem apnenyic ayinyema meyasquiyam” —nic nat intomjac.
Apquiltemaclha acmasom enlhitaoc lhalhma anco
18 Pac otalhosquisic siclho actemaclha apyanmongsayclha Dios ayinyema netin. Eyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha apancaoc aplhamoclhojo apquilmapsomcaa najan enlhit melyascalhma. Ayinyemaclha apquilinmelham mataa amyaa actomja nasoc anco ayinyema apquiltemaclha almasomcaa. 19 Apquilyasamcoc as enlhitaoc actemaclha ayinyema Dios. Ayinyemaclha Dios aptomja aplhicmoscama. 20 Mongvanquejec ongvita Dios. Ingvanquic eyca ongvita asoc apquilantipquiscama Dios. Apquilyasamcoc as enlhitaoc apna netin Dios najan actemaclha apmopvan cotmongvoycamlha nelha. Ayinyemaclha apquilvitac aclhamoclhojo actemaclha aptamjaycam Dios. Colapvanquejec as enlhitaoc eltimjic: “Moyasamcoc coo aptemaclha Dios”. 21 Apquilyasamco inyicje as enlhitaoc apna netin Dios. Am eyca eltomjac apquilayo, am najan eltomjac gracias Dios ayinyema apcaycaoc. Inquilquitamquic mataa apquilvalhoc asoc almasomcaa. Am colmac apquilvalhoc actamila ayinyema Dios, malha yatescamalhma intomjac apquilvalhoc. 22 Apquillhenacpo apanco apquilyascamco as enlhitaoc. Jave apquilyascamco, acyeyjamelhma apquiltomjac. 23 Apquilyinyovquic alhta Dios aptomja apyimtalhnamo najan mengyitsepma. Apquilyanmoncaseclhec alhta quilaycmasquiscama acyitsomalhca enlhit actomja yoyam emasquingvomoc. Apquillanac alhta mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca nata najan moc acyitsomalhca asoc navjac najan moc acyitsomalhca nimisma. Eycaso apquiltomja apquilayo.
24 Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha as enlhitaoc. Apquilyiplovcasquic alhta actemaclha alitsepma apnenyaoc najan actemaclha apquilanatama. Apquiltovasquic alhta apquilyovoclhojo apancaoc. 25 Apquilyascacmec alhta amyaa actomja nasoc anco. Am alhta elyascacmoc acmovan amyaa. Apquiltimec alhta mataa apquilayo asoc apquilantipquiscama nic nat Dios. Am alhta elacoc mataa aptomja Dios apanco. Incaymalhquic ontimjic ningilayo Dios cotmongvoycamlha nelha. Amén. 26 Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha as enlhitaoc. Apquilyiplovcasquic alhta actemaclha apquilanatama. Inquilyinyovquic alhta quilvanaa alpatjetaycaoc anatamcaa. Inquilvajanamquic alhta moc actemaclha alpatjetaycaoc naysicsa quilvanaa lhama. 27 Apnoc alhta najan apquilinava. Apquilyinyovquic alhta apquilpatjetaycaoc apnatamcaa. Apquilvajanamquic alhta moc actemaclha apquilpatjetaycaoc nipyesicsa apquilinava lhama. Inyiplovcoc alhta acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc. Apquillingamcoc alhta acmasca apquilyovoclhojo.
28 Am colyacmoc as enlhitaoc elyasamcojo aptemaclha Dios. Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha apancaoc. Apquilyiplovcasquic alhta alquitamsama apquilvalhoc almasomcaa, yoyam elvajanamcoc apquiltemaclha apancaoc. 29 Eyca as enlhitaoc apquiltomja melpeyvomo, apquiltomja apquiltamongvaycmolhma, apquiltomja apquilmasma asoc, apquiltomja apquilmapsomcaa, apquiltomja apquilyasipquiscama, apquiltomja apquilajem poc, apquiltomja apquilatingmomap, apquiltomja apquilyinimquiscama najan apquilmopvancaa amyaa. 30 Apquiltomja apquillhamasomap, apquiltomja apquilvinéycam poc, apquiltomja apquilantipquiscama apvisay poc, apquiltomja apquiltanoncama Dios, apquiltomja apquilminascama poc, apquiltemaclha ayajamalhco apquilvalhoc, apquilyimtalhnesomacpo apanco, apquilinlhanyam apquiltingyey asoc almasomcaa, apquiltomja melyajayquiclho apquilyap najan inquin. 31 Apquiltomja melyascamco, apquiltomja apquilyeycajascaoc apquillhenaclha, apquiltomja mepqui apquilasicjayclho, apquiltomja mepqui apquilimlaycmo. 32 Apquilyasamco inyicje as enlhitaoc actemaclha apcanama Dios: Elnatovasacpoc sat acyanmongayclha apquiltemaclha apquilyiplovquiscama acmasom. Am elacac mataa as enlhitaoc. Apquilyispaquic mataa apquilvita apquilvajanayclho poc apquiltemaclha almasomcaa.