Josué sucede a Moisés
1 Moisés fue y repitió ante todo Israel estas palabras.
2 Les dijo:
«Hoy cumplo ciento veinte años de edad. Ya no puedo salir ni entrar. Además, el Señor me ha dicho: “Tú no vas a cruzar este río Jordán.”
3 Será Josué quien lo cruce delante de ustedes, como el Señor lo ha dicho. Con él lo cruzará el Señor su Dios, y será él quien destruya a estas naciones que tienen delante de ustedes, para que tomen posesión de ellas.
4 El Señor hará con ellos lo mismo que hizo con Sijón y con Og, los reyes de los amorreos, a quienes destruyó, y con su tierra.
5 El Señor los pondrá en sus manos, y ustedes harán con ellos conforme a todo lo que les he ordenado.
6 Esfuércense y cobren ánimo; no teman, ni tengan miedo de ellos, porque contigo marcha el Señor tu Dios, y él no te dejará ni te desamparará.»
7 Moisés llamó a Josué, y en presencia de todo Israel le dijo:
«Esfuérzate y anímate; porque tú entrarás con este pueblo a la tierra que el Señor juró a sus padres que les daría, y tú les darás posesión de ella.
8 El Señor va delante de ti. Él estará contigo, y no te dejará ni te desamparará. No temas ni te intimides.»
9 Moisés escribió esta ley y se la entregó a los sacerdotes hijos de Leví, los cuales llevaban el arca del pacto del Señor, y a todos los ancianos de Israel.
10 Luego, Moisés les dio la siguiente orden:
«Cada siete años, en el año de la condonación de deudas y durante la fiesta de las enramadas,
11 cuando todo Israel se presente delante del Señor tu Dios en el lugar que él escoja, leerás esta ley en voz alta, a oídos de todo Israel.
12 Congregarás a todo el pueblo, es decir, a hombres, mujeres y niños, y a los extranjeros que vivan en tus ciudades, para que oigan y aprendan, y teman al Señor su Dios, y se dediquen a cumplir todas las palabras de esta ley.
13 Así, los hijos de ellos que no conocieron esta ley la oirán, y aprenderán a temer al Señor su Dios todos los días que vivan en la tierra al otro lado del Jordán, que es adonde se dirigen para tomar posesión de ella.»
14 El Señor le dijo a Moisés:
«Mira, el día de tu muerte se acerca, así que llama a Josué, y espérenme en el tabernáculo de reunión para que le dé mis órdenes.»
Moisés y Josué se dirigieron al tabernáculo de reunión, y allí esperaron.
15 Entonces el Señor se apareció en el tabernáculo, en la columna de nube, y esta se detuvo sobre la puerta del tabernáculo.
16 Allí el Señor le dijo a Moisés:
«Tú vas ahora a dormir con tus padres. Pero este pueblo se rebelará y me será infiel con los dioses ajenos de la tierra a la cual van a entrar. Me abandonará y anulará el pacto que he concertado con ellos.
17 Cuando eso suceda, se encenderá mi furor contra ellos, y los abandonaré; les daré la espalda y serán destruidos, y les sobrevendrán muchos males y angustias, y entonces dirán: “¡Todos estos males nos han sobrevenido porque nuestro Dios no está en medio de nosotros!”
18 Lo cierto es que, cuando eso suceda, yo les daré la espalda por todas las maldades que ellos habrán cometido, y por haberse ido tras dioses ajenos.
19 Así que escriban este cántico. Tú mismo, enséñaselo a los hijos de Israel; ponlo en sus labios, para que este cántico me sirva de testimonio contra los hijos de Israel.
20 Porque yo los introduciré en la tierra que juré a sus padres, tierra que fluye leche y miel, y ellos comerán hasta saciarse, y engordarán, y se volverán a dioses ajenos y les servirán, y me harán enojar, e invalidarán mi pacto.
21 Y cuando les sobrevengan muchos males y angustias, este cántico será el testigo que les refute en su propia cara, pues será evocado por los labios de sus descendientes. En realidad, yo sé de antemano lo que se proponen, aun antes de introducirlos en la tierra que juré darles.»
22 Ese mismo día Moisés escribió este cántico, y se lo enseñó a los hijos de Israel.
23 Y el Señor le dio esta orden a Josué hijo de Nun:
«Esfuérzate y anímate, que tú vas a hacer que los hijos de Israel entren en la tierra que juré darles. Yo estaré contigo.»
Se ordena guardar la ley junto al arca
24 Cuando Moisés terminó de escribir en un libro todas las palabras de esta ley,
25 a los levitas que llevaban el arca del pacto del Señor les dio la siguiente orden:
26 «Tomen este libro de la ley, y pónganlo junto al arca del pacto del Señor su Dios. Déjenlo allí como testigo contra ustedes.
27 Yo se bien que ustedes son rebeldes y obstinados. Si aun ahora que vivo entre ustedes, se rebelan contra el Señor, ¡con más razón lo harán después que yo haya muerto!
28 Reúnan a mi alrededor a todos los ancianos de sus tribus, y a sus oficiales, que yo voy a decirles claramente estas palabras, y a poner a los cielos y a la tierra como testigos contra ellos.
29 Yo sé bien que después de mi muerte ustedes se van a corromper y se apartarán del camino que les he mandado seguir, y que en los últimos días les sobrevendrán males por la maldad que cometerán a los ojos del Señor, y que las obras de sus manos provocarán su enojo.»
Cántico de Moisés
30 Entonces Moisés repitió ante toda la congregación de Israel todas las palabras de este cántico:
Actomjaclha nelha appayvam Moisés
(Nm 27.12-23)1 Appamejitcasquic nic nat mocjam Moisés. Aptomjac nic nat apquilanya enlhit: 2 —Invocmec ciento veinte años sictiyascam coo. Mepqui mocjam sicyimnatem coo, yoyam otyisam. Aptomjac alhta Dios seyanya coo: Copvanquejec lhip emilanic vatsam Jordán — alhta aptomjac. 3 Apmamyi elhong sat Dios enaliclhac sat quellhip. Enatovasacpoc sat enlhitaoc actomja apquilaoclha. Quellhip sat eltimjic apancaoc as yoclhilhma. Apvisqui apquimja apmamyi etnejic sat Josué, acno aplhanma siclho Dios Apyimtalhnamo. 4 Esavojoc sat apnatovascama as enlhitaoc, acno alhta mactovascama apvisqui Sehón najan apvisqui Og nipyesicsa amorreos actomja apquileyvomaclha. 5 Elyiplovcasojo quellhip apcanamaclha Dios apquilanyomap eltimjic, apquilvita inlhojo naciones cotnaja ingmoc. 6 Elyimnac sat quellhip, elvascap sat mataa. Noela nasa apquilvita inlhojo apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Epasmoc sat quellhip Dios Apyimtalhnamo, meyinyovejec sat mataa, elmiyovacpoc sat quellhip — nic nat aptomjac Moisés.
7 Apquevam nic nat Moisés, eyotac sat Josué. Aptomjac nic nat Moisés napatavo enlhitaoc Israel: —Iyimnac sat lhip Josué, ivascap sat mataa. Enaliclhac sat lhip as enlhitaoc yoclhilhma alhnancoc, acno aplhanma siclhoc nat napatavo ningilyeyjamcaa, yoyam ellhovamcoc. Emlascoc sat lhip amyipayc, yoyam eltimjic apancaoc enlhitaoc. 8 Apmamyi elhong sat Dios Apyimtalhnamo, epasmoc sat lhip. Meyinyovejec sat mataa, emyovacpoc sat lhip. Naso, nongya nasa lhip, iyimnaticsojo sat apvalhoc — nic nat aptomjac Moisés.
Vaycajac singanamaclha
9 Aptalhosquic nic nat Moisés as vaycajac singanamaclha Dios. Apquillhocac nic nat as vaycajac sacerdotes najan levitas, apquilpatmayclha mataa yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. Apquillhocac nic nat apquilvanyam nipyesicsa Israel.
10 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Invocmec sat ancoc septimo (siete) año, moc acvisay año singilasicjayquiclha mocjam Dios. Cotnejic sat naysicsa fiesta jamilh apancaoc. , 11 Apcaneclhec sat ancoc apyovoclhojo enlhitaoc israel napato Dios, payjoc amyip acponquinomalhca. Colhic sat alyipsata as vaycajac singanamaclha napatavo enlhitaoc. 12 Ingyaniclhac sat apyovoclhojo, najan enlhit, najan quilvanaa, najan apquitquic, najan metnaja apquiltemolhama apquilpalhaviyam quellhip natingma. Elaylhojoc sat apquilyipsatem singanamaclha najan elyasingvomoc sat actemaclha apquilayo Dios. Elyiplovcasojoc sat acyovoclhojo singanamaclha. 13 Apnam napocja apquitquic melyascamco singanamaclha. Elaylhojoc sat, elyasingvomoc sat actemaclha apquilayo Dios naysicsa apquileyvam yoclhilhma alhnancoc apquilvoycamlha tap vatsam Jordán.
Actomjaclha nelha appayvam
14 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés: Quip ilanojo, incamquitvaac nelha acnim aptiyascam lhip. Ingyevam sat Josué, iyantamenta sat carpa apponquinomap. Ongvanic sat coo yavamlha sat etnejic — nic nat aptomjac Dios.
Apmiyaclhec nic nat Moisés najan Josué carpa apponquinomap. 15 Pilapcasquic nic nat apquilvita yipjopay ayimja tacjalhit apatong carpa apponquinomap.
16 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés: —Ningatoc lhip apquitsepma. Jelyinyoc sat enlhitaoc niptamin lhip. Eltimjic sat apquilayo quilaycmasquiscama ayinyema as yoclhilhma apquilvoycamlha sat quellhip. Eltovacsic sat ningmiyovmalhca, sillanay alhta nipyesicsa enlhitaoc. 17 Olvoc sat coo, oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc. Olyinyoc sat apyovoclhojo enlhitaoc, mopasmejec sat mataa, elmasquingvomoc sat maa. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama, sat eltimjic ellhenic: Eycaso ninlingaycamco acyimtalhnama ayinyema singyamasma Dios — sat eltimjic. 18 Oyamyiclhac sat mocjam, mopasmejec sat coo, ayinyema apquiltemaclha apancaoc apquilmapsomcaa, ayinyema apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios — nic nat aptomjac Dios.
19 Aptomjac nic nat Dios apcanya: Italhos sat lhip as ningminaycmascama, yavamlha oltimnacsic lhip. Ilyascasingvom sat lhip, yoyam elminaycmacsic. Cotnejic sat malha ayinmelhaycam enlhitaoc Israel, ayinyema as apquilminaycmascama. 20 Elhnam sat yoclhilhma, siclhanma alhta mepqui sicyeycajascaoc napatavo apquilyeyjamcaa. Yoclhilhma acyitnamaclha leche najan apquimjaclha yovjan. Elyipcanmojoc sat aptoycaoc eltimjic apnamilay. Eltingyac sat quilaycmasquiscama, yoyam eltimjic apquilayo naysicsa sevennéycam coo, enatovacsic sat pacto ningmiyovmalhca. 21 Ellingamcojoc sat acyimtalhnama, coyitnam sat apatic as ningminaycmascama aclhanma apquiltemaclha apancaoc, malha acvitaycamco sat cotnejic. Elminaycmacsic sat aptovana malha apquillingascama amyaa. Acyasamcoc coo alquitamsama apquilvalhoc as enlhitaoc yicpintama apquilvoyam yoclhilhma alhnancoc sicmescama coo, siclhanma alhta napatavo apquilyeyjamcaa — nic nat aptomjac Dios.
22 Aptalhosquic nic nat Moisés as acnim ningminaycmascama apyascasingvocmo enlhitaoc Israel.
23 Aptomjac nic nat Dios apcanya Josué, Nun apquitca: Ivascap sat lhip, itne sat apyimnatem. Lhip sat enaliclhac enlhitaoc Israel yoclhilhma alhnancoc, siclhanma alhta yoyam ellhocac. Opasmoc sat lhip mataa — nic nat aptomjac Dios.
24 Appenasquic nic nat aptalhescama Moisés vaycajac singanamaclha.
25 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya levitas apquilsoycam yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam: 26 —Elpiquin sat as vaycajac yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. Coytic sat mataa nicja yamit aysicsic, malha acvitaycamco apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc — nic nat aptomjac Moisés. 27 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya enlhitaoc: Acyasamcoc coo apquiltemaclha quellhip apquilmapsomcaa. Acvitac coo as ningvamlha nac jay mongvitsepmaclha mocjam, apquiltemaclha apquilinmelhaycam quellhip Dios. Coyangvomoc sat apquiltemaclha apancaoc quellhip netamin coo. 28 Elansiclhac sat apquilvanyam najan apquilyimtalhnamo apquilmolhama. Olngacsic sat as amyaa naysicsa siclhanma acvisay netin najan acvisay nalhpop, actomja acvitaycamco. 29 Acyasamcoc coo, yavamlha eltimjic netamin coo. Elnatovacsic sat, elvatsamcoc sat apquilyiplovquiscama singanamaclha, siltimnascama mataa coo. Acyasamcoc coo, ellingamcojoc sat acyimtalhnama quellhip acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc quellhip, ayinyema aplom pac Dios — nic nat aptomjac Moisés.
Apminaycmascama Moisés
30 Apminaycmasquic nic nat Moisés cántico nac jay, napatavo apyovoclhojo israelitas apcanaycam maa: