Esdras y sus compañeros llegan a Jerusalén
1 Años después, durante el reinado del rey Artajerjes de Persia, hubo un hombre llamado Esdras, descendiente en línea directa de Seraías, Azarías, Hilcías,
2 Salún, Sadoc, Ajitob,
3 Amarías, Azarías, Merayot,
4 Zeraías, Uzi, Buqui,
5 Abisúa, Finés y Eleazar. Todos ellos eran descendientes de Aarón, el primer sacerdote de los israelitas.
6 Este Esdras salió de Babilonia, y era un escriba con amplios conocimientos de la ley que el Señor y Dios de Israel le había dado a Moisés. El rey Artajerjes le concedió a Esdras todo lo que este le pidió, porque el poder del Señor estaba con él.
7 En el séptimo año del reinado de Artajerjes Esdras y algunos israelitas salieron hacia Jerusalén, y también sacerdotes, levitas, cantores, porteros y criados del templo.
8 Cuando Esdras llegó a Jerusalén, corría el quinto mes del séptimo año del reinado de Artajerjes.
9 Esdras y su gente salieron de Babilonia el primer día del primer mes, y llegaron a Jerusalén el primer día del quinto mes, guiados por la bondadosa mano de Dios.
10 Y es que Esdras se había entregado de corazón al estudio de la ley del Señor, y a cumplirla y enseñarla a los israelitas, con todas sus normas y ordenanzas.
11 Esta es la copia de la carta que el rey Artajerjes entregó al sacerdote Esdras, profundo conocedor de los mandamientos y estatutos que el Señor había dado a Israel:
12 «De Artajerjes, rey de reyes, a Esdras, sacerdote y escriba erudito en la ley del Dios del cielo. Paz.
13 »Por este conducto ordeno que todo israelita, sacerdote o levita, que viva en mi reino y quiera ir contigo a Jerusalén, puede irse.
14 Yo, el rey, y mis siete consejeros, hemos acordado enviarte a Judea y a Jerusalén, en conformidad con la ley de tu Dios, la cual obra en tus manos.15 Llevarás contigo toda la plata y el oro que mis consejeros y yo voluntariamente ofrecemos al Dios de Israel, cuyo templo está en Jerusalén.16 Llevarás también toda la plata y el oro que logres recaudar en toda la provincia de Babilonia, lo mismo que las ofrendas voluntarias del pueblo y de los sacerdotes para el templo de Dios en Jerusalén.17 Con lo que recaudes podrás comprar becerros, carneros y corderos, además de cereales y vino, para que los ofrezcas sobre el altar del templo del Dios de ustedes en Jerusalén.18 Si a ti y a tus hermanos les parece que con el oro y la plata restante pueden comprar otras cosas, háganlo, de acuerdo con la voluntad de su Dios.19 Los utensilios que te serán devueltos son para el servicio del templo de tu Dios, así que los devolverás ante tu Dios en Jerusalén.20 Cualquier otra cosa que sea necesaria para el templo de tu Dios, y que tengas que pagar, lo pagarás del tesoro real.
21 »Yo, el rey Artajerjes, ordeno a todos los tesoreros que están al otro lado del río Éufrates proveer a Esdras, sacerdote y escriba de la ley del Dios del cielo, todo lo que él les pida, y hacerlo de manera inmediata,
22 siendo el límite de hasta tres mil kilos de plata, treinta mil kilos de trigo, tres mil litros de vino, tres mil litros de aceite, y sal sin medida.23 Que todo lo que ordene el Dios del cielo para su templo se haga con prontitud. ¿Por qué exponernos a que el Señor se enoje contra el rey y contra sus hijos?
24 »Tómese nota de que todos los sacerdotes, levitas, cantores, porteros, criados del templo y ministros del templo del Señor, estarán exentos de pagar tributo, contribución o renta.
25 »En cuanto a ti, Esdras, usa la sabiduría que tu Dios te ha concedido y elige jueces y gobernadores para el pueblo que está al otro lado del río Éufrates, que conoce los mandamientos de tu Dios. Si alguno no los conoce, tú deberás instruirlo.
26 »Todo aquel que no cumpla con la ley de tu Dios ni con la ley del rey, deberá ser juzgado de inmediato y condenado a muerte, a destierro, a pagar una multa, o a ir a prisión.»
Gratitud de Esdras
27 «Yo, Esdras, bendigo al Señor, Dios de nuestros padres, por haber puesto esos sentimientos en el corazón del rey, para honrar el templo del Señor en Jerusalén,
28 y por su bondad y misericordia para conmigo, pues he sido bien visto por el rey y por sus consejeros y por todos los hombres de importancia que rodean al rey. El poder de Dios me ha permitido recobrar las fuerzas y reunir a los hombres importantes de Israel para que me acompañen.»
Apvoy Esdras tingma Jerusalén
1 Apnec nic nat apvisqui co Persia, apvisay Artajerjes. Lhama enlhit sacerdote aptavin apvisay nic nat Esdras. Apquilyeyjamcaa ilhnic nat Seraias, najan Azarías, najan Hilcías, 2 najan Salum, najan Sadoc, najan Ahitob, 3 najan Amarías, najan Azarías, najan Meraiot, 4 najan Zeraías, najan Uzi, najan Buqui, 5 najan Abisúa, najan Finees, najan Eleazar, najan Aarón siclhoc nic nat sacerdote. 6 Apyascamco Dios appayvam nic nat Esdras. Apyascamco ilhnic nat apcanamaclha Dios aplingascama ilhnic nat Moisés. Apyiplovcasquic nic nat apcanamaclha Dios. Am nic nat emyavac apvisqui Artajerjes asoc apquilmalhnaycam Esdras. Apyinyovquic nic nat tingma pac Babel. 7 Appecjam nic nat eyacsic tingma Jerusalén. Apquillhalhmaa ilhnic nat poc israelitas sacerdotes, najan levitas, najan enlhit apquilminaycmascama, najan apquiltamilquiscama tingma apponquinomap najan apquiltimesaycam maa. Invocmec nic nat siete años aptimem apvisqui Artajerjes. 8-9 Aplhalhma ilhnic nat Dios sacerdote Esdras, yoyam epasmoc mataa. Apquilimpaclhec nic nat tingma Babilonia lhama acnim primero, najan lhama piltin primero, najan año septimo, ningiltimem siete años aptimem apvisqui Artajerjes co Persia. Apquilvocmec nic nat tingma Jerusalén lhama acnim primero, cinco piltin quinto, año nac jay apquilimpayclha siclho. 10 Inlhenquic nic nat apvalhoc Esdras, esavojo apyascamco najan apyiplovquiscama apcanamaclha Dios. Elyasingvomoc sat apnaymacoc israelitas apcanamaclha najan apcascamaclha Dios.
11 Eycaso acvisay anit vaycajac acno moc siclho aptalhescama ilhnic nat apvisqui Artajerjes, yoyam elyipsitic sacerdote Esdras, aptomja maestro najan apyascamco singanamaclha najan singascamaclha Dios Visqui apancaoc israel. Intomjac nic nat aptalhescama:

12 Inlhenquic evalhoc sicvisay visqui Artajerjes, lhip Esdras, apvisay sacerdote najan maestro apyascamco singanamaclha Dios apna netin.
13 Yitnec coo siyanama: Apvanquic moclhama apnaymacoc, najan levitas najan sacerdotes, eltimjic apquillhalhmaa lhip, yoyam eltajiclhac tingma Jerusalén. 14 Coo najan siete apquilviscaa ningilpamejitsomalhca, ongilapajacsic lhip yoclhilhma Judá najan tingma Jerusalén, eyasamcojoc maa yavamlha eltimjic, yoyam colhic acyiplovquisa apcanamaclha Dios. 15 Elpatmaoclha sat plata najan oro ningmescama nasa coo najan apquilviscaa ningilpamejitsomalhca. Cotnejic sat macmescama Dios Apvisqui apancaoc Israel apnaclha tingma Jerusalén. 16 Ingyansiclha sat mocjam plata najan oro yoclhilhma Babilonia, najan apquilmescama nasa enlhitaoc najan sacerdotes metnaja israelitas. Epatmaoclhac sat lhip, coytic sat congne Dios tingma pac apponquinomap payjoc tingma Jerusalén. 17 Iyinyov sat lhip acyanmongam vayqui inquilinava, najan nipquesic apquilinava najan nipquesic apquitcoc. Elmoc sat najan trigo apyilhna, najan uva ayingmenic macmescama Dios congne tingma apponquinomap, apmaclha Dios Visqui apancaoc quellhip, payjoc tingma Jerusalén. 18 Am sat ancoc elsovjac quellhip oro najan plata, iyasamcojo sat lhip najan apnaymacoc yavamlha eltimjic napato Dios. 19 Elpatmaoclha sat najan asoc apquilmaycam sacerdotes congne tingma apponquinomap. Ininquin sat lhip as asoc Dios tingma pac tingma Jerusalén.
20 Itingyasquis sat moc asoc ayaymomalhca tingma apponquinomap, elmoc sat lhip almacenes apvisqui tingma pac. 21 Coo sicvisay visqui Artajerjes. Otnejic sat ongvanic apyovoclhojo apquiltamilquiscama ningilnatam as yoclhilhma nicja vatsam Éufrates: Noelmiyov nasa asoc, apquilmalhna inlhojo Esdras, sacerdote najan maestro apyascamco singanamaclha Dios apna netin. 22 Noelmiyov nasa acvaycmo tres mil trescientos kilo plata, najan ventidós mil litros trigo apactic, najan dos mil doscientos litros aceite, najan acyovoclhojo yasic aymomalhca — sat otnejic ongvanic.
23 Otnejic sat ongvanic mocjam: Noelmiyov nasa asoc, apmayavo inlhojo Dios apna netin, yoyam coytic tingma pac apponquinomap. Molngamquejec sat coo apyanmongsayclha Dios sictemaclha coo najan eyitquic najan siyanamaclha coo. 24 Elyasamcojo mocjam: Noeltingya nasa acyanmongam tributo, najan impuesto, najan derechos nipyesicsa sacerdotes, levitas, apquilminaycmascama, apquiltamilquiscama tingma apponquinomap, apquiltimesaycam tingma aponquinomap najan poc apquiltimesaycam maa — sat otnejic ongvanic.
25 Lhip Esdras, apyascamco nac lhip ayinyema Dios. Itingyasquis sat lhip enlhit apquilyicpilquemo najan yatapquilviscaa, colhic acyiplovquisa nintemaclha acpeyvomo nipyesicsa enlhitaoc apquileyvam yoclhilhma nicja vatsam Éufrates, nipyesicsa enlhitaoc apquilyascamco singanamaclha Dios. Elyascasingvom sat enlhitaoc melyascamco singanamaclha Dios. 26 Apsilhnanacpec sat ancoc apanco enlhit meyiplovquisa singanamaclha Dios najan singanamaclha apvisqui, ematong sat, poc sat emacpoc, poc sat eyinyoc acyanmongam multa, poc sat ingyalhimsacpoc singilpilhtetomaclha. Vamlha — nic nat intomjac vaycajac.
Apquilmalhnancama Esdras
27 Eycaso ilhnic nat apquilmalhnancama Esdras: Innec ayaco lhip Dios Visqui ingac najan ningilyeyjamcaa apvisqui apancaoc. Apcasinaquic alhta lhip apvisqui rey, colhic allanayclha mocjam tingma apponquinomap payjoc tingma Jerusalén. 28 Innec alhta seyaco ayinyema lhip, napato apvisqui rey, najan consejeros apquilasinancama, najan napatavo apquilyimtalhnamo. Epasmec alhta lhip siyansayclha apquillhalhmaa israelitas apquilyimtalhnamo, ongiltajiclhac sat ningaoclha — nic nat intomjac apquilmalhnancama.