Reinado de Joacaz
1 Joás hijo de Ocozías, rey de Judá, tenía veintitrés años de reinar cuando Joacaz hijo de Jehú comenzó a reinar sobre Israel en Samaria, y reinó diecisiete años.
2 Pero hizo lo malo a los ojos del Señor, y siguió cometiendo los mismos pecados con que Jeroboán hijo de Nabat hizo pecar a Israel, y no se apartó de ellos.
3 Entonces se encendió el furor del Señor contra Israel, y durante mucho tiempo los entregó en manos del rey Jazael de Siria y de su hijo Ben Adad.
4 Sin embargo, Joacaz oró en presencia del Señor, y el Señor lo escuchó porque vio cómo el rey de Siria afligía a Israel.
5 En efecto, el Señor envió un salvador a Israel, que los libró del poder de los sirios; así los israelitas volvieron a habitar en sus tiendas, como antes.
6 A pesar de eso, no se apartaron de los pecados con que la familia de Jeroboán hizo pecar a Israel, sino que siguieron cometiéndolos, y también la imagen de Asera permaneció en Samaria.
7 Joacaz no contaba ya con más de cincuenta soldados de caballería, diez carros de combate y diez mil soldados de infantería, pues el rey de Siria había desbaratado el ejército y lo había hecho morder el polvo.
8 El resto de los hechos de Joacaz, y todas sus obras y hazañas, se halla registrado en el libro de las crónicas de los reyes de Israel.
9 Cuando Joacaz se reunió con sus antepasados, lo sepultaron en Samaria, y en su lugar reinó su hijo Joás.
Reinado de Joás de Israel
10 Joás tenía treinta y siete años de reinar sobre Judá cuando Joás hijo de Joacaz comenzó a reinar sobre Israel, y reinó dieciséis años en Samaria.
11 Pero hizo lo malo a los ojos del Señor. No se apartó de todos los pecados con que Jeroboán hijo de Nabat hizo pecar a Israel, sino que siguió cometiéndolos.
12 Los demás hechos de Joás, y todas sus obras, y su denodada lucha contra el rey Amasías de Judá, se hallan registrados en el libro de las crónicas de los reyes de Israel.
13 Cuando Joás se reunió con sus antepasados, fue sepultado en Samaria con los reyes de Israel. Jeroboán lo sucedió en el trono.
Profecía final y muerte de Eliseo
14 Eliseo cayó enfermo, y de esa enfermedad murió. El rey Joás fue a visitarlo, y con lágrimas en los ojos dijo:
«¡Padre mío, padre mío! ¡Tú has sido para Israel su caballería y sus carros de combate!»
15 Eliseo le dijo:
«Toma un arco y unas flechas.»
Joás tomó el arco y las flechas,
16 y entonces Eliseo le dijo:
«Rey de Israel, sujeta el arco con tus manos.»
Joás así lo hizo. Entonces Eliseo puso sus manos sobre las manos del rey,
17 y dijo:
«Ahora abre la ventana que da al oriente.»
Cuando Joás la abrió, Eliseo le ordenó:
«Ahora, ¡lanza la flecha!»
En el momento en que Joás lanzó la flecha, Eliseo exclamó:
«Con esta flecha el Señor los salvará de Siria. En Afec herirás de muerte a los sirios, y acabarás con ellos.»
18 Dicho esto, añadió:
«Toma las flechas restantes.»
En cuanto el rey de Israel las tomó, le dijo:
«Ahora golpea el suelo.»
El rey golpeó el suelo tres veces, y se detuvo.
19 Entonces el varón de Dios se enojó con él, y le dijo:
«Si hubieras golpeado el suelo cinco o seis veces, habrías derrotado a Siria hasta su último hombre. Pero ahora solo derrotarás a Siria tres veces.»
20 Eliseo murió, y lo sepultaron. Ese mismo año, unas bandas de bandoleros moabitas incursionaron en el país.
21 Y sucedió que, mientras se enterraba un cadáver, de pronto apareció una banda de esos bandoleros; entonces los enterradores dejaron caer el cadáver en el sepulcro de Eliseo, y en cuanto el cadáver tocó los huesos de Eliseo, cobró vida y se puso de pie.
22 El rey Jazael de Siria afligió a Israel durante todo el reinado de Joacaz.
23 Pero el Señor vio esto y tuvo misericordia; se compadeció de su pueblo por causa de su pacto con Abrahán, Isaac y Jacob, y no quiso destruirlos ni arrojarlos de su presencia, hasta el día de hoy.
24 A la muerte del rey Jazael de Siria, reinó en su lugar su hijo Ben Adad.
25 Entonces Joás hijo de Joacaz retomó las ciudades que Jazael le había ganado en combate a Joacaz, su padre. Tres veces derrotó Joás a Ben Adad hijo de Jazael, y así recuperó las ciudades para Israel.
Apvisqui Joacaz nipyesicsa co Israel
1 Aptimec nic nat Joás, Ocozías apquitca veintitrés años apvisqui co Judá. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel Joacaz, Jehú apquitca. Tingma pac nic nat Samaria, aptimem apvisqui acvaycmo diecisiete años. 2 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Apyiplovcasquic nic nat aptemaclha melyascalhma Jeroboam, Nabat apquitca, apsilhnanimquiscama nic nat enlhitaoc Israel. Am nic nat elvatasac aptemaclha apcayo quilaycmasquiscama. 3 Aplovquic nic nat Dios Visqui ingac apvita apvisqui najan apquiltemaclha enlhitaoc Israel. Apquilmacpec nic nat mataa apquilimpocjay cotnaja ingmoc Hazael, apvisqui co Siria, najan apquitca Ben-adad najan apnaymacoc, apquilimpocjay israelitas.
4 Apquilmalhnaquic nic nat Joacaz Dios Visqui ingac, yoyam epasmoc. Apjalhnoc nic nat Dios apquilmalhnancama, apvita apquillingaycamco israelitas nipyesicsa co Siria. 5 Aptingyascasquic nic nat Dios lhama apquilvomquiscama tap, aptomja apmascoscama apquillingaycamco acyimtalhnama nipyesicsa co Siria. Apquilnaclhec nic nat mocjam israelitas tingma apancaoc, actemaclha nano actamilaycam apquilvalhoc. 6 Yitnec nic nat apquiltemaclha apquilyiplovquiscama melyascalhma, ayinyema ilhnic nat aptovana apvisqui Jeroboam, aptomja ilhnic nat apsilhnanimquiscama enlhitaoc Israel. Apquiltimec nic nat apquilayo quilaycmasquiscama Asera, acyitnamaclha tingma Samaria.
7 Mepqui ilhnic nat apquillhalhmaa mocjam apvisqui Joacaz, apquilvamlha cincuenta singilpilhtetemo nolhing apcapaoc, najan diez carros, najan diez mil singilpilhtetemo nalhapaoc. Apyimnatem apanco ilhnic nat apvisqui co Siria, aptomja apnatovascama israelitas, malha aptoyam lhopactic nic nat intomjac.
8 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha apvisqui Joacaz, acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 9 Apquitsepquic nic nat, apcatoynacpec nic nat tingma Samaria. Aptimesacpec nic nat apquitca Joás, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
Apvisqui Joás nipyesicsa co Israel
10 Aptimec nic nat Joás apvisqui co Judá acvaycmo treinta y siete años. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel apvisay Joás, Joacaz apquitca, payjoc tingma Samaria, acvaycmo dieciséis años aptimem apvisqui. 11 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Am nic nat elvatasac apyiplovquiscama melyascalhma ayinyema Jeroboam, Nabat apquitca, aptomja ilhnic nat apquilsilhnanimquiscama enlhitaoc Israel.
12 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca apvisqui Joás, aptemaclha apquilimpocjay nipyesicsa apnaymacoc Amasías, apvisqui ilhnic nat co Judá, acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 13 Apquitsepquic nic nat Joás, apcatoynacpec nic nat tingma Samaria, apquilatoynamacpilha apquilviscaa. Aptimesacpec nic nat apquitca Jeroboam, etnejic apvisqui apya'monquiscama apyap ninga.
Apquitsepma profeta Eliseo
14 Ningmasquem nic nat incajac profeta Eliseo. Inquitlhincasquic nic nat ingyitsapoc. Apyoctac nic nat apvisqui Israel apvisay Joás. Apvinec nic nat apyitnaclha profeta.
Aptomjac nic nat apvisqui apcanya profeta: —¡Ingilyap Eliseo, ingilyap Eliseo! Carro pac Israel najan nolhing apcapaoc — nic nat aptomjac.
15 Aptomjac nic nat profeta apcanya apvisqui: —Ivoclha sat yanca pac najan pilhpaalh — nic nat aptomjac. Apvoclhec nic nat yanca pac apvisqui.
16 Aptomjac nic nat profeta apcanya apvisqui: —Ininquin sat apmeoc netin pilhpaalh — nic nat aptomjac.
Apninquinquic nic nat apmeoc apvisqui netin pilhpaalh. Netin nic nat apninquinac apmeoc profeta.
17 Aptomjac nic nat profeta apcanya: —Ingyajalhtapong yanca — nic nat aptomjac. Ilic sat atong ayitcoc payjo actiyapmaclha acnim — nic nat aptomjac. Apliquic nic nat atong ayitcoc apvisqui. Apjalhtaponquic nic nat yanca.
Aptomjac nic nat profeta: —Lhama yanca actomja acsoyam ningilvomsomalhca tap ayinyema Dios. Moc yanca actomja singmasma naysicsa ningilnapomalhca co Siria. Elnapacpoc sat co Siria, eticyoc sat tingma Afec — nic nat aptomjac.
18 Aptomjac nic nat profeta mocjam: —Ilic sat mocjam yanca pac. Iticpam sat lhop — nic nat aptomjac.
Apliquic nic nat yanca pac apvisqui Israel. Apticpamquic nic nat, natqui apticpongam lhop nic nat aptomjac. Apquilvatasquic nic nat.
19 Aplovquic nic nat profeta, aptomja apcanya: —Elnapacpoc sat quellhip co Siria. Acvaycmo natqui apquilnapomap co Siria. Comascoc sat apquilyimnatem quellhip. ¿Soctomja meticponga nac lhip yanca lhopactic acvaycmo cinco najan seis? Yoyam esovjacpoc sat apticyovam co Siria — nic nat aptomjac profeta.
20 Apquitsepquic nic nat profeta Eliseo. Apcatoynacpec nic nat. Apquillanac nic nat quimpocjacme enlhitaoc moabitas as yoclhilhma. Apquiltemaclha nic nat mataa moclhama año. 21 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apquiltamjoc nic nat elatoynic lhama enlhit apquitsepma. Pilapcasquic nic nat apquilvita apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Apquilyinyovquic nic nat apjápac macpicanmaclha profeta apquitsepma. Apyipitcangvocmec nic nat poc apquitsepma. Yejemoc nic nat aplhaticjangvocmo apjápac. Aptipquic nic nat tacjalhop, aptomjayclho apjalhnancoc.
22 Avanjec nic nat apquilinmelhaycam apvisqui Hazael najan co Siria, naysicsa aptimem apvisqui Joacaz. 23 Aptomjac nic nat Dios Visqui ingac apquilmasma israelitas, ayinyema aptemaclha apcasicjayo najan apcamliyam. Najan ayinyema apquillanay nic nat pacto ningmiyovmalhca napatavo ningilyeyjamcaa Abraham, najan Isaac, najan Jacob. Apmiyovquic nic nat Dios, yoyam melnatovasacpejec sat israelitas, acvaycmo as ningvamlha nac jay.
24 Apquitsepquic nic nat apvisqui co Siria apvisay Hazael. Aptimesacpec nic nat apvisqui apquitca Ben-adad apya'monquiscama apyap ninga. 25 Apquilimpocjac nic nat apvisqui Joás, Joacaz apquitca, najan apnaymacoc tingma apquilvanyam apancaoc, apquilmam siclho cotnaja ingmoc Ben-adad najan apnaymacoc. Apquilinmelham nic nat cotnaja ingmoc, apquinyem nic nat apvisqui Joacaz, Joás apyap. Tres nic nat apquilimpocjay Joás najan apnaymacoc, elnapacpoc apvisqui Ben-adad najan apnaymacoc. Apquilvomsacpec nic nat tap tingma apancaoc apquileyvomaclha israelitas.