Amonestación contra la discriminación
1 Hermanos míos, ustedes que tienen fe en nuestro glorioso Señor Jesucristo, no deben hacer diferencias entre las personas.
2 Puede darse el caso de que al lugar donde ustedes se reúnen llegue alguien vestido con ropa elegante y con anillos de oro, y llegue también un pobre vestido con ropa andrajosa.
3 Si ustedes reciben gustosos al que viste la ropa elegante, y le dicen: «Venga usted, siéntese aquí, que es un buen lugar», pero al pobre le dicen: «Tú, quédate allá de pie, o siéntate en el suelo»,
4 ¿acaso no están discriminando entre ustedes y haciendo juicios malintencionados?
5 Amados hermanos míos, escuchen esto: ¿Acaso no ha escogido Dios a los pobres de este mundo para que sean ricos en fe y herederos del reino que él ha prometido a los que lo aman?
6 ¡Pero ustedes han despreciado a los pobres! ¿Acaso no son los ricos quienes los explotan a ustedes, y quienes los llevan ante los tribunales?
7 ¿Acaso no son ellos los que blasfeman contra el precioso nombre que fue invocado sobre ustedes?
8 Bien harán ustedes en cumplir la ley suprema de la Escritura: «Amarás a tu prójimo como a ti mismo»;
9 pero si ustedes hacen diferencia entre una persona y otra, cometen un pecado y son culpables ante la ley.
10 Porque cualquiera que cumpla toda la ley, pero que falle en un solo mandato, ya es culpable de haber fallado en todos.
11 Porque el que dijo: «No cometerás adulterio» también dijo: «No matarás». Es decir, que alguien puede no cometer adulterio, pero si mata, ya ha violado la ley.
12 Hablen y vivan como quienes van a ser juzgados por la ley que nos da libertad,
13 pues a los que no tienen compasión de otros, tampoco se les tendrá compasión cuando sean juzgados, porque la compasión prevalece sobre el juicio.
La fe sin obras es muerta
14 Hermanos míos, ¿de qué sirve decir que se tiene fe, si no se tienen obras? ¿Acaso esa fe puede salvar?
15 Si un hermano o una hermana están desnudos, y no tienen el alimento necesario para cada día,
16 y alguno de ustedes les dice: «Vayan tranquilos; abríguense y coman hasta quedar satisfechos», pero no les da lo necesario para el cuerpo, ¿de qué sirve eso?
17 Lo mismo sucede con la fe: si no tiene obras, está muerta.
18 Pero alguien podría decir: «Tú tienes fe, y yo tengo obras. Muéstrame tu fe sin obras, y yo te mostraré mi fe por mis obras.»
19 Tú crees que Dios es uno, y haces bien. ¡Pues también los demonios lo creen, y tiemblan!
20 ¡No seas tonto! ¿Quieres pruebas de que la fe sin obras es muerta?
21 ¿Acaso nuestro padre Abrahán no fue justificado por las obras cuando ofreció a su hijo Isaac sobre el altar?
22 ¿No ves que la fe de Abrahán actuó juntamente con sus obras, y que su fe se perfeccionó por las obras?
23 Y se cumplió la Escritura que dice: «Abrahán creyó a Dios, y eso le fue contado por justicia», por lo que fue llamado «amigo de Dios».
24 Como pueden ver, podemos ser justificados por las obras, y no solamente por la fe.
25 Lo mismo sucedió con Rajab, la prostituta. ¿Acaso no fue justificada por las obras, cuando hospedó a los mensajeros y los ayudó a escapar por otro camino?
26 Pues así como el cuerpo está muerto si no tiene espíritu, también la fe está muerta si no tiene obras.
Actemaclha mongilyacyescama nipyesicsa enlhitaoc
1 Quellhip elyalhinga. Quellhip apquiltomja melyasquiyam Jesucristo Visqui ingac aptomja apyimtalhnamo. Noelyacyes nasa quellhip nipyesicsa enlhitaoc yoyam eltimjic apquilayo najan poc melayo. 2 Elaylhojo actemaclha sicyitquiscama. Apquililtamjoc elpasmoc apcaneyquiclhilha quellhip apcanit enlhit. Aptalhningvoctac lhama enlhit acma catquiscama apopjeoc najan apquilantalhnama apquiltamila. Aptalhningvoctac najan poc appaysacmo apquilantalhnama. 3 Cotlapsic sat quellhip elvitac enlhit acma apquilantalhnama apquiltamila. Yejemoc sat eltimjic elanic quellhip: “Ilhnata sat aso actamilaclha nintajanem” —sat eltimjic quellhip. Yejemoc sat eltimjic quellhip elanic enlhit mepqui apquilnatam: “Itningvoclhojo maa tap. Tasic najan elhic nalhpop” —sat eltimjic quellhip. 4 Yitne inyicje quellhip apquilvalhoc actemaclha apquilyacyescama. Yitne inyicje quellhip alquitamsama apquilvalhoc almasomcaa.
5 Quellhip elyalhinga. Dios Ingyapam aptomja apquilyacyescama enlhit mepqui apquilnatam as nalhpop. Apquiltamjoc coytic acyiviy melyasquiyam, malha acyitna apquilnatam. Apquiltamjoc ellhovangvomoc sat Dios apquilnancascama. Aplhanma ilhnic nat actomja nasoc anco yoyam elmesic apquiltomja apquilasicjayo. 6 Apquilvinéycam quellhip enlhit mepqui apquilnatam. ¿Jalhco ayinyema apnatovasomap quellhip najan macnalayclha apnamcaclha apquilyimtalhnamo yoyam colhic acyicpilco quellhip? ¿Jave ya ayinyema enlhit acma apquilnatam? 7 ¿Jalhco ayinyema apquilantipquiscama enlhitaoc apvisay apanco Cristo, apquiltomja apquilvisayo lhama quellhip? Nasoc anco ayinyema enlhit acma apquilnatam.
8 Nasoc sat ancoc quellhip elyiplovcasojo actemaclha singanamaclha ayimja amamyi: “Ingyasicjojo poc acno apcasicjamacpo apanco” —nic nat intomjac. Actamila sat cotnejic apquiltemaclha quellhip. 9 Apquiltimec sat ancoc apquilyacyescama quellhip nipyesicsa enlhitaoc, eycaso actomja melyascalhma quellhip. Apnatovasquic quellhip actemaclha singanamaclha Dios. 10 Apquilyiplovcasquic sat ancoc quellhip aclhamoclhojo singanamaclha Dios. Apquilayacmec sat ancoc lhama mepqui apquilyiplovquiscama singanamaclha. Colhojoc sat apnatovascama quellhip aclhamoclhojo actemaclha singanamaclha Dios. 11 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Notvas nasa actemaclha alyimjapma”. Intomjac najan moc: “Nongyaa nasa poc” —nic nat intomjac. Am inyicje etvasac lhip actemaclha alyimjapma, acyitna inlhojo apcajem poc. Eycaso ayinyema aptovascama lhip actemaclha singanamaclha. 12 Collhen sat mataa apquilvalhoc lhama asoc naysicsa apquilpameteycam najan naysicsa apquiltamjaycam. Elyicpilcacpoc sat quellhip ayinyema singanamaclha actomja singmasma nincoo. 13 Am sat ancoc ongimlacmoc ingmoc, coyimtilhojoc sat ningyicpilcomalhca mepqui singamliyam. Yitnec sat ancoc ningamliyam ingmoc, ongilmiyovalhcac sat naysicsa ningyicpilcomalhca actemaclha acpayjayclha ingvalhoc.
Actemaclha mongyasquiyam najan actemaclha ningyiplovquiscama
14 Quellhip elyalhinga. Ninlhenam sat ancoc mongyasquiyam, am eyca coyitnac ningyiplovquiscama. ¿Intasi ya actema nac jay? ¿Avanqui ya jingvomsic tap acvamlha mongyasquiyam? Ayanayquic coo paj. 15 Quip elaylhojo sicyitquiscama. Paj sat ancoc aptalhnama ingyalhing najan paj actalhnama moc ingyalhinga. Paj sat ancoc aptoycaoc. 16 Sat otnejic ongvanic coo: “Itajojo sat lhip. Itamilsojo sat apvalhoc. Ingyalap sat lhip. Itasiclha aptom lhip” —sat otnejic coo. Acmiyovquic sat ancoc asoc ajancaoc yoyam olmesic ingilyalhing actomja ayaymomalhca asoc. ¿Intasi ya actema nac jay? 17 Eycaso actemaclha acyitsomalhca mongyasquiyam. Ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.
18 Sat otnejic ongvanic coo: “Yitnec lhip meyasquiyam, coo eyca acyitna sicyiplovquiscama. Jelhicmocsojo aptemaclha lhip meyasquiyam mepqui apyiplovquiscama. Coo eyca olhicmocsojoc sictemaclha moyasquiyam ayinyema sicyiplovquiscama” —sat otnejic coo. 19 Am eyascacmoc lhip Dios Ingyapam apvamlha pac lhama. Intasi nac. Am najan colyascacmoc somquic quilyicjamo, inyiplovcoc alpilhyinamam avalhaoc. 20 Acyeyjamelhma nac lhip. ¿Am ya eyasamcoc lhip actemaclha ayajemo mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama? 21 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam aptemaclha ningilyeyjamcaa Abraham. Apcanyacpec nic nat Abraham ingyajic apquitca Isaac yoyam opquinic netin acvatnamalhquilha actemaclha macmescama Dios Ingyapam. Am nic nat eyascacmoc Abraham naysicsa apquilyajayquiclho Dios appayvam. 22 Apvita inyicje lhip meyasquiyam Abraham acyiplomo apyiplovquiscama. Apyiplovquiscama actomja acsovjongvaycmo meyasquiyam acyovoclhojo. 23 Invocmec nic nat aclhanmaclha Dios appayvam actalhesomalhca: “Am nic nat eyascacmoc Abraham Dios appayvam. Innec nic nat actimesa appeyvomo ayinyema meyasquiyam. Apquiltimec nic nat Dios Ingyapam apvisay aptimem poc Abraham” —nic nat intomjac.
24 Apquilvita inyicje quellhip actemaclha yoyam ontimjic ningilpeyvomo napato Dios Ingyapam ayinyema mongyasquiyam acyiplomo ningyiplovquiscama. 25 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam actemaclha ningilyeyjamcaa Rahab, alanatama ilhnic nat acvisay. Innec nic nat actimesa acpeyvomo ayinyema alyajayquiclho Dios appayvam. Inmec nic nat tacja enlhit macminlhinaycam yoyam eltiyoningvomjoc yoclhilhma. Inlhicmosquic nic nat moc amay yoyam elyacsic elinyejic. 26 Ningyovoclhojo actomja ayitsepma mepqui ningilvanmoncama. Najan lha ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.